AGENDA.
BUITENLAND.
TELEGRAMMEN.
HEDEN:
De Burrht. Liberale Staatspartij: „De
Vrijheidsbond". Spr. mr. A. Neytzell de
Wilde 8 uur n.m.
Zaterdag.
Schouwburg. Rotterdamsch Hofstadtooneel
„De Diefstal in de Karntnerstrasse" 8 uur
15 nam.
Stadsgehoorzaal: Uitvoering Harinonie-
gezelsohap „De Post" 8 uur n.m.
Dagelijks.
„Casino-bioscoop" Hoogewoerd: Voor
stellingen te 8 uur.
Woensdag- en Zaterdagmiddag van 2
tot 4 uur kinder- en famille-matinée.
„De revolutie-bruid".
Zondags 2 uur, 4 uur 30 en 8 uur.
City-theater, Haarlemmerstraat. Voor
stellingen te 8 uur.
„Het dagboek van een verlorene".
Zondags 4 uur 30 en 8 uur.
„Luxor-theater", Stationsweg. Bioscoop-
en Variëtê-voorstellingen Dagelijks te 8 u.
's Woensdags en 's Zaterdags matinèe te
2 uur.
„Trader Horn".
Zondags 2 uur, 4 uur 30 en 8 uur.
„Trlanon-Theater". Breestr.: Bioscoop-
en Variëtê-voorstellingen. Dagelijks te S u,
's Woensdags en 's Zaterdags familiema-
tinée.
„De dochter van den draak".
Zondags 2 uur, 4 uur 30 en 8 uur.
Zaterdags Inst. v. Praeventieve Genees
kunde: Consultatiebureau voor moeilijke
kinderen. Halftwee tot 3 uur n.m. Inen
ting tegen diphterie 45 uur nam.
Donderdags: Inst. v. Praeventieve Ge
neeskunde. Consultatiebureau voor Alco
holisten. 710 uur nam.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 4 Jan. tot
en met Zondag 10 Jan. waargenomen door
apotheek W. Pelle, Kort Rapenburg 12, te
lefoon 594.
STAKING BIJ DE WERKVERSCHAFFING
Gevolg van communistische agitatie.
Gisterochtend is staking uitgebroken
onder de werkloozen, diè bij de werkver
schaffing te Laudermarke.Jipsinghuizen en
Rhederveld (Groningen), waren te werk-
gesteld. Van de 1800 tewerkgestelden heb
ben naar schatting ongeveer 1300 het werk
neergelegd. Zij zijn naar hun woonplaat
sen vertrokken.
Als reden der staking deelden de betrok
kenen het volgende mede:
In de week voor Kerstmis hebben de
werkloozen een extra uitkeering ontvangen
van f. 10. Dit bedrag zou in de beide eërste
weken van Januari worden teruggenomen
van het loon; telkens f.5. Aangezien er
echter in dezen tijd veel regendagen zijn
en op regendagen het loon slechts 20 cent
per uur is, was de verdienste in deze eerste
weken zoo gering, dat er na aftrek van
die twee keer vijf gulden vrijwel niets
overbleef. Door het slechte weer zaten de
arbeiders in de keten met het vooruit
zicht, niet meer dan een of twee gulden
thuis te kunnen brengen.
Het „Hbld." vernam hieromtrent het
volgende
Inderdaad is het de bedoeling, dat de
extra toelage van f. 10 voor de feestdagen
zal worden teruggenomen. Maar dat be
hoeft niet juist in de eerste weken te ge
schieden. Het kan gebeuren op tijden, dat
de loonen goed zijn. Nu is er misschien
een enkele gemeente geweest, die de af
trek reeds heeft toegepast en daaruit heeft
men van communistische zijde munt ge
slagen.
