OUDE BOUWKUNST
RONDOM LEIDEN
VRAGENRUBRIEK.
Internationale Gladiolus
tentoonstelling te Haarlem.
FINANCIEEL OVERZICHT.
HEERENBAAI
LAND- EN TUINBOUW.
katwijk aan den rijn.
Volgens de overlevering Pars weidt er
ln zijn „Katwijksche Oudheden" uitvoerig
over uit zou Katwijk zijn naam te
danken hebben aan de Katten, een volks
stam uit Hessen, die zich ver voor 't begin
onzer jaartelling hier vestigde en die door
den uit hen voortgekomen legendarischen
Bato de voorouders der Batavieren zouden
zijn die zich later op het bekende eiland
tusschen Rijn en Waal neerzetten.
Tal van plaatsnamen: Kattendijke,
Katswoude, Katham, Katsand (Kadzand)
enz zouden er nog op kunnen wijzen, dat
zij inderdaad aan de Catti zijn ontleend.
Het ligt voor de hand, dat in prae-
historischen tijd na de hooge diluviale
gronden in 't Oosten, de dulnkust wel het
eerst bewoond moet zijn geweest en vooral
daar, waar de groote rivieren hun wate
ren in de zee uitstortten. Men weet, dat
de Romeinen hier hun Arx Brittannia
bouwden en den toren van Caligula.
Op deze dingen hopen wij later terug
te komen.
Wij beperken ons thans tot Katwijk
aan den Rijn, in de Middeleeuwen Catwyc
upten Rhyn genoemd. In de vroegere
Middeleeuwen was deze plaats van minder
beteekenis en kerkelijk onderhoorig aan
Valkenburg, dat een plaats van groote
beteekenis was. Na de invoering van het
Christendom was Valkenburg een der
oudste parochies van Rijnland. In de
10de eeuw behoorde de kerk, gewijd aan
de H. Maagd, aan het bisdom Utrecht. In
1241 werd zij door den Roomsch-koning
Willem II geschonken aan de Duitsche
orde, die er een commanderij vestigde.
Enkele namen als Commandeurssteeg
herinneren daaraan nog.
Enkele jaren later vestigde de orde te
Katwijk aan den Rijn een kapel aan St.
Joannes Baptisto gewijd. Dit wijst zeer
zeker op het toenemend belang van deze
plaats, welke tot dien tijd geen eigen
godshuis bezat.
Deze kapel werd in 1388 door den heer
Van Wassenaer, ambachtsheer van Kat
wijk aan den landcommandeur der Duit
sche orde geschonken en tegelijkertijd
verhgven tot parochiekerk, terwijl de kerk.
van "Valkenburg, dat toenmaals waar
schijnlijk reeds in beteekenis achteruit
ging een kapel van Katwijk werd.
De commanderij- werd tevens van Val
kenburg verplaatst naar Katwijk, wat
verklaart, dat we ook hier nog in de nabij
heid van de kerk een Commandeursstraat
vinden.
In genoemd jaar 1388 werd waarschijn
lijk de kapel afgebroken, terwijl de Duit
sche Ridders een nieuwe kerk bouwden
natuurlijk in Gothischen stijl.
Valkenburg werd in 1424 weer een af
zonderlijke parochie. Na de Reformatie
kwam het weer bij Katwijk tot 1619. Toen
werd de oorspronkelijke moederkerk weer
zelfstandig.
De kerk van Katwijk aan den Rijn kan
in haar oudste gedeelten niet ouder zijn
dan van 1388. Van de oorspronkelijke
Romaansche kapel van 1241 is niets meer
over. Deze kerk moet in den loop der
tijden heel wat veranderingen hebben
ondergaan. Ze werd herhaaldelijk uitge
breid en door de machtige ambachtsheeren
met kapellen verrijkt. In 1490 werd door
den 15den landcommandeur der Duitsche
Orde. den heer Splinter van Ezenge een
nieuw koor gebouwd.
Bovendien schijnt de kerk van den
aanvang af voorzien te zijn geweest van
een hoogen toren met een Gothische spits.
