72sle Jaargang MAANDAG 12 OCTOBER 1931 No. 21952 QFFICIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS. EEN HALVE EEUW GETROUWD. Het voornaamste Nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIES 30 Cts. pér regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentlën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein -Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT-) Voor Lelden per 3 maanden f.2.35, per week 1.0.18 Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.18 Franco per post 1.2.35 4- portokosten. Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. KEURING VOOR DEN DIENSTPLICHT. De Burgemeester van Leiden brengt ter kennis van belanghebbenden, dat in No vember en December a.s. de herkeurings- raad in eenige gemeenten zitting zal houden. De Voorzitter van den herkeuringsraad kan aan voor den dienstplicht ingeschre ven personen, die nog niet bij de land- of de zeemacht zijn ingelijfd, of die wel reeds daarbij zijn ingelijfd, doch nog niet als dienstplichtige in werkelijken dienst zijn geweest, de gelegenheid geven om bij ge noemden raad een onderzoek naar hun ge schiktheid voor den dienstplicht te onder gaan. Behoudens bijzondere machtiging van den Minister van Defensie worden tot het onderzoek niet toegelaten personen: a. die bestemd zijn tot buitengewoon dienstplichtige of als zoodanig zijn inge lijfd; b. die in 1931 tijdelijk ongeschikt voor den dienst werden verklaard; c. die als vrijwilliger behooren tot de landmacht uitgezonderd den vrij wil ligen landstorm tot de zeemacht of tot de overzeesche weermacht. Overigens wordt een hierboven bedoelde persoon tot het onderzoek slechts toege laten, indien door hem of te zijnen be hoeve daartoe een aanvraag word ge daan en in de aanvraag aannemelijk wordt gemaakt: azoo het een persoon geldt, die in 1931 door een der keuringsraden geschikt werd verklaard: dat hij na de uitspraak van den keuringsraad vermoedelijk onge schikt voor den dienst is geworden; b. zoo het een persoon geldt, omtrent wien in 1931 geen der keuringsraden uit spraak deed: dat hij vermoedelijk onge schikt is voor den dienst. Hij die de aanvraag doet, moet daarin ten aanzien van den ingeschrevene ver melden: a. zijn geslachtsnaam en voornamen; b. het jaar en den datum van geboorte; c. de gemeente, waar hij voor den dienst plicht is ingeschreven; d. de lichting, voor welke hij is inge schreven; e. het korps, korpsonderdeel of dienst vak, waaraan hij is toegewezen of waartoe hij behoort, en het tijdvak of den datum, vastgesteld voor zijn inlijving of zijn op komst in werkelijken dienst, een en ander voor zoover het hem bekend is; f. zijn volledig adres; g. of hij in 1931 voor een der keurings raden is verschenene en. zoo ja, hoe de uitspraak van den raad luidde. De aanvraag moet worden gericht aan den Voorzitter van den herkeuringsraad en zoo spoedig mogelijk aan dezen worden toegezonden onder het volgende adres: „Aan den Voorzitter van den Herkeu ringsraad, gebouw van het Departement van Defensie, Plein 5, 's-Gravenliage. De aanvraag behoeft niet op gezegeld papier te worden geschreven, maar moet Wel gefrankeerd worden gezonden. 