72sfe Jaargang WOENSDAG 18 NOVEMBER 1931 No. 21984 STADSNIEUWS. DE DUITSCHE REVELLERS. BINNENLAND. Het voornaamste Nieuws van heden. GEMENGD NIEUWS. PARLEMENTAIR OVERZICHT LEIDSCH DAG BLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. 1 PRIJS DER ADVERTENTIEN? 30 Cts. per regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen waar agentschappen ran ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentlën 35 Cts. per regeL Kleine Advertentlën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bi) een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANTD Voor Lelden per 3 maanden f.2.35, per week f.0.18 Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per wëek „0.18 Franco per post t. 2.35 4- portokosten. Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. DE MAGISCH-GODSDIENSTIGE BETEEKENIS VAN EGYPTISCHE BEELDEN EN RELIEFS. Voordracht van dr. A. de Buck. Gisteravond heeft dr. A. de Buck, lector aan onze Universiteit de reeks archaeolo- gische lezingen in het Rijksmuseum van Oudheden voortgezet met een voordracht over bovengenoemd onderwerp. Het volgende is eraan ontleend: Er bestaat tegenwoordig groote belang stelling en bewondering voor Egyptische kunst. Is echter een beschouwing van Egyptische beelden en reliefs louter als kunst, is onze uitsluitend aesthetische waardeering wel in den geest der Egypte- naren? Deze vraag, waarop het antwoord ontkennend zal luiden, willen wij trachten te beantwoorden. Voor den Egyptenaar waren deze voor werpen geen object van „belangelooze be langstelling", geen luxe, maar onontbeer lijk, middelpunt van de meest intense practische belangstelling, waarborg immers van het leven na den dood. Uit die geheel andere beschouwingswijze zijn allerlei ver schijnselen te verklaren, die bij kunst voortbrengselen ten zeerste zouden moeten bevreemden. Men denke zich b.v. goed in: al de meesterlijke beelden uit het Oude Rijk waren niet ter bewondering voor kunstzinnigen opgesteld: zij waren in 't geheel niet bestemd om gezien te worden, doch stonden in een donkere, geheel van de rest van het graf afgesloten, absoluut ontoegankelijke ruimte (serdab). Tweede merkwaardigheid: zij zijn geen object van bewondering, maar van cultus. Bij een spleet in den muur, die de eenige verbin ding met deze serdab vormt, zijn twee priesters afgebeeld, die een reukoffer bren gen. Een bijschrift zegt: „voor het beeld". Méér vreemds ontmoeten wij bij het ver vaardigen van het beeld en vooral daarna. De bemoeiingen met het beeld zijn niet ten einde, wanneer het af is. Integendeel, dan begint een lange reeks nauwkeurig voorgeschreven ceremonieën, waarbij ver schillende priesters optreden; heilige spreuken begeleiden hun handelingen, die amen „het Rituaal van de Opening van ien mond" vormen. Het beeld wordt ge kleed, krijgt staven, scepter enz., maar vooral: zijn ooren oogen en mond worden geopend, m. a. w. het wordt levend ge maakt, zoodat het daarna den maaltijd, het offer ontvangen kan. Het is dus- veel meer dan een levenloos beeld van den doode. De afbeelding is in deze beschou wingswijze even reëel als 't afgebeelde, zij is het afgebeelde. Het beeld in de serdab stelt als herhaling of vermenigvuldiging van den doode voor dezen het leven na den dood veilig. Dit alles geldt ook van de beelden der goden, de figuren van dienaren, den doode meegegeven, de oesjebtis, de modellen van booten, graanschuren enz. Het geldt van de reliefs en wandschilderingen evenzeer. Het moge heel waarschijnlijk klinken, wan neer men zegt, dat deze natuurlijk zijn aangebracht uit trots over het afgebeelde bezit en vreugde over artistieke reproduc tie daarvan in waarheid zijn deze fac toren secundair; op den voorgrond staat de jnagisch-godsdienstige beteekenis, die tot m het schrift