Het gouden feest der Gem. Kweekschool
72ste Jaargang
WOENSDAG 30 DECEMBER 1931
No. 22018
Nationaal Crisis-Comité.
0FFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
HET G0ÜDEN JUBILEUM DER GEMEENTELIJKE KWEEKSCHOOL
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentlën 35 Cts. per regeL Kleine Advertentlën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueels opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANTS
Voor Lelden per 3 maanden ƒ.2.35, per week ƒ.0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post ƒ.2.35 4- portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
Wij ontvingen heden per kas:
Mej. W. M. L. f. 1.—, Mej. M. C. f. 1—
GEMEENTESECRETARIE.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter algemeene kennis dat
de Gemeente-Secretarie op Zaterdag 2
Januari 1932 den geheelen dag zal zijn
gesloten. 1044
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
J. A. VAN DER STOK,
Loco-Secretaris
Leiden, 30 December 1931.
DE KEURING OP TRICHINELLE.
Zij bestaat hier ter stede reeds vele jaren
Naar aanleiding van ons bericht van
gisteren (onder Gemengd Nieuws) inzake
waargenomen gevallen van trichinose bij
menschen te Utrecht deelt de directeur
van het Openbaar Slachthuis hier ter
stede ons mede dat niet alleen te Amster
dam, doch ook te Leiden de geslachte var
kens op de aanwezigheid van bedoelden
parasiet (Trichielle) in het vleesch wor
den onderzocht.
Eenige jaren geleden (1914) zijn aan het
abattoir alhier enkele gevallen van deze
voor den mensch niet ongevaarlijke ziekte
bij varkens geconstateerd.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving:
Kalk- en Gipsfabriek „Volharding",
Nieuwe Rijn 64a, Leiden. (Ned. Staats
courant van 7 Dec. 1920, Bijvoegsel nr.
238). (Ned. Staatscourant van 3 Juli 1922,
Bijvoegsel nr. 1273). Directeur J. A. J.
Trip, Den Haag. Commissarissen P. F. van
der Wallen, Brielle en H. C. M. Dolk, Am
sterdam. Maatschappelijk kapit. f. 100.000
waarvan geplaatst en gestort f. 60.000.
Wijzigingen:
Gebroeders Tijssen, Waard, Leiden,
scheepsbouwwerf. By voeging uitgeoefend
bedrijf tevens machinefabriek.
L. Demmenie, Haarlemmerstraat 169, Lei
den, kantoorboekhandel en bureau
installaties. Bijvoeging uitgeoefend be
drijf: fabriek van cartonnages en los
bladige boeken onder den naa'm „Mercu-
rius", gevestigd in het filiaal Haarlem
merstraat 219, Leiden.
Leidsche Breifabriek v.h. P. en J. van
Poot en Compagnie, Lammermarkt 63,
Leiden. Uittredend procuratiehouder Jac.
A. E. Aalders, Leiden, dd. 1 Jan. 1932.
Nieuwe directeur Jac. A. E. Aalders, Lei
den. Nieuwe commissaris J. C. M. Pompe,
's-Gravenhage.
X
Een drukbezochte receptie en een geslaagd avondfeest.
De viering van het 50-jarig bestaan der
Gem. Kweekschool voor Onderwijzers en
Onderwijzeressen ving gisteren aan met
een middagbijeenkomst in den foyer van
de Stadszaal, waar wij behalve vele oud-
leeraren en -leeraressen, oud-leerlingen en
het tegenwoordige leerarencorps o.m. op
merkten den burgemeester, mr. A. van de
Sande Bakhuyzen, den wethouder van on
derwijs, mr. A. F. C. M. Tepe en den refe
rendaris, den heer H. A. Vriend, den heer
A. Rienks. hoofdinspecteur in de 3de in
spectie op het L. O.; den heer J. Baak Jzn.,
inspecteur op het L. O. in het district Lei
den; prof. dr. H. W. Keesom, voorzitter van
de plaatselijke Commissie van Toezicht,
den oud-directeur, den heer M. B. Hooge-
veen en nog vele anderen.