Deze toren moet in het laatste kwart der
17de eeuw voor een groot deel zijn afge
broken, terwijl het overblijvende gedeelte
van een nieuwe spits werd voorzien. Ik
vond ergens medegedeeld, dat dit in
t laatst der 18de eeuw zou zijn gebeurd,
maar de gravures uit Par^ en de teeke-
ningen uit de eerste helft der 18de eeuw
op het Leidsche gemeente-archief geven
den toren reeds vrijwel in zijn tegenwoor
dige verhouding tot de kerk.
Voor 1682 stond op het koor een torentje
met een Angelus-klokje, dat uit vrees voor
instorting wegens bouwvalligheid in dat
laar werd verwijderd.
Ik denk dat omstreeks dien tijd ook de
Westtoren onderhanden is genomen.
De schets van kerk en toren van Kat-
"Ijk-Binnen, welke boven dit opstel is
geplaats is gemaakt naar aanleiding van
een gravure van 1730. U ziet, dat toen
ter tijde de spits reeds verlaagd moet zijn
geweest.
We komen op deze kerk terug.
Mevr. A. L„ te L. In verband met de
moeilijkheden van de laatste weken ver
dient het aanbeveling u te voorzien van
een paspoort, al is de mogelijkheid niet
uitgesloten, dat men u op een bewijs van
Nederlanderschap laat passeeren.
Utrecht, tot Arnhem zie hierboven. Af
stand 69 KM. Vervolgens: Arnhem, Velp,
de Steeg, Ellecom. Doesburg, Drempt,
Eaag-Keppel, Doetinchem. Totaal 31.3 KM.
J. B„ te L. Indien de vader en moeder
»an een persoon, welke gestorven is zon
der nakomelingen en zonder echtgenoot
na te laten, vooroverleden is worden de
Moers en zusters tot de geheele erfenis
geroepen.
n „f:.*1 te B u dient met de firma in
te treden. Als de firma niet gene
gen is op uw veorstel in te gaan, zoudt I
Ir, gerechtelijk moeten vorderen ontbin- I
uing der overeenkomst met schadevergoe-
OFFICIEELE OPENING DOOR Jhr. ROËLL
De grootste en mooiste expositie,
ooit in Europa gehouden.
(Van onzen deskundigen medewerker).
Gisterenmiddag te twee uur werd in de
Bestuurskamer van het Krelagehuis deze
tentoonstelling in tegenwoordigheid van veie
genoodigden geopend. Onder de talrijke
aanwezigen merkten we o.m. op jhr. inr.
dr A.. Roëll, commissaris der Koningin in
de Prov. N. Holland, C. Maarschalk, bur
gemeester van Haarlem, eenige wethouders
van die gemeente en tal van besturen van
zustervereenigingen.
Nadat de vice-voorzitter der Gladiolus-
Vereeniging* de heer Leo J. W. Bijvoet, alle
aanwezigen, in het bijzonder den commis
saris der Koningin, het dagelijksch bestuur
der gemeente Haarlem en de buitenlandsche
jury-leden, had verwelkomd, gaf hij een
terugblik op de werkzaamheden, door de
vereeniging in dit 20-jarig tijdsverloop ver
richt. Duidelijk bleek hieruit dat deze
oogenschijnlijk zwakke scheut is uitgegroeid
tot een krachtige boor% hetgeen volgens
spreker te danken is aan de ^krachtdadige
onderlinge samenwerking. Voorts bracht
hij dank aan de medewerkers dezer expo
sitie, schenkers van medailles en niet het
minst aan den heer C. Thim, die zulk een
schoon geheel heeft weten te scheppen.
Spreker verzocht daarna jhr. mr. dr. A.
Roëll, de tentoonstelling te openen.
De commissaris der Koningin verklaarde
deze taak gaarne te aanvaarden, daar hem
weder de energie is gebleken van een
groep Nederlandsche kweekers, die niet
tegenstaande de moei'ijke tijden eendrachtig
samen werken en een gebeuren als thans
durven aanvaarden. Na een kernachtige
rede, die met een luid applaus werd be
antwoord, ve; klaarde spr. de tentoonstelling
voor geopend.
We zeiden het reeds: deze Gladiolen-
tentoonstelling is de grootste en mooiste
(wal etaleering betreft) welke ooit in
Europa gehouden is. Stellig zijn er nooit
zulke mooie en groote bloemen in de aller
nieuwste kleuren gebracht. Een onuitspreke
lijk aantal bloemen geven een harmonische
schikking, een kleurenspel om nooit te
vergeten.