5613 A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester Leiden, 12 October 1931. LEZINGEN-SERIE IN DE REMONSTRANTSCHE KERK. Dr. P. D. Tjalsma, Remon. pred. alhier, zal op de Donderdagavonden 15 en 29 Oct., 5 en 19 Nov. a.s. een serie van 4 lezingen houden in de Remonstr. Kerk. Zij zullen als thema hebben: „De moderne mensch en het Godsgeloof" en verschillende on derwerpen behandelen. O.a. zal gesproken worden over: cle gevangenschap der men- schelijke ziel, de tragiek van het moderne huwelijk e.a. Toegang vrij voor ieder be langstellende. Voor bijzonderheden verwijzen wij naar de advertentie in dit blad. S. S. R. Zesde lustrum afdeeling Leiden. Op 5 en 6 November a.s. hoopt de Leid- sche afdeeling der Societas Studiosorum Reformatorum, onder de zinspreuk „Scientiae Caput Reverentia Est Dei" haar 6e lustrum te vieren. Ter gelegenheid van dit feest heeft zich een eere-comité gevormd, bestaande uit de heeren: mr. A. van de Sande Bak- huyzen, eere-voorzitter; mr. dr. J. Don- ner, Minister van Justitie, rëunist van S. C. R. E. D.; mr. P. E. Briët, curator der Leidsche Universiteit ,en mr. A. J. L. van Beeck Calcoen, chef der afdeeling hooger onderwijs aan het Ministerie van Onder wijs, Kunsten en Wetenschappen. Verder heeft zich een rëunisten-lustrum- commissie gevormd, waarin zitting heb ben de heeren: prof. dr. A. Noordtzij, voorzitter; mr. H. van der Vegte; dr. G. A. de Bruyne; dr. N. van der Laan; prof. dr. G. J. Sizoo en mr. F. H. van der Tas, secr. Vrijdag 6 November zal een openbare vergadering gehouden worden in de Aula der Rijksuniversiteit waar prof. mr. A. Anema een rede hoopt uit te spreken. Ab-actiaat der unisten-lustrumcom- missie mej. W. A. M. Fernhout, Gentsche straat 201, Scheveningen. NEDERL. NATUURK. VER. AFD. LEIDEN. Herfstcxcursie. Zaterdagmiddag hielden de leden van bovengenoemde Vereeniging een excursie naar het „Huys te Warmond" en bewon derden op dit prachtige buiten de mooie herfsttinten. Natuurlijk werd er ijverig naar paddestoelen gezocht en velen wer den er gevonden, zoo o.a. een groot stuk koraalzwam, de wortelende bovist, de kopergroenzwam en een Russula, die aan een hoed blijkbaar niet genoeg had. en boven op de normale hoed nog een tweede droeg, waarvan de plaatjes naar boven gericht waren. Een rietlandje bleek voor eenige excursisten groote aantrekkings kracht te bezitten; ijverig werd er naar slakken gezocht en o.a. werd er gevonden een soort, die bij aanraking een uienlucht verspreidt (Hyalinia alliaria Müll). Weldra werden ze hier echter wegge roepen om te komen kijken naar 't mooie gezicht, dat een vijftal groote paddestoe len opleverden, die, vrij onder aan de stam, kwamen uit een barst van een beuk. Nadat nog een zeldzaam gras (Milium fusum) gevonden was, dat alléén in oude bosschen, zoo in 't Haagsche bosch en in Z. Limburgsche bosschen, voorkomt, werd 't tijd naar Leiden terug te gaan, waar de deelnemers om 6 uur. heel vol daan over den mooien middag, aankwa men. Morgen beginnen voor onze stadgenooten A. Lepelaar en mej. M. den Os, wenende Langegracht 236, de gouden bruidsdagen, terwijl zij op Maandag 26 October het zeldzame feit zullen herdenken, dat zij vóór 50 jaar in het huwelijksbootje stapten. Hun echtverbintenis werd gezegend met 14 kinderen, waarvan er nog 9 in leven zijn, die allen een goede positie in de maatschappij bekleeden. - De mans was gedu rende vele jaren als opperman in lossen dienst bij de aannemersfirma Splinter. Moge de glans van de komende feestweken nog lange jaren afstralen op den levensavond van dit, hun leeftijd in aanmerking genomen, krasse en bovenal vitale echtpaar* TOONEELVEREENIGING LEIDSCHE DILETTANTENCLUB. Het 50-jarig bestaan. Zooals bekend, heeft de Tooneelver. De