BINNENLAND.
officieele openingen van het nieuwe ge
bouw oer Coop, boerenleenbank, de nieuwe
Chr. Schooi aan den Jan van Nieuwen-
hovenstraat en net gebouw voor Cnr. be
langen „Jonathan" ln wyk-Hoorn, het
4u-jang pnesterreest van Deken J. M.
Hellegers, het alscheid van Ds. H. W. H.
van nnoei van de uerel. Kerk te Ouds
hoorn en de grandiose Lanasiormciag
„Zuid-Holland West": het waren allen
gebeurtenissen, waaraan wij in het aige-
loopen Jaar veel aandacht wijdden, ue-
slaagde leestavonden werden gegeven o.a.
ter gelegenheid van het gouden Jubileum
der ïJsciub „Rijnstreek" en het 4U-Jarig
Jubileum der jongelingsvereen. „Onder
zoekt de Schriften."
Van de Jubilarissen noemen wij Brug
wachter P. R. Renders, wien bij de her
denking van zijn 25-jarige diensten veel
blijken van medeleven ten deel vielen, de
heer D. Arlman by de firma N. Samsom
en de heer J. Koolenzwey die 29 Sept.
zyn 25-jartge werkzaamheid als Zondag-
scnoolonderwyzer herdacht. Den heer G.
Boot, bekend scheepsbouwer moesten de
Alphenaren helaas door den dood ver
liezen.
Uit de andere plaatsen in deze omge
ving releveeren wij het eervol ontslag aan
den gemeente-secretaris van Ter Aar, den
heer J. Hoogenboom, die in deze functie
door zün zoon werd opgevolgd. In dezelfde
plaats vond op 16 Juni een voor de tuin
ders zeer gewichtige gebeurtenis plaats,
n.l. de uiteindehjke oprichting der gecom
bineerde Centrale Veiling, met als gevolg
reeds dadeiyk betere resultaten voor den
handel. In boskoop trok aandacht de ope
ning van het nieuwe Geref. Kerkgebouw
op 5 Mei, het 5u-Jarig bestaan der „boom-
en Plantenbeurs", het 40-jarig jubileum
der IJsclub en de afbraak van het oude
Raadhuis, Nleuwveen zag op l Febr. Ds.
van wytie naar Purmerend vertrekken,
die opgevolgd werd door Ds. H. S. Brink.
Op 25 Oct. ontving de burgemeester van
Nieuwkoop de heer v. d. Weyden op ver
zoek zijn eervol ontslag, op 3 December
nam hij op hartelyke wyze afscheid van
zyn gemeente. Al spoedig daarop werd zyn
zoon tot opvolger benoemd. De Smeden
patroons namen het initiatief tot een
groote actie ter verbetering van hunne
bedryven.
Voorname gebeurtenissen in het Bode-
graafsche leven waren o.a. liet 40-jarig
jubileum van den heer Z. J. Ninaber van
Eyben als directeur der Waterleiding op
2 Nov. en enkele dagen geleden de opening
der Drinkwaterstichting „De 11 Gemeen
ten", welke evenals die der Stichting „De
drie gemeenten" te Roelofarendsveen voor
de gansche streek van enorm belang ge
noemd kan worden. Voor Waddinxvcen
mag herinnerd worden aan de ontploffing
welke op 11 Dec. plaats vond in het kan
toor der Gaslabriek en aan het eervol ver
leend ontslag aan den geliefden koster
der Geref Kerk, den heer van Nielen. In
Leimuiden werd eind Oct. op een mooie
wyze het zilveren jubileum der School met
den Bybel herdacht. Woubrugge huldigde
op 31 Aug. den scheldenden gemeenteont
vanger den heer Kammeraat, terwijl men
er mede afscheid nam van Ds. Th. G.
Tonnon, tevens hulpprediker te Katwyk
Zee. Deze vertrok naar zyn nieuwe ge
meente n.l. Pynacker. Hazerswoude verloor
in Wethouder Veelenturf een zyner meest
geachte inwoners. Rynsaterwoude nam op
9 Aug. afscheid van Ds. Chr. de Bruyn,
Leiderdorp begroette in Ds. J. G. Streeder
een nieuwen predikant. Op 12 Maart vond
aldaar de teraardebestelling plaats van
den beminden Ds. Woudstra.
In Haarlemmermeer mogen de talryke
verkeersverbeteringen niet onvermeld biy-
ven, evenals het groote succes van het
jaariyksche Concours Hippique te Hoofd
dorp en de opening der Nijverheidsschool
met Internaat. Te Aalsmeer nam Ds. W.
J. van Elden op 6 Sept. afscheid. Ds. Heer-
ma deed er op 15 Nov. zyn intrede. Tevens
zy herinnert aan de inwijding der nieuwe
R.K. Kerk in deze gemeente op 14 Dec.