Nu de arbeiders niet konden werken en
dus in een ontevreden stemming waren,
hebben communistische elementen een
dankbaar gehoor gevonden. In den vorigen
nacht hebben enkele communistische lei
ders uit Appingedam en Beerta een groot
deel van de werkloozen te Laudermarke
bewogen tot actie. De geheele troep is
naai' Jipsinghuizen getrokken, heeft daar
de arbeiders wakker gemaakt en buiten de
keten zijn besprekingen gevoerd. Men
heeft besloten tot staking en is gezamen
lijk doorgegaan naar Rhederveld. Ook daar
zijn besprekingen gehouden. Enkele lei
ders-communisten uit Beerta en Appinge
dam werden aangewezen om het woord te
voeren.
Gistermorgen om zeven uur weigerde het
grootste gedeelte der arbeiders dus aan
het werk te gaan. Ook om halftwee was
dat het geval, nadat inmiddels de rijksin
specteur van de werkverschaffing, de heer
Buiskool, met de stakingsleiders gespro
ken had.
Ongeregeldheden zijn niet voorgekomen.
Te Laudermarke zijn ongeveer honderd, te
Rhenervelde ongeveer tweehondend werk
willigen later weer aan het werk gegaan.
Men verzekerde ons dat de stemming
onder de arbeiders in de laatste weken
zeer goed was. zoodat alleen door toeval
lige omstandigheden de communistische
agitatie succes heeft gehad. Enkele leiders
van de moderne vakbeweging waren gis
teravond aanwezig en zij waren dezelfde
meening toegedaan.
o
BEGRAFENIS MEJ. E. A. WOLFSON.
Te Amsterdam is gisteren de begrafenis
geschied van mej. E. A. Wolfson, hoofd
redactrice der Leger des Heilsbiaden in
Nederland.
In de congreszaal van het Leger des
Hells aan de Overtoom werden 's morgens
uitvaartdiensten gehouden. Daarna is het
stoffelijk overschot naar de Oosterbe
graafplaats gebracht. Onder het zingen
van Legerliederen werd daar de witte kist
in de groeve geplaatst.
Gesproken heeft de heer L. E. Posthu
mus, bij wien wijlen mejufrouw Wolfson
vroeger in betrekking was geweest.
Brigadier Buiterman schetste de over
ledene als een bijzondere vrouw met een
groot karakter, een vrouw, gezegend met
buitengewone talenten.
Commandant Vlas zeide, dat men be
droefd is als mensch, maar toch voert
dankbaarheid hier den boventoon, omdat
wij weten, zeide spr., dat zij terecht is.
N.R, Crt.
DEPARTEMENT VAN DEFENSIE.
Minister Ruijs de Beerenbrouck
tijdelijk met de leiding belast.
Naar wij vernemen, zal te rekenen van
af heden, gedurende de afwezigheid van
den Minister van Defensie, in verbond met
diens gisteren begonnen reis naar Ned.-
Indië, de Minister van Staat, Minister van
Binnenlandsche Zaken en Landbouw, wor
den belast met de leiding van die aange
legenheden van het Departement van
Defensie.
o
TOENEMEND PASSAGIERSVERVOER
OP DE AMSTERDAM—BATAVIALIJN.
Naar de heer Geysendorffer, gezagvoer
der van het K. L, M.-vliegtuig „Uil"
vertrokken van Schiphol op 24 December
en aangekomen te Batavia op 4 Januari
telefonisch mededeelde, zijn behalve de
drie passagiers Amsterdam—Marseille en
twee heeren van de Bata-Schoenfabrieken
te Zlin, welke te Athene instapten en resp.
tot Rangoon en Batavia de reis meemaak
ten, met dit vliegtuig nog twee Ameri
kaansche dames vervoerd van Rangoon
haar Bangkok, alsmede een passagier
Palembang—Batavia. In totaal werden
dus met de „Uil" op verschillende trajec
ten 8 passagiers vervoerd.
HET CONFLICT
IN DE TEXTIELINDUSTRIE.
Nog geen rust te Enschedé.