Leidsche Dilettantenclub ter eere van haar 50-jarig bestaan een grooten natio- nalen tooneeiwedstrijd georganiseerd. Deze wedstrijd heeft gisteravond een aanvang genomen door de opvoering van het aar dige stuk van mevr. Jo van Ammers Kuiler „De Spaak in 't Wiel" door de Rot- terdamsche Tooneelvereeniging „Onze Vrije Uren". De groote zaal van Concordia was bij kans geheel gevuld, toen de voorzitter, de heer Fr. Simons Jr., het concours opende. Hij wees er op, hoe 't bestuur een periode van groote inspanning, waarbij veel tijd geofferd moest worden en ook geld, achter den rug heeft, doch het heeft al dit voor bereidend werk met liefde gedaan, gelet op de medewerking die allerwege werd ge vonden; zelfs in zoo'n mate, dat er geen woorden genoeg zijn voor dankbaarheid. Een speciaal woord van dank richtte hij daarop tot de jury, die geheel belangeloos haar zoo gewaardeerde krachten geeft, tot de schenkers van prijzen, tot de besturen der deelnemende vereenigingen, tot de veteranen der vereeniging, w.o. zelfs een, die 48 jaar lang trouw aan het vaandel bleef, n.l. den heer Eikerbout. Spr. rekende op geen enkele wanklank en riep daartoe aller medewerking in, opdat deze wedstrijd, een zuivere, edele meting van krachten, die een gebeurtenis mag heeten voor het dilettanten-tooneel te Leiden, een volledig succes mocht worden. Waar de eerste avond de organisatie reeds een uiterst vlot verloop hacl, waar mede de jubileerende vereeniging gefeli citeerd mag worden, schijnt ons dit succes verzekerd Een keurig, roodgerokt orkestje vult bovendien de pauzes alleraangenaamst en verzorgt telkens na afloop het bal. In zeer vlot tempo hebben de Rotter dammers het bekende spel van mevr. van Ammers over het voetlicht gebracht en zij hebben bij de talrijke aanwezigen een groot succes gehad Onze gewoonte ge trouw, zullen wij over de opvoering verder niet uitweiden wachtend op het oordeel der jury. Met den inzet kan de jubilaresse echter alleszins tevreden zijn. TOONEELV. „TOT IEDERS GENOEGEN". Goed geslaagde uitvoering. Nog geen jaar oud, heeft de Tooneel vereeniging „Tot Ieders Genoegen" Zater dagavond in Concordia een wel geslaagde opvoering gegeven van het stuk „Moeder" van Cor Helmus. De uit de opgeheven tooneelafdeeling van „P. C. en L." opge richte vereeniging heeft zich door deze opvoering met een slag geplaatst onder de vooraanstaande dilettanten-tooneelver- eenigingen hier ter stede. Zoowel de ver zorging der costumes, als die der décors afkomstig van de firma Beyne te Amster dam was uitstekend. Zonder uitzonde ring kwamen de spelers boven het middel matige, met als uitblinkers Moeder Ver hoeven en de achterlijke knecht. De inhoud van het nog onlangs op het beroepstooneel gespeelde stuk komt neer op het volgende: Op zijn sterfbed bekent de rijke boer Verhoeven aan zijn vrouw, dat hij, daar de oogsten waren tegen- geloopen was gaan speculeeren, zijn lan derijen zwaar had verhypothekeerd en vrouw en kinderen niets dan schulden achterliet. Getrouw aan haar belofte, aan haar man gedaan, tracht vrouw Verhoeven het bestuur over het goed in handen te houden. De kinderen Peter en Johan, een eenvoudige boer en een medisch student dringen echter aangespoord door hun vrouw en verloofde en niet in het minst de eenige zuster van hun overleden vader op verdeeling van den boedel aan. Zwaar is dan de wanhopige strijd der vrouw tegen geldschieters, knecht-s en familie, alleen bijgestaan door haar