Scherts In Schets.
ffife Jaargang
DINSDAG 8 DECEMBER 1931
No. 22001
DAGBCSD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
Oit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
Nationaal Crisis-Comité.
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
WANDPLAQUETTE „SEMPRE CRESCENDO."
Het voornaamste Nieuws
van heden.
BINNENLAND.
i*
LEIDSCH
DAGBLAD
.mm III i i 11 I
PRIJS DEZER COURANT?
Voor Lelden per 3 maanden f.2.35, per weekf.0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f.2.35 4- portokosten.
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 Cts. per regel voor advertentiën uit Lelden ën plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags' en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordein cisplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
Wij ontvingen per kas of per giro: T. J.
T. K. f. 5. dr. E. C. f- 2.50, mej. G. S. f 2.50.
LEIDSCH CRISIS-COMITÉ.
Door ons werd ontvangen: J. K. f.25,
mej. G. S. f2.50.
AFSLUITING
ZOETERWOUDSCHE SINGEL.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter algemeene kennis dat
het gedeelte van den Zoeterwoudsche
Singel tusschen de Heerenstraat en den
Lammenschansweg, vanaf Woensdag 9
December a.s. tot nadere aankondiging
voor het verkeer met rij- en voertuigen
zal zijn afgesloten. 9714
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 8 December 1931.
RATTE NPLAAG.
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Overwegende dat in verschillende ge
deelten der gemeente zeer veel hinder
wordt ondervonden van ratten;
dat deze rattenplaag slechts dan kan
worden opgeheven, indien de ingezetenen
zelve daadwerkelijk deelnemen aan de
bestrijding van de plaag;
dat een der middelen tot uitroeiing van
de ratten is, te zorgen dat het hun aan
het noodige voedsel ontbreekt;
dringen er bij de ingezetenen op aan
om vooral geen etensresten, vischafval en
dergelijke op de walkanten der grachten
of naast de boomen neder te leggen;
en verhoogen de premie van 5 cent op
10 cent voor elke rat, die aan het Bureau
van den Reinigingsdienst, Noorderstr. 18,
wordt ingeleverd.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
5% VIJFJARIGE OBLIGATIELEENING
GEMEENTE LEIDEN.
Vertrouwen in de financieele positie
onzer gemeente.
Naar wij vernemen is op bovenstaande
leening voor zoodanig bedrag ingeschre
ven, dat bij de toewijzing een reductie
moet worden toegepast.
EEN BIJZONDERE PROMOTIE.
Aan de Leidsche Universiteit is heden
middag bevorderd tot doctor in de wis- en
natuurkunde op proefschrift getiteld „Op
pervlakken met Scharen van Gesloten-
Geodetische Lijnen" mej. T. Ehrenfest
(geboren te Weenen).
Mej. Ehrenfest is de eerste vrouw, die
aan enze universiteit op een zuiver wis
kunstig onderwerp promoveert.
In het voorwoord van haar proefschrift
lezen wij:
In 1905 te Weenen geboren, heb ik tot
1912 in Rusland, daarna in Leiden ge
woond. waar ik van mej. S. Hellema (nu
mevr. Kits van Heijningen) privaatonder
wijs kreeg. Vanaf 1917 bezocht ik het Sted.
Gymnasium te Leiden, waarvan toen dr.
N. J. Beversen rector was. Vooral de wis
kundelessen van dr. C. de Jong zijn mij in
levendige herinnering gebleven. Ook aan
den raad en steun, die ik van den heer A.
L. van Beeck mocht ontvangen, heb ik
veel gehad.
In 1922 deed ik staatsexamen, waarna
ik mijn studie aan de Universiteit te Lei
den aanving. Ik bezocht de colleges van
prof. dr. J. C. Kluyver, prof. dr. W. van der
Woude, prof. dr. J. Droste, dr. J. Woltjer,
prof. dr. W. H. Keesom, prof. dr. P. Ehren
fest. prof. dr. J. A. Schouten.
