De Student en het Vredesvraagstuk 72ste Jaargang WOENSDAG 28 OCTOBER 1931 No. 21966 OFFICIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS. BINNENLAND. Het voornaamste Nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIENa 30 Cts. per regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentlën 35 Cts. per regeL Kleine Advertentlën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bi) een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT:) Voor Lelden per 3 maanden f.2.35, per week t.0.18 Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.18 Franco per post 1.2.35 '4- portokosten. Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. Burgemeester en Wethouders van Lel den brengen ter algemeene kennis, dat zij, uitsluitend ten aanzien van den door den Dameskrans „Clara Dozy", op 2, 3 en 4 November a.s., in het gymnastieklokaal van de school aan de Hooglandsche Kerk- gracht, alhier, te houden bazar, onthef fing hebben verleend van het sluitings uur voor winkels. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Lelden, 28 October 1931. 6730 SELSKIP „FRYSLaN". Bovengenoemde vereeniging van Leid- sche Friezen opende gisteravond haar jaarlijksche reeks „gearkomsten" met een huishoudelijke vergadering in „de Har monie". Het zakelijk karakter van deze eerste bijeenkomst was waarschijnlijk wel de oorzaak, dat de opkomst ditmaal niet zoo groot was als bij de andere „gearkom- I sten" meestal het geval is. De voorzitter, de heer W. J. Nijholt, betuigde in zijn openingswoord, waarin hij allereerst eenige nieuw toegetreden I leden welkom heette, zijn leedwezen over de slechts matige opkomst, er op wijzen- 1 de hoezeer de leden toch belang hebben by de beslissingen en besluiten, die op de jaarvergadering genomen moeten worden en wekte op om, een ieder naar zijn ver mogen, het hunne er toe bij te dragen om de volgende „gearkomsten" in het a.s. winterseizoen weder even gezellig te ma- ken als ze overigens steeds zijn geweest. Uit het verslag van den „skathalder" bleek, dat het jaar sluit met een voor- deelig saldo van f. 12.40'/2 bij een totaal aan uitgaven van f. 441.86Vx. Blijkens het verslag van den „skriuwer" secretaris beweegt het ledenaantal zich in opgaande lijn. De periodiek aftredende bestuursleden de heer H. de Roos en de dames mevrouw j De Groot en mej. J. Algersma, werden met algemeene stemmen opnieuw geko zen. De voorzitter bracht hierna een be knopt verslag uit van de jaarvergadering van het „Boun fen Fryske Selskippen buten Fryslan", welke gehouden is te Utrecht op 17 October j.l. en waarvan reeds mededeeling is gedaan in ons blad van 20 dezer. Er werd besloten om dezen winter, zoo mogelijk, twee tooneelavonden te houden en vijf „gearkomsten" met voordrachten, zang, muziek enz. In de plaats van den naar elders ver trokken heer K. Terpstra, werd de heer P. J. Conradi bereid gevonden om op te treden als vertegenwoordiger van de „Sintrale Boekforkeap", 'n afdeeling van i het „Boun fen Fryske Selskippen buten j Fryslan". Na dit zakelijk gedeelte gaf de heer Bijlsma een interessante episode uit het leven van een spoorwegambtenaar ten beste, waarna ds. L. Bonga, op de hem eigene treffende wijze enkele werken van Friesche dichters van dezen tijd voor droeg. Beide sprekers oogstten aan 't eind welverdiende bijvalsbetuigingen. De verschillende nummers van het pro gramma werden telkens afgewisseld met het gezamenlijk zingen van Friesche lie deren. Met een kort woord van dank aan de medewerkers van dezen avond sloot de voorzitter vervolgens deze vergadering. Rede van prof. mr. jhr. W. J. van Eysinga. handelsregister kamer van koophandel. Wijzigingen: C. Höyer (filiaal). Breestraat 140. Lei den Hoofdzetel Prinsengracht 124, 's Gra- venhage. Ververij en chem. wasscherij. De zaak te Leiden is geen eigen filiaal mÏt docl1 uitsluitend aanneemkantoor. N.v. Hotel-Restaurant „De Kaag", War mond. LeidenWe comm*ssar*s W. Couwenberg, goedkooper veevervoer naar rotterdam. de vr v5?oe.