ach terlijken knecht. Deze is het tenslotte, die de situatie redt door eenige aandeelen van den overleden boer die intusschen boven pari gestegen zijn af te geven. Het vertrouwen der zwaar beproefde moe der in haar kinderen is echter verloren. Een goed geslaagd bal onder leiding van den heer W. F. van Wijk, besloot de door een groot aantal belangstellenden zeer op prijs gestelde uitvoering, waarop de vereeniging met trots mag terugzien. VEREENIGING VAN ZEEUWEN „LUCTOR ET EMERGO". Het winterseizoen begonnen. Zaterdag opende de Ver. van Zeeuwen: „Luctor et Emergo" alhier haar winter seizoen met een gezelligen avond in de bovenzaal der „Harmonie". Precies op tijd opende de voorzitter, mr. W. Hugenholtz, de vergadering met een welkomstwoord, waarin hij tevens een uit eenzetting gaf van de plannen, welke het bestuur hacl voor de komende maanden. Uit een en ander bleek, dat er voor elk wat wils zal komen en dat het zeer zeker het bestuur gelukken zal niet alleen haar leden, maar ook nog vele Zeeuwen niet leden naar hare bij eenkomsten te trekken. Achtereenvolgens werden de aanwezi gen vergast op zang. muziek en tooneel; en dat alles ten beste gegeven door eigen krachten. Een gezellig dansje met de noodige attracties besloot dezen zeer ge slaagden en genoeglijken avond. „HET SCHOOLPARLEMENT.' Lezing van den heer De Vries. Het bestuur van de afdeeling Leiden van den „Bond van Ned. Onderwijzers" van meening. dat de tijd daar is, dat de Leid sche openbare school een instituut ter be hartiging van haar pedagogische belang krijgt, belegde Zaterdag in het Nutsge- bouw een instructieve huishoudelijke ver gadering. waar de heer Th. de Vries, voor zitter der Amsterdamsche afdeeling. te vens secretaris van het Schoolparlement, een uiteenzetting gaf van: „Het ontstaan, de groei en de werkwijze van het School parlement te A'dam". Spreker schetste allereerst den veeljari gen strijd door de Amsterdamsche onder wijzers gevoerd, om te komen tot een Schoolparlement. Die strijd was en is nog steeds gebaseerd op twee gronden: Ten eerste: gelijke rechten voor alle leerkrachten inzake schoolaangelegenhe- den. Ten tweede: belangstelling wekken voor opvoedkundige en onderwijskundige kwesties. Vóór 1920 stelde alleen de ambtelijke vergadering van hoofden van scholen het leerplan samen, regelde vacanties enz., zonder dat de mannen en vrouwen, die volgens dit leerplan moesten werken, die in feite dit leerplan moesten realiseeren, daarop eenigen invloed hadden. De hoof den van scholen konden hun rechten ten volle gronden op artikel 23 der toenmalige Wet op het Lager Onderwijs, een artikel, dat inhield, dat de regeling der school tijden, de indeeling der klassen, samen stelling van het leerplan, enz., berustte bij het hoofd der schooi. Daar de hoofden in die dagen geen klas seonderwijzers waren, dus buiten de klas- sepractijk stonden, kleefden de diverse leerplannen noodwendig fouten aan. Doch de werkers in de klasse hadden niets te vertellen. Vandaar de strijd voor 't School parlement. een college waarin alle hoofden van scholen en alle secretarissen van schoolvergaderingen zitting hebben. Bijna was het Schoolparlement. zooals de Am sterdamsche bondsafdeeling het had uit gewerkt. bereikt, of de Lageronderwijswet 1920 gooide roet in het eten. Artikel 25 van de nieuwe wet verzekerde de klasse onderwijzers eenige medezeggenschap, welke bij K. B. werd geregeld. De gang van zaken is nu als volgt: Bij