De bijeenkomst, welke werd opgeluisterd
door muziek van een leerlingenstrijkje,
werd geopend met een rede van den te-
genwoordigen directeur, den heer H. van
Slooten Jr., die in het kort
een historisch overzicht
van het 50-jarig bestaan der school gaf.
Het eerste jaarverslag dateert van 31
October 1881, doch de oudste lesrooster
reeds van 1874. Er heeft dus voor 1881
reeds een inrichting bestaan, welke opleid
de tot het onderwijzersexamen, doch niet
behoorde tot die instellingen, waarop de
wet op het L. O. van toepassing was.
Dit geschiedde in 1881, toen de Kweek
school haar eigen karakter kreeg door de
instelling van een 4-jarigen cursus en het
onderwijs op denzelfden leest werd ge
schoeid als bij de Rijkskweekscholen.
De eerste directeur was de heer J. A.
van Dijk, de eenige. die tegelijkertijd hoofd
der leerschool was en in April 1902 zijn
functies neerlegde.
In het eerste jaar van haar bestaan
telde de school 180 leerlingen op een
leerarencorps van29. Dit kwam door
dat de leeraren veel minder lesuren gaven
(gemiddeld wekelijks 5 a 6) en het les
rooster veel meer vakken bevatte dan
heden ten dage. Eerst na 1902 werd dit
geleidelijk anders. De A-afdeeling nam ge
durig in bloei toe, de B-afdeeling daar
entegen af.
Het hoogste aantal leerlingen werd be
reikt in 1892, toen de school door 305 jon
gelui bezocht werd; het laagste in 1921,
toen er slechts 39 leerlingen waren. De
jaren 1919, '20 en '21 vormen trouwens een
donkere bladzijde in de geschiedenis der
school. Daarna valt weer een opleving te
constateeren en momenteel telt de school
160 leerlingen, inclusief de deelnemers aan
den Esper^nto-cursus. Het feit, dat de
eerste drie klassen der A-afdeeling door
gemiddeld 30 leerlingen per klasse worden
bezocht, bewijst de belangstelling der
ouders, waarin de Kweekschool zich nog
steeds mag veTheugen. De resultaten, blij
kende uit de examens, zijn over het alge
meen zeer gunstig te noemen; slechts ééns
is het voorgekomen, dat van de 16 can-
dddaten er maar zes slaagden!
In 1924 is het eindexamen veranderd in
een schoolexamen, waarvan spr. een groot
voorstander is, doch dat geen noemens
waardige verandering heeft gebracht in
het percentage der geslaagden. Spr. ziet
daarin het bewijs, dat de school het ver
trouwen der regeering verdient.
Spr. somt dan een aantal leerkrachten
op, die zich in bijzondere mate verdienste
lijk hebben gemaakt en noemt in de eerste
plaats de namen van zijn drie voorgan
gers J. A. van Dijk (18811902), N. Brou
wer (19021911) en M. B. Hoogeveen (1911
1923), waarvan laatstgenoemde aanwe
zig is. Voorts de heeren P. Werkman (even
eens aanwezig), Wettrens, Japikse, Koster,
dr. Romburg, Fijnvandraadt. Schreinema-
kers, Keesom, dr. Van der Meer, C. Henner,
Hartwijk, dr. Taverne, de dames Longepée
en Van Kaathoven, de heeren Van Wame-
len, Segaar, dr. Brouwer, BrOeze, Wattez
en A. Metz en mej. Pel.
Aanvankelijk werd het onderwijs in ver
schillende lokaliteiten verstrekt; eerst in
1902 werd het tegenwoordige gebouw aan
de Oude Vest 35 betrokken, tot dusverre
de woning van den directeur, den heer v.
Dijk. Daar is de school gevestigd gebleven
behoudens een twee-jarige onderbreking
in den mobilisatie-tijd, toen de school
achtereenvolgens in de perceelen Klok-
steeg 23, Rapenburg 22 en het Museum
van Natuurlijke Historie was onderge
bracht.
Over den toestand van het schoolgebouw
is al vaak geklaagd en spr. verheugt er
zich in dat afdoende verbetering in uit
zicht is gesteld.
