DE BROODPRIJS
UITEENZETTING VAN BAKKERSZIJDE
WAT KIKKER KAREL EN TUIMELTJE BELEEFDEN.
PARLEMENTAIR OVERZICHT
ID Buiten!. Weekoverzicht.
RADIONIEUWS.
Gisteren werd te Utrecht een pers-con
ferentie belegd door de Ned. Vereen, van
Werkgevers in het Bakkersbedrijf, den
Nederlandschen Bakkersbond, den Ned. R.
K. Bond van Brood-, Koek- en Banket
bakkerspatroons en den Bond van Chr.
Bakkerspatroons in Nederland, ten einde
hun inzichten weer te geven over al de
omstandigheden, die hun Invloed op den
broodprijs doen gelden. Tijdens bespre
kingen op het departement van Arbeid,
waar de kleinhandelsprijzen een onder
werp van discussie uitmaakten, werd nl.
verweten, dat de bakkersorganisaties ver
zuimd hadden, het publiek beter in te
lichten.
De heer J. C. Blankert, voorzitter van
de Nederl. Vereen, van Werkgevers in hel
Bakkersbedrijf, gaf een zeer uitvoerige
uiteenzetting, waaraan wij het volgende
ontleenen:
Wie den veelvuldig aangevochten brood
prijs, die ondanks de daling van de graan
prijzen, niet genoeg wil zakken, rustig wil
beoordeelen, dient zich rekenschap te
geven van alle factoren, die tot de vast
stelling van dien prijs meewerken. Spr.
releveerde tot goed begrip hiervan de ge
schiedenis van het bakkersbedrijf. Eerst de
functie van den handbakker, later het
machinale bedrijf met een beduidende
arbeidsbesparing, waardoor het brood voor
lazeren prijs verkocht kon worden.
De opkomst daarvan ging tamelijk snel
in haar werk. Daarnaast ontwikkelden
zich, sinds pl.m. 30 Jaar, de coöperaties,
die eveneens een hooge vlucht namen. Het
kleinbedrijf kon zich niet dan met groote
moeite staande houden.
Vervolgens begon de electriciteit haar
triomfantelijken loop in het maatschap
pelijk leven; de electro-motor kreeg ook
in de brood-productie zijn plaats. Hij ver
anderde niet alleen de techniek van de
broodbereiding, maar veroorzaakte even
ingrijpende veranderingen in die produc
tie-verhoudingen. Voortaan hadden zoowel
het groot- als het kleinbedrijf weer de
zelfde fabricage-kosten; het grootbedrijf
verloor in dit opzicht zijn voorsprong; de
electro-motor werkte nlvelleerend. Gevolg,
wederopbloei van het kleinbedrijf; herstel
van de kleine bakkerij.
Tegelijkertijd voltrok zich een niet min
der groote verandering in de distributie
van het brood. o.a. als gevolg van de wijzi
ging van maatschappelijke gebruiken, van
de woningomstandigheden enz. Ook de
arbeldsmethoden wijzigden zich en de
arbeidstijd werd minder door de Invoe
ringder machines. Vervolgens nam de
menschelljke gemakzucht grootere afme
tingen aan. Öok de emancipatie van de
vrouw bracht én in het maatschappelijk
èn in het gezinsleven belangrijke evoluties
teweeg. Vroeger als regel altijd thuis, be
gon zij nu aan haar leveranciers voor te
schrijven, op welke uren zij bediend
wenschte te worden.
Volgt men de bepalingen van de Ar
beidswet, die o.m. zegt dat vóór tien uur
des morgens geen brood mag worden af
geleverd. dan is het duidelijk dat de ten
dens veld won om de bezorging van het
brood te beperken tusschen tien en twaalf
uur in den ochtend.
Vroeger was degene die het brood bakte
dezelfde als degeen die het brood bezorgde
waarvoor hij het gansche etmaal tot zijn
beschikking had.
Thans moet de bezorging geconcentreerd
worden binnen enkele uren en zijn daar
voor aparte krachten noodlg.
De invloed van de arbeidswet opent een
geheel nieuw hoofdstuk. De wettelijke af
schaffing van den nachtarbeid noodzaakte
de bedrijven tot een vergrooting der oven
capaciteit met hoogere kosten. De Arbeids
wet kwam tenslotte met haar eisch, dat
het bakken niet begonnen mocht worden
vóór 5 of 6 uur in den ochtend, terwijl
de verkoop noch de bezorging vóór 10 uur
mag aanvangen. Indien spr. evenwel de
beschikking had over een vol-continube-
drijf zou hii nu met zijn personeel In staat
zijn geheel Utrecht van brood te voorzien!