eventueele samenstelling of herzie ning van het leerplan roept de wethou der van onderwijs bijeen de hoofden van scholen en de secretarissen der schoolver gaderingen. Deze vergadering kiest zich een voorzitter, spreekt haar wenschen uit, kiest zich een commissie van vier, be staande uit twee hoofden en twee secre tarissen engaat uiteen. De commissie van vier ontwerpt een consept-leerplan, hetwelk aan de diverse schoolvergaderin gen wordt toegezonden om advies. Voor zien van de vele en velerlei adviezen komt het leerplan in de ambtelijke hoofdenver- gadering, een vergadering van personen, die in de schoolvergadering reeds hun ad viezen ten beste hebben kunnen geven. De hoofdenvergadering stelt nu een met redenen omkleed definitief voorstel-leer- plan samen, hetwelk met alle adviezen wordt gezonden aan B. en W., die. in sa menwerking met den rijks-inspecteur het leerplan, gezien de duizend en één advie zen, een definitieven vorm geven, een vorm. die geheel kan afwijken van wat de leerkrachten noodig en wenschelijk ach ten. Practisch is dus. door de vele advie zen. de invloed van de klasseonderwijzers op het leerplan, gereduceerd tot nul. Wat dus leeft in het korps leerkrachten blijft voor 99 pCt. buiten de school. Wat de op voeders der jeugd op grond van jaren lange ervaring, op grond van diepgaande studies, grondige bespreking, noodig en wenschelijk achtenwordt willens of onwillens genegeerd. Bovendien, deze lange lijdensweg doet het leerplan ver starren. want. het leerplan, zoo moeizaam samengeflanst, stelt de lijst van de te ge bruiken boeken vast, de methodes voor taal en rekenen. Al dat nieuwe, wat daar buiten de school groeit is taboe, 't Meest fnuikende is. dat een dergelijk keurslijf- leerplan het meest levende in de school, de belangstelling in opvoedkundige en on derwijskundige vraagstukken radicaal vermoordt. Langs welken weg het Amsterdamsche Schoolparlement er kwam, de moeilijkhe den, die het daarbij ondervond in eigen boezem, de heer De Vries teekende dit alles uitvoerig en met talent. Het School parlement is er en doet zegenrijk werk, binnen het raam van de wet. uitgaande van de stelling: „Wat niet verboden is. is geoorloofd." Het Amsterdamsche Schoolparlement is de zichtbare uitdrukking van hetgeen in het onderwijzerskorps leeft Het is zijn spreektrompet. En thans is het het bij uitstek daartoe geroepen lichaam van ad vies inzake onderwijsaangelegenheden Het is geworden een pedagogisch-didactisch instituut, dat de belangstelling bij de leerkrachten oproept, levendig houdt en richt. Helaas nog, binnen het raam van een onmogelijk wetsartikel en K. B. Een Schoolparlement kost geen kapitalen De rente, die het kan afwerpen, is kapitaal. Noodig is alleen onderling vertrouwen, een eensgezinde wil het lager onderwijs te die nen. met afzien van persoonlijke gevoe ligheid jes. persoonlijke eerzuchtige stre vingen. Alleende groote lijn! Daartoe is ook noodig, dat de bevoegde autoriteiten het Schoolparlement tegemoet treden met vol vertrouwen, zijn adviezen vragen en volgen, in de overtuiging, dat ze zijn ge geven in het pure belang van het lager BINNENLAND. Congres van het personeel in openbaren dienst. (Binnenland, 2e Blad.) Een vergadering van wethouders inzak"* werkloozen-zorg (Binnenland, 2e Blad.) Doodclijk auto-ongeluk op den boulevard te Scheveningen: één doodc en twee zwaargewonden. (Gemengd, 3e Blad.) Nadere bijzonderheden omtrent de zwendclaffaire te