Na de afkondiging van het verbod van
samenscholingen is de rust te Enschedé
nog niet teruggekeerd. Gisteravond had
den weer ongeregeldheden plaats, dit
maal speciaal in de omgeving van de fa
briek „Het Schuttersveld" aan de Henge-
loschestraat. Honderden personen trokken
naar die fabriek om de werkwillige arbei
ders af te wachten. De politie en mare
chaussee moesten voortdurend tot door-
loopen aanmanen, en de groepjes men-
schen uiteendrijven. Eenige personen, die
niet aan de bevelen wilden voldoen, lie
pen rake klappen op. Tegen zessen werd
uit een der zijstraten met steenen naar
een marechaussee gegooid. Deze vervolgde
de daders en gelastte met een revolver in
de hand de daar wonenden in huis te
gaan. Toen weef werd gegooid schoot de
marechaussee met scherp. Direct daarop
werd geroepen: „bloedhond' en de mare
chaussee lostte toen nog twee schoten in
de drukke straat. Er werd niemand getrof
fen. Onmiddellijk aangerukte politiever-
sterking verrichte eenige huiszoekingen,
doch de daders werden niet gevonden. Den
geheelen avond is het in die omgeving ru
moerig geweest. In de arbeiderswijk „Tu-
bantia" werden tal van lantaarns vernield
met steenen, welke uit de straat werden
gebroken. Toen politieversterking met een
speciaal voor dit doel gereed staande
vracht-auto arriveerde, werd de straat
met de blanke sabel schoongeveegd. Van
uit gangen werd toen nog met steenen ge
worpen. De politie heeft een waarschu
wingsschot gelost en eenige steenwerpers
achter de hulzen vervolgd. Het gelukte
echter niet de daders te grijpen.
Tengevolge van het verlies van het En-
gelsche afzetgebied heeft de N.V. D. Jor-
daan en Zonen's Textielfabrieken te Haaks
bergen, thans de damast-afdeeling, be
staande uit ongeveer 100 getouwen, geheel
moeten stopzetten.
Voorts is in genoemde fabriek bekend
gemaakt, dat ingaande deze week in de
oude weverij voortaan des Vrijdags en Za
terdags niet gewerkt zal worden, teneinde
aldus de productie te beperken.
o
VERKORTE WERKTIJD
BIJ DE SPLENDOR-FABRIEKEN.
Met ingang van morgen zal bij de Splen-
dor-Gloeilamp-fabrieken te Nijmegen een
verkorting van den werktijd worden inge
voerd, bestaande in een verplichten vrijen
Zaterdagmorgen zonder betaling van loon.
De arbeiders zullen nog trachten langs
organisatorischen weg intrekking van dit
besluit te verkrijgen.
Het grootste deel van het personeel is
echter ongeorganiseerd.
o
UIT NED. OOST-INDIE.
DE STORM IN WEST-BALI.
De nadere bijzonderheden.
SOERABAJA, 8 Jan. (Aneta). Nadat het
Zaterdagmiddag 2 Jan. over geheel West
en Midden-Bali noodweer was geweest, en
hevige regens waren gevallen, zijn Zondag
middag groote bandjirs ontstaan in alle
rivieren vanaf het gebied tusschen Tjan-
dlkoesoemo en Penginoeman en vanaf de
Kali Jehsoemboel, ten Westen van Poeloe-
kan tot in Tabanan. Tusschen Negara en
Penginoeman is een brug beschadigd, ter
wijl een andere brug werd vernield. In de
onderafd. Djembrana is een ijzeren brug
over de Kali Poeloekan,( met een boven
bouw van 40 M. weggeslagen. Eenige hui
zen werden meegesleurd. Een ijzeren brug
over de Kali Poeloekan, met een boven-
bovenbouw is weggespoeld tot aan het zee
strand. In de Kali Jehieh werd het water
door talrijke drijvende boomstammen op
gestuwd; het heeft de huisjes van de tele
graaf en een gedenksteen weggespoeld.
