INDIE IN ONS MIDDEN.
WETENSCHAPPEN.
DEPRESSIES.
FINANCIEEL OVERZICHT.
overheid, deelen de overheid mede, hoe
veel graan elke boer heeft verbouwd en?
en krijgen telkens de voorgeschreven ver
goeding. Dat zijn tegenwoordig vrijwel de
eenige elementen, waarop de sovjet-regee
ring op hei platteland kan rekenen.
De mtellectueelen, de maatschappelijke
klasse, die den strijd tegen het tsaristische
regime nad geleid en de massa's aange
voerd, zijn nu volkomen verpletterd en
gedemoraliseerd. Kort geleden heeft de
groep „Borjba Za Rossiejoe" (De Strijd
om Kuslana iwier politieke en sociale op
vattingen wij niet deelen, maar die in
Rusland medestanders heeft en vaak zeer
interessante mededeelingen krijgt, een
„verkenner" naar Rusland gezonden. Het
is dien man gelukt niet alleen naar Rus
land te gaan, maar ook het land heel
huids te verlaten. Zijn mededeelingen
over den toestand in Rusland zijn zeer
interessant en komen overigens overeen
met alle andere berichten. Hij schrijft, dat
de Russische intellectueelen geestelijk
volkomen verslagen zijn. Een zeer groot
gedeelte van hen is terechtgesteld, gear
resteerd, verbannen. De overgeblevenen
voelen hun zwakheid. Zij trachten het lot
van hun terechtgestelde en verbannen
collega's te ontkomen door telkens weer
hun aanhankelijkheid aan het regime te
betuigen, van hun loyaliteit te spreken. In
materieel opzicht is de positie van de
intellectueelen zeer slecht, veel erger dan
verleden jaar, toen de toestand als wan
hopig werd aangeduid. Alleen de „spet-
zen" i ingenieurs e.d.l hebben eenige hoop
op verbetering van hun salarissen en
woningen.
En de arbeiders? Over hen vertelt de
..verkenner" het volgende: De arbeiders
lijden honger evenals de overige groepen
van de bevolking, alleen iets minder,
maar dat „iets minder" is een der steun
punten van het sovjet-regime. In verge
lijking met West-Europeesche arbeiders,
schrijft de „verkenner", maken de Russi
sche arbeiders door hun uiterlijk, een de-
primeerenden indruk, maar toch is het
gevoel, dat zij tot een bevoorrechte klasse
behooren, bij hen nog niet geheel ver
dwenen. De proletarische origine opent
alle deuren voor u, ook de deuren, die
naar de communistische partij leiden.
Hoe weinig het gewone lid van de partij
ook op een dictator lijkt, toch voelt hij
op zich de weerspiegeling van de macht
der regeerende partij, die Rusland be-
heerscht en belooft binnen afzienbaren
tijd de wereldrevolutie te ontketenen.
Den massa-bolsjewiek imponeert, dat hij
practisch deel uitmaakt van de regeeren
de partij, dat hij zelf ook een zekere
macht bezit, dat de ingenieurs hem
vleien, dat de intellectueelen en de artsen
zich moeite geven hem gunstig voor zich
te stemmen. Zelfs het feit, dat de boeren
hem haten, maakt hem in zijn eigen
oogen tot een belangrijk wezen.
De emigre's letten in den regel te wei
nig op dit psychologisch verschijnsel. Uit
.iet feit, dat de economisch positie van
ien Russischen arbeider ontegenzeggelijk
zeer slecht is, lelden zij af, dat zijn ver-
nouding tot de sovjet-regeering, aan wie
hij die slechte positie terecht wijt. ook
slecht moet zijn. In werkelijkheid is dat
ichter niet heelemaal zoo. Het gevoel van
zijn meerderheid overwint bij den arbei-
ier den wrok om de onhoudbare woning
bestanden, om den hongersnood, om het
gebrek aan kleeren en schoeisel. Het be
wustzijn. dat hij als proletariër tot de
levoorrechten behoort, dat hij. hoe dan
sok. meer brood, meer vleesch. en andere
-evensmiddelen krijgt dan de vroegere
„heeren", dan de arts, de leeraar, de advo-
:aat enz. streelt zijn ijdelheid en maakt
rem tot een voorstander van het regime
van de „dictatuur van het proletariaat".