Met de practische leerschool werd steeds
een nauw contact onderhouden; zoolang
de tijd voor de practische opleiding onvol
doende is, blijft de theoretische verre ver
kieslijk.
Tenslotte gaf spr. de verzekering, dat
directeur, leeraren en leeraressen met lust
en opgewektheid de nieuwe periode intre
den en hun beste krachten zullen geven
aan de opvoeding der Nederlandsche jeugd
en haar zedelijke en verstandelijke ont
wikkeling.
i Spr. besloot met den wensch, dat alle
docenten van hun leerlingen zuilen mo-
I gen en kunnen zeggen: „Wij maakten er
i menschen van." (Applaus).
Wethouder Tepe bracht namens het ge
meentebestuur de burgemeester kwam
eerst later binnen de hartelijke geluk-
wenschen over met dit voor de geheele
Leidsche onderwijswereld, gedenkwaardige
jubileum. Spr. acht het een gelukkig ver
schijnsel. dat na de .jaren van depressie
de school zich thans weer in opgaande lijn
beweegt. Hij wil daarbij de factoren, welke
de oorzaak van dien wederopbloei waren,
niet nagaan, doch zijn vreugde daarover
uitsprekend, een woord van hulde uitspre
ken tot den heer Van Slooten, aan wiens
bekwame leiding deze zeker voor een niet
gering deel te danken is. Ook het verdere
personeel, dat zich met groote liefde en
toewijding aan zijn taak wijdt, wenscht
spr. van harte geluk. Spr. noemde de taak
vam de Kweekscholen een zeer bijzondere
en belangrijke, omdat zij niet alleen jon
gelui moeten opleiden tot onderwijzers,
maar hen ook moeten klaar maken voor
hun taak: te zijn mede-opvoeders van het
kind. Juist vanwege dat laatste doel hangt
van hen voor een goed deel de toekomst
van ons volk af en daarom speelt zijn
eigen opleiding zulk een groote rol. H. M.
de Koningin heeft het in Haar Kerstgroet
0oo treffend gezegd„Wij moeten zijn toe-
Foto" Bleuzé
pirecteur, leeraren en
rece
tegenheid yan haar 50-jarig bestaan,
geheel rechts Tepe.
gerust met veel moed, veel kracht en veel
geloof." Zij, die het na ons komend ge
slacht willen opvoeden, moeten zelf bezield
zijn van een onwankelbaar geloof in de
hooge bestemming van het menschdom,
welke ver uitgaat boven de -materie. Wat
de huisvesting betreft, deze kwestie zal
binnenkort op een dusdanige wijze worden
opgelost, dat zelfs de meest-eischende zal
worden bevredigd. (Er bestaan n.l. plan-
hen om de Gem. Kweekschool onder te
brengen in de H.B.S. voor Meisjes, wan
neer deze zal zijn verplaatst naar het
Gymnasium. Redactie).
Spr. besloot met zijn beste wenschen
voor den verderen groei en bloei der
school.
De heer Rienks, hoofdinspecteur op het
L. O., wees op de bijzondere plaats der
Kweekscholen en verklaarde zich een
warm voorstander van handhaving van
dat aparte standpunt.
Spr. bracht ook gaarne hulde aan den
oud-directeur, den heer Hoogeveen, die
veel heeft bijgedragen tot den wederop
bloei der school.
De heer J. C. B. Hüner gaf namens de
leerlingen en oud-leerlingen uiting aan
hun aller dankbaarheid jegens huidige
leeraren en voorgangers door de aanbie
ding van een bloemenmand en een hulde
blijk, bestaande uit een bronzen plaquette
van het schoolgebouw met de Latijnsche
spreuk: „Qui bene distinguit, bene docet"
(Wie goed onderscheidt, onderwijst goed),
het devies van den eersten directeur, den
heer Van Dijk.