In de hal exposeert de heer C. Thim
op smaakvolle wijze twee interieurs. Hier
toont de bloemsierkunstenaar wat met
Gladiolus te bereiken is. Kunstzinnig is het
arrangement met de roomgele bloemen
onder het kunstlicht.
In de beurszaal links vindt men de beste
verscheidenheden uit de grootbloemige en
primulinusklasse. Hier staat het neusje van
den zalm.
Rechts is allereerst een schitterende stand
van de N.V. de Groot en Co., in buiten
gewoon smaakvolle opstelling. Hier zien
we de reuzenkelken van 15—20 c.M. in door
snede, gegroeid op Nederlandschen bodem.
De N.V. P. Bijvoet en Co. heeft zeer
veel bijgedragen tot het succes dezer bloe
menweelde Niet alleen beslaat deze inzen
ding een groot gedeelte van den zijkant,
maar ook in het midden demonstreert z j
de waarde van de Gladiolus. Langs den
zijkant toonen zij fraaie bloemstukken van
Gladiolus primulinus, een ras, met een
tnooi kapje boven den stamper en de
meeldraden.
Tusschen beurszaal en restaurant vindt
men een keurcollectie zaailingen van de
firma Leopold Frietsch te Rastatt.
We gaan weer de beurszaal in en staan
bewonderend stil bij de imposante groep
van de N.V. Konijnenburg en Mark, waar
var. we reeds gisteren melding maakten.
Het is een groep, die nog nimmer ter
wereld vertoond is.
De firma P. van Deursen Iaat een
waardevolle groep handelssoorten zien, als
mede daarnaast een collectie nieuwe zaai
lingen.
De inzending van de N.V. K. Velthuys
en Co., is mede iets buitengewoons; het
is alsof een beeldhouwer heeft samenge
werkt met een bloemsierkunstenaar. Bloe
men op pilas.ters, zoo fraai harmonieerend
als slechts mogelijk is. Hier is werk ver
vaardigd dat door duizenden en duizenden
bewonderd moet worden.
We wandelen voort en zien een kleine,
niettemin magnifiek opgestelde groep van
den heer D. Heere. Het zijn reeds gangbare
handelssoorten van den eersten rang.
Ei naast vinden we een merkwaardige
groep nieuwe Gladiolen, na 1928 geïntro
duceerd. We laten gaarne aan het oordeel
der bezoekers over, hier de mooiste uit to
zoeken, doch vestigen de aandacht op de
Variëteit Good Hope, de eenige dubbele
der tentoonstelling.
De firma C. P. Alkemade Czn., die een
groot deel van de Gladiolen won, welke
thans in cultuur zijn, komt nu uit met de
allernieuwste aanwinsten. Het is een keur
collectie uit de rijke verzameling van Neer
land s grootsten Gladiolen-zaaier.
Dc N.V Gebr. Bijvoet laat in een mag
nifieke opstelling eveneens fraa'e handels
soorten zien, terwijl de hierop volgende,
interessante groep van de N.V. K. Velthuys
en Co. verscheidenheden laat zien uit de
Nanus, Colvillei en Heraut Gladiolen. Dit
zijn vroegbloeiende, laagblijvende rassen.
Deze lijken op lilliputters in den grooten
kring hunner familieleden.
Het midden der zaal is een groote bloe
menzee. Op den voorgrond de grootbloe
mige verscheidenheden van de N.V. P.
Bijvoet en Co., en wederom staan we be
wonderend te staren naar den buiten
gewonen kunstzin van onze kweekers en
bloemschikkers. Hoe juist gaf men aan
elke verscheidenheid een plaats.
In het midden exposeert de firma Wil
helm Pfilzer te Fellbach (bij Stuttgart) en
we brengen hem gaarne een eeresaluut.
Ook hier is de cultuur tip top, zoowel -wat
kleur als vorm betreft. Naast vele reeds
bekende zond de firma tal van nieuwe
zaailingen. Buitengewoon is het middenstuk
dat blijk geeft van den rijkdom, tegenwoor
dig in de Gladiolen aanwezig.
Hiernaast treffen we de N.V. de Ruyter
en Zoon aan, die met liefst niet mjnder
dan 275 nieuwe zaailingen exposeert, be
nevens een groote, artistieke groep handels
verscheidenheden.