Lang zal deze geestestoestand echter
niet kunnen duren, maar ook hier moet
de uitdrukking „niet lang" niet in de
etterlijke beteekenis van het woord op
genomen worden. In Rusland voltrekt
zich alles uiterst langzaam. Dezelfde
.ïistorische processen, waarvoor een an-
ier land tijdens de revolutie eenige
maanden noodig had, duren in Rusland
senige jaren De gebeurtenissen sinds
Stalin den „linkschen koers" heeft inge
slagen, de verandering van de arbeiders
n zooiets als lijfeigenen, de toenemende
moeilijkheden met de voetselvoorziening,
iet verschil tusschen hetgeen voorgespie
geld wordt en de werkelijkheid, dat
illes brengt den arbeider op gedachten,
lie voor de sovjet-regeering minder ge-
venscht zijn. Maar zoolang het land niet
solkomen verarmd is, zoolang de arbei-
ler iets meer krijgt dan de overige groe
ien van de bevolking, zoolang de arbei-
ier zich,als een bevoorrecht wezen voelt
(al uit zich die bevoorrechting in een
stukje brood meer dan wat de gewone
stervelingen krijgen), zal een groot ge-
leelte van de arbeidersklasse de sovjet-
•egeering steunen, zal zij den val van
iet tegenwoordige regime als een soort
mheil beschouwen.
Daarbij moet men nog iets in aanmer-
ting nemen. De fabrieken, de mijnen, de
verven enz. zijn nu in staatsbezit of
.bezit van het volk", zooals de bolsje
wistische propagandisten zich uitdrukken.
Dfschoon de arbeiders geen voordeel van
lezen toestand hebben, vleit het toch
inn bewustzijn, dat zij. als de „regee-
•ende klasse" theoretisch de eigenaars
tan alle rijkdommen des lands zijn. Een
/erandering van regime zou waarschijn-
ijk tot de denationalisatie van vele be-
Irijven leiden en dat wekt bij vele arbei-
lers verzet. „Wij hebben toch niet daar-
toor honger en ellende geleden, niet daar-
■oor gestreden en gevochten, om de fabrie-
:en aan de kapitalisten terug te geven",
,00 redeneeren zeer velen onder hen. En
le bolsjewiki weten op zeer handige wijze
'an dezen geestestoestand gebruik te
naken.
Dat alles wijst er op, dat bij een even-
ueele revolutie tegen het sovjet-regime
if bij een staatsgreep de arbeiders geen
eidende rol zullen spelen. Er is zelfs een
oestand denkbaar, waarbij zekere groe
ien van de arbeiders de bolsjewiki zullen
•teunen in den strijd tegen eventueele
egenstanders. Temeer daar de staatsgreep
:en karakter van een pronunciamento kan
hijgen.
Dr. BORIS RAPTSCHINSKY.
RECLAME.
4702
DE KON. PAKETVAART OPENT INDIË
NIEUW UITZICHT.
Hoezeer de Kon. Paketvaart-Mij. zich
bewust is van haar roeping, de welvaart
van Oost-Indie te dienen en te bevorderen,
heen zij onlangs wederom getoond door
een van haar groote schepen, de „Hout
man", te zenden naar Zuid-Afrika. Het
was met recht een proefvaart, ten einde
te toonen wat Indie kan leveren en te zien,
hoe men in het zuidelijk deel van het
zwarte werelddeel de Indische waren be
oordeelt. De uitslag was verre van ongun
stig, zooals de K. P. M. trouwens op goede
gronden verwachtte. Haar proefvaart was
niet maar een probeersel, een avontuur,
doch lang vooraf overwogen en voorbereid.
Het is nu vier jaar geleden, dat een van
de directeuren mij net voornemen der
maatschappij meedeelde, de vaart op
Zuid- en Oost-Afrika ter hand te nemen
en bij welslagen van de eerste proeven een
geregelden maandelijkschen dienst in te
stellen.
Zoo zien wij stap voor stap de K. P. M. de
groote en leidende reederij worden voor
heel Zuid- en Oost-Azie. terwijl zij Australië
en nu ook Zuid-Afrika daarin betrekt. Zij
doet haar stappen als een ervarene en met
een koopmanschap van de goede soort
kiezend het juiste tijdstip en maatregelen
nemend, waardoor de handel èn de toerist
van het vreemde gebied wordt gelokt.