Een ijzeren brug over de Kali Slabi, od het
gebied van Tabanan is vernield, terwijl een
groote ijzeren brug over de Kali Balean
werd weggespoeld en op den oever werd
geworpen. Op den weg Pengastoelan naar
Poepoean. de meest westelijke verbinding
van Noord- naar Zuid-Ball, hebben groote
aardschuivingen plaats gehad. Aan het
herstel van deze verbindingen wordt krach
tig gewerkt. Aan vele sawahs werd ernstige
schade toegebracht. In de Kali Tabanan
zijn 12 lijken gevonden. De gemeenschap
is nog allerwege gestoord.
o
SAMENZWEERDERS GEARRESTEERD.
SOERABAJA, 8 Jan. (Aneta). Het „Soer.
Handelsblad" verneemt uit Djember, dat
een complot werd ontdekt om alle Euro
peanen van de ondernemingen Soember-
tengah en Soemberwadoeng bij Sempolan
uit te moorden. De hoofdaanleggers van
dit complot zijn gearresteerd. Het motief
tot de voorgenomen daad was van gods-
dienstigen aard.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Amerika ijvert voor ontwapening.
Amerika ijvert momenteel wel het hardst
voor ontwapening! Bij de goedkeuring
door de financieele commissie van het
Huis van Afgevaardigden van een eersten
termijn ad f. 450.000 dollar voor kosten der
komende conferenties, heeft Stimson het
deelnemen daaraan nog eens warm ver
dedigd.
Als Amerika niet in vollen omvang aan
de beraadslagingen meedeed, zou het doel
der internationale ontwapening weder op
de lange baan worden geschoven en aan
de pacificatie zoowel als aan de stabili
satie der wereld een onberekenbaar zware
slag worden toegebracht.
Amerika heeft weliswaar het verdrag
van Versailles niet geratificeerd, maar te
zamen met de andere landen gestaan op
Duitschlands ontwapening.
Het is thans de plicht van Amerika, er
voor te zorgen dat ook de tegenpartij
eindelijk haar beloften nakomt, en een
eind maakt aan de sedert het einde van
den wereldoorlog bestaande abnormale
situatie van een ongewapend Duitschland
te midden van zwaargewapende buur
staten.
io
DUITSCHLAND.
Rondom verlenging van den ambtstermijn
van president Hindenburg.
Naar thans blijkt, heeft de bespreking
van Bmening en Groener met Hitier be
trekking gehad op een verlenging van het
mandaat van von Hindenburg als rijks
president.
Als doorslaggevende reden voor het plan
den ambtstijd van Hindenburg te verlen
gen wordt aangevoerd dat de beroering
van het geheelè volk door een rijkspresi
dentsverkiezing in dit voorjaar niet alleen
de economische crisis zou verergeren, maar
ook de van vitaal belang zijnde onderhan
delingen met het buitenland zeer in ge
vaar zou kunnen brengen.
De regeering moet echter daarvoor be
schikken over 2/3 van het aantal stemmen
in den Rijksdag en daarom moet zij steun
hebben van rechts en links. Dientengevol
ge is gisteravond nog beraadslaagd met de
socialistische leiders Wels en Breitscheid.
De bespreking tusschen den kanselier,
minister Groener en Hitier, heeft ca l'/j
uur geduurd. Tevoren had Hitier Groener
reeds apart gesproken! Zulks op verzoek
van Groener.
Naar wij vernemen, heeft Hitier zich
daarna onmiddellijk in verbinding gesteld
met de leiders der overige tot de Nationale
Oppositie behoorende organisaties, om hen
in te lichten omtrent de besprekingen en
hun meening te vernemen over de kwestie
eener verlenging van den ambtstermijn
van den Rijkspresident.