De concentratie van de bezorging vor
derde eveneens meer personeel met klei
nere bezorgwijken.
Spr. ging vervolgens de ontwikkeling na
van het grootbedrijf van de zijde van den
consument, geleidelijk traden de vaste
depothouders als schakel op tusschen fa
briek en consument, die steeds hoogere
elschen aan de bezorging stelde, doch
waardoor oneconomisch gewerkt moest
worden.
Vervolgens ging hii de ontwikkeling naar
de zijde van den arbeider na.
De groeiende arbeidsbeweging ging
eischen stellen inzake arbeidstijd en ar-
beidsloonen en zetten door wilde stakingen
kracht bil aan haar eischen. Tenslotte
werd in het bedrijf rust gebracht door de
collectieve arbeidsovereenkomst. De bakke
rijen behooren thans tot de z.g. beschutte
bedrijven. Niet alleen de loonen van de
bakkers, ook die van de bezorgers werden
vastgesteld, zoodat een bezorger in volle-
digen dienst op het oogenblik f. 33.- mini
mum per week verdient en tot f. 36.- kan
komen.
Dan kwam de sociale wetgeving met
haar ingrijpenden invloed, ook op de bak-
kerlj-bedriiven.
Hoe werken nu de factoren samen tot
bepaling van den huidlgen broodprijs. Die
factoren vallen in drieën uiteen:
le. de grondstofprijzen.
2e. de fabricagekosten.
3e. de verkoopskosten.
De tweede en derde groep zijn vrijwel
constante grootheden; de bezorglnv vor
dert soms vier en meer cent per orood.
De eerste categorie van priizen wat
practisch neerkomt op den bloemprljs
is variabel. Maar als men in aanmerking
neemt dat de bioemprils slechts een on
derdeel uitmaakt van den totaalprils. dan
moet mén de gedachte verwerpen, die vele
leeken er op na honden, dat de broodnrljs
precies op en neer kan paan met den fluc-
tueerenden nriis van de bloem.
In antwoord op een gestelde vraag zeide
de beer Blankert dat een loonsverlaging
In bet bakkersbedrijf van 20"slechts een
verlaging van 1 cent voor 800 gram zou
kunnen wettigen
Toch heeft de bloemprijs natuurlijk be-
langrijken invloed en het is die invloed,
welke meermalen het onderwerp ls geweest
van studie door financieele experts. De
Prijsschaal van de laatste jaren nam aan,
dat een prijsverschil van f. 1.60 van de
bloem aequlvaleert met een cent prijs
verschil per brood. De verhouding was deze,
dat bij een bloemprljs van f. 11.- per 100
kilo de gewone wlttebroodsprijs moest be
dragen 18 ct. (met 10". afnemersdividend).
Later 16 vastgesteld een verhouding van
f. 10.75 tot 18 ct. Maar de prijsschaal die
aangeeft, dat een prijsverschil van f. 1.50
voor de bloem correspondeert met 1 cent
broodprijs, ls nog zeer onlangs opnieuw
bevestigd.
Grafisch is aangetoond dat indien de
bloemprijs stijgt, de broodprijs volgt;
daalt de bloemprijs dan volgt de brood
prijs eveneens. Soms ls de broodprijscurve
hooger, soms een stuk lager. Sedert 1925
is er een dalende tendens in bloem- èn
broodprijs, die ook in 1931 blijft voort
duren.
Het is in al deze grafieken, waar brood-
en bloemlijn elkaar meermalen kruisen, bij
voorbaat duidelijk, dat de bakkers van den
trageren gang der broodprijscurve soms
voor- maar soms evengoed nadeel hebben.