Indië heeft zijn critlek op de wijze, waarop
de K. P. M. haar Indische paketvaart ten
uitvoer brengt, niet onder stoelen en ban
ken gehouden en met name dg vrachtbere
kening op verscheidene lijnen gegispt
veelal zonder alle eischen en omstandig
heden in rekening te brengen maar het
zal nu ten volle waardeeren, dat de K. P. M.
uit eigen beweging een kostbare daad ver
richt, om aan de welvaart van het land
een nieuwe bron te openen, een kostelijke
daad ook, wanneer de verwachte gevolgen
verschijnen in den vorm van nieuwe han
delsbetrekkingen
Op de proefvaart van de „Houtman"
zijn, dank zij de onmisbare medewerking
van handelshuizen, ondernemingen en
staatsdiensten, nagenoeg alle producten,
welke Indië kan leveren, meegegeven en
vertegenwoordigers van den handel zijn
meegetrokken een herhaling in de 20e
eeuw van hetgeen de Oostinjevaarders vier
eeuwen geleden wel deden onder een ander
bestek, andere vormen en andere omstan
digheden. Er is niet meer een kleine oor
log voor noodig om zich een plaats te ver
zekeren: in onze beschaafde wereld is de
bewapening er eene met qualiteit van
waren en kaliber van prijzen. Het hout
van Indië was in Zuid-Afrika al lang geen
onbekende, want vroeger werden geregeld
dwarsliggers voor de spoorbanen geleverd.
Evenwel kan het Indisch hout voor tal van
andere doeleinden worden gebezigd en men
mag verwachten, dat de monsters op de
„Houtman" zulks hebben aangetoond. De
thee en de koffie kunnen daar evenzeer
als elders om geur en zuiverheid worden
geprezen en het zal blijken, dat de prijzen
naar verhouding van qualiteit zeker niet
hooger zijn dan men er tot dusverre bij
invoer van andere gebieden betaalde. Het
moet wel zijn gebleken, dat Indië zeer wel
kan mededingen.
De ontluiking van nieuwe handelsbetrek
kingen zal niet nalaten aan het econo
misch en commercieel vermogen van Indië
een wending te geven. Men moet daarbij
niet uitsluitend letten op de poging in
Zuid-Afrika, doch op het uitzetten van de
betrekkingen in heel Zuid- en Oost-Azie.
Juist zulke pogingen voeren naar een
zekere zelfstandigheid, veeleer dan alle
geredekavel over partijschap en program,
zooals men tot weewordens toe kan lezen
in bladen en hooren in vergaderingen. Het
eigen zaken doen ontwikkelt en geeft zelf
bewustzijn. Het initiatief van de K.P.M.
en de krachtige deelneming van den groot
handel hebben een beteekenis, die ver uit
gaat boven het toekomstig gewin in geld.
Als dat zoo is, moet men niettemin geen
stoute droomen kweeken. Want in handels
betrekkingen. die het vermogen van een
volk onderhouden en verhoogen, is het niet
uitsluitend de vraag, wat men kan geven,
doch wat men kan nemen. Dat afnemen
nu hangt weer niet alleen samen met het
volkscijfer. Indië kan veel en veel meer
geven dan nemen. De voortbrenging van
het gebied is door Westersche leiding en
Westersch kapitaal zeer ruim geworden,
maar de koopkracht is betrekkelijk gering.
Alle bevolkingen, samen ongeveer 60 mil-
lioen, zijn niet in staat de afnemer van
beteekenis te worden voor vele artikelen.
Men kan er afzet vinden voor katoentjes
en enkele andere zaken, zoo ruim, als bij
een bevolking van 60 millioen is te ver
wachten. maar bij die enkele houdt het
dan ook op. De Indische volken toch zijn
zoo gelukkig weinig behoeften te hebben;
daarenboven is de koopkracht van de
Indische volken gering. Het equivalent, dat
in de handelsbetrekkingen van volken
wordt gevraagd, kan Indie met eigen vol
ken niet bieden; het biedt dit echter door
bemiddeling van Westerlingen onder Ne-
derlandsche leiding, die daarmee haar
onmisbaarheid wel het krachtigst bewijst.
En een daad van zoo voorname strekking
als die der K.P.M. behoort zeker ook te
worden gadegeslagen met verblijding over
het perspectief en zonder het te misvatten
of te overschatten.
DJENGAT HORMA.
Dr. BENDIEV ONGESTELD.
Niet ongerust over het rapport.
