Scherts In Schets.
72sle Jaargang
VRIJDAG 4 SEPTEMBER 1931
No. 21921
STADSNIEUWS.
BURG. STAND VAN LEIDEN
KERK- EN SCHÖOINIEUWS
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN :i
30 Cts. per regel voor advertentlën uit Lelden eD plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentlën
uitsluitend bi) vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueels opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:]
Voor Lelden per 3 maanden f.2.35, per week f.0.18
Buiten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f.2.35 4- portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
HET 18de INTERNATIONALE
ORIËNTALISTENCONGRES.
Nog eenige bijzonderheden.
Naar wij vernemen zal het 18de inter
nationale oriëntalistencongres, dat de
volgende week hier ter stede zal worden
gehouden, a.s. Maandagmiddag te 3 uur in
de groote Stadsgehoorzaal, welke voor dit
doel feestelijk wordt versierd, door den
minister van onderwijs, kunsten en weten
schappen, den heer Terpstra, officieel
worden geopend.
Tot de openingsplechtigheid zijn ook
uitgenoodigd verschillende notabelen uit
onze gemeente zoomede de gastheeren der
congressisten.
De voorzitter van het congres, prof. dr.
C. Snouck Hurgronje, houdt vervolgens
een rede, waarna de circa 600 deelnemers
en deelneemsters zich onmiddellijk bege
ven naar den Hortus Botanicus, waar het
„Oostersch Genootschap" een thee aan
biedt.
Noemden wij kort geleden de bekendste
buitenlandsche geleerden, thans volgen
hieronder de namen der voornaamste re-
geeringsvertegenwoordigers.
De Duitsche regeering is o.a. vertegen
woordigd door prof. E. Littmann, bekend
Arabist en kenner van tal van Semietische
en andere talen. België zendt o.m. den
Egyptholoog prof. J. Capart; Egypte haar
gezant te Londen, Z.E. dr. Hafez Afifi
Pacha. Verder komen er nog de Ameri-
kaansche hoogleeraren W. F. Albright, be
kend over zijn opgravingen in Palestina;
de Fransche sanskrietist prof. Sylvain
Lévi en zijn beroemde landgenooten prof.
P. Pelliot (sinoloog) en prof. L. Massignon
(Arabist).
De Hedjaz vaardigde eveneens een diplo
maat af: Z.E. Hafiz Wahba, gezant te
Londen, terwijl Italië o.m. vertegenwoor
digd is door den vermaarden Arabist, prof.
C. A. Nallino.
's Avonds te 8 uur vertrekken de con
gressisten met extra-trams naar Den Haag
waar zij in de Ridderzaal namens de re
geering worden ontvangen door de minis
ters van onderwijs, kunsten en weten
schappen en van koloniën. Vermoedelijk
is hierbij ook Z.K.H. Prins Hendrik tegen
woordig.
Dinsdagmiddag te halfdrie is een 30-tal
buitenlandsche gedelegeerden door H. M.
de Koningin ten Paleize Het Loo in bui
tengewone audiëntie genoodigd.
De volgende dagen worden geheel in
beslag genomen door de sectievergaderin
gen, welke voor het meerendeel in de
Academie en voorts in het botanisch labo
ratorium, het Instituut voor tropische
Geneeskunde en het Prentenkabinet wor
den gehouden.
Voor de dames-leden zijn uitstapjes ge
organiseerd naar Den Haag, Haarlem en
omstreken en de Leidsche musea. Voor
Dinsdagmiddag staat een thee in het
kasteel „Oud-Wassenaar" op het pro
gramma; Woensdagavond worden de con
gressisten officieel door het gemeentebe
stuur ontvangen; Donderdagavond is er
een gemeenschappelijk diner in „Huis ter
Duin" te Noordwijk; Vrijdagmiddag maken
de dames en heeren een boottocht over
de Kager- en Braassemermeren, terwijl
des avonds een Indonesische kunstavond
in de Stadszaal wordt aangeboden.
Zaterdagmorgen om 10 uur wordt het
congres officieel gesloten, 's Middags ver
trekt het geheele gezelschap per extra-
trein naar Amsterdam, waar door de
directie van het Koloniaal Instituut een
thee wordt aangeboden.
DE VICTORIA REGIA BLOEIT WEER.