*' ons mede te deelen, dat ernnt"tpnjzen voor het vervoer van naar Dn^klein vee Per trein van Leiden Verlaagd dam *n£aancie 21 October j.l. Onder groote belangstelling het klein- auditorium van de Leidsche Universiteit was geheel gevuld is gisteravond een vergadering gehouden ten einde te komen tot dc oprichting van een studenten-vre- des-actie alhier. Aanwezig waren o.m. prof. dr. j. j. Blanksma rector-magnificus der Leidsche Universiteit en de volgende hoogleeraren: Van Vollenhoven, Wensinck, Van Blom, De Zwaan en Van Oven, benevens zeer vele studenten. Na een kort openingswoord door den heer J. H. Hanneman, waarin deze de noodzakelijkheid betoogde om tot de op richting van een studenten-vredes-actie alhier te komen, hield prof. jhr. mr. W. J. M. van Eysinga een rede, waaraan het volgende is ontleend: Spreker begon met te wijzen op de vele oorlogen die er vroeger in ons land en met name tijdens de republiek hebben plaats gevonden. In andere landen trof men hetzelfde verschijnsel aan. Oorlog voeren behoorde in dien tijd tot het nor male, al wist men ook den vrede wel te apprecieeren. Sprekers hooggewaardeerde leermeester prof. Oppenheim heeft wel eens de vraag gesteld, wat is in staatsrechtelijken zin een koning. Het antwoord hierop was niet te geven, maar deze vraag werd gevolgd door andere vragen: welke koning, wanneer en waar leefde hij? Een zelfde geval doet zich met het woord oorlog voor, ook dit is geen vaststaande grootheid. Uitvoerig zette spr. hierna uiteen, dat de wereldoorlog een geheel andere oorlog was dan de oorlogen van vroeger en van die tijdens de Republiek. De oorlogen van vroeger beoogden den tegenstander, zoowel te land als te water schaakmat te zetten. Men trachtte de legers en de vloot van de tegenpartij te vernietigen, maar het overgroote deel van de bevolking ondervond van deze oorlogen geen last en bleef er buiten. Ook het in ternationaal verkeer ondervond van deze oorlogen weinig hinder en de koopvaardij schepen konden ongestoord varen tenzij ze de weinige goederen vervoerden, die als j contrabande werden beschouwd. j Op het oogenblik is er van een interna tionalen handel tijdens een oorlog geen sprake omdat dank zij de vooruitgang van de techniek schier geen product van den bodem of van de industrie gevonden wordt dat niet voor de oorlogsvoering gebruikt kan worden of den vijand kan versterken. Hetzelfde wat van dc goederen gezegd kan worden, kan ook van de menschen worden gezegd. Had men in de legers van vroeger slechts een gedeelte van de be volking noodig, bij de tegenwoordige oor logen legt men beslag op het geheele menschenmaterieel, de mannen aan het front, de vrouwen in werkplaatsen en fabrieken. Ook de oorlogstechniek veranderde ge heel. hetgeen spr. nader uiteenzette. Het is thans een belegering van staten, terwijl het vroeger een belegering van vestingen was. Hoezeer de laatste wereld-oorlog ook verschilde van de oorlogen van vroeger, toch was het in den laatsten oorlog ach ter de fronten nog eenigszins veilig, even als op zee toen de duikboot door een ver beterde techniek overwonnen was. Deze rest van veiligheid echter dreigt in een nieuwen oorlog geheel verloren te gaan. Deze oorlog zal een aero-chemische oorlog zijn, een samenwerking tusschèn de lucht vloten en de chemische techniek. Een toekomstige* oorlog zal in zijn gevolgen veel verschrikkelijker zijn dan de laatste wereldoorlog. Hoe verschrikkelijk deze gevolgen zijn, heeft men ervaren bij den strijd van Frankrijk tegen de Rif-Kabylen. Moeten wij er rekening mee houden, dat een nieuwe oorlog een algemeene oorlog zal zijn? 