In den loop van heden zal een bijeen
komst gehouden worden van de leiders der
Nationale Oppositie. Daarna zal de leider
van de N.S.DAF. opnieuw samenkomen
met Bmening en Groener, om de vraag
te beantwoorden, die zij hem voorgelegd
hebben. 1S>
Men verwacht, dat dit morgen zal zijn.
De besprekingen waren, naar door deel
nemende zijde wordt verzekerd, van volko
men vriendschappelijken aard. In kringen
der NS.D.A.P. heeft men er de erkenning
in gezien van het feit. dat ook de Rijksre-
geering niet de nationaal-socialistlsche be
weging kan negeeren. en dat een zoo be
langrijke kwestie, als de onderhavige, niet
is af te handelen zonder de N.S.D.A.P
Hitier schijnt =chter als voorwaarde
reeds gesteld te hebben, dat de verkiezin
gen in Pruisen in April beslist zullen door
gaan.
Het onderhoud met de socialistische lei
ders duurde gisteravond 2 uur. Ook zij
hebben hun houding afhankelijk gesteld
van een besDreking in het partijbestuur.
De „Voorwdrts" schrijft:
Er bestaat voor de SDP geen reden over
wegingen van dien aard onmiddellijk af te
wijzen. Er bestaan twee mogelijkheden, die
een beslissing van de soc.dem. rijksdag
fractie overbodig zouden maken dan wel
deze toch buitengewoon zouden vergemak
kelijken. Wanneer Hitier en Hugenberg
weigeren, is de zaak mislukt. Wanneer zij
voorwaarden stellen en de rijksregeering
ook maar voor het geringste gedeelte hier
op ingaat, kan de sociaaldemocratische
riiksdagfractle misschien formeel nog een
beslissing nemen, materieel zal die beslis
sing reeds gevallen zijn. Nooit of te nim
mer kan de sociaaldemocratische rijks
dagfractie er aan denken een tusschen de
rijksregeering en de rechterzijde eventueel
afgesloten handelszaak door haar mede
werking geldig te doen worden. Voorwaarde
voor iedere overweging van het plan dooi
de sociaaldemocratische rijksdagfractie is
dus de volkomenste zekerheid, dat den
rechtsehen partijen geenerlei tegenpresta
ties voor hun tegemoetkomendheid zullen
worden beloofd. Alleen door de garantie
van een dergelijke zekerheid kan het plan
van de rijksregeering voor de sociaaldemo
cratische rijksdagfractie discutabel worden
Anders zou de sociaal-democratische rüks-
dagfractie van haar kant eischen en voor
waarden moeten stellen. Er bestaat geen
mogelijkheid en geen verlangen dezen han
delsweg in te slaan Het moet voor allen
gaan om een eenvoudig ja of neen.
Het rijksbureau voor arbeidsbemiddeling
en werkloosheidsverzekering deelt mede.
dat het aantal werkeloozen op 3J Decem
ber 1931 ruim 5.666.000 bedroeg, een ver
meerdering van ongeveer 316.000 sedert 15
December 1931.
De twee telegraafarbeiders, die verdacht
werden op Oudejaarsavond de radiorede
van den Rijkspresident te hebben gesabo
teerd. zijn nu bpfden in vrijheid gesteld,
daar hun onschuld voldoende was gebleken
Elk spoor van de ware schuldigen ont
breekt.
o
JAPAN.
Wilde stakingen.
In verscheidene industriesteden van Ja
pan hebben wilde stakingen plaats gehad.
De arbeiders van eenige metaalfabrieken
verlangden loonsverhoogingen, die door de
directie niet werden ingewilligd.
De politie heeft eenige arrestaties ver
richt en het bedrijf beschermd. De arbeid
is plaatselijk weer hervat.
FRANKRIJK.
Briand blijft minister.
Maginot's dood.
Naar verluidt, zal Briand in geen geval
uit het kabinet treden. Dwingt zijn gezond
heid hem buitènl. zaken te verlaten, dan
zou Laval hem als minister zonder porte
feuille willen behouden.