Alkmaar (Gemengd, 3e Blad.) Drama te Utrecht; een vrouw door haar man doodgestoken. (Gemengd, 3e Blad. Plechtige installatie van het eere gerechtshof voor journalisten (Laatste Berichten, le Blad). BUITENLAND. In Duitschland is de „nationale oppo sitie" gevormd. Ook de Duitsche Volks partij is toegetreden. (3e Blad en Buiten land. le Blad.) Grandi zal volgende maand een bezoek brengen aan Amerika (Buitenl., le Blad.) Bezoek van Henderson aan Lloyd George (Buitenland, le Blad.) Verscherping van het Chineesch-Ja- pansche conflict. (Buitenland en Tel., le Blad.) Een der daders van den treinaanslag in Hongarije moet gearresteerd zijn. (Bui tenl. Gemengd, 3e Blad.) onderwijs de jeugd, de toekomst, van de natie. Nadat de heer De Vries nog een lange opsomming had gegeven van hetgeen het Schoolparlement heeft gedaan en enkele vragen uit de vergadering had beant woord. sloot de voorzitter onder dankzeg ging aan spr. en enkele gasten voor hun belangstelling, deze vergadering. NED. ONDERWIJZERS-GENOOTSCHAP. Ledenvergadering. Zaterdag hield het Nederlandsch Onder wijzers-Genootschap in het „Nut" aan de Steenschuur haar ledenvergadering. Ver slag werd uitgebracht van de Algemeene Vergadering, gehouden te Tiel, waar o.a. met overgroote meerderheid „het Fusie program", ontworpen door den heer Rijf- kogel, werd aangenomen. Het N. O.G. ver klaarde zich hierdoor voor één algemeene vakvereeniging, dus Bond v. N. O. en N. O. G. één. Na dit verslag werd een motie aange nomen. die gezonden zal worden aan den Minister van O., K. en W. en aan de leden der Tweede Kamer. Die aan den minister luidt: De afdeeling Leiden van het Nederl. Ond.-Gen.. in vergadering bijeen op 10 October 1931, kennis genomen hebbende van het ontwerp-Terpstra, drukt hierover haar groote teleurstelling uit, daar zij ge noemd ontwerp noodlottig acht voor het onderwijs in ons land en doet een ernstig beroep op Uwe Excellentie om genoemd ontwerp alsnog terug te nemen. Die aan de leden der Tweede Kamer luidt: De afd. Leiden van het Nederl. Ond.- Gen., in vergadering bijeen op 10 October 1931, kennis genomen hebbende van het ontwerp-Terpstra, drukt hierover haar groote teleurstelling uit, daar zij genoemd ontwerp noodlottig acht voor het onder wijs in ons land en doet een ernstig beroep op de leden der Tweede Kamer der Staten- Generaal. om al hun invloed aan te wen den, opdat genoemd ontwerp niet worde aangenomen. Hierna sloot de voorzitter deze zeer ge animeerde vergadering. RIJKSPOSTSPAARBANK. Aan het postkantoor Leiden en zijne bijkantoor werd in September 1931 op spaarbankboekjes ingelegd f. 198 545.04 en terugbetaald f. 115.102.61. Derhalve meer ingelegd dan terugbetaald f. 83.442.43. Het aantal nieuw uitgegeven spaarbankboekjes bedroeg 162. Door tusschenkomst dezer kantoren werd ter Directie op staatsschuldboekjes inge schreven nominaal f. 1.100 en afgeschre ven f. 900. Derhalve meer in- dan afge schreven f. 200. Het aantal nieuw uitge geven staatsschuldboekjes bedroeg 1.. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijziging: R.-K. Vereeniging „Zieken zorg", Sassenheim. Uittredende voorzitter: Th. P. Koningsbruggen Sassenheim Uit tredende kassierster mej. M. C. Rotteveel, Sassenheim. Nieuwe kassier C. J Hubers' Sassenheim IB. P.). Jac. Prins, Teylingerlaan 47, Sassenheim, bloembollenhand el. Zaak verplaatst naar: Anna Paulowna, Grasweg 25,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1931 | | pagina 1