Spr. wees er vervolgens ep dat het
dwergbedrijf hier en daar hand over
hand toeneemt. Het heeft zich bitter wei
nig aan te trekken van alle wettelijke en
andere regelingen, waaraan de andere
bedrijven onderworpen zijn. De arbeids
inspectie heeft er toch weinig vat op, met
I sociale wetten heeft het niets te maken,
j van het arbeidscontract trekt het zich
I weinig aan. Zoowel door de verminderde
I broodconsumptie als door de mechanisatie
in de bedrijven zijn arbeidskrachten vrij
gekomen. Ook hen lokt het zelfstandige
patroonsbestaan. Zij zijn vaak in hun af
hankelijke positie teveden met een gezins
inkomen dat aanmerkelijk lager is dan het
loon dat zii als arbeider in de fabriek ver
dienden. Zi) zijn dat ondanks een vaak
veel grooteren arbeidstijd. Het komt voor,
dat zij, wanneer hun een plaats als ar
beider in de fabriek wordt aangeboden,
toch weigeren. De „vrijheid" is hun alles
waard!
Deze dwerg-bedrijven onder gansch an
dere concurrentie-voonvaarden werkend
dan de volwaardige bedrijven, met een
lager inkomen genoegen nemend dan het
arbeidscontract voorschrijft, zonder het
dure distributie-apparaat (meestal ver-
koopen zij het brood over de toonbank)
künnen een verlaagden broodprijs aan
vaarden, om tegen de andere bedrijven te
concurreeren.
Het publiek wordt door zulke zaken op
een dwaalspoor gebracht. Zli wijzen naar
deze bedrijven, die wèl goedkooper brood
leveren en sputteren tegen hun bonafiden
bakker, die den ouden prijs handhaaft.
Doch zij vergeten - helaas maar al te graag
aan welke bindende voorwaarden het
volwassen bedrijf moet voldoen, alsmede
dat de hygiënische factoren, die bij het
bereiden van het belangrijkste volksvoed-
sel in acht moeten worden genomen, in het
dwergbedrijf nimmer zóo tot hun recht
kunnen komen als in het volwaardige be
drijf.
De huidige broodprijs is bijr. in Utrecht
18 cent voor het gewone wittebrood per 800
gram. Daarvan gaat de 10»/» korting af.
Blijft 16.2 cent. Die prijs is in werkelijk
heid al lager dan in den aanvang van het
jaar. Want in Juli moest tengevolge van
de tarwewet de broodprijs met 2 ct. worden
vehoogd, welke verhooging echter niet aan
den consument is opgelegd. Het bedrijf zelf
heeft die duurdere productie gedragen.
Derhalve is reeds eenlge verlaging toege
past. Dit mag het publiek niet wegcijferen.
Veronderstel nu, dat het geheeie distri
butie-apparaat, dat Juist in het groot
bedrijf rationeel functioneert in verband
met de logische wijkverdeeling, welke bij
kleinere bedrijven nu eenmaal niet moge
lijk is. geheel zou wegva'len, dan zou het
geheeie bedrijf het brood beduidend lager
kunnen verkoopen. Thans, onder de ge
schetste omstandigheden, ls dat absoluut
uitgesloten.
Het publiek zou dit echter niet willen
en zou dit ook niet kunnen doen, omdat
niet iedere huivrouw gelegenheid heeft
brood te gaan halen, hoewel zij het den
volgenden dag of soms eerder reeds voor
veel lageren prijs bekomen kan.
Dit verschijnsel doet zich bij ongeveer
elk brood verbruiker voor. Bezorging van
brood zal dan ook blijven bestaan en daar
door zullen de distributie-kosten in den
prijs verrekend, het brood op een bepaal
den prijs houden.
Wanneer de prijs inderdaad lager kón,
zouden de coöperaties toch zeker de eer
sten zijn, die dien verlaagden prijs in
voerden. Zij bedoelen immers niet, om
winst te maken. De coöperaties werken dus
in zekeren zin reguieerend en het is zeer
veelzeggend, dat óók zij hebben vastge
steld. dat de broodprijs op het oogenblik
billijk ls berekend. Trouwens, wanneer de
broodprijs t« boog was, zouden de verbrui
kers bij de coöperatie een hoogere ultkee-
rlng verlangen dan vroeger. Maar ook dit
is niet het geval.
I Het is hard noodig, aldus spr., dat het
i bakkersbedrijf weer tot rust komt en dat
I het publiek wederom een uitspraak doet.
Het heeft door den loop der laatste jaren
gekozen, brood te willen betrekken van de
I goed geoutilleerde bakkerij-bedrijven.
I Wat wil het nu? Wil het weer terug? WH
het terwille van eenig prijsverschil alles
omgooien wat in de laatste halve eeuw
door het volwaardige bedrijf is opgebouwd?