In den Ministerraad herdacht Laval ge
roerd de nagedachtenis van minister Ma-
ginot. De president der Republiek sloot zich
hierbij aan.
De Raad besloot Maginot met nationale
eer ter aarde te doen bestellen, 't geen
vermoedelijk Zondag a.s. zal plaats hebben
Het lijk is opgebaard in het ministerie
van oorlog.
o
ENGELAND.
McDonald te Londen. - Oud-minister
Graham ongesteld. - Conferentie
in Indie?
Nu McDonald te Londen is terugge
keerd. hebben tal van besprekingen plaats
gehad. Zoo ontving de premier o.a. sir Eric
Drummond, den secretaris-generaal van
den Volkenbond, zulks vermoedelijk in ver
band met de a.s. Ontwapeningsconferentie.
Ook Lloyd George is teruggekeerd van
zijr^reis naar Ceylon.
William Graham, minister van Handel
in het vroegere Labourkabinet is ernstig
ongesteld.
Zestien van de negentien ledsn van de
commissie, belast met het bestudeeren van
den handel in spiritualiën in Engeland, heb
ben een meerderheidsrapport, ondertee
kend. waarin o.a. wordt aangedrongen op
een spoediger vermindering van het aantal
vergunningen tot den,verkoop van sterken
drank, voorlichting in de scholen inzake
het gebruik van alcohol, de invoering van
een algemeen sluitingsuur voor vergun
ningen om 10 uur 's avonds en de instel
ling van een- nationale commissie tot con
trole op den handel in spiritualiën. Nie
mand stelde drooglegging voor.
Uit Indië weinig nieuws.
Op de bijeenkomst, die te Delhi heeft
plaats gehad tusschen den vice-koning en
den gematigden leider Saproe, heeft deze,
naar nader wordt gemeld, de bijeenroe
ping van een Indische ronde tafelconfe
rentie voorgesteld, waaraan de leiders van
alle partijen zouden deelnemen.
Naar verluidt, zou de onder-koning niet
afwijzend tegenover dit voorstel staan,
o
SPANJE.
Optreden der regeering.
De procureur-generaal der Republiek;
heeft in een circulaire aan de procureurs
generaal van het geheele land aanbevolen
om de politieke redevoeringen van extre
mistische!) aard. Welke de bevolking tot
geweld aanzetten, strehg te straften.
Het Madrileensche Communistische blad
.jvfundo Ibero" is voor veertien dagen ge
schorst. met een boete van 1000 pesetas,
wegens hevige aanvallen op de autori
teiten.
In enkele plaatsen zijn wederom stakin
gen uitgebroken.
DENEMARKEN.
De Scandinavische conferentie
geëindigd.
De conferentie der drie Skandinavische
ministers van Buitenlandsche Zaken is be
ëindigd. Aan de slotzitting werd eveneens
deelgenomen door den Deenschen minister
van Financiën.
Na afloop der besprekingen werd een of
ficieel communique verstrekt, waarin o.m.
werd medegedeeld, dat behandeld zijn de
verhoudingen op het gebied van de valuta
en de handelspolitiek der drie Scandinavi
sche landen, zoomede die der staten
waarvoor in Scandinavië bijzondere eco
nomische belangstelling bestaat.
Voorts wordt geconstateerd dat Dene
marken, Zweden en Noorwegen willens
zijn de wederzijdsche verhoudingen in
aanmerking te nemen voor zoover zulks
mogelijk is.
Besloten werd vertegenwoordigers van
de drie landen te benoemen die voor alle
economische maatregelen in permanent
contact met elkaar zullen blijven.
Er bestond overeenstemming dat een
samenwerking tusschen de staten die het
verdrag van Oslo hebben geteekend, van
groote waarde is voor de handelspolitieke
ontwikkeling.
o
ITALIË.
Bomaanslagen op den Koning en
Mussolini?