blijkt, waar zij leidt tot het verminken of vermijden van teekens, die voor den doode gevaarlijk zouden kunnen zijn. Men denke ook aan de vervolging van beeld en naam van god of koning op de monumenten. Eindelijk zij nog vermeld dat ook het gesproken woord zulk een beeld is. Het is voor den Egyptenaar een onmogelijke ge dachte de dingen te weten „dieper dan hun naam". De naam is het wezen en wie de naam van een ding kent heeft daarom macht er over en wie die uitspreekt reali seert, schept het genoemde. Het gesproken gebed, dat den met name genoemden doode duizend brooden enz. toewenscht is even reëel als het in natura naar het graf ge brachte offer. Dit alles beseffende, aldus besloot spr., zien wij deze kunst, die ons daardoor mis schien vreemder wordt, tegen den achter grond van het geheel dier antieke wereld beschouwing en daarmee eerst de volle beteekenis, die zij voor den Egyptenaar heeft gehad. ESPERANTO. Men schrijft ons in de Vereenvoudige Spelling De zaak van de Wereldtaal is groeiende ook in ons Vaderland ook in onze stad. Aan de Kweekschool Oude-Vest bestaat sinds verleden jaar een cursus voor onderwijsbevoegden en hiermee door ae Direkteur gelijkgestelden, ter opleiding voor 't diploma A (vaardigheids-diploma'. De gehele groep van de kursus 1930/31 heeft nu 'tdiploma A behaald: 7 voor trekkers, na een halfjaar studie, in Mei in Den Haag Me overige vier dezer dagen te Utrecht. Het zijn de dames G. L. Mou wen. A. A. M. van Pareeren. E. J. Drechsler en J. J. Vreeburg, onderwijzeressen, allen alhier. De cursus 1931/32 is goed ingezet: 16 deelnemers voor het diploma A Ctyaar digheidsdiploma) en 8 voor 't diploma B (de leraarsbevoegdheid). Aan 't Volkshuis bestaat dit jaar ook een (winter)kursus, niet ter opleiding voor enig diploma, doch ter inwijding in de grondslagen en de geheimen der nieuwe, internationale taal. Deze kursus gaat in tweeën een voor volwassenen (16 leer lingen) een voor jongens en meisjes (een 8-tal). Èn aan de Kweekschool èn aan 't Volks huis betaalt men een uiterst minimale bijdrage ter bestrijding van de onkosten. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd voor candidaats-examen In disch recht de heer H. F. W. Luiking (Lem mer); voor candidaats-examen rechtsge leerdheid de heer S. Kingma (Den Haag) en mej. M. A. H. Gentis (Leerdam). HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijzigingen H. v. d. Leeden, de Kempenaerstr. 55. Kruideniersbedrijf. Wijziging handelsnaam thans: Firma H. van der Leeden. M. Kouprie, Breestraat 43, Leiden. Siga renwinkel, sigaretten. Bovengenoemde handelszaak is dd. 2 Nov. 1931 overgegaan aan mevr. C. H. Vosveld. Het filiaal: Vrouwenkerkkoorstraat 1, is dd. 31 Oct. 1931 opgeheven. AANBESTEDING. Hedenmiddag te 12 uur werd in de Doe lenkazerne door den Garnizoenscomman dant aanbesteed de levering van rund- vleesch, gerookt en pekelspek voor het tijd vak 1 Januari 1932 tot en met 30 Juni d. a.v. Ingekomen waren 5 biljetten, t.w. van S. Marsman, rundvleesch f. 0.69'/2 per Kg.: Ph. v. Geldercn f. 0.72, C. van Mastrigt f. 0.65, H. F. W. van Luyken f. 0.70. Th. M. W. Bergers, versch pekel en gerookt spek f. 0.46 per K.G. De levering is voor- loopig aan de laagste inschrijvers gegund. De alhier tot arts bevorderde semi- arts J. M. Iieuff is bestemd tot reserve officier van gezondheid 2de klasse bij het reserve-personeel van den geneeskundigen dienst der landmacht. Voor het alhier afgenomen examen voor apothekersassistent zijn geslaagd mej. M. J. Baade te Kethel en Spaland en de heer W. Vos te Rotterdam. Voor de uitleenbibliotheek in net Leidsche Volkshuis voor 1218 jarigen en volwassenen kan men zich opgeven Vrij dagavond 79 uur. De kosten zijn gering en het genot van een goed boek is groot. (Zie kleine