Aan hen allen ben ik veel dank ver
schuldigd. 1^1 het bijzonder beschouw ik
het als een groot voorrecht nog in de ge
legenheid te zijn geweest om de colleges
van prof. Kluyver te volgen.
In Dec. 1924 deed ik candidaatsexamen,
in Jan. 1928 doctoraalexamen. In Nov. 1928
ben ik naar Göttingen gegaan, waar ik
gedurende een semester de colleges van
prof. dr. H. Bohr en prof. dr. M. Born be
zocht heb. Daarna heb ik een tijdlang as
sistente van prof. Born mogen zijn, waar
door ik de gelegenheid kreeg eenige kwes
ties der quantenmechanica nader te lee-
ren kennen. Aan den vriendschappelijken
geest onder de physici in Göttingen heb ik
de prettigste herinnering.
Vooral ben ik dank verschuldigd aan
prof. Van der Woude, mijn promotor, die
mij op het onderwerp van dit proefschrift
heeft gewezen, dat zonder z-ijn aanmoedi
ging en steun niet tot stand gekomen zou
zijn. Gedurende mijn geheelen studietijd
heb ik heel veel aan hem te danken gehad.
Leiden, 8 December 1931.
9710
OFFICIEELE OPENING
CHRISTELIJKE KWEEKSCHOOL.
De officieele opening van de nieuwe
I Christelijke Kweekschool aan den Rijns-
burgerweg is vastgesteld op Zaterdagmid
dag 2 Januari a.s.
Heden, op den dag van zijn honderd
jarig bestaan, werd het Leidsche Studen-
«nmuziekcorps „Sempre Crescendo" een
Jübileumplaquette aangeboden, ontworpen
door den kunstenaar Willem C, Brouwer,
uitgevoerd door de N.V. Brouwer's aar
dwerk „Vredelust" te Leiderdorp.
De plaquette bestaat uit een drietal op
elKaar terugvallende vlakken, waarvan het
Juddelste door een horizontale balk in
twee helften verdeeld is. Op deze balk
staan de woorden „Sempre Crescendo" in
kloeke letters,terwijl van deze woorden
uit de vijf pijlen als orgelpijpen opstijgen,
de symboliek der muziek wordt hierdoor
gesuggereerd. De spitsen van deze vijf
pijlen wijzen naar het woord Concordia
I als deel van het devies: Virtus Concordia
Fides. Links en rechts van de pijlen zijn
de data van oprichting en heden vermeld,
terwijl het woord eeuwjubileum het ge
heel onderstreept.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor doctoraal-examen genees
kunde mej. J. M. M. Vonk (Zwolle) en de
heeren A. van der Sar (Zwartewaal), Lie
Swi Pik (Leiden) en H. C. Schrok (Den
Haag); voor het aanvullend candidaats
examen Indisch recht de heer Harjono
Aditjondo (Leiden). Voor het economisch
doctoraal-examen indologie de heer L. J.
Dijkstra (Den Haag). Voor taalkundig can-
didaats-examen indologie de heer J. W. J.
M. van Bemmel (Heemstede).
ERNSTIGE VAL.
Toen gistermiddag de 64-jarige mej. de
R. alhier bij de halte Schouwlaan te
Wassenaar uit een nog rijdende tram
wilde stappen, sloeg zij achterover, waar
door zij een hersenschudding en een ern
stige wonde aan 't achterhoofd opliep.
Nadat dr. Baart de la Faille de eerste
hulp had verleend, is de dame per zieken
auto naar haar woning gebracht.
ONTSPANNINGSAVOND VOOR
WERKLOOZEN.
De aandacht van alle werkloozen zij
ook hier nog eens gevestigd op den ont
spanningsavond die heden gegeven wordt
in de groote Stadsgehoorzaal en toegan
kelijk is voor alle werkloozen en hunne
gezinnen op vertoon van hun stempel
kaart. Men verzekerde ons, dat beide pre
dikanten, ds. Groot Enzerink en ds. Kuil
man, op dien avond maar een heel kort
woord zullen spreken; de avond zal verder
gevuld worden met zang en muziek,
waarvoor hunne medewerking zullen ver-
leenen de zangvereeniging „Halleluja" on
der leiding van mej. Leening en de mond-
accordeonclub „Kunst en Genot", onder
leiding van den heer Roman. De ontspan
ningsavond begint te 8 uur.