Aan het einde onzer opsomming van
vermeldenswaardige feiten uit de omtrek
gekomen dit overzicht maakt op vol
ledigheid geen aanspraak zy nog een
oprechte heilwensch aan de lezers voor
het komende jaar neergeschreven. Moge
het jaar 1932 voor de bewoners der Ryn-
en Bloembollenstreek, wier wel en wee wij
ook in de toekomst met onverflauwde be
langstelling zullen volgen, zich minder be
hoeven te beklagen over den moeilyken
tyd, dan zulks in het jaar dat ging, dik
wijls helaas noodzakeiyk was
Door den boom der nationale welvaart
woedt nu al vele maanden de crisis-storm
met motorische kracht: rukkend aan het
tydelyk afstervende bladerdak, scheurend,
trekkend en brekend aan de machtige tak
ken, die wy o.m. handel, industrie, vis-
schery en landbouw noemenReeds
3an het einde van het vorige jaar waren
er voorteekenen, die wezen op het drei
gende gevaar, maar men heeft nauwelijks
kunnen vermoeden, dat de rukwinden van
toen die inmiddels groote schade toe
brachten aan den land- en tuinbouw, de
inleiding zouden vormen van een malalse-
orkaan als thans heel den aardbol teistert.
Zoowel industrie- als specifieke landbouw-
staten ondervinden den triesten invloed
eener depressie, die reeds dit gansche jaar
met onverminderde kracht en met zorg
wekkende hardnekkigheid 't bedrijfsleven
te worgen poogt in haar moordende greep
en nergens nog uitzicht op betere tijden
biedt! Terecht zeide ir. Kalft op 3 Septem
ber in de vergadering van het Verbond
van Nederlandsche Werkgevers, dat de
thans heerschende Inzinking zoó diep is als
de moderne industrieele geschiedenis nog
niet zag, en helaas moet die uitspraak
worden uitgebreid tot by kans alle andere
takken van voortbrenging.
Het is de plaats hier niet te speuren
naar de oorzaken dezer wereldramp, vol
doende is te constateeren, dat zy in veler
lei opzicht geleid heeft tot een economi-
schen oorlog tusschen de staten en dat de
inzinking van exportgebleden, credlet- en
betalingsmoeiiykheden (o.m. doordat Enge
land den gouden standaard los liet), con-
tigenteeringsmaatregelen en tariefsverhoo-
gingen den chaos nog aanzleniyk hebben
vergroot en ook voor Nederland problemen
hebben geschapen, die slechts door ont-
zaggeiyke krachtsinspanning, eensgezind
heid en offerende samenwerking van het
gansche volk tot een gunstige oplossing
zuilen kunnen worden gebracht.
De remedie? .Rroduceeren tegen zooda
nig verlaagden prys, dat 't product wordt
verkocht," zeggen de werkgevers, doch
hiertegen komen de werknemers in het
geweer, aanvoerende o.m. dat percentsge-
wys de daling der klelnhandelspryzen
slechts een vierde gedeelte bedraagt van
die der groothandeis-noteering, terwyl be
langrijke factoren als huur, kleeding. enz.
zoo weinig zyn verlaagd (soms zelfs een
opgaande tendenz vertoonen), dat een
korting op de 1 oorten die noodwendig ln
den elsch der werkgevers begrepen is
zal moeten leiden tot ondermyning hunner
bestaansmogeiykheid.
Het is dit belangenconflict, dat onafwys-
baar tot een periode van onrust voeren zal.
dat bovendien reeds oorzaak was van de
14,000 man omvattende staking in de
Twentsche textlel-industrie (die den uit
voer van katoenen stoffen met 50 pCt. had
zien verminderen) en dat ook in andere
takken van bedryf uitbarstingen teweeg
brengen zal. Dat niettemin het streven tot
verlaging van den levensstandaard gelei-
dehjk meer Ingang vindt is een lichtend
verschijnsel, dat het aspect der naaste toe
komst wat verheldert en eenige hoop doet
groeien, dat men in vele gevallen ook zon
der stryd tot overeenstemming zal kunnen
komen.
Wy mogen in dit verband wijzen op het
voorbeeld van de KoninkUjke familie, die
10 pCt. van Haar Inkomen afstond ten bate
der schatkist.
Een land, als het onze, dat zoo sterk aan
gewezen is op export, moest onvermijdelijk
tot. ontreddering komen door de hooge
tariefmuren in het buitenland, de conti-
genteering en de daling der vreemde va-'
luta. Terwyl onze uitvoer zienderoogen
minderde, werd ons land overstroomd door
artikelen, die wy zelf moeten exporteeren.
hetgeen tot nieuwe moeilykheden aanlei
ding gaf. In 1929 bedroeg onze uitvoer
f. 1.989 millioen. in 1930 slechts f. 1.719
millioen, terwyl het totdal over het eerste
halfjaar van 1931 slechts f677 millioen
bedroeg. Dit laatste was reeds veel minder
dan de helft van het voor 1930 geldende
bedrag en wie ook maar eenigermate de
bezwaren kent, waarmede onze export, ge
durende de laatste maanden te worstelen
heeft gehad, weet dat er voor dit tweede
halfjaar (waarvan de cijfers nog niet vast
staan) zelfs geen punt van vergeiyking
meer mpgeliik is! De regeering Ruys de
Beerenbrouck (die van een zaken- tot een
crisiskabinet geworden is) heeft begrepen,
dat hulp noodzakeiyk was en zy is daarom
o.a. gekomen met een anti-dumolngswet,
verhooging van het tarief van invoerrech
ten. de instelling van een economischen
voorlichtingsdienst en een ontwerp tot
tijdelijke beperking van den invoer Na-
tuuriyk zullen die maatregelen de moei
lijkheden niet kunnen wegnemen, maar
zy zullen er wellicht toe bydragen het leed
te verzachten. Hoe noodig dat is blijkt uit
de opgave van het aantal werkloozen, dat
nu zoo ongeveer driehonderdduizend zal
bedragen, tegen 146,000 op 1 Januari j 1.