't Is misschien mogelijk, dat hier of daar 2 verafgelegen landen met elkaar in oorlog zullen kunnen komen, maar de huidige wereld is zoo klein en de landen zijn zoo interdependent, dat de waarschijnlijkheid zeer groot is, dat als de vlam van den oorlog oplaait, deze zeer sterk om zich heen zal grijpen, Dit gevoel heeft altijd wel bestaan, maar dit was nooit zoo sterK als het heden met de verschrikkingen die thans een oorlog zou meebrengen, het ge val is. Daarvandaan het art. 11 van net Statuut van den Volkenbond en thans de besprekingen in den Raad van den vol kenbond om Japan tot den vrede te brengen. Zou er oorlog in dezen tijd uitbreken, dan ware dit synoniem met een algemee- nen oorlog, die dan een aero-chemische zou zijn. Dit is, aldus spr.. geen pacifisti sche bangmakerij. Hoe dien oorlog te voorkomen? Hier- voor is niet .één geneesmiddel te vmden. maar vereischt alle mogelijke middelen, die tot dit doel kunnen lelden, in de eerste plaats internationale samenwerking, juist door de interdependentie der Staten. De wereld zal goed georganiseerd of zal IUTot1aan het Congres van Weenen van 1878 concentreerde de groote politiek zich bij uitstek in Europa. Dit is sedert dien geheel anders geworden. Spr. schetste vervolgens de enorme vooruitgang in het internationaal verkeer en wees daarbij op de mogelijkheden, die telefoon en tele graaf thans bieden, waardoor de afstan den practisch zijn opgeheven. Hierdoor is isolement van een land niet meer moge lijk. In dit verband onderschreef spr. een uitlating van dr. Van Blank^nsteyn in de „N. R. C.", dat ook Amerika in het zog van den Volkenbond is terecht gekomen. Economisch en financieel vormt de ge heele wereld thans één geheel. Wat Ne derland inzake de ontwapening doet, is betrekkelijk van weinig belang; van be lang alleen is wat de groote mogendheden ten deze doen en wat dit betreft is dit vraagstuk ook slechts internationaal op te lossen. De vraag of als de oorlog voor goed ver bannen is, wij den persoonlijken moed kunnen aankweeken en op peil kunnen houden, beantwoordt spr. bevestigend. Spr. bracht de vergadering van de As semblee van 9 Sept. 1929 in herinnering, de laatste vergadering die Stresemann bijwoonde en waarbij spr. ook tegenwoor dig was. Toen Briand dit vraagstuk ter sprake bracht, nam Stresemann toen reeds een oude afgeleefde man het woord en vroeg of de tegenwoordige wijze van oor logvoeren dan wel gelegenheid bood tot het betoonen van persoonlijken moed. Is er geen beter middel om dezen persoon lijken moed aan te kweeken, namelijk door zichzelf geheel op te offeren en zich te geven voor een zaak. Hoewel, aldus prof. Eysinga, de heer Stresemann niet over zichzelf sprak, was hijzelf het spre kendst voorbeeld van wat hij bedoelde. Zich tenslotte tot het bestuur wenden de, hoopte spr. dat er met alle nuanties die er wellicht in de I. O. A. mochten zijn, ook een groote samenwerking tot stand zal komen. (Luid applaus). Hierna was het woord aan den heer G. Striveling uit Groningen, die een uitvoe rige voordracht hield over: „De student en het vredesvraagstuk." Spr. zette in den breede uiteen welk verschil er bestaat t-usschen den student uit den tijd van Klikspaan, Kneppehout en Hildebrand en dien van tegenwoordig en schetste welke gevolgen het' binnentre den van de burgerlijke studenten en de vrouw in de studentenmaatschappij heeft gehad. Maar terwijl de student met lichte nuances hetzelfde is gebleven, is de wereld veranderd. Spr. trachtte aan te toonen, dat dertien jaar na het sluiten van den vrede en 12V2 jaar na het ontstaan