SINT NICOLAAS IN DE LEIDSCHE
BUITENSCHOOL.
De heer Verver, onderwijzer aan de
Leidsche Buitenschool te Katwijk schrijft
ons
Met groote vreugde zien wij terug op
het Sinterklaasfeest op de Buitenschool.
Voor de kinderen is het een onvergetelijke
dag geweest. De eerste verrassing was een
poppenkast-vertooning door den heer
Devilé van den Nieuwe Rijn, gratis gege
ven als dank voor de verpleging van één
.zijner kinderen. Onbedaarlijk is er ge
lachen om het „Gefopte Bakkertje" in 3
bedrijven. Op zeer beschaafde wijze wist
de heer D. de kinderen te boeien met zijn
spel en zijn goocheltoeren.
Des middags verscheen de Sint in
hoogst eigen persoon, en wist ieder kind
gelukkig te maken met een cadeautje.
Vele oude bekende en nieuwe Sinterklaas
versjes werden gezongen, veel pepernoten
werden er gestrooid, en ten slotte gaven
de tien Internaatskinderen nog eenige
vlijtig ingestudeerde vertooninkjes ten
beste.
Hartelijk dank aan allen, die hebben
bijgedragen tot het welslagen van dit
heerlijke feest.
EEN GOED VOORBEELD.
Het mannenkoor „De Vereenigde Zan
gers" heeft het plan opgevat, om in sa
menwerking met een symphonie-orkest
een concertavond te organiseeren, waar
van de baten bestemd zullen worden voor
het Leidsche crisiscomité. Verdere bijzon
derheden zullen zoo spoedig mogelijk wor
den bekend gemaakt.
LEIDSCHE RADIO-VEREENIGING.,
De tweede clublesavond Radio-techniek,
welke gisteravond door bovengenoemde
Vereeniging in haar clublokaal „Oud-
Hortuszicht" gegeven werd, trok zeker
niet minder groote belangstelling dan de
eerste avond.
Door den leider den heer Ph. A. J. de
Rop werden in deze les behandeld de be
grippen: element, batterij, serie- en paral
lel-schakeling, weerstand- en weerstand
berekening. Na enkele vragen'beantwoord
te hebben .sloot de voorzitter te ruim half-
elf de leerzame vergadering.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen
Katwijksche Kalkzandsteenfabriek
J. A. van- Herwaarden, Sandtlaan, Kat
wijk a. d. Rijn. Bovengenoemde handels
zaak is omgezet in een naamlooze ven
nootschap onder den naam: N.V. Katwijk
sche Kalkzandsteenfabriek. (Ned. Stcrt. 3
December 1931, Bijvoegsel Nr. 3183). Dir.:
J. A. van Herwaarden, Leiden. Maatschap
pelijk kapitaal: f. 50.000, waarvan geplaatst
en gestort: f. 10.000.
N.V. Dakpannen- en Kleiwarenfabrieken
v.h. D. van Oordt en Co.. Woubrugscheweg
10, Alphen a. d. Rijn. De statuten zijn ge
wijzigd.
T. Reyneveld, B. 34, Koudekerk, rund
en varkensslagerij. Uittredende Eigenaar
T. Reyneveld, Koudekerk, dd. 1 Sept. 1931.
DE BROEK AAN HEBBEN.
BREDEROO'S MOORTJE.
Derde bonnementsvoorstelling jn den
Schouwburg.