De Amerikaansche crimineele politie
heeft een radiogram gezonden aan den
kapitein van het Amerikaansche stoom
schip Excalibere, waarin werd medege
deeld, dat zich aan boord van het schip
twee pakketten bevonden, die geadresseerd
waren aan den Italiaanschen koning en
aan Mussolini, welke pakketten de ver
denking wekten dat zij helsche machines
bevatten. Hët stoomschip is den 28sten
December uit New York vertrokken en zal
heden a.s. te Marseille aankomen.
De verdenking rees in verband met de
recente aanslagen op de Italiaansche con
suls in de Vereenigde Staten.
o
CHINA.
Een stap van Amerika De enquite-
commissie van den Volkenbond.
Dc Vereenigde Staten hebben volgens
een bericht uit Washington wat betreft
Mandsjoerije een beroep gedaan op het
negen-mogendhedenverdrag, hetgeen wil
zeggen dat het optreden van Japan in
Mandsjofrije aan de orde wordt gesteld en
der de andere onderteekenaars van het
verdrag zal worden onderzocht. Het yer-
drag bepaalt, dat geen der onderteekenaars
speciale voorrechten of rechten in Mands
joerije zaï verkrijgen ten nadeele van
eenige andere mogendheid. Stimson han
delt naar men gelooft aldus na raadpleging
van de andere mogendheden, die deel
hebben aan het verdrag.
Naar men meent is ook een nieuwe
actie van omvangrijke beteekenis onder
nomen, doch de bijzonderheden hiervan zijn
voor het oogenblik nog niet beschikbaar.
Bovenbedoeld verdrag kwam in 1922 te
Washington tot stand."Het werd gesloten
tusschen de volgende mogendheden: Ver-
cerigde Staten, het Britsche rijk. Frankrijk,
Italië, België, Japan, China, Portugal en
Nederland,
Het artikel, waarop de Vereenigde Staten
doelen, luidt, dat de mogendheden over-
eenkomer „zich te onthouden van het
partijtrekken van de toestanden in China
bin te streven naar bijzondere rechten of
voorrechten, welké zouden tekort doèrt aan
de rechten' van onderdanen van bevriende
staten, alsmede van het ondersteunen van
eehig optreden, strijdig met de veiligheid
van die staten". Dit artikel maakt deel uit
van paragraaf I van het verdrag. In de
zelfde paragraaf komt een artikel voor,
luidende, dat de mogendheden zich ver
binden „de souvereiniteit, de onafhankelijk
heid alsmede de onschendbaarheid van het
grondgebied en de administratieve on
schendbaarheid van China te eerbiedigen".
Stimson verklaarde, dat de V.S. de
Japansche excuses aanvaarden voor den
aanva/ on den Amerikaanschen consul te
Mcekden. Het inci 'ent is dus gesloten.
De Enquête-commissie van den Volken
bond die een onderzoek zal instellen naar
den toestand in Manlsjoerije, is thans
definitief gevormd en zal tegen het einde
var Januari voor haar reis naar het Verre
Oosten vertrekken.
Leden van de commissie zijn de En-
gclsche vertegenwoordiger Lord Lytton,
die voorzitter der commissie is, de Duit-
sche voormalige gouverneur van Duitscl^
Oost-Afrika Schnee, de Fransche generaal
C'laudel de Amerikaansche generaal Ma©
Coy en voormalige Italiaansche am
bassadeur Aldobrandi.
De commissie zal vergezeld worden door
vier ambtenaren vanhet Volkenbondssecre
tariaat. Tot hen behoort o.a. onze land
genoot de heer A. Pelt, chef van de Infor-
matip-afdeeling van het Volkenbondssecre
tariaat.