Ten slotte nog een mooie groep Gladiolus
primulinus van den heer Joh. Captein,
waarvan men volop kan genieten, voor
vaasvulling onverbeterlijk.
Rest ons nog een woord van hulde aan
den bekwamen arrangeur, den heer C. Thim,
die op zoo lofwaardige wijze den aanleg
van de zaal verzorgde.
Teleurstellende kwartaalstaat der Steel-
trust - Dividendbetaling uit extra-inkom
sten en uit het surplus - De economische
vooruitzichten in de Ver. Staten - Moeilijke
positie der Londensche geldmarkt - Nieuwe
disconto-verliooging der Bank van Enge
land - Weinig ontspanning in Duitschland
- Ongunstige resultaten der Sumatra-
Tabaksmaatschappijen.
Terwijl de beurs in den laatsten tijd vrij
wel geheel beheerscht werd door de ge
beurtenissen in Duitschland en al wat
daarmede verband hield, hebben in de
afgeloopen week factoren van geheel an
deren aard weder hun invloed doen gelden.
Jammer genoeg waren deze laatste al even
min opwekkend en hebben zij de ter beurze
heerschende depressie slechts verder
verscherpt.
Daar was in de eerste plaats de teleur
stelling over de aanzienlijke verlaging van
het dividend door de U. S. Steel Corpo
ration. Wel had de beurs, gezien den on-
gunstigen gang van zaken ln de staal-
nljverheid en de berichten over sterke be
drijf sbeperking reeds van te voren met een
reductie van het kwartaals-dividend reke
ning gehouden. Men had echter gehoopt,
dat dit beperkt zou blijven tot een basis
van 5 doll, per aandeel per jaar. In wer
kelijkheid is, in plaats van het tot dus
verre gebruikelijke kwartaalsdividend van
1.75 doll, per aandeel, een dividend van
slechts 1 doll, per aandeel gedeclareerd,
wat derhalve gelijk staat met 4 doll, per
jaar, tegen tot dusverre 7 doll.
Deze ingrijpende dividendverlaging zou
wellicht nog niet zoo'n ongustigen indruk
hebben gemaakt, ware het niet. dat de
bedrijfsresultaten der Steeltrust in wer
kelijkheid nog veel slechter zijn
geweest dan uit de dividendvermindering
afgeleid zou kunnen worden. In het op
30 Juni geëindigde kwartaal heeft de be
drijfswinst der maatschappij nl. slechts
luttele 230.000 doll, bedragen. Dank zij den
verkoop van een onderhoorige onderne
ming (een openbaar nutsbedrijf), kon de
„netto-winst" echter tot 7.160.000 doll,
worden verhoogd.
Geheel afgezien van de vraag, of der
gelijke extra-Inkomsten, waardoor het
actief van de onderneming zooveel kleiner
wordt, wel voor dividenduitkeering behoo-
ren te worden aangewend, ligt het voor
de hand, dat zulke extratjes niet elk
kwartaal zullen voorkomen. Er moet der
halve rekening mede worden gehouden,
dat de volgende kwartaalstaat van de
Steeltrust nog een veel ongunstiger beeld
zal vertoonen dan de Juni-staat.
Bovendien was zelfs de winst inclusief
de opbrengst van de bedoelde ondermaat
schappij niet voldoende voor het dekken
van afschrijvingen en het betalen van het
verlaagde dividend. Er moet nog het for
midabele bedrag van 7.62 millioen doll,
aan het surplus worden onttrokken. In de
laatste drie kwartalen moest in totaal ca.
31'/i millioen doll, uit het surplus worden
genomen en het is begrijpelijk, dat een
dergelijke politiek niet langen tijd kan
worden gehandhaafd, wanneer de toestand
in de staalnij verheid zich intusschen niet
ten goede mocht keeren.
Het bestuur der Steel Corporation schijnt
er nog steeds op uit te zijn, door een ver
laging der productie-kosten de winstmo
gelijkheden zooveel mogelijk te vergrooten.
In het eerste halfjaar zijn reeds de loonen
der arbeiders verminderd; thans wordt
overwogen, ook de salarissen van ambte
naren en employe's te „herzien".