Daarna werden nog gelukwenschen aan
geboden door de heeren W. Koops Azn. als
hoofd der leerschool en als langst in
dienst zijnd' hoofd van gemeentescholen;
P. A. Hibma, hoofd der Ulo-school aan de
Pieterskerkgracht als een der „groot le
veranciers van leerlingen" en namens de
afdeeling Leiden van de Ver. van Hoofden
van Scholen in Nederland, den heer Chr.
Kok namens het Stedelijk Gymnasium en
door den heer Willem C. Brouwer, zoon
van den oud-directeur, die een door hem
vervaardigd gedenkbord aanbood.
Nadat de heer Van Slooten alle sprekers
had beantwoord en ververschingen waren
rondgediend, vereenigden zich autoriteiten,
directeur, docenten, oud-leeraren en oud-
leerlingen zich aan een gemeenschappe-
lijken maaltijd.
Het Avondfeest.
Te ongeveer kwart voor negen opende de
heer J. C. B. Hüner de avondbijeenkomst
als voorzitter van het oud-leerlingen-
comité met een historische rede. Stam
mend uit de middelste tien jaren van het
bestaan der school had spr. het voorrecht
genoten èn den heer Brouwer èn den heer
Hoogeveen als directeur mede te maken.
De bezwaren, verbonden aan het voorzit
terschap van het oud-leerlingen-comité
werden door de liefde voor de kweekschool
geheel en al overwonnen en het werd zelfs
een behoefte voor spr. met trots en eerbied
te getuigen van het belangrijk werk der
kweekschool.
Daar een kweekschool een opleiding
geeft tot een ambt en wel dat van opvoe
der, mag zij haar opleiding niet zoeken
langs den weg van star intellectualisme,
doch moet zij haar doel trachten te be
reiken door de ontwikkeling van den har-
monischen mensch, derhalve moet haar
onderwijs tevens de opvoeding zijn van den
jongen mensch in harmonische veelzijdig
heid. Tengevolge van deze richtsnoeren
heerschte en heerscht er in de kweekschool
een rustige, intieme sfeer.
Dientengevolge heeft het onderwijs aan
een kweekschool minder de bedoeling om
veel dan wel om grondige kennis bij de
leerlingen bij te brengen.
Vervolgens memoreerde spr. in het kort
de verdiensten van enkele personen jegens
de kweekschool.
Alleeerst van den oprichter der kweek
school, den heer J. A. van Dijk, van zijn
opvolger den heer N. Brouwer, een bijzon
dere figuur, die op al zijn leerlingen een
diepen indruk maakte en die beiden voor
de kweekschool groote steunpilaren waren.
Van de leeraren herinnerde spr. aan
figuren als de dames Longepée en Van
Kaathoven, en de heeren Japikse, Van der
Meer, den later en professor in Frankfort,
Koster, Henner en dr. Taverne. De derde
directeur, de heer M. B. Hoogeveen, was
zeer zeker door den vriendschappelijken
omgang met de leerlingen zijn tijd op
onderwijsgebied ver yboruit. Bijzondere
hulde bracht spr. den heer Hoogeveen ook
als schrijver der voorbeeldige leesmethode,
waardoor hij het eerste onderwijs van on
telbare kinderen vergemakkelijkte.
Onder de kranige leiding van den vier
den directeur, den lieer H. van Slooten Jr.,
is de kweekschool aldus de heer Hüner
sinds 1913 een nieuw tijdperk van bloei
binnengetreden. Al werpen zijn lessen bij
de leerlingen niet direct rijpe vruchten af,
de voldoening ze te zien rijpen geeft vol
doenden steun voor de toekomst, waar het
succes der leerlingen het succes van den
directeur en de leeraren is.
De leerlingen vergeleek spr. ten slotte
met de bloemen. Deze toch zoeken uit zich
zelf het licht, maar laten zich daarbij ge
willig leiden en veredelen door den kwee-
ker. Te zwaarder hierdoor wordt de taak
der leeraren, waar evenals bij de bloemen
ook bij de leerlingen de impuls zich in het
volle licht te stellen aanwezig is. Waar
wel eens geklaagd wordt over de hooge
opleidingskosten aan een kweekschool
moet men zich voor oogen stellen, dat het
later de taak van eiken opvoeder is te
geven, en dat dan veel meer gegeven wordt
dan in geld is uit te drukken. Na gewezen
te hebben op het belang der leerschool
welke sedert 1902 onder leiding staat van
den heer Koops, den leeraar in paedago-
gijek .wendde spr. zich tot het leeraren-
BINNENLAND.