Moet het goede bakkersbedrijf kapot? De
hygiëne waarmee dit bedrijf is omgeven,
de goede voorwaarden waaronder de ar
beiders werken, het vlotte distributie
systeem, dat alles zou meer vernietigd
worden, wanneer het publiek het dwerg,
bedrijf zou verkiezen.
In Rotterdam, aldus spr., is de chaos al
ingetreden doordat de gefundeerde bedrij
ven zich hebben laten rlngelooren door het
onverantwoordelijk dwergbedrijf. Eén cent
verlaeing van brood kan b"teekenen der
ving van winst: twee centen kunnen bedui
den' werke met verlies, met alle fatale
op den duur zelfs ruïneuze gevolgen van
dien.
185. Help, riep Tuimeltje, hij laat me verdrinken. Maar
hoe graag ze ook allemaal waren gekomen, de kikkers
durfden niet. Kikker Karei was erg zenuwachtig want
Tuimeltje was toch zijn beste vriend. Hulpeloos moesten
ze toezien hoe dat arme kaboutertje heelemaal nat werd
en het leek wel of de ooievaar daar nog heelemaal niet
genoeg aan had. want hU ging naar Tuimeltje toe en
pakte hem bij zijn beenen.
186. Een rilling ging door de kikkers, die vol spanning
stonden te kijken, want de ooievaar, die de beenen van
Tuimeltje in zijn bek hield, begon ineens te vliegen en
Tuimeltje moest mee de lucht In. Wat had hij een
schrik, zoo hoog te moeten zweven. Kikker Karei viel
flauw toen hij dat zag, want het was zeker, dat de
ooievaar Tuimeltje dood zou maken.
Het is gemakkelijk om de verwachting
uit t« spreken, dat het dwergbedrijf zich
op den duur wel tot een belangrijk bedrijf
zal ontplooien. Zoo is het toch vroeger
herhaaldelijk gegaan. Maarwat vroe
ger mogelijk was. zelfs nog in betrekkeliik
recent verleden, is in dezen tijd uitgeslo
ten. Zoodra het kleine bedrijf zich zou
ontplooien tot een volgroeid bedrijf met
verschillende werkner ts, enz. dan komen
deze ondernemingen in precies dezelfde
bindende omstandigheden als het volwaar
dige bedrijf. Het voordeel, waarvan het
dwergbedrijf thans nog profiteert, houdt
dan terstond op.
Spr. eindigde dan ook zijn rede met het
publiek te waarschuwen tegen een bevoor
rechting van het dwergbedrijf; indien het
zulks wèl doet, dan is het zelf aanspra
kelijk voor den chaos, voor den terugval
naar toestanden in het bakkerij-bedrijf,
die men voor goedachter zich waande.
Moge het publiek tijdig van de dwalingen
zijns weegs terugkeeren, aldus de heer
Blankert.
Na afloop werden nog eenige vragen
naar genoegen beantwoord, waarna in het
Jaarbeursgebouw 'n „broodmaaltijd" plaats
vond.
TWEEDE KAMER.
INITIATIEF- ONTWERP.
De voorzitter deed allereerst de mede-
deeling, dat de sociaal-democratische
fractie een wetsontwerp had ingezonden
tot herziening van art. 187 der Grondwet,
met de bedoeling dat voortaan elk mobi- J
lisatlebevel eerst door de Staten-Generaal
moet zijn goedgekeurd.
MOTIE-KETELAAR.
De motie-Ketelaar (bezuiniging op de
avond-nijverheidsscholen eerst invoeren
na het eind van den loopenden cursus)
werd met 38 tegen 36 stemmen verwor
pen.
RADIO-INTERPELLATIE.
Aan de orde was het verzoek van den
heer van Dijk om te mogen interpelleeren
over het zendervraagstuk.
De heer Boon vroeg of het de bedoeling
van den interpellant was, dat de Minister
zou wachten met een beslissing Inzake het
zendervraagstuk. De Minister heeft reeds
een spoedige beslissing toegezegd.
De heer van Dijk antwoordde, dat de
Minister zelf dient te weten of hij met
een beslissing zal wachten of niet. Spr.
had daarover niets te zeggen.
Waarop de heer Duys verklaarde dat de
Minister inderdaad zal dienen te wach
ten met een beslissing, nu er interpella
ties aan de orde zijn gesteld.
De interpellatie-van Dijk werd hierna
toegestaan.
ALLERLEI WETSONTWERPEN.