De Victoria Regia in den Hortus ver
toont op het oogenblik wederom een vol
ledig ontwikkelde bloemknop, waarschijn
lijk de laatste in deze bloeiperiode. Wan
neer de voorteekenen niet bedriegen, zal
de bloem hedenavond tegen 9 uur ont
luiken. Teneinde degenen, die eenige
weken geleden door uitstedigheid niet in
staat waren de toenmaals geboden gele
genheid tot het aanschouwen van de
bloeiende Victoria Regia te benutten,
daartoe alsnog in staat te stellen, zal de
Hortus heden- en morgenavond van 9 tot
11 uur geopend en de kas met den tro-
pischen vijver verlicht zijn. De toegangs
prijs bedraagt f. 0.25.
Met het oog op het bezoek van de deel
nemers aan het Oriëntalistencongres is de
Hortus a.s. Maandag den geheelen dag
voor het publiek gesloten.
TERUGKEER VAN HONGAARSCHE
KINDEREN NAAR HUN LAND.
Gister zijn 130 Hongaarsche kinderen
weer naar hun vaderland teruggekeerd.
De kinderen uit Leiden gingen met den
gewonen trein om 17.45 naar Utrecht en
stapten aldaar op den D-trein naar Boeda
pest over.
Sommige pleegouders maakten de reis
naar Hongarije mede, anderen brachten de
kinderen tot Utrecht.
PAST OP UW HOND.
In de laatste dagen is een aantal scha
pen op het Schuttersveld, toebehoorende
aan den stalhouder D., door honden dood
gebeten.
Eigenaars van honden wordt in hun
eigen belang aangeraden beter toezicht
op hun honden te houden, daar zij voor
de schade aansprakelijk zullen worden ge
steld.
DE GERESTAUREERDE SYNAGOGE.
Zooals wij gisteren met een enkel woord
meldden, zal Zondagmiddag de gerestau
reerde Synagoge wederom in gebruik wor
den genomen. Drie maanden lang heeft
de Joodsche Gemeente haar godsdienst
oefeningen in een klein gebedszaaltje
moeten houden, waarbij de vrouwelijke
leden niet konden worden toegelaten.
Dank zij den krachtigen financieelen
bijstand van de vereeniging „Ngouzeir
Dalliem" was het kerkbestuur in staat de
restauratie grondig te doen plaats vinden.
Het werk werd onder leiding van het
architectenbureau Ponsen en Lohmann
uitgevoerd door de aannemersfirma Coert
en Ravestein.
Het gebouw werd inwendig opnieuw ge
schilderd, dank zij giften van verschil
lende leden konden nieuwe gordijen voor
alle ramen worden aangeschaft; de da-
mesvereeniging „Ezras Nosjiem" schonk
een koperen kroon voor de vrouwen
galerij en de firma E. Loeb de bekleeding
van het „Almemmor" (verhooging waar
de gebedsrollen worden voorgelezen) en de
betimmering van de Heilige Arke met de
fraaie decoratieve emblemen volgens
eigen ontwerp uitgevoerd in eiken-, ma
honie- en coromandeliiout. Tenslotte werd
er een aparte ingang met nieuwe trap ge
maakt naar de vrouwengalerij, welke van
32 gebrekkige tot 54 geriefelijke zitplaat
sen werd uitgebreid.
De inrichting van het Godshuis der
Joodsche Gemeente van Leiden is inder
daad veel verbeterd.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen:
Leidsche Coöp. Broodbakkerij en Ver-
bruiksvereeniging „Ons Doel", Haarlem
merstraat 184, Leiden. Uittredende 2e
voorzitter: A. J. W. Swanen, Leiden. Uit
tredende commissarissen: G. P. Onvlee,
Leiden, en J. H. van Leeuwen, Leiden,
Uittredende controleurs: J. Serdyn, Lei
den en C. v. d. Wilk, Leiden. Nieuwe voor
zitter: A. J. W. Swanen, Leiden. Nieuwe
2e voorzitter: C. v. d. Wilk, Leiden. Nieuwe
commissarissen: A. v. d. Berg, Leiden en
Ph. J. de Leeuw, Leiden. Nieuwe 2e con
troleur: J. G. Snel, Leiden; nieuwe 3e
controleur: W J. Lut, Leiden.
Th. Jongen Eel, Hooftstraat 23, Alphen
a. d. Rijn, zadelmakerij en stoffeerderij.
Wijziging handelsnaam thans: J. Jongen
Eel v/h. Th. Jongen Eel.
HET PETITIONNEMENT VAN
DE NEDERL. DAGBLADPERS.
GROOTE INDRUK IN ZWEDEN.
Hedennlorgen tegen 11 uur is de
circa 25-jarige mej. van E. bij het ruiten
zeemen in haar woning in de Sumatra-
straat met haar hand door de ruit ge
schoten, waardoor zij een diepe snede in
de pols bekwam en in het Academisch
Ziekenhuis moest worden verbonden.