advertentie). Gistermorgen is de 38-jarige reiziger G. F. M. uit Oegstgeest op de Schelpen kade, na een aanrijding met een groen tewagen met zijn rijwiel te water gereden. Hij werd door handreiking weder op het droge gebracht. Gistermiddag is de 11-jarige Emmy S. in het gymnastieklokaal der voormalige Kweekschool voor Zeevaart tijdens een pauze in de oefeningen van een hoogte van 1 meter uit de ringen gevallen. De Eerste-Hulpdienst vervoerde het meisje, dat een lichte hersenschudding bekomen had, naar de ouderlijke woning. DE WERKLOOSHEID IN ONS LAND. Meer dan verdubbeld. Men schrijft aan het „Vad.": Hoewel de jongste werkloosheidsgegevens voor Nederland gepubliceerd door het Centraal Bureau voor de Statistiek nog slechts betrekking hebben op den toestand der arbeidsmarkt tot en met den zomer van dit jaar. zijn zij toch van genoegzame beteekenis om even afzonderlijk vermeld te worden. Een vergelijking met het vorige jaar stelt in staat zich een oordeel te vormen omtrent de toeneming van de werkloos heid onder invloed van de crisis. Die vergelijking volgt hier: Indexcijfers van de werkloosheid. 1930 1931 Januari 10.7 17.9 Februari 9.0 17.1 Maart 6.3 16.4 April 5.3 11.8 Mei 5.1 10.7 Juni 4.6 10.3 Juli 5.6 11.7 Augustus 6.3 12.2 Gemiddelde 6.6 13.5 De werkloosheid is dus méér dan ver dubbeld sinds verleden jaar! Dit wat het geheele land betreft, dus voor alle georganiseerde en tegen werk loosheid verzekerde arbeiders, dat is ruim 460.00 personen, waarvan er 70.479 als werkloos te boek stonden in Augustus van dit jaar. Hoe staat het nu met de toeneming van de werkloosheid in de groote steden in ons land? Een denkbeeld daaromtrent ver schaffen de gegevens nopens de aan de werkloozen verstrekte uitkeeringen. Geven we eerst het aantal werklooze personen, die uitkeering ontvangen op het einde der maand. 1930 1931 Aug. Sept. Aug. Sept. Amsterdam 7279 8019 13510 Rotterdam 5426 6488 16350 Den Haag 1466 1619 3112 3127 Utrecht 1281 1562 2027 2303 Haarlem 499 651 1479 1612 Groningen 481 447 929 1002 Leiden 511 812 920 1233 Over de geheele linie is er stijging sinds verleden jaar. Zeer sterk trekt de aan dacht het aantal werkloozen te Rotterdam welk aantal voor Augustus 1931 veel groo- ter was dan dat voor Amsterdam. De me taalindustrie in de Maasstad is vooral de schuldige. De uitgekeerde bedragen per week zijn de volgende: Sept. Sept. 1930 1931 Amsterdam f 96.556 f 161.812.. Rotterdam - 64.824 - 178.694 s-Gravenhage - 16.998 - 36.149 Utrecht - 12.912 - 22.318 Haarlem - 5.774 - 16.728 Groningen - 3.780 - 8.653 De comedian Harmonists, die Vrijdag as, hier ter stede een- uitvoering zullen geven DR. J. P. LOTSY. t In den ouderdom van 65 jaar is te Voorburg overleden dr. J. P. Lotsy, oud secretaris van de Hollandsche Maat schappij der Wetenschappen. Dr. Johannes Paulus Lotsy was 11 April 1867 geboren te Dordrecht, werd doctor in de plant- en dierkunde te Leiden en is directeur van 's Rijks herbarium hier ter stede geweest tot hij secretaris der Hollandsche Maatschappij der Weten schappen werd welke functie hij eenige jaren geleden neerlegde. Hij publiceerde o.a.: Vorlesungen über Deszendenztheorie, Vortrage über Botani sche Stammengeschichts, Evolution by Means of Hybridization, Het evolutie- vraagstuk. Evolution im Licht die Bastar- dierung. Van den Atlantischen Oceaan naar de Stille Zuidzee, een artikelenreeks over een in 1923 ondernomen studiereis. Hij redigeerde verschillende tijdschrif ten als Genetica. Bibliographie genetica en Resumptia genetica. RIJKSOPVOEDINGSGESTICHTEN. Geen opschorting der reorganisatie. Op de vragen van het Tweede Kamer lid den heer Braat in verband met een voornemen tot inkrimping van het aan tal Rijksopvoedingsgestichten en tot om zetting van het Rijksopvoedingsgesticht voor