De Engelsche invoerrechten op tuin
bouwproducten. (Binnenland, 2e Blad).
De R.-K. arbeiders hebben de voorstellen
tot loonsverlaging in de Tilburgsche wol-'
len-stoffen-industrie aanvaard. (Binnen
land, 2e Blad).
Vergadering van den Bond van Ned. On
derwijzers, de Ver. voor Mulo en de Unie
van Chr. Onderwijzers. (Kerk en School,
3e Blad).
Onderhoud met den heer P. C. A. M.
Wap, burgemeester der gemeente Zoeter-
woude. (3e Blad).
Verklaring van het bestuur der Ver. voor
den Effectenhandel over de Duitsche obli
gaties op de Amsterdamsche Beurs.
(Laatste Berichten, le Blad).
BUITENLAND.
De economische besprekingen. (Buitenl.,
en Tel., le Blad).
Communistische actie in het Roergebied.
(Buitenl., le Blad).
De Chineezen ontruimen Tsjingtau.
(Buitenland, le Blad).
corps, dat niet in dresuur tot gewoonte-
vorming maar in de opvoeding tot gewe
ten- en wil vorming zijn kracht moet vin
den om den zwaren arbeid van den mensch
aan den mensch te verrichten.
Met den wensch, dat deze arbeid ook na
het jubileum tot heil moge blijken van de
leerlingen, tot zegen van het onderwijs en
tot eer van de goede Leidsche Kweek
school, besloot spr. zijn rede.
Hierna werd een aanvang gemaakt met
de afwerking van het feestprogramma, ten
deele uitgevoerd door leerlingen der ver
schillende klassen, afgewisseld door het
optreden van den goochelaar Willy van
Houten, enkele dansen van mej. C. de
Wekker en vioolsoli van den heer H. de
Bruin, aan de piano begeleid door mej.
Rie Heisterborn en den heer P. Krijnen.
De verschillende nummers oogstten veel
succes, zoodat de drukbezochte feestavond,
welke werd bijgewoond door verschillende
autoriteiten op onderwijsgebied door ons
voor het meerendeel reeds bij de receptie
vermeld welgeslaagd mag worden ge
noemd.
Een gezellig bal in den foyer besloot het
gouden jubileum-feest.
DE HEER C. TH. BREEBAART.
Wordt Nieuwjaarsdag 70 jaar.
Een algemeen en vooral in Christelijke
kringen zeer geacht stadgenoot, de heei
C. Th. Breebaart wordt 1 Januari a.s.
zeventig jaar. De heer Breebaart heeft zich
op verschillend gebied hoogst verdienste
lijk gemaakt, wellicht het meest als be
stuurslid en secretaris-penningmeester
van het Chr. Militair Tehuis aan den
Morschweg, welke functie hij gedurende
vele jaren met groote nauwgezetheid heeft
vervuld. Daarenboven is hij bestuurslid
van de Leidsche Christelijke Oranjever-
eeniging, van den Volksbond tegen drank
misbruik, lid van de Unie „Een school met
den Bijbel", van de commissie van advies
voor sociale aangelegenheden, oud-be
stuurslid van de Chr. Middenstandsver-
eeniging en commissaris van de lande
lijke Manufacturiers organisatie „Neder
land".
Wij twijfelen er niet aan of velen zullen
den opgewekten en krassen jubilaris, die
steeds voor iedereen een vriendelijk woord
heeft, met dit mooie herdenkingsfeest
gelukwenschen.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd is tot arts de heer E K. de
Meer (Dordrecht).
Mej. A. Monhemius alhier, leerlinge
van de Pontschool Steenschuur, slaagde
te 's-Gravenhage voor het Mercurius-di'
ploma Engelsche Handelscorrespondentie,;
I