Het Volk meldt:
Naar aanleiding van de uitspraak der
commissie uit Londensche ziekenhuizen,
dat dr Bendiën's aanspraken niet gerecht
vaardigd zijn, heeft de Daily Herald gis
teravond het huis van dr. Bendien te
Zeist opgebeld. Mevrouw Bendien ver
klaarde, dat haar echtgenoot ziek was en
dat zij zich reeds eenige dagen ongerust
maakte. „Maar hij maakt zich niet be
zorgd over het rapport", voegde zij er
aan toe.
„Hfj weet, dat dr Campbell Smith, die
Is overgekomen om het werk hier te zien,
verkeerde instrumenten heeft gebruikt en
dat het geen faire proef is geweest.
Duitsche doctoren, die dezelfde moeilijk
heden met hun instrumenten hebben ge
had, bevinden zich thans te Zeist om door
vergelijkingen vast te stellen waar de
fout ligt.
Wij hebben onbeperkt vertrouwen in de
proef.
n. (Nadruk verboden).
In het vorige artikel over dit onderwerp
is uiteengezet, dat depressies gebieden zijn
waarin de luchtdrukking vanaf een centrum
naar alle zijden hooger wordt en dat de
windrichtingen aanwijzen, dat de lucht
rondom het centrum stroomt in den zin,
die tegengesteld is aan de beweging van
de wijzers van een uurwerk, doch eenigszins
naar het centrum toe.
Dit zou niet belangrijk genoeg zijn voor
de lezers van dit artikel, wanneer de
depressies niet bovendien twee andere
eigenschappen bezaten, n.l. deze: Zij ver
plaatsen zich en binnen haar gebied heer-
scher. bijzondere weerstoestanden, die voor
elk deel der depressie karakteristiek zijn.
Wanneer men op een stuk doorschijnend
papier een twee rechthoekig elkaar snij
dende lijnen trekt, een van boven naar
beneden en de tweede van links naar
rechts, waarna men eenige cirkels rondom
hel snijpunt dier lijnen teekent, heeft men
een figuur, die als schematische voorstel
ling kan dienen voor de depressie. De
cirkels stellen n.l. de z.g. isobaren voor,
d.z. de lijnen, die loopen over de plaatsen,
waar de barometer even hoog staat. Zet
bij het middelpunt b.v. 740, en bij de
cirkels achtereenvolgens 745, 750, 755 en
760, dan stellen deze getallen den stand
der barometers voor. De twee rechte lijnen
verdeelen de depressie in vier z.g. kwa
dranten. Het kwadrant rechts onder noemt
men het Z.-kwadrant, links onder het Z.W.-
kwadrant. Boven de horizontale lijn heeft
men het N.W. en het N.O. kwadrant. In
het Z O.-kwadrant is de wind W.-Z., dus
over het algemeen Zuidwestelijk (zie vorig
artikel). In dit kwadrant valt de meeste
regen. In het Z W.-kwadrant is de wind
meest Noordwestelijk en ten westen van
een lijn, die men van het centrum schuin
naar links en naar onderen kan trekken,
de z.g. opklaringslijn der depressie, is de
bewolking gebroken, het weer meest buiig.
De Noordelijke helft der depressie heeft
in het N.O-kwadrant onregelma'.ige, meest
matige tot zwakke regens bij meest Z.O -
lijken wind en het N.W.-kwadrant eindelijk
Noordoostelijken wind met bedekte lucht
en geen regen maar met koud weer. Het
Z.O-kwadrant heeft in den zomer koel,
in den winter zacht weer. Is het verschil
tusschen den barometerstand aan den rand
der depressie en in het centrum groot,
b.v. 20 inch of meer, dan noemt men de
depressie diep. Is het verschil klein, dan
spreekt de meteoroloog van een vlakke
depressie.
In vlakke depressies is de wind zwak,
in diepe sterk of stormachtig vooral in de
Zuidelijke helft. Soms spreekt men van
stormdepressies en, als de depressie zeer
diep is, van cyclonen (die echter in ons
land niet voorkomen).
Daar nu de depressie zich in het alge
meen in het waarnemingsgebied verplaat-
ser, kan men zich gemakkelijk voorstellen,
dat een bepaalde plaats voortdurend ander
weer krijgt. Men kan dit aan de hand
van de teekening gemakkelijk nagaan. Leg
daartoe de teekening op een kaart van
Europa, zoodat de rand van het Z.O.-
kwadrant b.v. over Nederland komt te
liggen. Schuift men nu de teekening lang
zaam over de kaart en wel van links naar
rechts en tevens een weinig van beneden
naar boven, zoodat de depressie zich als
het ware van W.Z W. naar O.N.O. over
Nederland beweegt,'dat gaat het centrum
ten Noorden van ons land voorbij, zooals
ook gewoonlijk het geval is. Achtereenvol
gens komen de isobaren van lageren druk
over ons land. Dat beteekent bij 't overtrek
ken eener depressie daalt de barometer eerst
De daling is sneller naarmate de
depressie dieper is of met groote snelheid
voortbeweegt. Men kan dus altijd aan het
snelle dalen van den barometer zien, dat een
depressie, die dan meestal diep is, snel
nadert en dit belooft altijd sterken tot
stomachtigcn wind.