van den Volkenbond, de vrede nog vrijwel geen stap vooruit is gegaan. Ook in het pan-Europeesch plan, ziet spr. geen oplossing voor den wereld vrede. Na een periode van koloniale verove ringsoorlogen, bevinden wij ons thans in een periode van koloniale behoudingsoor- lQgen Het geheele leven is zinloos als wij een nieuwen oorlog zullen moeten voeren. Een nieuwe oorlog zal wellicht worden gevoerd onder de leuze: behoud van de democratie. Als wij als groep georganiseerde intellec- tueelen ons daartegen verzetten, dan kun nen wij nog heel wat bereiken. Onze generatie zal den vrede brengen of ten onder gaan. Of wij vernietigen het militarisme, aldus besloot spr. of het mi litarisme vernietigt ons. t Aan het slot van deze luid toegejuichte rede, waren eenige vragen gesteld, die door den voorzitter en den heer Stuiveling werden beantwoord. In het bijzonder liepen deze vragen over het standpunt, waarop de S. V. A. zich in zake de nationale ontwapening stelt. Een afdoend antwoord werd na vrij verwarde discussies niet gegeven al constateerde een der vragenstellers ten slotte, dat eventueel ook ten dezen de onwettige weg zal be treden worden. De voorzitter wees er ech ter op. dat de voorgestelde beginselverkla ring nog niet definitief was aanvaard, aangezien dit in een later door de op te richten S. V. A. te Leiden te houden ver gadering zal geschieden. In den gang van het Academiegebouw werd gelegenheid gegeven zich voor de nieuwe vereeniging als lid op te geven, van welke gelegenheid een vrij druk ge bruik werd gemaakt. EERLIJKHEID IN DEN HANDEL. CONTROLE OP DE HOEVEELHEID DER GELEVERDE WAREN. Voorloopig verslag van het ontwerp tot wijziging der Warenwet. Verschenen is het Voorloopig Verslag der Tweede Kamer nopens het wetsont werp tot wijziging der Warenwet. Blijkens dit verslag hebben vele leden hun instemming betuigd met de indiening van dit wetsontwerp, waardoor tegemoet is gekomen aan wenschen, welke van ver schillende zijden meermalen ter kennis van den minister zijn gebracht. I11 het bij zonder waren verscheiden leden ingeno men met de strekking van het voorstel om de mogelijkheid te openen de controle ingevolge de Warenwet, die thans beperkt is tot de deugdelijkheid van waren, ook uit te strekken tot de hoeveelheid, die ge leverd wordt. Bij dit voorstel staat sterk op den voorgrond de bevordering van de eerlijkheid in den handel en komen de be langen der volksgezondheid slechte indi rect in bepaalde gevallen in aanmerking. Deze omstandigheid deed de vraag rijzen of een dergelijke wijziging wel past in het kader van de Warenwet. Wanneer de Wa renwet ook wordt gebruikt om in meer algemeenen zin oneerlijkheid in den han del tegen te gaan, valt te vreezen, dat de oorspronkelijke opzet der wet zich met deze uitbreiding van haar doel kwalijk verdraagt. De leden, hier aan het woord, waren nochtans bereid er toe mede te werken, dat de Warenwet, binnen zekere grenzen ook wordt gebruikt om het belang van ae eerlijkheid in den handel te bevorderen. Zij meenden, dat bij zoodanige uitbrei ding van de werkingssfeer der wet de commissie van bijstand in haar huidige samenstelling, hoe voortreffelijk ook voor het werk, dat ^ij thans te doen heeft, niet voldoet aan redelijk te stellen eischen. Met het oog hierop is gewenscht de in- I stelling van een tweede commissie, waarin j vooral de stem van handel en industrie zal kunnen klink-en. Wanneer het maatre- 1 gelen betreft, die zoowel het belang der volksgezondheid, als de eerlijkheid in den I handel raken, zouden de beide commis- sies gemeenschappelijk kunnen overleg- I gen en adviseeren. Gevraagd werd of de J minister bereid is het wetsontwerp aan te vullen met een wijziging van art. 17 der wet