Aan de orde was vervolgens een groot
aantal kleinere wetsontwerpen, waarvan
wij slechts de volgende noemen;
1. Wetsontwerp Regeling van den uit
voer van bloembollen.
2. Wetsontwerp Goedkeuring van het op
5 Juli 1930 te Londen gesloten verdrag
betreffende de uitwatering van schepen.
3. Wetsontwerp Goedkeuring van het op
14 Februari 1930 te Madrid gesloten lucht
vaartverdrag tusschen Nederland en
Spanje.
4. Wetsontwerp Wijziging van het ze
vende hoofdstuk A der Rljksbegrooting
voor 1930. (Verschillende onderwerpen).
5. Wetsontwerp Wijziging van de be
grooting van het Staatsmuntbedrijf voor
1930. (Verschillende onderwerpen).
6. Wetsontwerp Begrooting van het Ge
meentefonds voor 1932/1933.
7. Wetsontwerp Wijziging van artikel 20,
eerste lid, der Invaliditeitswet.
8. Wetsontwerp Wijziging van het elfde
hoofdstuk der Rijksbegrootlng voor 1931
(steun aan koffle-ondernemingen; proef
nemingen tot mechanisatie van den land
bouw in Suriname).
9. Wetsontwerp Aangaan van eene geld-
leening ten laste van Nederlandsch-Indiè.
10. Conclusie van het verslag der Com
missie voor de Rijksuitgaven omtrent het
Verslag der Algemeene Rekenkamer be
treffende hare werkzaamheden over 1930.
Bij een der ontwerpen heeft Minister
Reymer In antwoord op opmerkingen van
de heeren Wijnkoop en Floris Vos gezegd,
dat de vliegers der KLM. naar zijn in
druk wel in staat zijn, de lading van hun
vliegtuig vlak voor het opstijgen te con
troleeren.
Bij een ander ontwerp zeide Minister
Verschuur dat hij zal streven naar een
zoo groot mogelijke rechtszekerheid voor
de werkloozen kassen. HIJ ls nog steeds
voornemens een wettelijke regeling der
werkloosheidsverzekering voor te bereiden.
Zoo werden bij verschillende ontwerpen
zeer korte opmerkingen gemaakt, doch
tenslotte gingen ze allen onder den ha
mer door.
Vermeld moet in dat verband worden
dat bij de Gemeentefonds-begrooting de
heeren de Wilde en Vliegen gesproken
hebben over de verplichtingen der ge
meenten Inzake de werkloosheid, waar
door zij in nood dreigen te geraken Mi
nister de Geer antwoordde, dat werkelijk
noodlijdende gemeenten toch altijd ge
holpen kunnen worden.
Bij het ontwerp Inzake wijziging der
Invaliditeitswet heeft de heer van der
Waerden ernstig bezwaar gemaakt tegen
het onttrekken aan de reserve van het
bekende bedrag, waar de heeren Snoeck
Henkemans en Oud, hoewel onderling
zakelijk van meening verschillend, ver
klaarden zich in dezen tijd van finan-
cieelen nood met het ontwerp te kunnen
vereenigen. Onder hilariteit hield de heer
Kersten een speech tegen de zegeltjes-
plakkerij, waarop de voorzitter hem tot
de orde riep, want dat punt had met net
ontwerp niets te maken. Na verdediging
door den Minister Is het ontwerp aange
nomen met de stemmen der socialisten en
communisten tegen.
Aan het eind der vergadering sprak de
voorzitter een hartelijk woord en wenschte
den leden en den journalisten aangename
feestdagen toe.
Toen ging de Kamer op reces.
HAGENAAR.
Frankrijk Europa's hinderpaal - Een oude
truo in het Verre Oosten.
Steeds duidelijker blijkt, in welk een
economische impasse Europa feitelijk is
komen te verkeeren. Zelfs Frankrijk, dat
financieel zoo krachtig en onaangetast
heette te staan, wordt meer en meer in de
crisis betrokken, zoodat Lavai's positie
langzaam maar zeker wordt ondermijnd.