Beweegt men nu de teekening steeds
verder naar rechts, dan zal men weer
gemakkelijk inzien, dat de wind van Z.
door Z.W. naar W. en later naar N.W. om
loopt. Dit laatste echter pas wanneer het
centrum der depressie z.g. voorbij is, dus
ten Oosten van de lijn Z.N. gekomen is.
De barometer houdt dan eerst op met
dalen en begint vervolgens, terwijl de wind
naar N.W. loopt, weer te stijgen. De be
wolking, die tevoren geheel gesloten was
en zeer laag hing, terwijl de regen bij
stroomen viel (z.g. landregen), breekt,
meestal na een zware regenbui, die wel
eens van donderslagen vergezeld gaat, door
Het weer wordt dan korten tijd geheel
helder en men krijgt den indruk, dat het
mooi weer zal worden. Maar na een korten
tijd komen zware wolkgevaarten uit het
N.W .opzetten en beginnen zware buien,
in den winter van hagel vergezeld, te loo
pen. Vooral in stormdepressies kunnen deze
buien zeer hevig zijn. Na eenigen tijd is
de depressie echter geheel voorbij en krijgt
men een geheel anderen weerstoestand,
dien we nu niet zullen bespreken, of er
volgt een nieuwe depressie met een her
haling van de reeks der verschijnselen.
In de Noordelijke helft der depressie, die
echter zelden over ons land trekt, is het
verloop van de luchtdrukking dezelfde,
maar de wind draait van Z. door O. naar
N. en het weer blijft regenachtig met een
langzame verbetering.
De lezer kan nu met behulp van de
teekening gemakkelijk nagaan hoe de ach
tereenvolgende verschijnselen zijn wanneer
de trekrichting der depressie een andere
is, b.v. van N.W. naar Z.O. of van Z.
naar N. en wanneer 't centrum ten Westen
of ten Oosten passeert. Dit is daarom
voor hem nuttig omdat hij daardoor kennis
maakt met de verschillende gevallen die
kunnen voorkomen. In het algemeen be
wegen zich de depressies van 'n Westelijke
richting naar een Oostelijke, waarbij zij
meestal aan de Noordwestelijke zijde van
ons land voorbijgaan. Vele winter-storm-
depressies b.v. trekken dicht langs ons
land over de Noordzee van West naar Oost.
Hoe dichter het centrum langs ons land
gaat, hoe sterker de weersveranderingen zijn
Uit den aard der zaak is de rijke stof
van beschouwingen, waartoe de depressies
aanleiding geven, met het weinige, dat in
deze twee artikelen erover gezegd is, lang
niet uitgeput, maar de toegestane ruimte
in dit blad laat niet toe meer bijzonder
heden te vermelden. Ik hoop echter in
volgende artikelen telkens een en ander
te "pas te brengen, dat op depressies be
trekking heeft, want zij spelen, daar zij
zooveel voorkomen, een zeer belangrijke
rol in de weersgesteldheid in ons land.
Nu de lezer met deze artikelen met de
depressies eenigszins bekend is gemaakt,
kan over de bijzondere eigenschappen met
meer vrijheid gesproken worden. C. N.
Verdere koersdaling ter Beurze - Zal het
Fransch-Amerikaansche crediet voor
Engeland afdoende zijn - De positie
der Engelsche banken - Gedeeltelijk
moratorium voor Braziliaansche
buitenlandsche schuld - Her
opening der Duitsche beurzen
- Nieuwe verkoopsdruk voor
Aandcelen Koninklijke
Petroleum.
De dalende beweging op de fondsen-
markt, die slechts door een kortstondige
opleving na de publicatie van het Hoover-
plan was onderbroken, heeft In de afgc-
loopen week verderen voortgang gemaakt.