in dezen zin Sommige leden stelden de vraag of ook de textielgoederen zouden kunnen worden opgenomen onder de „waren" waarop deze wet van toepassing is. Knoeierijen met die goederen, o.a. het bestempelen met aanduidingen als „zuiver wol" van goederen, waarin een aanzienlijk percen tage katoen bleek te zijn verwerkt, gaven 1 tot deze vraag aanleiding. Sommige leden vestigden de aandacht 1 op het feit, dat in de laatste jaren veel i buitenlandsch vleesch in ons land wordt ingevoerd en verkocht zonder mededee- ling van de herkomst. Het Deensche vleesch, zoo betoogden deze leden, wordt i tegen veel lageren prijs ingekocht dan j het Nederlandsche. Toch wordt in den kleinhandel geen verschil in prijs tus- j schen Nederlandsch en Deensch vleesch j gemaakt, terwijl de herkomst van het j vleesch door den verkooper niet aan het j publiek behoeft te worden bekend ge maakt. i De eerlijkheid in den handel geraakt aldus in het gedrang en de slagerijen, die I alleen Nederlandsch vleesch verkoopen, komen in een nadeelige positie. In eenige steden is bij gemeente-verordening voor- geschreven, bij verkoop van buitenlandsch j vleesch een duidelijke aanwijzing van de herkomst aan het publiek te verstrekken. Deze leden gaven echter aan een wette lijke regeling de voorkeur. Andere leden betwijfelden zeer of net besproken onderwerp in deze wet kan worden geregeld, al erkenden sommigen hunner, dat de tegenwoordige toestand wat betreft den invoer van buitenlandsch vleesch niet geheel in orde is. Naar hun meening geldt het hier echter de vraag van breedere strekking den in de Waren wet wordt geregeld en wel een vraag van handelspolitiek. Bij Kon. Besluit is op zijn verzoek eervol uit den militairen dienst ontslagen de reserve-eerste-luitenant N. Knipscheer van het 6de regiment veld-artillerie al hier. De patiënt D. Middelkoop uit het gesticht Endegeest, wiens opsporing door de familie sinds Vrijdag j.l. was verzocht, is hedenmorgen in de inrichting zelve teruggevonden. Hij bleek zich op de zol ders te hebben verstopt. Gisteravond te ruim 8 uur is een aanhangwagen van een vrachtauto, be stuurd door E. J. K. uit Zwolle op den Zoeterwoudsche Singel tegen een lan taarnpaal gereden, tengevolge waarvan deze bij den grond afknapte. Gedurende het derde kwartaal van dit jaar bedroeg het aantal bezoekers aan het Rijksmuseum van Oudheden en het Rijks-ethnografisch Museum alhier resp. 4600 en 936. CRISIS EN GEMEENTEFINANCIEN. Vele gemeenten in moeilijkheden. Naar het „Dgbl. v. N.-B." bij geruchten verneemt, zijn door verschillende banken de kasgeldleeningen aan onderscheidene gemeenten in ons land opgezegd. Daar talrijke gemeenten door den lagen rentevoet dezer leerlingen zijn aangetrok ken. bevinden zij zich in de ernstige moei lijkheid om op zeer korten termijn, soms millioenenbedragen terug te storten, zon der dat de gewone weg. het sluiten van geldleeningen voor haar openstaat. Het schijnt momenteel namelijk niet makkelijk geldleeningen af te sluiten. Is het blad juist ingelicht, dan zijn zoo wel de regeering als de verschillende col leges van Ged. Staten bereid de gemeen ten bij te springen. Naar het „Hbld." verneemt, hebben de ministers van Binnenlandsche Zaken en L. en van Financiën zich tot Gedep. Sta ten der verschillende provincies gewend met het verzoek een rapport in te dienen over den financieelen toestand van de onder hun college ressorteerende ge meenten. BINNENLAND. De wijziging der Warenwet; voorloopig verslag der Tweede Kamer verschenen. (Binnenland, le Blad.) Gewijzigde winterdienstregeling voor het luchtverkeer. (Binnenland, le Blad.) Gevolgen van de crisis; meerdere ge meenten in moeilijkheden. (Binnenland, le Blad.) Plafond ingestort in een