728té Jaargang DONDERDAG 10 DECEMBER 1931 No. 22003 Nationaal Crisis-Comité. STADSNIEUWS. MUZIEK. Het voornaamste Nieuws van heden. GEMEENTEZAKEN. BURGERl. STAND v. LEIDEN LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cts. per regel voor advertentiën uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. !o7055 Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANTS Voor Leiden per 3 maanden f. 2.35, per week f.0.18 Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per wëek 0.18 Franco per post f.2.35 4- portokosten. Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. Wij ontvingen per kas of per giro: Prof. dr. L. G. M. B. B. f. 10.—. LEfDSCHE CRISIS-COMITÉ. Door ons werd ontvangen: Mevr. E. M. C. D.-H. f. 10.mevr. wed prof. mr. W. v. d. V. f. 25.—; H. F. D. C. f. 1.—. DE NAGEDACHTENIS VAN DS. J. WUITE GEËERD. Een gedenkteeken onthuld. Op de begraafplaats „Rhijnhof" had gistermiddag na een korte indrukwek kende plechtigheid de onthulling plaats van een gedenkteeken op het graf van wijlen Ds. J. Wuite, in leven leeraar der Doopsgezinde Gemeente alhier. Als voor zitter van het in leven geroepen comité schetste de heer P. A. Hibma de groote verdiensten van den overledene voor de Gemeente. Opmerkelijk is het, dat in alle Nederlandsche Doopsgezinde Gemeenten de uiterste werkzaamheid der leeraren wordt gevergd, waartegenover de gemeentenaren vrijwel altijd een groote liefde voor hun voorganger plaatsen. Toen dan ook kort aa de teraardebestelling gisteren juist 5 maanden geleden een der leden het plan opperde een gedenkteeken op het graf van den verscheiden leeraar te doen oprichten, werd dit plan door den Kerke- raad met groote instemming ontvangen en benoemde dit college een comité van uitvoering. Niet alleen uit Leiden en om streken, maar uit vrijwel alle deelen van het land kwamen na een eersten slechts in beperkte mate verbreiden oproep de giften binnen. Dank zij de medewerking van den ver vaardiger, den heer A. Groeneveld, was het mogelijk den steen voor het invallen van den winter te onthullen. Met enkele woorden droeg de heer Hibma vervolgens het gedenkteeken aan de familie over. Een zoon van den overledene dankte daarna namens de familie het comité en de schen kers voor het aangeboden gedenkteeken, dat vervaardigd is van hardsteen en uit een marmeren plaat met het opschrift, vermeldende behalve den naam en de kwaliteit van den overledene slechts de woorden „Van zijn vrienden". DE GENERALE REIZEN DER N.R.V. Filmavond. De afdeeling Leiden van de Ned. Reis- vereeniging had gisteravond haar leden opgeroepen naar het Casino-theater aan de Hoogewoerd, alwaar de algemeene secretaris, de heer J. Panman uit Haarlem een beschrijving zou geven van de Jubi leum-Generale naar Weenen in den afge- loopen zomer. Een betrekkelijk klein aan tal leden had aan dien oproep gehoor ge geven, zoodat het theater nauwelijks voor de helft gevuld was, toen de voorzitter, de heer J. A. A. van der Horst een kort welkomstwoord sprak en den spreker aan de aanwezigen voorstelde. De heer Panman ving zijn reisverhaal aan te Linz, waar de 800 deelnemers zich inschepen aan boord van een dier fraaie Donau-booten, die het gezelschap naar Weenen zouden brengen. Onderweg ves tigde spr. de aandacht op tal van mooie plekjes langs de Donau-oevers, doch zoo als in werkelijkheid eveneens het geval was, verlangde ook gisteravond iedereen naar het einddoel van de reisWeenen. Over deze stad raakte spr. niet