De landbouw ondervond in het afgeloo-
pen jaar eenigen steun van de invoering
der veelbestreden Tarwe-wet en van de
hulpverleening aan de suikerbiet-cultuur
en de aardapoelmeelindustrie, doch het is
thans de veeteelt, die erger dan ooit en
ook erger dan welk ander bedrijf nok. door
den crisis-storm wordt gehavend. Waren
omstreeks het begin van dit jaar de prijzen
met 30 pCt. gedaald en naderden zji toen
het niveau van vóór den oorlog, sindsdien
is reeds weer een daling van ongeveer 20
pCt. ingetreden en zyn zij gevallen he
neden die der akkerbouwproducten. Re-
geeringshulo zal in de naaste toekomst
we! onvermijdeiyk blijken!
Naast handel, industrie, land- en tuin
bouw- en bloembollencultuur, stond de
visscherii er nog niet 't slechtste voor, al
deed ook hier de malaise zich zoodanig gel
den, dat op 16 Juli een commissie werd
ingesteld om een onderzoek in te stellen
naar den nood in de trawlvisscherlieen
commissie overigens, die nog nooit eenig
rapport schijnt te hebben uitgebracht. Op
de haringvisscherij vooral werden ge
woonlijk goede vangsten gemaakt. De fi-
nancieele resultaten mochten helaas niet
tot tevredenheid stemmen. Om de markt
niet meer te overvoeren, werd deze vis
scherii reeds op 5 December over de ee-
heele linie stop gezet!
Het spreekt vanzelf, dat de crisis z'n
weerslag heeft doen gevoelen in de gesteld
heid van 's lands financiën, die dermate
gedesorganiseerd werden, dat reeds in Mei
geruchten de ronde deden omtrent een
tekort van minstens 50 millioen gulden op
de nieuwe begrooting en van plannen tot
korting op de salarissen der rijksambte
naren om op die wyze de benoodigde gel
den bijeen te brengen. Na ze aanvankelijk
te hebben weersproken, bevestigde minis
ter De Geer oo 14 September in een inter
view de juistheid dier geruchten en als
dekkingsmaatregelen kondigde hij aan:
verhooging van het tarief van invoerrech
ten van 8 op 10 pCt.. een salarisverlaging
van 5 pCt., opschorting der Zuiderzee
werken en een benzine-belasting. Den 29en
October bleek het tekort bereids tot 20
millioen te zijn gestegen; ergo werden de
herhalingsoefeningen voor 1932 afgelast,
moest de benzine-belasting worden ver
hoogd en werd aan de Staten-Generaal
voorgesteld de ryksuitkeering aan provin
cies en gemeenten met 3 pCt. te vermin
deren. teneinde aldus als het ware te
dwingen ook voor anderen dan rijksamb
tenaren de salarissen te verlagen (nu de
begrootingen overal waren vastgesteld zou
immers iedere gelegenheid om uit te zien
naar andere dekkingsmaatregelen ontbre
ken!). Bovendien werd de Installatie aan
gekondigd van een commissie-Kan, die be
last zou worden met het instellen van een
onderzoek naai' de mogelUkheid van verla
ging der ryksuitgaven, Die installatie heeft
inmiddels nog niet plaats gehad!
Naast het rijk begonnen ook vele ge
meenten, o.a. Rotterdam, in financieele
moeilijkheden te verkeeren, niet het minst
roen de steeds dalende beurstendenz (op
21 September is de beurs zelfs een dag ge
sloten geweest) het bekomen van kasgel
den ernstige bezwaren in den weg ging
leggen. Dank zy de medewerking van het
rijk is men er voorloopig althans tot
dusverre in geslaagd de zaken loopende
te houden.
Intusschen zijn van rijk. provincie en
gemeente in den loop der laatste maan
den buitengewoon zware offers gevraagd
voor de bestrijding der werkloosheid, die
wel haast ongekende vormen is gaan
aannemen en helaas nog altyd de grens
niet bereikt schynt te hebben. In geza-
menUjk overleg werden tusschen de re
geering en de besturen der vier grootste
gemeenten byzondere maatregelen geno
men voor werkverschaffing, ook elders
zyn er kapitalen voor uitgegeven en dat
men voelt dat hiermede het leed nog by
lange na niet gelenigd kan worden blijkt
uit Prinses Juliana's initiatief tot het in
stellen van een nationaal crisiscomité (in
navolging van het Steuncomité van 1914),
dat nu bijna een maand in werking is,
maar natuuriyk nog onvoldoende tyd ge
had heeft om haar gezegenden invloed
merkbaar te doen zyn.