wachtkamer van het Beurs-station to Rotterdam; een buffetbediende gewond, (Gemengd, 2e BI.) 2e Blad.) In den afgeloopen nacht werd te De Bilt een temperatuur van bijna 8 graden Celsius onder nul geconstateerd. (Laatste Berichten, le Blad). BUITENLAND. De Engelsche verkiezing levert een de bacle op voor Labour. (Buitenland en Tel., le Blad.) Grandi is uit Berlijn vertrokken. (Bui tenland, le Blad.) Na Laval's bezoek aan Amerika (Bui tenland, lf Blad.) Litwinof's bezoek aan Turkije. (Buiten land, le Blad.) MOEILIJK CREDIETEN TE KRIJGEN. Wil de regeering de helpende hand bieden? De heer Kortenhorst heeft de volgende vragen gesteld aan den Minister van Ar beid, Handel en Nijverheid: Heeft het de aandacht van den Minister getrokken, dat het onder de tegenwoor dige omstandigheden voor vele onderne mingen onmogelijk is geworden credieten te verkrijgen onder verband van schepen en van onroerend goed? Is de Minister niet van oordeel, dat het hierdoor in vele gevallen onmogelijk is geworden, om zoowel in aanbouw zijnde schepen en bouw- en aanverwante werken te voltooien, alsook om nieuwbouw ter hand te nemen, met gevolg, dat de werk gelegenheid in die bedrijven in gevaar wordt gebracht en bovendien aan vele an dere daarmede verband houdende onder nemingen het voortbestaan onmogelijk wordt gemaakt? Is de Regeering bereid in overleg te tre den met de Directie der Nederlandsche Bank en met de daarvoor in aanmerking komende bankinstellingen, teneinde te be vorderen, dat een tijdelijke organisatie in j het leven wordt geroepen, waardoor deze j soort vancredietverleening weer mogelijk I wordt gemaakt? GRIFFIERSBENOEMING TWEEDE KAMER. In de vergadering der Tweede Kamer van 3 November zal de voorzitter o.m. I voorstellen bij den aanvang der vergade- I ring van Woensdag 4 November over te gaan tot de benoeming van een griffier. TECHNISCH PERSONEEL P., T. EN T. Te Utrecht vergaderden afgevaardig den van de technische vakgroepen van de Centrale Bond van Nederlandsch P. T. T.- personeel (C. B. P. T. T.). De opkomst was zeer talrijk. Uitvoerige besprekingen werden gewijd aan de zeer ingrijpende wijzigingen, die de technische dienst der P. T. T. onder gaat. De meening werd uitgesproken, dat de positie van het personeel daarmede ge lijke tred moest houden en verschillende voorstellen inzake rangbevordering wer den met algemeene stemmen vastgesteld. Daarnaast maakte het vraagstuk van de arbeidscontractanten een punt van be spreking uit. De vrees werd uitgesproken, dat de technische dienst zal probeeren de bepalingen van het Arbeidscontractanten- besluit te omzeilen door regelmatig ont slag-aanzegging, gevolgd door weder-in- dienstname, te doen plaatsvinden. De trage gang inzake de aanstellingen werd gegispt. Met verbazing werd geconstateerd, dat na het afschaffen van de onbruikbare manchester-tuniek weer rustig werd voortgegaan met het verstrekken van de even onbruikbare linnen tuniek. Deze verstrekking werd gekwalificeerd als een onnoodige geldverspilling en men drong algemeen er op aan, dat er nu toch een eind zou komen aan de „uniform-non- sens" en het bedrijf weer zou terugkeeren tot de vroegere, practische werkkleeding, bestaande uit manchester broek, colbert en vest, met daarnaast een zomerver- strekking in linnen. BEGRAFENIS-C. KLOOS. Op de algemeene begraafplaats te 's-Gra- venhage is gisteren ter-aarde-besteld het stoffelijk overschot van den heer C. Kloos, oud-technisch directeur van „Werkspoor". Aan de groeve is gesproken door ir. Damme, directeur van „Werkspoor" en ir. A. Hel dring, directeur van het Alg. Handelsbl., als vriend. Een schoonzoon dankte voor de belangstelling.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1931 | | pagina 1