gauw uitgepraat; aan de hand van een groot aantal lantaarnplaatjes van stadsgezichten en intérieurs, verhaalde hij van de vele kunstschatten in deze wereldstad, van haar parken en paleizen, van haar natuur en haar bewoners, en last not least van haar tallooze amusement-s-gelegenheden, waar men zich 's avonds na een ver moeiende wandeling zoo heerlijk verma ken kan. Het Weensche gemeentebestuur had geen ijveriger en enthousiaster pronagan- dist naar hier kunnen sturen dan de heer Panman zich betoonde. Na de pauze werd allereerst de film vertoond door de directie en het personeel aan de N. R. V. bij haar 25-jarig bestaan aangeboden en vervolgens een kijkje ge seven van vorige generales o.m. naar den Rigi-top, den Harz, Noorwegen en de Ita- haansche meren. De heer van der Horst sprak aan het slot woorden van dank tot den heer Pan man en overhandigde hem een tweetal boekwerken. Toen wij na bezichtiging van al dit schoons, buiten kwamen, glommen de straatsteenen op de Hoogewoerd unhei- hhscher dan ooit! ARMENRAAD. Het jaarverslag. Verschenen is het jaarverslag van den Armenraad te Leiden over 1930. Het verslag geeft een overzicht van al wat op het gebied van Armenzorg en Wel dadigheid in onze gemeente is gedaan. Het vermeldt uitvoerig de stichting van het Leidsche Brokkenhuis, en van het Consultatiebureau voor Moeilijke Kinde ren. De door den Armenraad ingestelde Com missie voor den Onderhoudsplicht behan delde in 1930 44 gevallen, voor 38 daarvan regelde zij de bijdragen der onderhouds plichtigen, in 6 gevallen besloot zij geen bemiddeling te verleenen. Door de be moeiingen der Commissie werd ongeveer f. 6000 voor behoeftige verwanten bijge dragen. Er werden in totaal 63 collecten gehou den, verreweg te meeste voor liefdadige instellingen. De opbrengst van 49 collec ten werd aan den Armenraad opgegeven, deze bedroeg in totaal netto f. 15178. Blijkens de werkloosheidscijfers was de toestand der georganiseerde arbeiders in de Gemeente Leiden in 1930 veel ongun stiger dan in 1929 en 1928. Gemiddeld over het geheele jaar bedroeg het aantal werk- loozen 9,5 op de 100 en waren de werk- loozen 4,9 dag van de 6 dagen werkloos. De werkloosheid was te Leiden niet hooger dan het gemiddelde voor het geheele land. Wat de werkloozenkassen en de gemeen telijke Steunverleening aan werklooze leden uitkeerden was aanmerkelijk meer dan in 1929. De Gem. Comm. voor Maatschappelijk Hulpbetoon ondersteunde in 1930, 1068 ge zinnen (1189 in 1929), de kerkelijke in stellingen van weldadigheid in 1930, 763 (in 1929 ook 763). Voor ondersteuning en uitbesteding tezamen gaf de Gem. Comm. voor Maatschappelijk Hulpbetoon in 1930 uit f. 197.000 (in 1929 f. 201.400), voor het zelfde doel gaven de kerkelijke instellingen uit f. 79.800 (in 1929 f. 81.500) en eenige der belangrijkste particuliere instellingen f. 22.600 (in 1929 f. 21.000). Over de zoogenaamde dubbele bedeeling geeft het verslag de volgende cijfers: 215 gezinnen kregen gelijktijdig ondersteu ning in geld van twee instellingen, 7 ge zinnen ondersteuning van drie instellingen. Voor werkverschaffing werd uitgegeven aan loon: op den Leidschen Hout f. 38.000 (in 1929 f. 43.800), op de schooltuintjes f.78, op de Stedelijke Werkinrichting f.9100, (in 1929 f.8500), op de Werkinrich ting voor Blinden 6700 (in 1929 f. 5100) door de Vereeniging Armenzorg f. 1000. Het verslag bevat voorts gegevens over het bureau van den Armenraad en uit voerige tabellen met cijfers over de werk zaamheid der instellingen van Weldadig heid. LEIDSCHE H. B. S.