Hoewel de ojnzetten van beperkten om
vang bleven, zijn de koersen, zoowel op de
buitenlandsche beurzen als te Amster
dam, ten deele weder scherp teruggeloo-
pen. De hoop, dat de definitieve tot
standkoming der Engelsche crediet-over-
eenkomst met de Ver. Staten en Frank
rijk, tot verleening van steun aan den
Pondenkoers, een stlmuleerenden invloed
op het zakenleven in het algemeen, en
derhalve ook op de fondsenmarkt, zou
uitoefenen, is geenszins vervuld. Integen
deel. Men zou kunnen zeggen, dat juist
het tot stand komen der credietovereen-
komst velen de oogen heeft geopend voor
de moeilijke positie, waarin Engeland op
fmanciëel gebied is geraakt.
De spoed, welke bij het afsluiten der
crediet-actie is betracht, he^ft dan ooi:
wel duidelijk in het licht gesteld, noe
acuut de moeilijkheden waren geworden.
Nog slechts enkele maanden geleden zou
men in Engelsche financiëele kringen de
mogelijkheid, dat Engeland een zoo drin
gend beroep op de medewerking van het
buitenland zou moeten doen, om redding
in den nood te brengen, met verontwaar
diging van de hand hebben gewezen. En
thans wordt zelfs reeds de vraag ernstig
besproken, of de tot dusverre verleende
ontzaglijke credieten wel voldoende zul
len zijn om het gevaar, dat het Pond
Sterling bedreigde, afdoende te keeren.
Het eerste crediet van 50 millioen Pond
Sterling, dat door de Amerikaansche Fe
deral Reserve Bank en de Bank van
Frankrijk in het begin van Augustus to
zamen was verstrekt, is tengevolge van de
steunaankoopen van Ponden door de Bank
van Engeland vrijwel uitgeput. Thans is
een nieuwe crediet van 80 millioen Pond
Sterling geopend, eveneens voor de helft
door Frankrijk, voor de andere helft docr
de Ver. Staten, echter ditmaal niet door
de circulatie-banken dezer landen, doch
door een particulier bankconsortium, ter
wijl, voor zoover het Fransche crediet
aangaat, een deel zelfs door middel van
een uitgifte van schatkistbiljetten op de
open markt ls ondergebracht.
Door de verleening van dit nieuwe cre
diet is de positie van het Pond Sterling
wel voorloopig verzekerd; mocht het ech
ter even snel uitgeput raken als het
eerste crediet, dan zou de algeheele toe
stand heel waternstiger moeten worden
beoordeeld dan vóór de tot stand koming
der steunactie, aangezien dan het ver
trouwen geheel zou zijn verdwenen.
Voor het oogenblik geeft het Pond
Sterling een stijging te zien. Men moet
echter wel aannemen, dat deze verbete
ring vrijwel geheel is toe te schrijven
aan de met behulp van het nieuwe cre
diet uitgevoerde steunoperatiën, vooral
wanneer men ziet, dat het koersherstel
van de Engelsche valuta niet gepaard is
gegaan met een overeenkomstige koers-
verbetering van Engelsche staatsfondsen.
Integendeel: de noteeringen van laatst
genoemde zijn nog verder ingezakt, het
geen er duidelijk op wijst, dat het ver
trouwen in het Engelsche staatscrediet
nog geenszins is teruggekeerd. Inderdaad
heeft de in Engeland heerschende strijd
over de saneering der Staatsfinanciën,
zelfs na het aan het bewind komen der
Nationale Regeering, tot nieuwe bezorgd
heid aanleiding gegeven, en zoolang de
Engelsche Staatsbegrooting niet definitief
in evenwicht is gebracht, zal men wel
rekening moeten houden met een aan
houden der onzekere tendenz.
De vrees, dat het einde van den ultimo
moeilijkheden met zich zou kunnen bren
gen voor Engelsche banken, die groote
credieten in Duitschland hebben loopen,
is tot dusverre gelukkig niet bewaarheid.
Aangenomen mag worden dat een deel
van het Fransch-Amerikaansche crediet
is of zal worden aangewend, om aan de
desbetreffende instellingen steun te ver-
leenen; b.v. in den vorm van een aflos
sing der Duitsche credieten.