En dit te meer, nu moeilijk langer voor
het Fransche volk verborgen kan worden
gehouden, hoe Marianne in een isolatie
standpunt is gedrongen Met Engeland is
Frankrijk in naar het heet „vriendschap
pelijke" gedachtenwisseling over de Fran
sche protectie-maatregelen. waardoor
speciaal de Engelsche steenkolen worden
getroffen. Hoe de verhouding tot Italië ls,
oordeelen wij bekend genoegVoeg
daarbij nu de groote vraagstukken, die
juist momenteel zijn aangesneden te Bazel,
Berlijn en Washington! Tot eenige con
clusie is men nog nergens gekomen, doch
dit staat wel vast, dat alle betrokkenen
erkennen, dat op het huidige oogenblik de
kwestie der particuliere schulden verre
weg over alles domineert behalve
Frankrijk, dat onverdroten vasthoudt aan
het z.g. Young-plan, alsof er geen ineen
zinkend Duitschland onder den last der
verplichtingen bestaat! Daar blijft de leus:
geen vermindering der herstel-betalingen,
zoo daarmede niet gepaard gaat een ver-
houdingsmatige vermindering der oorlogs
schulden. Als men nu bedenkt, dat
Duitschland zelfs voor de particuliere
schulden een regeling op langen termijn
moet trachten te verkrijgen, daar het in
dit opzicht al niet aan zijn verplichtingen
zonder meer kan voldoen, wat blijft er dan
over van Duitsche herstelbetalingen? Het
is eenvoudig een onmogelijkheid en een
doorzetten drijft Duitschland naar den
chaos, hetzij van rechts, hetzij van links.
Met inspanning van alle krachten heeft
Briining het zoover weten te brengen, dat
trots de jongste noodverordening men het
hem mogelijk heeft gemaakt voort te regee-
ren, hoezeer deze noodverordening in
grijpt in het gansche Duitsche leven. Zelfs
de socialisten en het moderne vakverbond
hebben hun zegen gegeven, zij het onder
eenige restricties, die zeer rekbaar zijn en
in hoofdzaak daarop neerkomen, dat aan
de salarissen niet mag worden geraakt,
zoolang de prijzen niet eerst naar beneden
zijn gedreven. Zonder onvoorziene extra
tegenvallers kan Brüning het schip van
staat thans drijvende houdenals het
buitenland, mede in eigen belang, wil steu
nen. Nog ls de aanstormende aanval van
Hitier weer eens afgeslagen! Laat het bui
tenland echter Duitschland los, dan heeft
Hitier gewonnen spel, twijfel is onmoge-
litk In wanhoop zal dan het Duitsche
volk zich liever in avonturen storten, in
de hoop, dat op die manier, hoe onzeker
ook, on den duur verbetering zal zijn af
te dwingen.
Het buitenland is zich daarvan bewust
over de gansche linie alleen Frankrijk
neemt een afwijkend standpunt in, zooals
eeschetst. Kon men nu nog maar in het
Fransche politieke spel een poging zien om
niet zonder het uiterste te hebben gepro
beerd, zich gewonnen te geven, in de hoop
aldus eenige contra-prestatie te kunnen
veroveren van Amerika, want Inzake ver
mindering der oorlogsschulden hangt im
mers alles af van de Vereenigde Staten,
solt, men zou er vrede mee kunnen
hebben. Doch, helaas, de zaken staan
anders. Frankrijk weet. dat op dit punt van
Amerika niets, maar dan ook absoluut
niets, is te verwachten. Langzamerhand
wordt het toch al duidelijker, dat Laval's
bezoek aan Washington een volledige fall-
lure ls geweest, terwijl Grandi daar succes
heeft gehad, al zijn vermoedelük de be
richten over zoo'n nauwe samenwerking
tusschen Amerika en Italië niet weinig
overdreven, daar Amerika zich in Eurnna
immers niet vast wil leggen. En zoo Frank
rijk nog eenige hoop heeft gekoesterd, dan
ls deze wel geheel den bodem ingeslagen,
nu het Congres bijeen is gekomen om het
Hoover-moratorium te sanctioneeren.
Dit zal gebeuren maar niet eens van
harte! Hadden de leiders van belde par
tijen destijds Hoover niet hun flat gegeven,
misschien zou deze ratificatie tot de vrome
wenschen mogen worden gerekend!
Doch. hoe het zij, dit staat onomstootelljk
vast, dat Amerika en niet aan denkt een
cent der oorlogsschulden kwijt te schen
ken, zoolang Europa voor militaire doel
einden het grootste deel van haar bezit
DHJft uitgeven. Interessante cijfers zijn
wereldkundig gemaakt! In 1930 gaven de
geallieerden uit aan leger en vloot 1779
oilllloen dollar, terwijl zij aan schulden aan
Amerika 243 mlllloen hadden te betalen.