jongens te Doetinchem in een land- bouwgesticht heeft de minister van Justi tie geantwoord door te verwijzen naar de gewisselde stukken betreffende de wet van 15 Mei 1931, waarbij gelden werden toegestaan voor de verbouwing, welke de Rijksopvoedingsgestichten te Amersfoort en Doetinchem moeten ondergaan in ver band met de voorgenomen opheffing van dat te Avereest. In verband met de nadere bestemming van het Rijksopvoedingsgesticht te Doe- tincnem is aldaar op 28 December 1929 een complex land met een boerenwoning gekocht voor f.30 000. Dit bedrag was hooger dan de geschatte waarde bij pu blieke verkooping, maar werd desniette min in de gegeven omstandigheden vol gens deskundig advies redelijk geacht. De minister vindt geen aanleiding, den verderen voortgang van de reorganisatie der Rijksopvoedingsgestichten voor jon gens op te schorten. Plannen tot verderen aankoop van grond bestaan voorshands niet. De ook destijds gestelde vraag of inkrimping van het aantal Rijksopvoe dingsgestichten voor jongens niettegen staande de huidige economische crisis werkelijk geboden is. werd uitvoerig in bevestigenden zin beantwoord in de Mem. van Antwoord betreffende het ontwerp tot voornoemde wet van 15 Mei 1931. ZEEVAARTSCHOOL TE DELFZIJL. Gisteren is onder groote belangstelling het 75-jarig bestaan van de Zeevaartschool te Delfzijl gevierd. Er was een muzikale optocht naar het gemeentehuis, waar de feestgenooten van elders werden ontvan gen en tal van toespraken zijn gehouden. In de zeevaartschool zijn twee tegel- tableaux onthuld, een geschenk van de leerlingen en oud-leerlingen. UIT NED. OOST-INDIE. TWEE DIRECTEUREN VAN FINANCIËN. BATAVIA, 17 Nov. (Aneta). Wegens te drukke werkzaamheden van den directeur van het Departement van Financiën wordt overwogen om den huldigen Thesaurier Generaal den titel van Directeur te geven, zoomede hem te machtigen het uitgaven beleid in den Volksraad te verdedigen. Daarna zullen eventueel in Holland gega digden worden gezocht voor de functie van Thesaurier-Generaal. Het Departement van Financiën blijft ongesplitst doch krijgt dan twee direc teuren. BINNENLAND. Voorloopig verslag der Tweede Kamér over het wetsontwerp tot tijdelijke beper king van den invoer. (3e Blad.) Ons parlementair overzicht; besprekin gen over de Nederlandsch-Belgische ver houding. (3e en le Blad.) Onze landgenoot Van Klaveren blijft Europeesch bokskampioen door een pun- ten-overwinning op Scillie. (Sport, 2e Blad) BUITENLAND. Naar een Fransch-Duitsche overeen stemming? (Buitenland, le Blad.) Grandi's bezoek aan Amerika. (Buiten land en Tel., le Blad.) Engeland op weg naar protectie. (Bui tenland en Tel., le Blad.) AANHANGWAGEN VAN EEN AUTO LOS GEVLOGEN. Gevel van een huis en het huisraad in de voorkamer vernield. Uit Coevorden seint de correspondent van het N. v. h. N.: De zware met hout geladen aanhang wagen van de vrachtauto van de houthan del Kunst uit Groningen geraakte gisteren op den Looweg bij Coevorden los van den motor, begon te slingeren en vernietigde den geheelen voorgevel van het huis van den arbeider Hut, alsmede al het huisraad dat in de voorkamer stond. Persoonlijke ongevallen kwamen niet voor. De verzeke- rig dekt de schade. ARRESTANT ONTSNAPT. TWEE TREINEN TEGEN ELKAAR GEBOTST. KENDAL, 17 Nov. (Aneta). Hedenmor gen botsten twee treinen van de S. J. S. bij Demak tegen elkaar. Een aanzienlijke verwoesting werd aangericht. Een reiziger en een spoorwegbeambte werden licht ge wond. Het doorgaand verkeer is gestremd. De oorzaak van de botsing was een ver keerde wisselstand. (Vervolg van het 3e Blad). BUITENL. ZAKEN. Wat de Belgische kwestie betreft ge loofde de heer Vliegen, dat de heer Krij ger het geheel mis had. Er zal komen een Kanaal op Nederlandsch gebied, er zal komen een