Zondagmiddag te halfeen zal de
laatste rondvaart in dit seizoen met het
stoomjacht „Pauline" over de Kager- en
Brasemermeren worden gehouden.
In verband met den verhoogden in
koopsprijs wordt de prijs van de melk
met ingang van a.s. Zondag met 1 cent
per Liter verhoogd.
GEBOREN:
Geertruida, d. van A. Lepelaar en S. E.
M. Crama Jan, z. van P. J. Koenen en
M. van Rij Henriette Hendrika Johanna
d. van B. Bekkering en A. M. Peeters
Cornelia Petronella, d. van A. Dirkse en
J. E. M. van der Poel Hans, z. van J. F.
Raar en C. van Hulst Maria, d. van G.
Bon en M. Boom.
ONDERTROUWD.
C. Klinkenberg, jm. 24 j. en G. Bakker,
jd. 22 j. H. J. Arkeveld, jm. 24 j. en H.
Ch. Hentrup, jd. 19 j.
GEHUWD.
N. C. Beudeker, Jm. en G. Burgersdijk, jd.
OVERLEDEN
J. A. W. van Harteveld, z. 1 dg. S.
Hornstra, d. 10 mnd. J. Rhijnsburger
Colijn, wede. 86 J,
Het orgaan van den minister-president
spoort tot navolging aan.
Het Stockholmsch dagblad „Svenska
Morgonbladet" dat een der organen van
de Zweedsche regeering is, in het bijzon
der van den minister-president, heeft een
van de Nederl. Dagbladpers. Het petition
nement voor Internationale Ontwapening
van de Nederl. Dagbladpers. Hetpetition-
nement wordt een schitterend succes ge
noemd, en het blad dringt er op aan dat
Zweden het Nederlandsche voorbeeld zal
volgen. Het artikel vangt aldus aan:
„Over de geheele wereld is een reus
achtige mobilisatie van vredesvrienden
in gang voor de ontwapeningsconferentie
die te Genève gehouden zal worden. Re
soluties worden aangenomen, handteeke-
ningen worden verzameld. Op vele plaat
sen werden mooie resultaten bereikt,
maar zeker heeft men nergens een zoo
sterken bijval weten te verwekken als in
Holland. Hoe ongelooflijk het ook moge
klinken, men heeft daar nl. in enkele we
ken tijds niet minder dan 2.400.000 hand-
teekeningen bijeengebracht,"
De schrijver wijst er verder op, dat in
Holland een zeer sterke partij-verdeeld
heid bestaat, zoodat men het als vrijwel
onmogelijk zou beschouwen, al deze groe
pen in een gemeenschappelijke actie te
vereenigen. Toch is dit ten opzichte van
Internationale ontwapening gelukt. Het
blad geeft een uitvoerige uiteenzetting
van de wijze waarop de Hollandsche cam
pagne gevoerd is. Het wijst er op, dat be
kende persoonlijkheden uit politieke, fi-
nancieele en wetenschappelijke kringen
tot teekenen hebben aangespoord en dat
ook van de kansel warme aanbevelingen
om te teekenen tot het publiek werden
gericht.
Verder wordt medegedeeld, dat de Ne- i
derlandsche Dagbladpers zich met de
pers-organisaties in andere landen in ver
binding heeft gesteld om tot dergelijke
actie aan te sporen.
Het artikel eindigt piet de mededeeling
dat de Zweedsche veréeniging van direc
teuren alle gewenschte bescheiden uit
Holland zal ontvangen en concludeert:
„Daarna moet de zaak ook hier aangevat
en volbracht worden."
PREDIKBEURTEN.
VOOR ZONDAG 6 SEPTEMBER.
BENTHUIZEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien en
nam. 6 uur, ds. Mulder van Voorthuizen.
Geref. Gem.: Voorm. halftien en nam.
2 en 6 uur, leesdienst.
BOSKOOP.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur,
ds. Glas.
Evangelisatie: Voorm. halftien en nam.
6 uur, ds. Severein van Dordrecht.
Salvatori: Voorm. halftien, de heer de
Jonge; nam. 6 uur, ds. Brouwer van
Alphen.
Chr. Geref. Kerk: Voorm. halftien en
nam. 6 uur, leesdienst.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 6 uur,
ds. Petersen.
Rem. Geref. Kerk: Voorm. 10 uur, ds.
van Nooten.
HAZERSWOUDE.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur, ds.
van Okken van Eenta; nam. 7 uur, as.
Kiehl.
Geref. Kerk: Voorm. half elf en nam.
halfacht, ds. den Hartogh.
HOOGMADE.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. half elf, ds.