Dat hiermede inderdaad ontzaglijke be
dragen zijn gemoeid, blijkt wel daaruit,
dat de door de Londensche financiëele
wereld aan Duit-schland verstrekte cre
dieten volgens officiëele gegevens, niet
minder dan 1.15 milliard Mark of rond
£55 millioen bedragen, waarvan £31.7
millioen op rekening komt van accept-
credieten. Wanneer men bedenkt, dat be
halve deze thans „vastgevroren" credie
ten de Engelsche banken ook nog zware
verliezen lijden op de bedragen, die zij in
verschillende Zuid-Amerikaansche lan
den hebben belegd, dan kan men zich een
denkbeeld maken van de moeilijkheden,
waarvoor de Londensche City zich cmder
de tegenwoordige omstandigheden ge
plaatst ziet en waartegen zij, zonder cle
hulp van het buitenland, niet opgewassen
zou zijn.
De jongste onaangename verrassing
voor de City vormde het besluit van de
Braziliaansche regeering, om de aflossing
van haar buitenlandsche schulden voor
loopig op te schorten, met uitzondering
van de beide „fundeerings'Meeningen van
1898 en 1915 (die beide ook op de Amster-
damsche beurs genoteerd-zijn) en van de
7</2 pCt. koffie-leening van 1922. De Bra
ziliaansche regeering motiveert het be
sluit met de moeilijkheid, om de voor de
aflossing benoodigde buitenlandsche valu
ta's te verkrijgen, zonder nadeelige ge
volgen voor den wisselkoers. Zij is wel be
reid, om bij een nader overeen te komen
bank de desbetreffende bedragen in Bra
ziliaansche Milreis, tegen een wisselkoers
van 4,4 pence te deponeeren Met de be
taling van rente op haar buitenlandsche
verplichtingen gaat de Braziliaansche
regeering vooralsnog voort; de officieele
mededeeling, dat zij hoopt, ,,als gevolg van
de door de opschorting der aflossing ver
kregen verlichting in staat te zijn, voort
te gaan met de verschaffing van voor de
rentebetaling benoodigde buitenlandsche
valuta", doet echter ook in dit opzicht
niet veel goeds verwachten. Wij herin
neren er aan, dat dit nu reeds de derde
keer is, dat Brazilië de aflossing op haar
buitenlandsche schuld tijdelijk heeft ge
staakt. De beide vorige keeren, in 1898 en
RECLAME.
3036
in 1914, werd een regeling getroffen, op
grond waarvan rente en aflossing voor
een periode van drie jaar „geconsoli
deerd" werd in den vorm van stukken van
een nieuwe leening, op bepaalde voor
waarden. Het thans door de Braziliaan
sche regeering genomen besluit is te
teleurstellender, omdat men gehoopt had,
dat de door den Engelschen financieelen
adviseur der Braziliaansche regeering, Sir
Otto Niemeyer, voorgestelde financieele
hervorming geleidelijk een verbetering in
den financieelen toestand van Brazilië zou
hebben gebracht.
Droeg het gedeeltelijke Braziliaansche
moratorium, dat tot een verdere scherpe
dalmg leidde van Braziliaansche, ook op
de Amsterdamsche beurs verhandelde
fondsen, het zijne bij tot de gedrukte
stemming, hierbij kwam nog de onzeker
heid in verband met de heropening der
Duitsche beurzen, die op Donderdag j.l,
neeft plaats gevonden.
Wel had de Duitsche regeering, in over
eenstemming met de beursbesturen, ver
schillende voorbereidingen getroffen, ten
einde de te verwachten schokken zooveel
mogelijk op te vangen. Van te voren moest
immers wel worden verwacht, dat de
koersen bij de heropening aanzienlijk
lager zouden moeten zijn dan die op 11
Juli, den datum der beurssluiting, vóór
het intreden van de bankcrisis. Ook op
de buitenlandsche beurzen zijn de koersen
van aandeelen zoowel als van Duitsche
obligatiën in den tusschentijd scherp ge
daald. Er waren maatregelen genomen,
om op den eersten beursdag aanbod en
vraag zooveel mogelijk met elkander in
overeenstemming te brengen. In de ge
vallen, waarin zulks niet mogelijk was, en
de koersverschillen tegenover de laatste
officieele koersen van 11 Juli te abnor
maal groot zouden zijn, zouden de notee
ringen worden geschrapt. Van een alge-
meene steunactie was afgezien, maar wel
was overeengekomen, om, ieder geval op
zichzelf beoordeelend, aan daarvoor in
aanmerking komende fondsen steun te
verleenen. Door uitbreiding van de mo
gelijkheid tot beleening van fondsen en
uitstel van het executeeren van „onder
liggende" posities, heeft men de harde
kantjes reeds van te voren zooveel moge
lijk trachten af te slijpen. Dank zij al deze
maatregelen was het aanzien van de Ber-
lijnsche beurs bij de heropening zeer kalm
en konden opgewonden tooneelen worden
vermeden. Dit neemt niet weg, dat ver
schillende noteeringen meer clan een
kwart beneden de laatste officieele koer
sen van 11 Juli kwamen te liggen, ondanks
het feit, dat al het aangeboden materieel
niet werd opgenomen, doch dat 't ponds
pondsgewijze werd geplaatst, terwijl een
aantal koersen geheel uitvielen.