De Chineesch^ gezant te Washington,
Yen. heeft opdracht ontvangen zich naar
Eurepa te begeven en de plaats in te nemen
van Szc, die als vertegenwoordiger van
Giina in den Volkenbondsraad is afgetreden-
De Japansche troepen zijn bezig de be
zetting van Mandsjoerije te voltooien. De
Japansche gendarmerie heeft in de provincie
Kirin op aanwijzing van een voormalig
lid van de Chineesche communistische
partij een geheime organisatie van de
Chineesche communistische partij ontdekt.
Honderdtwaalf personen werden aan het
Japansche gerecht overgeleverd. De orga
nisatie zou met de Komintern in nauwe
relatie staan.
AMERIKAANSCHE NOTA AAN JAPAN
WASHINGTON, 8,Jan. (Ned. Tel. Ag.)
Stimson heeft aan de Chineesche en Ja
pansche rêgeering een nota gezonden,
waarvan hij een afschrift overhandigde
aan de onderteekenaars van het negen-
mogendhedenverdrag.
In de nota wordt o.a. gezegd; Door de
jongste militaire gebeurtenissen om
Tsjintsjau is het laatste overblijfsel der
Chineesche souvereiniteit in Zuid-Mands-
joerije vernietigd.
De Amerikaansche regeering kan een de
facto bestaande toestand niet als een de
jure bestaande situatie beschouwen. Zij
zal geen verdragen tusschen de beide
regeeringen erkennen, welke de uit de ver
dragen voortvloeiende rechten der Ver.
Staten in China schenden, noch eenig
verdrag, dat in strijd is met het Kellogg -
pact. Stimson deed naar aanleiding hier
van nog opmerken, dat Amerika de uit de
verdragen voortvloeiende rechten van
Japan in Mandsjoerije niet in twijfel
trekt, en ook niet voornemens is zich
daarmee beziftte houden. Het wil zich
evenmin bemoeien met een Japansch-
Chineesch verdrag tot bijlegging van het
tegenwoordige conflict, echter onder twee
voorwaarden: niets in zulk een verdrag
mag de Amerikaansche rechten betref
fende de open deur schenden, en het ver
drag mag niet worden gesloten met schen
ding der in het Kellogg-pact vastgestelde
methoden
WASHINGTON, 3 Jan. (Reuter) Naar
aanleiding van de Amerikaansche nota van
Amerika aan de Japansche regeering, ver
neemt Reuter, dat de Amerikaansche re-
geenng door deze nota blijkbaar de onge
rustheid der wereld heeft willen wegne
men, ontstaan door het schenden van het
verdrag, waardoor China beschermd wordt
De regeering van Washington zal waar
schijnlijk In de toekomst nog verdere stap
pen doen, naar gelang de ontwikkeling
van den toestand.
Het gerucht dat terstond drastische
maatregelen zullen worden genomen, ais
bijvoorbeeld het afbreken der diploma
tieke betrekkingen, wordt naar Reuter
verneemt, niet bevestigd.
Het afzenden der Amerikaansche nota
beteekent feitelijk een wijziging in de tot-
dusver gevolgde politiek van protesten
naar aanleiding van de Japansche op-
marsch in Mandsjoerije. De Amerikaan
sche regeering benerkt er zich thans niet
meer toe inlichtingen te vragen en ad
viezen te geven, doch zij heeft thans be
scheiden doch met klem gewezen od de
rechten harer burgers. Deze stap van Ame
rika staat geheel buiten de bemoeiingen
van den Volkenbond.
WASHINGTON, 8 Jan. (Reuter) Naar
de Associated Press uit Tokio verneemt zou
de Janansche regeering elke inmenging
door de Vereenigde Staten in de Mands-
joerijsche kwestie van de hand wijzen.
■o-
SIR WILLIAM MULS f
LONDEN, 8 Jan. (Reuter). Sir William
Mills, de uitvinder van de Mills hand
granaat, waarvan er in de wereldoorlog
76 mlllioen zouden zijn gebruikt, is plot
seling te Weston-super-Mare, in den
ouderdom van 76 Jaar overleden.