En dan zijn er geen gelden voor de schuld
delging!
Edoch, wie gelooft aan een serieuze ont
wapening in ons werelddeel, gelet op de
Fransche zienswijze: veiligheid eerst, dan
pas ontwapening? Het ls de paarden span
nen achter den wagen, best, maar breng
dat Frankrijk eens aan het verstand!
De gedachte, dat Amerika, vooral, nu het
zelf in moeilijkheden verkeert, iets voor
ons werelddeel zal doen, verbanne men
daarom zoover mogelijk. En geef den Yan
kees eens ongelijk
Financieele moeilijkheden blijken ook
ten grondslag te liggen aan het Japansche
optreden in Mandsjoerije. Om dit te ver
bergen, heeft men in het Japansche eilan
denrijk gegrepen naar het oude bekende
middel, waarin vroeger Rusland zoo sterk
was, om afleiding te zoeken door actie op
buitenl. terrein! De regeeringswlsseling In
Tokio is bovendien weinig geschikt om ver
betering te mogen verwachten; dit is een
opschuiving naar rechts! Trots de zitting
van den Volkenbondsraad te Parijs, ziet
men Japan dan ook zijn greep op
Mandsjoerije steeds vaster klemmen en
de penetratie neemt geregeld vasteren
vorm aan.
Het feit, dat tengevolge van den gang
van zaken ook de Chineesche president
Tsjang kai sjek zich genoodzaakt heeft ge
zien zijn positie te verlaten, al ls dit mis
schien wederom van korten duur, gelijk in
1927, bewijst, hoezeer de publieke opinie in
China ook Inziet, dat het beleid der regee
ring door het beroep op den Volkenbond
ten eenenmale heeft gefaald en juist Ls
deze oordeelvelling, helaas, maar al te
zeer
22.000 AMATEURZENDERS IN AMERIKA*
In Amerika bevinden zich thans niet
minder dan 22.000 amateurzenders en het
is wel opvallend dat r in amateurskringen
geheel niet gesproken wordt over onder
linge storing. Zij houden zich strikt aan
de toegestane golflengte en regelen de
verdeeling zelf. Er is dus in dit opzicht
geen Staatstoezicht. Zou het mogelijk juist
daar door komen?
HET RADIO-PARIS RAADSEL.
Over de nieuwe zender van „Radio-
Paris" wordt zeer verschillend geoordeeld.
De rapporten loopen uiteen van „nog
slechter dan vroeger" en „beter dan
ooit".
Naar wij vernemen is de oorzaak van
deze sterk uiteenloopende meerlingen ge
legen in het feit dat af en toe de nieuwe
zender, maar ook nog wel eens de oude
gebruikt wordt. De nieuwe zender werkt
nog steeds niet op top-capaciteit doch
wordt langzamerhand daarvan de ener
gie opgevoerd
MEER RADIO IN HET VATICAAN.
De Paus heeft onlangs een ultra-korte-
golf zender besteld welke reeds in con
structie is. Hij is bestemd voor het onder
houden van de verbinding tusschen het
Vaticaan en de villa van den Paus in Cas-
tel Gandolfo op 17 K.M. afstand van
Rome.
Met de proefuitzendingen op de ultra-
korte-golf wordt aangevangen in Mei
1932.
o
ZONSVERDUISTERING PER TELEVISIE
ZENDER.
Op 2 December werd een zonsverduiste
ring per televisiezender overgebracht van
de Jenkins Televisie Studio naar het Ame-
rikaansche museum voor natuurlijke
historie In New-York. De zonsverduiste
ring was zichtbaar op een projectiescherm
van c.a. 21/* M. doorsnede.
Het ooggetuigenverslag werd door een
zender op een andere golflengte overge
bracht door mr. O. H. Caldwell van de
„Federal Radio Commission". Het beeld
leende zich bijzonder goed voor televisie
en de aanwezige geleerden waren het er
over eens dat aan de duidelijkheid niets
meer ontbrak.
OP DE ULTRA-KORTE-GOLF.
Bij Brussel wordt een nieuwe ultra-
korte-golf zender gebouwd die de verbin
ding tusschen België en de ConS° za'
onderhouden. Overdag wordt gewerkt op
een golflengte van 15.62 M. met. 9 K.w»
en 's nachts op 29.04 M. met 12 K.W.
2-8