Ook aan Indië gaat de crisis-storm niet
ongemerkt voorbij. Er zyn marktpryzen
ontstaan, die het de meeste cultuur-be
drijven onmogelyk maken loonend te le
veren en ook daar dreigde dus allengs het
spook van een aanzleniyk begrootlngste-
kort. Op .1 April berichtte Aneta dat de
salarissen van alle ambtenaren in Indië
imet uitzondering van die van 50 gulden
of minder) zoowel op 1 Juli als vervol
gens op 1 Januari met 5 pet. zouden wor
den verlaagd. Op 9 September werd be
sloten tot het instellen van een vermo
gensbelasting en onder commando van
den nieuwen gouverneur-generaal jhr. de
Jonge (die op 12 September deze functie
van jhr. de Graeff overnam) zyn daarna
nog tal van maatregelen genomen, zooals
verslechtering der pensioenen, die alle be
zuiniging ten doel hadden.
In het nu vergleden parlementaire jaar
venden geen politièke gebeurtenissen
plaats van byzondere importantie. Pro
vinciale en gemeentelyke verkiezingen
brachten slechts weinig verandering, ter
wyl van de regeering als zaken-kabinet
geen grootsche daden verwacht mochten
worden. Buiten latere werkzaamheden als
crisis-ministerie wist het o.m. door Tweede
en Eerste Kamer aangenomen te krijgen:
de verhooging der accyns op gedistilleerd,
herziening der Gemeentewet, de aanleg
van een scheepvaart-verbinding tusschen
Amsterdam en den Boven-Ryn, de hef
fing van 30 opcenten op de tabaksaccyns
voor cigaretten en de wettelyke regeling
van het geldschietersbedrijf. Naar aan
leiding van het op 27 Januari verschenen
rapport der staatscommissie Rutgers tot
herziening van de Lager Onderwyswet
1920 werd verder op 14 September by de
Tweede Kamer een betreffend en inmid
dels veelbestreden wetsontwerp inge
diend.
Voor de radio-misere vond de regeering
ook dit jaar weer geen oplossing. Scherpe
bepalingen inzake mlcrofoon-critlek op
regeering, radio-controle-commlssle en
omroepvereenigingen hebben tot heel wat
strubbeling geleld (werd o.m. niet een
rede van den heer Zwertbroek hier ter
stede afgebroken?), doch allengs is al die
controle schynbaar weer vervallen en
wordt het onwelluidende getwist tusschen
omroepleiders weer stilzwijgend toegela
ten. Eenmaal zal er definitief een einde
moeten komen aan den huidigen triesten
toestand, maar het is nauwelyks te ver
wachten dat deze regeering het beslis
sende woord zal durven spreken
De luchtvaart is door regeering en
hoofdbestuur van P. T. T. krachtig en
onder alle omstandigheden gesteund, fi
nancieel zoowel als moreel en dank zy
het voortreffeiyk werk der K.L.M. en haar
betrouwbare piloten zyn er in 1931 weer
vele vorderingen gemaakt; vorderingen
zóó groot, dat men ze een jaar geleden
nog nauwelijks had durven droomenl
Laat ons chronologisch dc feiten memo-
reeren: wij beginnen dan met den 29sten
Januari, toen de K.L.M. meedeelde op de
lyn tusschen Nederland en Indië geleide-
delijk passagiersvervoer te zullen toelaten.
Alle toestellen zouden bovendien van ra
dio worden voorzien. De 7de Februari
bracht de opening van de vliegschool der
Nationale Luchtvaartschopl op Schiphol,
terwijl op den 28sten van diezelfde maand
de vliegenier van Tyen gehuldigd werd
voor zyn vlucht in een Pandertoestelletje
naar Indië. Smirnoff Vestigde op 25 April
een nieuw record door reeds acht dagen
na zijn vertrek uit Batavia te Schiphol aan
te komen en Beekman deed er in Mei nog
een schepje by door het record op 7 da
gen te brengen. Augustus bracht de plan
nen inzake de opleiding voor verkeers
vliegers en de opening van het vliegveld
in Twente, nadat tevoren reeds een d»'-
gehjk terrein was geopend te Eelde. Op
29 September hield H. M de Koningin een
vlootschouw op Schiphol, waar zy tevens
het luchtvaart-monument onthulde en
ten slotte werd op den eersten October
een aanvang gemaakt met een wekelyk-
schen luchtdienst voor passagiers en goe
deren tusschen Nederland en Indië. Het
ongeluk met „De Ooievaar", waarby vyf
menschen het leven lieten, heeft helaas
een schaduw geworpen op het snel sty-
gende succes dezer verbinding, maar wy
mogen honen dat het vertrouwen in de
KLM en haar schitterend onderlegd
personeel zoowel hier als in het buiten
land te stevig gegrondvest is om er daad-
werkeiyken afbreuk aan te kunnen doen!