De publicatie der resultaten v. d. Steel
trust heeft niet alleen 'n koersdaling van de
aandeelen tot gevolg gehad, maar de ge
heele New-Yorksche beurs ongunstig ge-
invloed; men vreest, dat de dividendver-
laging door deze belangrijke onderneming
een aansporing voor het bestuur van ver
schillende andere maatschappijen zal zijn,
om eveneens een uiterst voorzichtige di
videndpolitiek te gaan volgen. Bovendien
ziet men in de drastische vermindering
van het dividend door de Steeltrust een
aanwijzing, dat de thans heerschende ma
laise nog langen tijd zal voortduren.
Veel is hiervan nog niet te zeggen; bij
zonder opwekkend zijn de berichten uit de
verschillende takken van nijverheid ech
ter vooralsnog niet, en het is dan ook
nauwelijks te zien, waarop de Amerikaan-
sche Gezant in Groot-Britannië, die zich
bij zijn terugkeer uit de Ver. Staten over
den toestand aldaar vrij optismistisch
uitte, zijn verwachtingen eigenlijk bouwt.
Hij meende er vrijwel zeker van te kunnen
zijn, dat men in Amerika tenminste het
dieptepunt der depressie heeft bereikt, en
wat op zichzelf reeds zou beteekenen, dat
een betere toestand in aantocht" is.
Het eenige positieve feit, waarop hij
hierbij kon wijzen, is, dat in een groot
deel van het land (hoewel niet overal) het
verbruik van electrische kracht is toege
nomen. Nu is aan de tegenwoordige de
pressie een vermindering van dit verbruik
voorafgegaan, en op de omstandigheid, dat
er thans weder voor het eerst een stijging
is waar te nemen, meent Generaal Dawes
(die bekend is geworden door zijn mede
werking aan het naar hem genoemde, in
middels door het Youngplan vervangen
„Dawesplan" tot regeling der oorlogs
schulden) zijn optimistische verwachtin
gen te mogen baseeren.
Behalve door de zwakke stemming der
New Yorksche beurs zijn de Europeesche
fondsenmarkten ook zeer ongunstig geïn
fluenceerd door de voortdurende flauwe
houding van het Pond Sterling. In een
vorig overzicht hebben wij er reeds op
gewezen, dat de situatie van de Londen
sche geldmarkt meer dan die van de
overige centra door de jongste verwikke
lingen in het Duitsche bankwezen is ge
schokt. Wanneer men er zich rekenschap
van geeft, welke plaats Londen als inter
nationaal financieel centrum in het cre-
diet- en geldverkeer inneemt, kan dit
geenerlei verwondering baren. Dank zij de
voortreffelijke organisatie van het accept
en disconto-bedrijf, de van oudsher be
staande financiëele relaties met de over-
zeesche landen en de kennis der crediet-
verhoudingen in de geldnemende staten
is Londen beter dan eenig ander geld-
centrum in staat, de ter beschikking
staande middelen op de meest voordeelige
wijze uit te zetten.
Niet alleen de eigen, hiervoor in aan
merking komende gelden, zijn via de Lon
densche acceptmarkt in het buitenland
belegd, maar ook aanzienlijke bedragen uit
het buitenland vloeien geregeld naar de
Londensche markt, vanwaar ze dan wor
den uitgezet op die markten, die daartoe
het best gelegenheid bieden. Uit den aard
der zaak is het in de laatste jaren vooral
Centraal-Europa geweest, dat voortdurend
als credletnemer optrad. Bovendien heeft
Londen belangrijke middelen verstrekt
voor de financiering van den producten-
handel van Zuld-Amerika (koffie-Voor-
schotten voor Brazilië, Chili-salpeterwis-
sels enz.)
Nu de credietnemers in Midden-Europa
niet in staat zijn, de loopende verplichtin
gen op tijd te voldoen, en nu bovendien
de toestand in de meeste Zuid-Amerikaan-
sche staten als gevolg van de scherpe
daling der productenprijzen en de politieke
woelingen groote zorgen baart, zijn velen,
die hun gelden aan Londen ter beschik
king hadden gesteld, ongerust geworden.
In toenemende mate zijn deze geldgevers,
waaronder de Fransche banken een zeer
voorname plaats innemen, overgegaan tot
opvraging van hun Engelsch tegoed. Het
valt de Engelsche banken echter buiten
gewoon moeilijk, aan de desbetreffende
aanvragen te voldoen, nu de credieten, die
zij op hun beurt in het buitenland hebben
uitgezet, voor een belangrijk deel „bevro
ren" zijn.