-VEREENIGING „EMTÉGEËs." Bovengenoemde vereeniging organiseer de gisteren voor haar leden een excursie naar het bedrijf der N.V. „Brouwer's Aar dewerk' te Leiderdorp. Na een aesthetische en technische in leiding van de heeren Brouwer Sr. en Jr. maakte het gezelschap een rondwandeling over de terreinen, waarbij deze heeren de noodige verklaringen van de procedé's gaven. Men zag de verschillende klei- soorten, slechts geschikt voor één der af- deelingen (fayence, klein-plastiek, bouw en tuinaardewerk)hoe de klei gemalen wordt; het draaien (eventueel boetseeren der modellen; het glazuren; het labora torium, waar grondstoffen en afgewerkte producten chemisch worden onderzocht; de ovens en de opslagplaatsen. Aan dit interessante bezoek dat ruim twee uur duurde, en dat den excursisten mede door de duidelijke toelichting, een goed beeld gaf van het keramische be drijf, verbond de directie het maken van een opstel. Voor het beste opstel is een prijsje uitgeloofd. RANGEER-ELECTRO-MOTOREN BIJ DE SPOORWEGEN. Op verschillende groote stations der Ned. Spoorwegen zullen binnenkort proe ven worden genomen met een nieuw soort rangeer-electromotoren. Deze nieuwe Electromotoren worden be diend door één man (rangeerder), die tevens de rangeerbewegingen leidt. De Electromotoren hebben aan beide zijden buffers en behoeven dus niet ge draaid te worden. Er kan niet alleen mee gerangeerd maar ook een aantal wagens mee vervoerd worden. Dat dit een belangrijke bezuiniging be- teekent kan men nagaan, daar een gewone rangeerlocomotief door een machinist en leerling-machinist (stoker) bediend en tijdens den rangeerdienst aan den gewo nen dienst onttrokken wordt. Op de lijn Leiden—Woerden zal deze week te Woer den de eerste Electromotor voor den ran geerdienst in gebruik genomen. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd is voor het Candidaatsexamen Godgeleerdheid de heer K. P. van dei Graaf (Rotterdam). ALMANAK V. V. S. L. ARBEIDSBEURS. Op den 9en December 1931 waren 2166 (v. j. 1345) werkzoekenden ingeschreven. Elfde jaargang. De almanak van de V. V. S. L. heeft een ander kleedje aangetrokken en het zij ge zegd: het nieuwe gewaad misstaat haar geenszins. Integendeel. Inplaats van de gebruikelijke reproductie van het clubge bouw aan het Rapenburg, prijken op den lichtblauwen omslag in zilveren letters slechts de woorden „Almanak V. V. S. L. 1932", terwijl een donkerblauwe balk meer teekening brengt in den band, die zonder dat ongetwijfeld wat vlak zou zijn ge weest. Ziet het boekwerk er dus van buiten reeds goed uit, de inhoud stelt de gewekte verwachtingen niet teleur. De traditioneele teekeningen bij den kalender zijn vervan gen door op elke maand toepasselijke frag mentarische foto-beelden, betrekking heb bende op het studentenleven in het alge meen en het clubleven der V. V. S. L. in het bijzonder. Verder vinden wij er de rubrieken van elk jaar: post- en telegraaf- tarieven, samenstelling van Academischen Senaat, faculteitsbesturen, een lijst van universitaire instellingen, jaarverslagen van sub-vereenigingen, waarvan sommi£T geïllustreerd met suggestieve blauwe lijn- teekeningen, Mengelwerk, Mixed Pickles en tenslotte ledenlijsten van eere-, bui tengewone en gewone leden, corpsleden en niet-corpsleden. De almanak is uitgegeven en gedrukt bij de N. V. Boek- en Steendrukkerij Eduard IJdo, die hiermede weer prachtig typografisch werk leverde. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Nieuwe inschrijving: N.V. Radiocentrale Ter-Aar (filiaal) Ter-Aar. Hoofdzetel Co- lumbusplein 43 III, Amsterdam. Beheerder filiaal: F. J. Balvers, Ter-Aar. Opheffing: C. Kort in liquidatie, Bree- straat 121, beddenmagazijn. Wijzigingen: L. S. de Leeuw en Zonen, Os- en Paardelaan, Leiden, fabrikanten in tapijten en matten. De zaak is ver plaats naar N.-Z. Voorburgwal 45 en 47, Amsterdam. De Poolstar, Noord-Boulevard 7, Noord wij k-a.-Zee, pensionbedrijf. Uittredend eigenaar: L. van Wijk, Noordwijk a. Zee, d.d. 1 April 1931. Nieuwe Eigenaar: F. van Daalen, Noordwijk a. Zee (Huwelijksche Voorwaarden). RIJKSPOSTSPAARBANK. Aan het postkantoor Leiden en zijn bij kantoren werd in den loop der maand No vember op spaarbankboekjes ingelegd f. 257.646.65, en terugbetaald f. 98.746.25. Derhalve meer ingelegd dan terugbetaald f. 158.900.40. Het aantal nieuw uitgegeven spaarbankboekjes bedroeg 209. Door tusschenkomst dezer kantoren werd ter Directie op staatsschuldboekjes ingeschreven nominaal f7000 en afge schreven f. 50. Derhalve meer in- dan af geschreven f6950. Het aantal nieuw uit gegeven staatsschuldboekjes bedroeg 4. De Wethouder van Fabricage, de heer J. Splinter Gzn., is verhinderd Zaterdag 12 December a.s. spreekuur te houdèn. Morgen herdenkt onze stadgenoot, L. F. Steenbergen zijn 40-jarig jubileum in dienst van de N.V. Fabriek van Ver duurzaamde levensmiddelen „De Ster" v.h. firma Wouterlood alhier. De heer J. Brinkman alhier is be noemd tot leeraar in de electro-techniek en electro-technisch teekenen aan de Nutsambachtsteekenschool te Alphen aan den Rijn. Onze stadgenoot de heer H. L. A. van der Horst zal als jurylid optreden voor de afdeeling krielhoenders der nationale pluimvee- en konijnententoonstelling te Dordrecht. Bij de politie is een rijwiel te bevragen dat onbeheerd op den openbaren weg is gevonden. De vorige week Vrijdag, 4 dezer, heb ben wij onder de rubriek: „Rechtzaken" in ons blad vermeld, „dat een zekere H. L., verzekeringsagent, is verbaliseerd, wegens valschheid in geschriften. Tevens werd vermeld, dat hij in handen is gesteld van een psychiater teneinde z'n geestelijke ge steldheid door te meten". Men verzocht ons thans te willen mede- deelen, dat deze H. L. niet H. Lambooy H. Pzn., (Assuradeur en Begrafenisonder nemers, tevens vertegenwoordiger der Al gemeene Friesche Levensverzekering Maat schappij) wonende Hooge Rijndijk 44 te Leiden, is! De 1ste ploeg voorgeoefende dienst plichtigen der lichting 1932. aangewezen voor de onderofficiersopleiding bij het 4e regiment infanterie, wordt 4 April voor eerste oefening ingelijfd en vertrekt 3 September d.a.v. met groot verlof. KUNSTKRING „VOOR ALLEN" Isolde Menges. Theo van der Pas De Engelsche violiste Isolde Menges, aan wier vorig optreden eenige jaren ge leden, ook op een Kunstkringavond we de beste herinnering hadden bewaard, heeft gisteravond wederom de leden onzer populaire vereeniging aan zich verplicht door de voordracht, in samenwerking met Theo van der Pas, van een programma dat uit vier sonaten bestond: te weten: Handel D dur, Brahms A dur, Beethoven G dur en de sonate voor viool alleen van Bach G moll. Een avond dus die in den strengen zin kamermuziekavond was, on getwijfeld geheel liggend binnen den mu- zikalen gedachten- en gevoelskring dezer voor alles ernstige kunstenares. Ernstig immers, omdat zij volkomen vrij