Twee belangryke feiten uit de historie
ven het bykans voorbye jaar mogen hier
niet onvermeld blyven Daar is allereerst
de veelgeroemde Nederlandsche deelne
ming aan de Koloniale tentoonstelling te
Parijs, die op 28 Juni leidde tot den fata
len brand in ons op 8 Mei geopende pa
viljoen. Nog kent men niet de oorzaak
van deze ramp, nog zoekt en speurt men
vruchteloos naar aan wy zingen, die ineen
bepaalde richting zouden kunnen wyzen,
maar hoe dat ook zy: vanaf het moment,
waarop de tyding van den brand de ronde
deed heeft ons volk biyk gegeven van een
vastberadenheid, een onverzettelyken wil
en een samenwerking, als maar zelden ln
de geschiedenis is te zien gegeven. Met
stomme verbazing heeft het buitenland
gezien hoe snel de handen weer aan den
ploeg werden geslagen, hoe heel de natie
als het ware hielp aan den wederopbouw
van een nieuw paviljoen, en toen mr.
Fock op 18 Augustus deze nieuwe inzen
ding officieel voor geopend kon verkla
ren had Nederland daarmede eer. presta
tie verricht, die over heel de wereld on
zegbare bewondering en eerbied heeft af
gedwongen en het aanzien van ons land
bulten onze grenzen op belangryke wijze
heeft verhoogd!
Een tweede feit van beteekenls was het
petitionnement der Nederlandsche Dag
bladpers voor internationale ontwape
ning. Op den 8sten Juli werd door de
bladen van alle richtingen een eensge
zinde actie ingezet, die ln twee maanden
tijds welgeteld 2.438.908 handteekeningen
van Nederlanders boven achttien jaar by-
eenbracht en aldus een schitterend ge
tuigenis schiep van den wensch van
Nederland ten aanzien van de in Febr.
te houden internationale ontwapenings
conferentie! Het petitionnement is op den
17en September door een commissie uit de
Nederlandsche Dagbladpers te Geneve aan
den voorzitter van de Volkenbondsverga
dering, den heer Titulescu, aangeboden.
Afgezien van het huidige textiel-conflict
heeft ons land geen groote stakingen mee
gemaakt. In het vlsscherybedryf werd
eenige malen de arbeid neergelegd, maar
het was gelukkig telkens slechts voor en
kele dagen; er was tweemaal een land
arbeidersconflict in Oost-Drente, er werd
van 13 tot 26 April gestaakt by de firma
Ter Kuile te Enschede wegens verschil
van meening over de tarieven en de wacht
geldregeling der wevers (tenslotte werd
overeenstemming bereikt), er was een
staking van ruim vier maanden by de
Kon. Ver. Tapytfabrieken, die pas einde
dezer maand is opgeheven, en een derge
lijk conflict by de Chamottefabrleken te
Geldermalsen. dat op 17 Augustus beëin
digd werd en toen 14 maanden geduurd
had. Een conflict van eenlgszins anderen
aard was dat te Groningen, waar de
bioscopen wegens te hooge vermakelyk-
heidsbelasting driekwart van het jaar ge
sloten zyn geweest,
Alvprens tot meer eenvoudige opsom
ming van diverse feiten over te gaan zy
hier verder nog aangestipt:
dat by de Zuiderzee-werkti. het sluitgat,
de z.g. Mlddelgro-den einde November ge
dicht is, waardoor voor '32 alleen nog het
K.M. lange sluitgat De Vlieter is over
gebleven;
dat in Indië de Party National Indo
nesia werd opgeheven;
en:
dat de goudwaarde van den gulden, on
danks een aanzieniyk verlies der Neder
landsche Bank op het Pondenbezlt tot op
den huidigen dag volkomen onaangetast is
gebleven, alle geruchtmakende en tenden
tieuze berichten in binnen- en buitenland
ten spyt!
Wy komen thans tot de lyst van jubilea
en andere vermeldenswaardige gebeurte
nissen:
3 Januari: Ned. Vakverbond, 25 jaar;
6 Jan.: G. H. Hintzen, bekend koopman te
Rotterdam, 80 jaa.; 13 Jan.: Ver. tegen de
Kwkazalvery 50 jaar; 16 Jan.: Ned. Ver
bond van gemeente-ambtenaren ln Neder
land, 25 jaar: idem: onthulling monument
by Hoek van Holland ter nagedachtenis
van de in 1921 en 1929 omgekomen vls-
schers; 20 Jan.: J. J. Roovers, gem.-secr.
Amsterdam, 65 jaar; 21 Jan.: oud-minister
mr. dr. D. Kooien, 70 jaar; 28 Jan.: mr. H.
Smeenge, 40 jaar voorzitter van Schutte-
vaer; 7 Februari: Koningin Wllhelmina en
Prins Hendrik 30 jaar getrouwd; 21 Febr.:
dr. H. P. Berlage, 75 jaar; 23 Febr.: mr. C.
Bake, oud-secr. Raad van State, te Den
Haag, 75 jaar: 4 Maart: het oud-lid van
de Tweede Kamer, J. B. van Dyk. te Ois-
terwyk. 75 jaar; 12 Maart: mr. J A. N.