Geruchten, volgens welke de Engelsche
autoriteiten ernstig zouden overwegen,
een „moratorium" in te stellen naar
Duitsch voorbeeld, zijn Intusschen cathe-
gorisch tegengesproken. Zij hebben ech
ter de ongerustheid doen toenemen en een
verderen druk op het Pond Sterling uit
geoefend, wat de Bank van Engeland tot
nieuwe goudafgiften heeft genoopt. Na
dat de disconto-verhooging van 2tot
3'/i pet. onvoldoende was gebleken, om
aan dezen gouduitvoer paal en perk te
stellen, heeft de Engelsche circulatie
bank haar rentevoet opnieuw verhoogd
met een vol percent. Gevreesd moet wor
den, dat ook deze maatregel zijn doel zal
missen. Immers speelt de hoogte van het
renteniveau bij de uitzetting of de terug
trekking van gelden in het buitenland
thans slechts een zeer ondergeschikte rol.
De buitenlanders, die hun tegoed uit Lon
den terugtrekken, zullen er mede blijven
doorgaan, zoolang zij ongerust zijn over
de positie van de Engelsche geld- en wis
selmarkt.
Een betere uitwerking dan de disconto-
verhooging zal waarschijnlijk het resul
taat hebben van de besprekingen tusschen
de Engelsche en de Fransche bankautori-
teiten. Hoewel de aanvankelijke berichten,
die spraken van een groot Fransch crediet
aan Engeland tot steun van den wissel
koers, in dezen vorm niet juist blijken ge
weest te zijn, is het toch wel duidelijk,
dat er bepaalde afspraken zijn gemaakt
om door aankoopen van Pondenwissels te
Parijs, die aan de Bank van Frankrijk ter
herdisconteering kunnen worden aange
boden, de daling van het Pond tegen te
houden.
Niet alleen voor Engeland zelf, maar
ook voor Duitschland zal het van groote
beteekenis zijn, wanneer een verlichting
in de positie van Londen zou intreden. De
Londensche banken en accepthuizen zou
den daardoor beter in staat worden ge
steld, om op hun beurt hun in Duitsch
land op korten termijn loopende credie
ten te handhaven of zelfs uit te breiden,
wat ook de acute moeilijkheden der Duit
sche debiteuren vermindert.
In den toestand in Duitschland Is nog
slechts weinig ontspanning ingetreden.
Wel wordt het geldverkeer weer geleidelijk
uitgebreid. Door de oprichting van de
nieuwe Akzept- und Garantie-bank, in
welker kapitaal van M. 200 millioen het
Duitsche Rijk voor twee vijfden deel
neemt, en die tot taak heeft, credieten te
verleenen op giro-rekeningen en als borg
stelling voor debet-saldi enz., hoopt men
het betalingsverkeer gaandeweg weder
normaal te kunnen maken. Voorts is voor
het grootste deel der nog in Duitschland
loopende credieten een regeling met de
buitenlandsche crediteuren inzake een
verlenging getroffen. Het is echter nog
altijd niet duidelijk, hoe de uiteindelijke
betaling de desbetreffende groote bedra
gen zal kunnen plaats vinden, zoolang
geen nieuwe gelden in het buitenland
opgenomen kunnen worden.
De Amsterdamsche beurs heeft zich ge
heel bij het koersverloop van NeW York
aangesloten en de noteeringen zijn ovei
de geheele linie weder aanmerkelijk lager
dan aan het einde der vorige week. Tot de
fondsen, die zich niet in koers hebben
kunnen handhaven, behooren suiker-aan-
deelen, die geen gunstigen invloed onder
vonden van de berichten over nieuwe ver-
kooper door de V. I. S. Aangezien deze,
voor zoover het de groote partijen betreft,
tot geheimen prijs tot stand zijn gekomen,
is het moeilijk, hieruit eenigerlei conclu
sies te trekken met betrekking tot de fi-
nancleele resultaten der ondernemingen
Onder de tegenwoordige omstandigheden
is het echter reeds bevredigend, dat een
gedeelte van de omvangrijke, op de markt,
drukkende voorraden van de hand worden
gedaan.