De noteeringen van obligatiën en andere
vaste rente dragende fondsen hebben zich
natuurlijk meerendeels aangesloten aan
de scherpe daling, die zich in den tus
schentijd voor de desbetreffende papieren
op de buitenlandsche beurzen had vol
trokken.
Op de Amsterdamsche beurs was "hef
koersverloop van Duitsche obligatiën eenigs
zins onregelmatig, maar de grondtendenz
blijft toch flauw, ben goeden indruk maak
te het intusschen, dat de Nederlandsche
banken en bankiers, die credieten in Duitsch
land hebben uitstaan, thans vrijwel unaniem
besloten hebben, tot het uitstel-con
sortium toe te treden, wat niet in de
laatste plaats te danken schijnt te zijn
aan de houding van de Nederlandsche
Bank, die haar volledige steun heeft toe
gezegd, wanneer de verlenging dezer cre
dieten moeilijkheden mocht opleveren. De
thans tot stand gekomen overeenkomst tot
verlenging der Duitsche credieten is der
halve ook voor buitenstanders van belang,
omdat daaruit een geest van vertrouwen
spreekt in de verdere financiëele ontwikke
ling van Duitschland, die zich ook in
een geleidelijke herleving van het handels
verkeer zal kunnen gaan weerspiegelen.
De overige afdeelingen der Amsterdam
sche beurs blijven stil en ongeanimeerd,
bü afbrokkelende koersen. Sommige aan
deelen hebben zelfs een vrij scherp koers
verlies. te boeken gehad; zoo b.v. aan
deelen Koninklijke Petroleum, die weder
onder scherpen verkoopsdruk te lijden
hadden, op geruchten volgens welke de
Shell Transport, Trading Co., haar zuster
maatschappij, een zeer ongunstigen afzet
zou hebben en groote verliezen zou hebben
geleden op haar deelnemingen. Nu staat
het wel vast, dat de gang van zaken in
de petroleumindustrie ook in sterke mate
van de algemeene economische crisis heeft
te lijden en dat verschillende dochter
ondernemingen (men denke slechts aan
ae Amerikaansche Shell Union Oil Corpo
ration) ongunstige resultaten moeten boe
ken. Dit neemt echter niet weg, dat de
innerlijke positie der koninklijke Shellgroep
gezond is, en hierop heeft dan ook een
der Engelsche leiders gewezen in een
geruststellende verklaring aan een En-
gelsch blad, waarbij hij tevens verklaarde,
dat de positie der Maatschappij, ondanks
de op het oogenblik ongunstige /vooruit
zichten voor de petroleumindustrie, lang
niet zoo achteruit is gegaan als uit de daling
van de koersen van de aandeelen der
Mij. zou kunnen worden geconcludeerd.
Deze mededeeling maakte een gunstigen
indruk, zoodat aandeelen Koninldijke, na
een nieuw laagte-record te hebben bereikt,
een klein gedeelte van het geleden koers
verlies konden inhalen.
Dit oefende ook eenigen invloed uit op
de andere afdeelingen, waardoor de koer
sen in het algemeen iets boven het laagste
in de afgeloopen week bereikte punt sluiten.
Ip Industrieelen ging zeer weinig om. Het
meest de aandacht trokken nog Küchen-
meister's Acoustiek, die bij een koers van
ca. 71/2 pet. vrijwel tot de non-valeurs
kunnen worden gerekend, als gevolg van
de ongunstige financieele positie van het
geheelt Küchenmeister-concern, dat intrin
siek te zwak was, om aan de door de
economische en c red iet-crisis in Duitschland
verox rzaakte schokken weerstand te bieden.
Tegen het einde der week kon de koers
iets verbeteren, voornamelijk op dekk.ngen
door de contramine, die blijkbaar nog met
verdere liquidaties rekening had gehouden.
Rubberaandeelen 'zakten eveneens nog
verder in koers in, nu de rubberprijzen
in Londen, in plaats van een herstel, nog
2—3