Na de ..Spaansche Brabander" is „Het
Moortje", Brederoo's meest succesvolle blij
spel en als proeve van wat het publiek
ln den aanvang der zeventiende eeuw in
hooge mate te interesseeren vermocht,
kan deze voorstelling van het Hofstadtoo-
neel belangwekkend worden genoemd. Er
was een uitstekend bezet gezelschap, dat
voor een magnifieke vertolking heeft ge
zorgd en dat die avontuurlijke sfeer wist
te scheppen, welke het kenmerk is van
welhaast alle oeuvres van dezen grooten
blijspel-dichter
In een gave schildering bracht het Hof-
stadtooneel hier één van die betrekkelijk
simpele gebeurtenissen over het voetlicht,
die de stof leverden voor Breeroo's werken
en in hun söms speelschen, dan weer
schrijnenden spot den hartstochtelijken
polsslag verraden van het lachende, brui
sende maar stormachtige leven in het toen
sterk opbloeiende Amsterdam.
Fientje de la Mar was Moy-Aal, de
vreughde-joffer, naar wier gunst met zulk
een felheid en listige berekening wordt ge
dongen door den verliefden jongeling Rit-
sart (Eduard Palmers) en den pralerigen,
verwaanden hopman Roemert (Louis van
Gasteren), en er lag in haar stem, haar
houding en gebaar het rafinnement, dat
noodig was om Ritsart over de veront
waardiging van haar bedrog heen aan
haar niet onschuldige voeten te brengen.
Niettemin was de klankvorming van haar
stem niet toereikend om de bloemrijke,
maar voor onze ooren minder kiesche ver
zen van den realist Brederode op voldoen
de duidelijke wijze over het voetlicht to
brengen. Louis van Gasteren had hier op
haar een belangrijken natuurlijken voor
sprong en Louis Glmberg als Kackerlack,
Piet Rienks als het pseudo-Moortje en Jan
van Ees als den naar zijn zuster zoeken
den jongeman sloten zich daar op behoor
lijke wijze bij aan. Met meesterlijke hand
waren onder Dick van Veen's regie al deze
typen geteekend en zij zouden bij een
meer dankbaar onderwerp een weergaloos
succes te boeken hebben gehad. Het bleef
nu na elk der vijf bedrijven bij een ge
dempt en gedwongen applausje, dat alleen
het spel en waarschijnlijk nimmer het stuk
gegolden heeft. Giet dit gegeven in den
vorm van een modern blijspel of een film
scenario en het wordt óf verboden óf een
stormachtige debacle! Breeroo's visie is
niet meer die van het hedendaagsche pu
bliek omdat zij onderwerpen aanroert, ka
rakters en zeden schildert., die in den loop
der eeuwen uiterlijk althans te sterk
veranderd zijn om een vollen schouwburg
nu nog tot het einde te kunnen blijven
boeien. Die lange verzen, met haar zeven-
tiende-eeuwsche taal. hoe onmetelijk rijk
dan ook aan humor, spot en welsprekend
heid vormden bovendien een zeer hin
derlijk bezwaar, dat de toeschouwers tot
een extra-inspannend luisteren dwong en
nochtans door niemand geheel overwon
nen kon worden. Zoo miste men deelen
uit het betoog, begreep vele „comische in
termezzo's" slechts voor de helft en voelde
niet Breeroo's „lachende geeseling van de
misbruyeken van deze laetste en verdorven
werelt. de ghebrecklijkheit van deze tijt",
zooals de dichter zich die in al zijn wer
ken tot levenstaak had gesteld!
N. Z. H. T. M.
Het vervoer op de N.Z.H.T.M.-lijnen
Scheveningen—LeidenKatwijk/Noord -
wijk (inclusief stadslijn Leiden) en Lei
denHeemstede heeft in de afgeloopen
maand respectievel. opgebracht f. 107.980
en f. 7.648.
BINNENLAND.
Op bezoek bij den burgemeester van
Lisse, baron van Wijnbergen. (3e Blad.).
Na de ramp van het postvliegtuig „De
Ooievaar". (2e Blad.).
In een suppletoire begrooting wordt
f. 700.000 meer aangevraagd voor de werk
lozenkassen. (Binnenland, le Blad.).
Conflict in de S-D.A.P. met de oppositie
groep. (Binnenland, le Blad.).
-.JITENLAND.
De besprekingen der B.I.B. te Bazel.
(Buitenland en Tel., le Blad.).