Patijn door een comité gehuldigd bij zyn
afscheid als burgemeester van den Haag;
15 Maart: gouden jubileum Stille Omgang,
in den nacht van 15 op 16 Maart te Am
sterdam herdacht- V Maart: oud-minister,
prof. mr. P. J. M. Aalberse, te Den Haag,
60 j.; 28 Maart: kunstschilder L. Schulman,
te Amersfoort, 80 jaar; idem: dr. Willem
Mengelberg, te Amsterdam. 60 jaar; 1
April: 40 jaar geleden dat de Kol. Reserve
te Nymegen in garnizoen kwam; idem:
architect C. N. van Goor, te Rotterdam, 70
jaar; 9 April: het oud-lid der Tweede
Kamer, dr. J. W. IJzerman, te Wassenaar,
80 jaar; idem: Zuid-Hollandsche Vereenl-
ging Het Groene Kruis, 30 jaar; 10 April:
afscheid vice-admiraal Quant als com
mandant der marine te Willemsoord; hy
werd opgevolgd door schout-bij-nacht
Brutel de la Rivière; 17 April: opening
door H.M. de Koningin van de nieuwe bin
nenhaven te Vlissingen; 23 April: idem te
Scheveningen; 29 April: ds. P. Zandt
(thans Kamerlid) 25 jaar Ned. Herv. pre
dikant; 1 Mei: mr. J. Kalff by het be
reiken van den 65-Jarigen leeftijd uit de
hoofdredactie van het Handelsblad getre
den; idem: F. van 't Sant, hoofdcommis
saris van politie te Den Haag, 25 jaar by
het. nolitie-corps ;idem: mevr. van Balen
Klaar .te Den Haag, 70 jaar; 5 Mei: 25-
jarig jubileum van het garnizoen te Ede;
8 Mei: ds. J. L. de Heer. vlce-voorzitter der
Martha-Stichting te Alphen, wonende te
Rotterdam, 50 jaar predikant; op dien-
zelfden datum werd hem emeritaat ver
leend: 10 Mei: gouden jubileum Ned. Zuid
Afrikaansche vereenlging; 18 Mei: idem
Nat. Chr. Geheel-onthoudersvereeniging;
28 Mei: 40-1arig bestaan Ver, voor Chr.
Volksonderwys; 4 Juni: Onthulling te
Den Haag van het monument-Dresselhuys
10 Juni: de bouwmeester Joseph Cuypers,
te Amsterdam, 70 jaar; 11 Juni: 700-jarig
bestaan van Harderwyk; 16 Juni: prof. dr.
C. A. Verrijn Stuart, 25 jaar hoogleeraar te
Utrecht; 24 Juni: ds. R. W. Huizing, Gerf.
pred. te YsselmondeGrafhorst (vroeger
te Koudekerk) 25-jarige ambtsbediening;
5 Juli: prof. mr. D. P. D. Fabius, lid Raad
van State, te Amsterdam, 80 jaar; 8 Juli:
K. ter Laan, te Zaandam, 60 jaar; 21 Juli:
L. M. Hermans, lid Eerste Kamer, wonende
te Arnhem, 70 jaar; 23 Juli: A. W. F.
Idenburg, minister van Staat, 70 jaar; 30
Juli: mgr. L. Schrynen, bisschop van
Roermond, 70 jaar; 9 Aug. ir. Th. F. A.
Delprat. oud-hoofd-ingenieur in Ned.
Indië, thans te Amsterdam, 80 jaar; 13
Aug.: mr. P. Rienk, nestor der Eerste Ka
mer. te 's Gravenhage, 80 jaar; 15 Aug.:
40-jarig priesterfeest pastoor Perquin,
voorzitter KR.O. te Amsterdam; 16 Aug.:
idem mgr. Fr. J ,H. Evers, oud-kol.-hoofd-
aalmoezenier van leger en vloot, te Den
Haag; 20 Aug.: gep. gen.-majoor van
Hoek. te 's Gravenhage, 80 jaar; 28 Aug.:
afscheid van dr. Wibaut van den raad der
gemeente Amsterdam, vereerd met de
groote gouden medaille der stad; 29 Aug.:
dr. J. Th. de Visser, benoemd tot minister
van Staat; 31 Aug.: Prof. dr. B. J. Kou-
wer, oud-hoogleeraar te Utrecht. 70 jaar:
2 Sept.: herdenking van het feit dat 350
jaar geleden Steenwyk werd ontzet; de
eigenlyke datum was 23 Februari; idem:
ds. G. van Dorn. (vroeger te Boskoonw),
te Den Haag. 25 jaar Ned. Herv. Pred.: 4
Sept.: mevr. Julia Cuvpers. te Amsterdam,
60 jaar; 9 Sept.: onthulling Lorentz-mo-
nument te Arnhem: 18 Sept.: de heer
Duymaer van Twist 30 jaar lid der Tweede
Kamer: 19 Sept.: afscheid dr. C. J. Vinke-
steyn, te Den Haag, als inspecteur der
gymnasia; 1 Oct.: in buitengewone zitting
400-jarig bestaan Raad van State her
dacht: 7 Oct.: gouden iublleum Ned. Bak-
kersbond; 9 Oct.' mr G. Vissering ontslag
als president der Ned.. Bank; onvolger mr.