is van ook maar de minste neiging tot effectbe jag. Het programma was dan ook aller minst opgesteld om daarmee den arge- loozen toehoorder te verbluffen. Al zal deze noode zijn virtuose solostukjes hebben gemist, de eenigszins toegerusten, die in onze zaal stellig de meerderheid vormen, zouden toch geen der vier genoemde wer ken in den grooten vorm hebben willen zien plaats maken voor wat violistische bra- vour, die in 't algemeen in min of meer verwijderd verband staat tot muziek in den waren zin des woords. Een andere vraag is of er in gezegde meerderheid niet een meerderheid zou zijn die één der so naten, bijv. de Brahms, hoezeer meester werk van eersten rang, had willen opof feren voor een moderne sonate of, alge meen gezegd, voor een werk van den jong- sten tijd bij voorkeur uit het eigen vader land der violiste. Het is natuurlijk wel te begrijpen dat de artiste, die haar audi torium muzikale ontroering wil brengen, haar oog laat vallen op stukken, waarmee zulks vast en zeker wordt bereikt. Maar op de besten van het gilde der uitvoerende kunstenaars rust toch nog iets als een plicht, zooal niet jegens de personen hun ner componeerende vakgenooten, dan toch jegens de onpersoonlijke kunst der muziek Zij hebben toch nog zoo iets als een zen ding te vervullen om het daarvoor naar hun gedachte in aanmerking komende werk van den land- en tijdgenoot uit te dragen tot het publiek, dat per slot van rekening en op den duur de beslissing in handen heeft omtrent de waarde van het nieuw verworvene. En als de virtuosen van den eersten ban zich aan dien plicht ont trekken, door wie moet die dan worden vervuld? ISOLDE MENGES. Mevrouw Menges is een violiste van klassieke scholing. Hoe zou het, als echt- genoote van den grooten Bachvertolker Harold Samuel, ook anders! Hoewel daar aan toch de uiterste zorg is besteed, streeft ze in haar spel niet in de eerste plaats den schoonen klank na. Veeleer kenmerkt haar voordracht zich door een sterke nei ging om vooral den vorm der compositie, als wezenlijk element van het kunstwerk, in en door haar reproductie te rechtvaar digen. Door dat constructieve worden haar contrasten, van kracht zoowel als van beweging, gedicteerd. Dat geeft aan haar spel dat rustige, dat vertrouwenwekkende, dat gevoel bij den hoorder dat hij wordt toegesproken door iemand die iet-s heel innigs heeft te zeggen, klaar, duidelijk en overtuigend. Dat moge zijn een ander woord voor het sterke geloof aan de één heid van het kunstwerk, aan zijn inner lijke logica, gelijk die in den vorm tast baar wordt. Theo van der Pas heeft de violiste in de duo-sonaten voortreffelijk ter zijde ge staan. Zijn delicate spel. even doordacht als doorvoeld en geheel ingesteld op zijn partner, heeft tot een waarlijk congeniaal samenspel geleid. Beide artisten hadden luide toejuichin gen in ontvangst te nemen. De pianist be speelde een Steinway-vleugel van de Fa. Bender. BINNENLAND. Op bezoek bij Warmond's burgemeester, den heer Ketelaar. (2e Blad). De Tweede Kamer heeft de motie-De Boer betreffende een steunregeling voor nood lijdende binnenschippers verworpen. (Par lementair Overzicht, 3e Blad). Rapport van een studie-commissie uit het N.V.V. over vakonderwijs en leerlingen- opleiding. (Binnenland, 2e Blad). De toestand van de bij de ramp der „Ooievaar" gewonde personen is gunstig. (Binnenland, 2e Blad). Mislukte roofoverval te Rotterdam. (Laatste Berichten, le Blad). BUITENLAND. De besprekingen