Wijzigingen in de plannen van het Bel,
gische Albert-kanaal. (Buitenland, le Bi.).
Opzienbarende ontmoeting tusschen den
Uongaarschen ex-premier Bethlen en ko
ning Carol van Roemenie. (Buitenland,
le Blad.).
Giurati afgetreden als secretaris der
fascistische partij. (Buitenland, le Blad.).
Dr. Pfriemer, de leider van den misluk
ten staatsgreep in Stiermarken, meldt zich
te Graz bij de justitie. (Buitenland, le Bi.),
Onze stadgenoote Irma Timmerman
slaagde aan het Kon. Conservatorium te
Den Haag voor het examen solo-zang
(onderwijskunst).
Door de S.D.A.P. is gisteren in de
Raadzaal aan B. en W. en alle raadsleden
een exemplaar overhandigd van een bro
chure: Het in dienst nemen van onvol
waardige Arbeidskrachten, bezien van uit
het standpunt van den werknemer, door
F. van Meurs.
Hedenmorgen heeft de 43-jaxlge
schipper J. K. op zijn vrachtschuit, lig
gende in de Haven, een katrol, welke uit
de mast viel, op zijn hoofd gekregen, waar
door hij bloedend verwond werd. De E.
H. D. vervoerde hem naar het Academisch
Ziekenhuis, waar hij ter observatie is op
genomen.
De politie alhier heeft aangehouden
als verdacht van diefstal van een auto in
den nacht van Zaterdag op Zondag ten
nadeele van den heer W. V. alhier den 22-
jarigen W. H. N. en den 26-jarigen H. A.
H„ beiden te Oegstgeest.
Bij de drukkerij Louis H. Becherer
alhier is in druk verschenen het berede
neerd verslag van hetgeen met betrek
king tot verbetering der Volkshuisvesting
in deze gemeente in 1930 is verricht.
In onze opgave van de concerten,
welke in de eerste maanden van 1932 hier
ter stede worden gegeven, is gisteren
abusievelijk vergeten het jubileumconcert
van „Sursum Corda" op 19 Januari ter
gelegenheid van haar 25-jarig bestaan,
waarin o.a. het „Te Deum" van Bruckner
zal worden uitgevoerd.
Voorts zal het Pozniak-Trio voor den
Kunstkring niet 9 Januari, maar 9 Fe
bruari optreden.
ZEVEN TON MEER VOOR WERKLOOZEN-
KASSEN.
De helft komt ten laste van de
medewerkende gemeenten.
In een suppletoire begrooting van ar
beid, handel en nijverheid wordt 700.000
gulden meer gevraagd in verband met de
stijging van het aantal leden der werk
lozenkassen. De helft van dit bedrag
komt ten laste van de medewerkende
gemeenten.
De landarbeidersbonden hebben in hun
reglement voor de werkloozenkas den uit-
keeringstermijn van 36 dagen op 42 dagen
gebracht. De minister oordeelt het ge-
wenscht, om voor zoodanigen tijd als
noodig mocht blijken om een blijvend
goeden toestand te scheppen, de subsidie
voor de werkloozenkassen van de landar
beiders op 125" r, te bepalen. Dit geschiedde
reeds in 1929 en een dergelijke maatregel
wordt ook voor 1930 noodig geacht. De
kosten bedragen naar raming f. 100.000.
Bovendien is wegens subsidie boven lOO'Vo
op de door de vereenigingen van diamant
bewerkers in de werkloozenkassen gestorte
bedragen nog noodig ongeveer f. 360.000.
De helft dezer bedragen wordt door de be
trokken gemeenten aan het Rijk terugbe
taald.
Op deze suppletoire begrooting blijft on
gedekt f. 81,226. De minister hoopt het
eindcijfer nog te kunnen verminderen.
Een suppletoire begrooting van binr.en-
landsche zaken en landbouw 1930 is inge
diend, die het mogelijk maakt f. 339,100
aan te merken als gedeeltelijke compen
satie van de bij vorige verhoogingswetten
ongedekt gebleven verhoogingen.