kanaal op Belgisch gebied, en nu gaat het om de vraag hoe die beide verbonden zullen worden. Dat iets der gelijks de kenteekenen zou vertoonen van het verworpen Moerdijkkanaal, is ten eenenmale onjuist. Men moet tegenover België loyaal handelen en niet doen als de Nationale Unie, die tegen België ophitst. Mevr. Bakker-Nort hield een pleidooi om alsnog de Nederlandsche deputatie, die naar de ontwapenings-conferentie te Genève zal gaan, aan te vullen met een vrouw. Vervolgens heeft de heer Snoeck Hen- kemans betoogd, dat men den Minister bij zijn onderhandelingen met België niet moet bemoeilijken. Het Moer dijk-kan a al was een rechtstreeksche verbinding van Antwerpen naar den Moerdijk, ten koste o.a. van vele hectaren cultuur-grond in Noord-Brabant. Het onlangs door den Minister ter sprake gebrachte is echter heel iets anders, en daarbij gaat het er in hoofdzaak om voor de binnenscheep vaart een rustige voorweg te krijgen over de Wester-Schelde. Een groote moeilijkheid is echter het eventueele dichtmaken van de openingen van den strekdam. Er zal hier met groot beleid moeten worden opgetreden. Rot terdam behoeft echter voor een vrije vaart van België over de Schelde geen na deel te hebben. Tenslotte heeft de heer van Braambeek de aandacht gevestigd op sommige pun ten in de Duitsche vaarweg-politiek, waardoor onze Rijnvaart benadeeld wordt. De Regeering dient hier diligent te zijn. De vergadering is vervolgens verdaagd. HAGENAAR. Vrijheid van korten duur. Toen een dienstplichtige te Ede, die wegens een te 's-Gravenhage gepleegde inbraak in de kazerne in voorarrest zat, gisteren in de celgang gelucht werd, zag hij kans, door een tuimelraam te ontsnap pen. Op een fiets, die hij zich toeëigende, nam hij de vlucht. De wachtcommandant slaagde er later in, den man, die zich aan vankelijk verzette, doch na bedreiging met een revolver zijn verzet opgaf, in het dorp te arresteeren. Hbld. ROEIBOOT DOOR MOTORBOOT OVERVAREN. Op den Amstel onder Uithoorn is gister middag een roeibootje door een motorboot overvaren. De jongeman, die in de roei boot zat, geraakte daarbij te water en zonk onmiddellijk. Na driemaal duiken slaagde de bestuurder van de motorboot er in, den man boven water te brengen. Eerst na drie kwartier had de kunstmatige ademhaling, die men op den drenkeling moest toepassen, succes. Per auto is hij later naar de ouderlijke woning vervoerd. EEN AUTO GESTOLEN. Eergistermiddag om tien minuten voor halfzes kwam een reiziger die in dienst is bij een vleeschwarenfabriek te Schie- broek bij een slager aan de Maaskade te Rotterdam, met zijn auto, waarin hij een portefeuille met f. 300 had liggen. Hij ging bij den slager binnen na zijn wagen afge sloten te hebben, terwijl hij ook den con tactsleutel bij zich stak. Het geld liet hij echter in den auto achter. Nadat hij ongeveer tien minuten met den slager gesproken had. kwam hij buiten en be merkte. dat zijn auto verdwenen was. Onmiddellijk waarschuwde de reiziger de politie van het bureau Nassaukade, die aanstonds een uitgebreid onderzoek in stelde. (Tel.) DIEFSTAL TE VEENENDAAL OPGEHELDERD. Den laatsten tijd werden te Veenendaal verscheidene aangiften gedaan van dief stal van fietsen, electr. lantaarns enz. Zaterdagavond verdwenen een rijwiel en een dynamo van een electr. lantaarn. Denzelfden avond werd een inwoner van Ede te Veenendaal gearresteerd. Bij het verhoor legde hij een volledige bekentenis af. Zondagmorgen werd hij op transport gesteld naar Barneveld, waar eveneens den laatsten tijd vele van dei-gelijke dief stallen waren voorgevallen. Ook hiervan legde hij een volledige bekentenis af. De verschillende voorwerpen werden bij verschillende personen in beslag genomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1931 | | pagina 1