Trip; 25 Oct.: 25-jarig 'oestaan Ver. tot be
scherming van Natuurmonumenten in
Ned.; 31 Oct.: opening van de brug by
Keizersveer; 15 Nov.: prof. Aalberse be
noemd tot voorzitter van den Hoogen
Raad v. Arbeid; 25 Dec.: A W. J. J. baron
van Nagell. voorzitter Ned Heide-Mnat-
schappij, 80 jaar.
Verschillende rampen hebben ook nu
weer ons land geteisterd en ook Indië
heeft daarby haar deel gekregen, In Ja
nuari begon de Merapi met zoo groote
kracht te werken, dat tal van dessa's ont
ruimd moesten worden en minstens dui
zend menschen dakloos werden. Het
Merapi-comité hier te lande zond 150.000
gulden tot leniging van den nood. Spoedig
daarna volgden aardschokken op Mldden-
Java en zware bandjirs op Sumatra's West
kust, waarby meer dan twintig personen
den dood vonden.
Op 26 Januari werden by een spoorweg
ongeluk te Groningen drie personen ge
dood .terwijl op 15 Februari een autobus
by Blerlck door een trein gegrepen werd,
hetgeen 5 menschenlevens kostte. Begin
Maart kwam de tyding van de Noordpool
IJmuiden 132 op de Schotsche kust,
waarby elf man verdronken was. Om
streeks dienzelfden tyd liet de nawinter
zich dermate gelden dat voor dezen tijd
van het jaar de laagste temperatuur (9,6
gr. celsius onder nul) werd genoteerd sinds
1899; Op 12 April kwamen vier personen
om het leven toen nabij Smilde een auto
in de Drentsche hoofdvaart reed. Den
27sten en 29st«n April werd een groot deel
van ons land door noodweer geteisterd,
vooral Arnhem en Nymegen kregen het
zwaar te verantwoorden; in totaal gingen
een twintigtal huizen in vlammen op, drie
personen werden door den bliksem doo-
delyk getroffen; 6 Juni: sleepboot ver
gaan op de Zuiderzee, 3 dooden: 24 Juli:
te Heen vliet drie kinderen verbrand; 4 op
5 Augustus: noodweer; 13 Boerderijen,
woonhuizen en fabrieken in de asch ge
legd, drie dooden en meerdere gewonden;
28 Sept.: brand op Borneo, 6 Nederlanders
omgekomen; 1 Oct.: idem te Rotterdam, 5
dooden: 18 Nov.: idem te Breezand (N.H.l,
3 kinderen verbrand; 6 Dec.: postvliegtuig
de Ooievaar by Bangkok neergestort, vyf
inzittenden gedood.
Behalve van vele gevallen van fraude
kan verder melding worden gemaakt van
een ontstellend aantal roofovervallen: o.a.
24 Jan. te Nieuwe Niedorp, 30 Sept. te den
Haag op een post-auto, waaruit een post
zak gestolen werd. 14 Oct.: bankoverval te
Amsterdam; 16 Oct.: idem te Rotterdam;
1 Nov. idem te Heesch (N. Br 2 Nov.
postauto gestolen te Amsterdam; 5 Nov.
roofoverval te Gorkum; 7 Nov. idem te
Schipluiden; 22 Nov. idem te Ravestein by
Oss.
Wij besluiten dit binnenlandsch over
zicht met een lyst van personen, die in
het afgeloopen jaar van ons zyn heenge
gaan:
1 Jan.: gep. luit.-gen. W. G. F. Snyders
den Haag, 83 jaar; 2 Jan.: prof dr. M. W.
Beyerinck, te Gorssel, hoogleeraar te
Delft: 7 Jan.: J. A. Bientjes, oud-directeur
ryks-werkinrichting te Veenhuizen. ont
dekker Noordwyk als badplaats, 82 jaar;
15 Jan.: J. van Dieten Jr., den Haag, phi-
latellistisch expert 56 jaar; 17 Jan: J. J.G.
baron van Voorst tot Voorst, oud-voorzit
ter Eerste Kamer, te Arnhem, 84 jaar; 19
Jan.: ir. W .de Jongh, den Haag, oud-dir.
Billiton My. 73 jaar; 20 Jan.: W. H. M.
Schadée. te Amersfoort, oud-dir. Deli-
spoorweg-My.; 21 Jan.: L. B. J. Moor, too
neelspeler te Amsterdam, 93 jaar; idem:
ds. J. D. de Stoppelaar, Ned. Herv. pred. te
Vlaardingen, 47 jaar; 22 Jan.: gep. luit.-
gen. L. J. Resner van het Indisch leger, 90
jaar. den Haag; Idem: jhr. S. M. van
Spengler. te Voorburg, oud-majoor der
Kon. Marechaussee, 72 jaar: idem: Klaas
Jansz Breebaart. te Winkel, bekend land
bouwer in Noord-Holland. 69 jaar; 26 Jan.