der B. I. B. te Bazel. (Buitenl., le Blad). Debat in het Engelsche Lagerhuis. (Buitenl., le Blad). Het financieele program van Hoover. (Buitenl., le Blad). Radio-rede van den Duitschen minister van financien Dietrich. (Buitenl., le BI.), De Volkenbondsraad en het Chinecsch- Japansch conflict. (Buitenl., le Blad). De Nobelprijzen voor den vrede voor 1931 toegekend aan twee Amerikanen. (Tel., le Blad). LEIDSCH BORGSTELLINGSFONDS. Van de Stichting „Het Leidsch Borg stellingsfonds", in welks kapitaal de ge meente krachtens Raadsbesluit van 21 Januari 1929 voor een bedrag van f. 5000.- deelnam, ontving het College van B, en \V. het verzoek te willen bevorderen, dat aan haar uit de gemeentekas 'n subsidie wordt verleend van f.600.per jaar. Het is nl. aan het bestuur gewenscht en billijk voor gekomen aan de functie van Secretaris dezer stichting een bezoldiging te verbin den. De gestadige en sterke stijging van de werkzaamheid van het Leidsch Borg stellingsfonds vergen zooveel van den vrijen tijd van den Secretaris, dat het niet aan gaat dit werk nog langer belangeloos ta doen geschieden. Alhoewel het Borgstellingsfonds over zoodanige inkomsten beschikt, dat een uit gave van het als subsidie gevraagde bedrag daaruit wel zou kunnen worden gedekt, meent het bestuur der Stichting, dat het toch niet daartoe mag overgaan. Immers, in aansluiting aan de bepalingen van den stichtingsbrief is voorgeschreven, dat het totaal van de te verleenen borgstellingen het tienvoud van het jaarlijksch netto in komen der Stichting niet mag overschrij den. Het voldoen van de bovengenoemde betaling uit de gelden van het fonds zelf zou dus een aanmerkelijke inperking van de werkzaamheden van deze instelling mede brengen, hetgeen een zeer onge- wenscht gevolg zoude hebben en vooral onder de huidige tijdsomstandigheden niet te verdedigen zoude zijn. Blijkens de toelichting zou dit een vermindering van het toegelaten maximum-bedrag der ge zamenlijke borgstellingen met ruim 30°'« beteekenen. Waar nu het belang van de gemeente bij deze aangelegenheid nauw betrokken is, doordat de Bank van Leening met de garanties, welke de Stichting haar ver schaft, aanmerkelijk beter en op ruimer schaal haar taak kan vervullen, dan an ders het geval zou zijn, vinden B, en W. vrijheid voor te stellen het verzoek in te willigen. Op de ontwerp-begrooting 1932 hebben B. en W. daartoe alsnog een post (volg nummer 575 a) uitgetrokken, waartegen over de post Onvoorziene Uitgaven van f. 80.780.tot f. 80.180.werd terugge bracht. GEBOREN: Agnes Catrina Barbara, d. van Th. J. van Vegten en M. J. Hofman Johanna Martha, d. van J, Bakker en E, Hagedoorn Elisabeth, d. van D. Spaargaren en G. J. Doeve Lena Alberta, d. van N. van Duyn en A. W. Star Johanna, d. van J. W. Zuijderwijk en M. E. Le Due Jacobus Jacob, z. van J. J. Glasbergen en W. Boerhof Cornelia Maria, d. van N. W. Mooijekind en E. M. Wijnands Mar- gretha, d. van J. Boevé en M. Knijff. GEHUWD: P. Stoeken, jm. en A. de Roode, jd. C. M. Middelkoop, jm, en N. Boer, jd. I. Bavelaar, jm. en J. Sinteur, jd. V G Cancian, jm. en M. Bosman, jd. C van Heuzen, jm. en E. Pret, jd. L. Lammers jm. en Th. P. Belt, jd. C. J. Piena, jm. en F. H. W. Klinkenberg, jd. A. van Rossen, jm. en M. van Leeuwen, jd. C. L. Ruijgrok, jm. en M. K. van der Post, Jd. OVERLEDEN J. Vehling-Klaassen, wed., 84 jaarT de Zwijger-Poot, vrouw, 58 jaar.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1931 | | pagina 1