Odé van Koudekerk.
DE KAAG.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur, ds.
Touw.
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halftien (Bed.
H. D.), ds. Bruyn; nam. 6 uur, de heer de
heer de Witt van Noordwijk.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
6 uur, ds. Meijering.
KATWIJK-AAN-ZEE.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 6 uur,
ds. Ingwersen.
KOUDEKERK.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur, ds. de
Bruin van Alphen; nam. halfzeven,
ds. Odé.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 7 uur,
ds. Haspers.
LEIDERDORP.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur, ds. J.
van der Wiel van Oost-Capelle; nam. half
zeven, ds. Bosman van Maassluis.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
halfzeven, ds. Dijk.
NIEUWKOOP.
Ned. Herv. Kerk: Nam. 2 uur, ds. van
Wijngaarden.
Geref. Kerk: Voorm. half elf, ds. Dam
van Bodegraven; nam. halfacht, lees
dienst.
Remonstr. Kerk: geen opgave ontJ-
yangen.
J'
OP IETS GEBRAND ZIJN.
NOORD WIJKERHOUT.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur (Bed.
H. DJ, ds. van Noort.
OEGSTGEEST.
Ned. Herv. Gem. (Groene Kerkje):
Voorm. 10 uur, ds. Jansen Schoonhoven.
Irene: Nam. 5 uur, ds. Hennemann.
OUDE-WETERING.
Ned. Herv. Kerk: Nam. halftwee, ds.
Broeyer.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam.
halfzeven, de heer Tessel, cand. te
Utrecht.
SASSENHEEVI.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5
uur, ds. Krijkamp.
Geref. Kerk: Voorm. halftien en nam. 5
uur, ds. Kuiper.
Ned. Prot. Bond: Voorm. halfelf, ds. D.
Drijver van Haarlem.
TER-AAR.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halfelf (Bed.
H. DJ, ds. van Wijngaarden van Nieuw
koop; nam. halfacht, leesdienst.
Geref. Kerk: Voorm. halfelf en nam.
halfacht, ds. Warnink.
VALKENBURG.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur (Bed.
H. Dj en nam. halfzeven, ds. Hermanides.
VEUR-LEIDSCHENDAM.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur en
nam. halfzeven, ds. de Wit.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 5 uur,
ds. Boukema.
WADDINXVEEN.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 uur (Bed.
H. DJ en nam. halfzeven, ds. de Looze.
Geref. Kerk: Voorm. 10 en nam. 6 uur,
ds. Smidt.
Chr. Afg. Gem.: Voorm. 10 en nam. 6
uur, ds. Grisnigt.
WARMOND.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. 10 en nam. 6
uur, ds. de Bel.
WASSENAAR.
Ned. Prot. Bond: Voorm. halfelf, ds. H.
W. Bloemhof f van Hillegersberg.
ZOETERWOUDE.
Ned. Herv. Kerk: Voorm. halfelf, ds. W.
Hoekzema van Paesens (FrJ.
BINNENLAND.
De heer Gelderman gekozen tot alge
meen voorzitter van het Verbond van
Nederlandsche Werkgevers. (Binnenland,
le Blad).
De invoer van steenkolen in België;
besprekingen te Antwerpen. (Binnenland,
le Blad).
Doodelijk auto-ongeluk bij Oldebroek;
een architect uit Rotterdam gedood.
(Gemengd, 2e Blad).
Vergadering van den Nederlandschen
Bond van Gemeente-ambtenaren. (Bin
nenland, le Blad).
BUITENLAND.
Toenemende ongerustheid over het lot
van de „Nautilus"; plannen voor een
hulpexpeditie (Tel., 1ste Blad).
De Pers over de verklaringen van dr.
Schober en dr. Curtius, (Buitenland en TeL
le Blad).
Aanvulling van de nationale regeering
in Engeland. (Buitenland, le Blad).
Geruchten over een verloving van koning
Carol van Roemenië met een 16-jarige
Italiaansche prinses. (Buitenl. le Blad).
De revolutionaire beweging in Chili
breidt zich uit. (Buitenland, le Blad).
NIEUWE PLANNEN IN DE FRIESCHE
BEWEGING.
De N. R. Crt. meldt:
In verband met de wijziging der wet op j
het lager onderwijs, die weldra door de
regeering aan de orde zal worden ge
steld, bestaat het voornemen, dat nog in
den loop van dit jaar te Leeuwarden
een Friesch onderwijscongres wordt ge
houden, uitgaande van de leidende orga
nisaties in de Friesch-nationale bewe
ging.