mr. M. H. A. Savelberg, den Haag, vice-
pres. Hooge Raad, 65 jaar; idem: N. Vas
Dias, dhr. Ned. Corr. Bur„ Den Haag, 66
jaar; idem: A. H. Holdert, te Aerdenhout,
stichter van het vroegere dagblad De
Echo, 89 jaar; 27 Jan.: N. van Harpen,
Amsterdam, stichter rusthuis voor journa
listen, 73 iaar; 5 Febr.: ds. H .van Eyck
van Heslinga, em. Ned. Herv. pred. te
Berlikum, 70 jaar; 6 Febr.: A. Honing,
Overveen, bekend industrieel 79 iaar: 8
Febr.: ir. M. G. van Heel. 55 jaar, Den
Haag, oud-vice-voorzitter raad van beheer
Ned. Ind. Spoorweg-Mij.; 9 Febr. J. C. de
Vos, tooneelspeler te Den Haag. 75 jaar; 11
Febr.: J, H. A. baron van Itersum, te
Bllthoven, oud-administrateur der Sui
keronderneming van de Ned. Handels My„
57 jaar; 16 Febr.: D. Schater, Amsterdam,
57 jaar. bekend pianist; idem: A. J. G. M.
Gaillard, Den Haag, oud-lid Rekenkamer
van Indië, 54 jaar; idem: dr. J. H. Willer-
dink, 74 jaar, Den Haag, oud-observator
Leidsche sterrewacht; 23 Febr. gep. Luit.-
gen. F. de Bas, den Haag, 90 jaar;
idem: mr. Th. Evekink. oud-pres.
Krijgsraad te Arnhem 78 jaar; idem:
dr. G. H. Leopold, 51 jaar, te Groningen,
dir. prov. keuringsdienst voor levensmidde
len, vroeger assistent te Leiden; 26 Febr.:
P. Bredlus, oud-directeur te Amsterdam,
wonende te Den Haag. 74 iaar; 1 Maart:
mr. H. M. Moll, dir. Bijbank Ned. Bank te
Rotterdam. 52 iaar; 2 Maart: A baron v.
Dedem. oud-lid Tweede Kamer, te Brum-
men. 93 jaar: 5 Maart: F. Smit Heme te
Doorn, bekend figuur op letterkundig ge
bied. 86 jaar; idem: A. H, R. Maasdyk,
Rotterdam, schilder, 74 jaar; 6 Maart: L,
A. van Tettterode, Amsterdam, bekend
musicus en componist, 72 iaar: idem: gep.
gen.-majoor W, J. H. de Veer te Brussel,
73 iaar; 9 Maart: G. van der Laan Jr.. te
Groningen, voorz. Ned. Bond van Make
laars, 68 jaar: idem' J. N. de Jong. Rot
terdam. hoofdbestuurder Dem. Partii. 64
jaar: idem: Th. Bakker, oud-secretaris K.
N.G.V., te Nymegen, 79 iaar; 11 Maart: J.
J. Bruna. Den Haag. bekend journalist. 74
jaar; idem: Leo Bauer, te Zandvoort.
soort-journalist 47 iaar; 15 Maart: Alex
Faassen, tooneelspeler. te Den Haag 91
Jaar; 22 Maart: A. van Sevenster, Amster
dam. bekend chirurg. 51 jaar; idem: D.
W. Colenbrander. Varsseveld. landbouw
deskundige. 80 jaar: 23 Maart: gep. vice-
admiraal H. A. Schippers, Niimegen, 86
jaar; 26 Maart: 101-jarige J. W. Thljssen,
te Den Haag, die op zün hondersten ver
jaardag door Prins en Prinses in zyn wo
ning was gelukgewenseht; 3 April: Elize
Pooos van Biene, tooneelspeelster, te Am
sterdam 68 iaar; 9 April: gen.-majoor b.d
van het Ned. Indisoh leger J. van Wey-
den, 60 jaar: 11 April: dr. ir C. G. Rom-
menhöller Den Haag, pionnier koolzuur-
industrie hier te lande, 78 jaar; 13 April:
Chr A. Vieweg, Niimegen. oud-voorzitter
Ned. Dagbladpers, 69 jaar; 14 April: dr. A.
D. Donk. Haarlem, dir. H. B. S. aldaar. 52
jaar; 15 April: Fr. J Brinkman, dir. van
het bekende hotel te Haarlem 59 iaar: 17
April: Aart van der Leeuw, letterkundige
te Voorburg. 54 jaar; idem: Fr. J Perquin.
Den Haag, vroeger dir. Hanzebank in het
bisdom Haarlem 54 jaar; 21 Anril: ds. J-
Sybesma. Geref. pred. te Dedemsvaart.
vroeger te Koudekerk 56 laar: 22 Aortl:
Fr. G. baron van Lynden van Hemmen,
oud-lid Eerste Kamer. 94 iaar; 7 Mel: A.
de Clerq. Aerdenhout. oud-dir. Haarlem-
sche bank te Haarlem. 75 iaar: 10 Mei: J
H. Kersten. Haarlem, lid scheidsgerecht
voor Bloembollencultuur; 11 Mei: P. Haits-
ma Mulller. voorritter Haar'ernscbe orkest-
vereeniging. 52 jaar; 16 Mei: Johan de
Meester, romanschryver en criticus „N. R.