Een scherpe koersverlies hebben tabaks-
waarden geboekt, als gevolg van dezer
dagen gepubliceerde berekeningen van de
financieele resultaten voor het loopende
jaar. Wel zullen in het najaar nog een
paar Sumatra-tabaksinschrijvingen plaats
hebben, maar aangezien hier, zooals ge
woonlijk, nog slechts de mindere kwali
teiten ten verkoop komen, kan men zich
bij een voorzichtige taxatie van de nog te
verkoopen partijen reeds thans een beeld
vormen van de totale opbrengst van den
oogst voor de verschillende ondernemin
gen. Volgens een berekening van de firma
Ingwerse en Co. zullen alle Sumatra-ta-
baksmijen. met uitzondering van de Hol
land Deli Mij., die een klein winstje van
naar raming f. 40.000 zal kunnen boeken,
het loopende jaar met een meer of minder
groot verlies afsluiten. Voor de Deli Mij.,
inclusief de Amsterdam-Langkat, wordt
dit verlies begroot op f. 3.15 millioen. te
gen nog een winst van f. 316.000 op den
tabaksoogst van het voorafgaande jaar.
Voor de Deli Batavia zal het verlies naar
raming f. 3.29 millioen bedragen, tegen
f. 628.000, voor de Arendsburg f. 1.70 mil
lioen tegen f. 244.000, voor de Oostkust
f. 1.15 tegen f. 1.22 millioen. Hierbij komen
dan nog de voor de meeste maatschappijen
ongunstige rubberresultaten.
Niet alleen zullen de op den oogst van
het vorige jaar geleden verliezen tot ge
volg hebben, dat over het loopende boek
jaar van de uitkeering van dividend door
de Sumatra-tabaksmijen geen sprake zal
kunnen zijn, maar zij zullen ook nog in
sterke mate hun stempel moeten drukken
op de dividentpolitlek in het daarop
volgende boekjaar. De voorzichtige finan
cieele politiek van de Sumatra-tabaks-
ondernemingen kennende, kan niet ver
wacht worden, dat tot divident uitkeering
zal worden overgegaan, alvorens de ver
liezer geheel ingehaald en de afschrijvin
gen gehandhaafd zullen worden. Ondanks
de bevredigende berichten betreffende
den stand van den nieuwen, in het volgend
jaar ter inschrijving komende oogst, teti
opzichte van de dividentvooruitzichten
der Suraatra-tabaksmljen voor de eerst
volgende laren.
Hieronder volgt een overzicht van het
koersverloop ln de afgeloopen week:
Koloniale Bank 110 ,115 1/4
Ned. Handel Mij. 123 3/4, 116 5/8.
Aku 59, 56'A.
Kuchenmeister Acoustlek 17, 13'/;, 14 1/4.
Ned. Ford 270, 251 258.
Fhilips gew. aand. 102, 92.
Philips pref. aand. 89'/i, 79'/!.
Unilever 158, 154
Kon. Petroleum 206'is, 200'/», 205 '/i
Vorstenlanden 85 3/4, 82 5/8.
PH.V.A. 323, 302 1/4. 309.
Deli Batavia 199, 185.
Deli Mij. 236, 211 1/4, 214.
Amsterdam Rubber 81 1/4, 76 V».
Oost Java Rubber 109 104 7/8.
RECLAME.
echte friesche
20-50ct.pt r ons
6176
Vraag: Wat kan oorzaak zijn dat mijn
appelboomen Jaarlijks door bladluizen
worden geteisterd. Wat is hiertegen een
goed middel?
M. te L.
Antw.: Spuit in den winter de boomen
met een mengsel van vruchtboomcar-
bolineum in water, 7 dln. carbollneum op
100 dln. water. Hiermede worden vele
eieren gedood. Komen ln den zomer toch
de bladluizen dan kunt u de boomen spui
ten met een mengsel van 2 deelen groene
zeep en 1 deel brandspiritus op 100 dln.
water. Als u er vroeg mee begint helpt dit
spuiten veel. BIJ aanhoudend regenachtig
weer zooals we nu meemaken verdwijnen
de luizen ook.
Vraag: Mijn jongen wil graag opgeleid
worden in den tuinbouw. Welke school
kunt u aanbevelen en welke richting?
B. H. te L.
Antw.: Hierop in onze rubriek ant
woord te geven is niet te doen. Veel hangt
af van aanleg en persoonlijke voorkeur.