Tevens zal een actie op touw worden
gezet om te komen tot de stichting van
een persbureau voor de Friesche zaak.
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Etten c.a. (N.BJ A. Ver
waal, te Alkmaar; te Enter (OJ, H. Hase-
lager, te Baambrugge; te Putten, B. Ba
telaan, te Barneveld.
Te Roermond A. Keers, te Breskens. Te
Amstelveen, W. Rijnsburger, te Pols
broek en Vlist.
Aangenomen: Naar Schoondijke, E. A.
A. Snij delaar, te Westerbork.
Bedankt: Voor Ouderkerk aan den
IJssel, J. E. Klomp, te Ede; voor Putters-
hoek, E. V. J. Japchen, te Maartensdijk;
voor Genemuiden, Joh. C. Terlouw, te
Kamperveen; voor Hellevoetsluis, J. H.
Wessel, te Buren.
GEREF. KERKEN.
Tweetal: Te Rotterdam (vac. C. B. Ba-
vinck) J. H. Sillevis Smitt te Semarang,
en P. C. de Bruijn, te Apeldoorn; te Ouds-
hoom, G. C. Berkouwer; te Oudehorne, en
G. Mulder, te Slikkeveer.
Beroepen: Te 's-Gravendeel, J. M. Spier,
te Dussen.
CHR. GER. KERK.
Aangenomen: Naar Harderwijk, J. Tom-
minga, cand. te Franeker.
Bedankt: Voor Aalten en voor Den Hel
der, J. Tamminga, te Franeker.
DE LEEFTIJD DER LEERLINGEN DER
LAGERE SCHOOL.
De Onderwijsstatistiek van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek heeft den
gemiddelden leeftijd der leerlingen van
de lagere school in de plattelandsge
meente de gemiddelde leeftijd in de eer
ste leerjaren hooger is dan in de groote
gemeenten. Ook blijkt, dat de meisjes
steeds op jeugdiger leeftijd in de achter
een volgende leerjaren zijn geplaatst dan
de jongens.
Bij het nagaan der verschillen in ge
middelden leeftijd tusschen de leerjaren
1 en 2, 2 en3, 3 en 4 en 4 en 5, vinden wij
steeds een hooger cijfer. Daarentegen
bedragen deze verschillen tusschen de
daarna volgende leerjaren telkens minder
dan 1 jaar.
De lijnen, welke de toeneming in ge
middelden leeftijd van jongens en meisjes
uitbeelden, loopen aanvankelijk ver boven
de lijn der normale toeneming. Dit valt
te verklaren uit den invloed, welke van
een vrij groot getal achterblijvenden op
het klassegemiddelde uitgaat. Bij den
overgang van het 5de naar het 6de leer
jaar beginnen de achterblijvenden af te
vallen. Dit heeft ten gevolge, dat hoewel
ook nu, een periode van ten minste 12
maanden voor het doorloopen van elk
leerjaar noodig blijft, de toeneming in
gemiddelden leeftijd belangrijk beneden
blijft. Dit verschijnsel herhaalt zich in de
volgende jaren en wel in stijgende mate.
Hiermede is de voornaamste eigenaar
digheid van den ontwikkelingsgang ge
karakteriseerd.
De gemiddelde verhooging is op het
platteland, behoudens een uitzondering
voor het 7e leerjaar, doorloopend gerin
ger dan die in de grootere gemeenten. De
verklaring van dit verschijnsel kan wor
den gezocht bij de leerlingen. Men zou
dan moeten aannemen, dat de platte
landskinderen het onderwijs met grooter
inzicht volgen dan die in de grootere ge
meenten. Ook is het echter mogelijk, dat
de leerkrachten op het platteland minder
selectief te werk gaan bij de bevordering
tot een hooger leerjaar. In de scholen,
waar meerdere leerjaren in een klasse
lokaal vereenigd zijn, zou de indeeling in
leerjaren een minder groote beteekenis
kunnen hebben dan in de grootere scho
len met afzonderlijke leerkrachten en
lokalen voor elk leerjaar. Daarbij komt,
dat in de kleinere gemeenten slechts een
zeer klein gedeelte der leerlingen voort
gezet onderwijs zal gaan genieten. Het is
mogelijk, dat ook hierdoor minder strenge
normen worden .yangelegd. Ook is het be
kend. dat in plattelandsscholen dikwijls
leerlingen worden bevorderd, omdat
plaatsgebrek het onmogelijk maakt hen
te laten zitten. Hier ligt een taak voor
paedagogen en psychologen.
Dit geldt ook met betrekking tot de
merkwaardige verschillen, welke er in de
gemiddelde vertraging tusschen de jon-.