Wendt u met deze vraag tot den weled.
heer Volkers, Rijkstuinbouwconsulent en
directeur van de tuinbouwschool te Llsse
Genoemde heer zal u ongetwijfeld gaarne
inlichten.
Vraag: Wilt u mij den naam opgeven
van bijgaand insect en of het schadelijk
is of niet?
M. K. te L.
Antw.: Het gezondene is tijdens de
verzending vermoedelijk dermate ver
droogd, dat het niet mogelijk is de juiste
naam vast te stellen. Misschien kunt u
nogmaals een paar exemplaren zenden,
zoo mogelijk ln een klein doosje verpakt,
Vraag: Hierbij een peer van mijn
boom; welke laatste dit jaar niet goed
draagt. Wat is de oorzaak dat de vrucht
er zoo uitziet? Ook een blad gaat hierbij.
A. K. te L.
Antw.: De gezonden vrucht en het
blad duiden duidelijk aan, dat uw boom
heeft te lijden van schurft (Fusicladium).
Het eene soort is hiervoor meer vatbaar
dan het andere. Over 't algemeen is het
weer dezen „zomer" zeer gunstig voor de
ontwikkeling van genoemde ziekte. U doet
't best de aangetaste vruchten en blade
ren te verbranden. Spuit de boom met
Californische pap, welke laatste als een
bruine vloeistof in den handel verkrijg
baar is. Meng 1 liter op 50 1. water. Her
haal na drie weken deze bespuiting. Spuit
een volgend jaar even vó.ór den bloei met
1 deel spuitsstof op 30 dln. water en kort
na den bloei met 1 deel op 50 dln. Mest
den boom eens flink.
Vraag: De bladeren van mijn pruim
krullen om. Aan den onderkant zit een
grijze soort luis. Wat kan daaraan ge
daan worden?
A. K. te L.
Antw.: Spuit uw boom flink met een
mengsel van 2 dln. groene zeep en 1 deel
brandspiritus op 100 dln. water. Spuit
vooral aan de onderkant van de bladeren.
De luis zal dan verdwijnen. Herhaal het
spuiten met een paar dagen tusschentijd.
Vraag: Mijn pyramide peer heeft zijn
vruchten bijna alle laten vallen door het
gevreet van een insect, welke laatste zich
vaak in het hart van de vruchtjes bevindt.
Hetzelfde speelt zich af in een Goudreinet
Wat hiertegen te doen?
A, K. te L.
Antw.: Om zooveel mogelijk voor in-
sectengevreet gevrijwaard te zijn, worden
de boomen direkt na den bloei gespoten
met een arsenicum-praeparaat, meestal
met loodarsenaat. Dit wordt verspoten in
water, n.l. in 100 liter water wordt 1 KG.
gebluschte kalk gemengd en daarna 3 ons
loodarsenaat. Met een en ander dient
voorzichtig te worden omgegaan. Loodar
senaat is een voor mensch en dier zwaar
vergif. Het middel mag gebruikt minstens
vijf weken vóór het rijpen van de vruch
ten. Dit laatste geldt in dit geval voor
mogelijk in de buurt staande vruchten als
bessen en aardbeien.
Vraag: Hierbij stuur ik een stuk van
een plant, bij mij bekend als Stagnes. Is
dit een goede naam? Kan zij ook door
zaad verkregen worden?
Abonné. te V.
Antw.: De juiste naam van uw plant
is „Stachys Canata," meestal in de wan
deling „Ezelsoor" genoemd. De plant laat
zich 't best vermenigvuldigen door scheu
ren. Elk deel moet dan van wortels voor
zien zijn. De mooitst gekleurde gedeelten
worden steeds uitgezocht en opnieuw ge
plant. U doet dit 't bést in 't voorjaar.
Vraag: Wanneer Is het de juiste tijd
om mijn palm te verpotten? Hoe moet dat
gedaan.
A V, te L.
Antw.: U doet 't beste met uw plant
naar een bloemist te gaan. Deze heeft ge
woonlijk geschikte aarde voorradig en kan
oordeelen of de pot vergroot moet wor
den. De prijs kan hiervoor geen beletsel
zijn.
J O.
Vragen op tuinbouwgebied aan de Re
dactis, onder motto „Tuinbouw."
3—3
