1 STADSNIEUWS. Scherts In Schets. INTERNATIONALE ONTWAPENING 728te Jaargang WOENSDAG 15 JULI 1931 No. 21877 Het voornaamste Nieuws van heden. Petitionnement voor Internationale Ontwapening EIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. DER ADVERTENTIEN :i «n rts per regel voor advertentlën alt Lelden en plaatsen ïoar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle Iedere advertentlën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentlën insluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. Til een maximum aantal woorden van 30. rasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van ■leven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANTS Voor Leiden per 3 maanden f. 2.35, per week1.0.18 Bulten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18 Franco per post 1.2.35 -4- portokosten. ■nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. HET GOUDEN JUBILEUM DER MEISJES-H.B.S. estrede van de directrice Mej. Dra. j. l. van hoorn. In tegenwoordigheid van een groot aan- ;enoodigden, waaronder vertegenwoor- 's van het gemeentebestuur en van de ■die op het M. O., hooiden van be ide inrichtingen van middelbaar on- djs, docenten, oud-leerlingen en leer- pn heeft hedenmiddag in de Stadsge- ':zaal de directrice der H.B.S. voor jjes, mej. dra. J. L. van Hoorn, in ver- ld met het 50-jarig bestaan dier school K feestrede gehouden, waaraan het vol- Hde is ontleend: ™a de voornaamste genoodigden afzon- lijk te hebben begroet, vervolgde spr.: en H. B. S. voor Meisjes, wie denkt er jnwoordig aan om hierin iets bijzon ders te vinden. En toch was de oprichting van een dergelijke school 50 jaar ge leden een onderneming van heel bijzon dere beteekenis. Zelfs mannen van zeer ■Bzinnige denkbeelden dachten er toen niet aan om aan de vrouw een aan de hunne gelijkwaardige positie in de maat- appij te geven. De denkbeelden waren In die dagen op dit gebied nog zeer con- atief en slechts heel voorzichtig en ;elend werd deze weg, door velen als Ir gevaarlijk beschouwd, ingeslagen. Ook voorstanders van H. B. Scholen voor isjes verklaarden openlijk, dat zij er !t aan dachten om van de meisjes ge- ■de vrouwen te maken, die met de man- zouden gaan mededingen in het ja naar allerlei betrekkingen. Men gaf 's toe. dat het een geluk was, dat daar- :en waakte de uitsluiting door de H. O.- t van meisjes voor het volgen van het |derwijs aan de gymnasia. Neen. heel irzichtig zou men met dat nieuwe on wijs voor meisjes beginnen. Men wilde alleen maar de meisjes, nadat zij de ;ere school hadden verlaten, in de gele- eid stellen om nog wat meer alge- en ontwikkelend onderwijs te genieten. :n wilde de meisjes vormen ook wel tot (er zelfstandige personen in de maat- appij, maar vooral zou dit nieuwe on- zich dit tot taak hebben te stellen: Ie meisjes beter geschikt te maken voor de ituurlijke taak der vrouw, n.l. om in ar tot ontplooiing te brengen die gaven n hoofd en verstand, die haar zouden ken tot goede en practische huisvrou- n en verstandige opvoedsters van haar deren. In dezen tijd, omstreeks 1880 was de ouwen-emancipatie al heel aardig op ng: er waren al enkele vrouwelijke doc- jpren; er werd al gesproken over de vrouw in de advocatuur en de voor- en tegen- nders bestreden elkaar met de krach- ste argumenten. In verschillende plaat- n van ons land o.a. te Groningen, De nter. Rotterdam. Dordrecht, Haarlem, n Haag en Zutfen, bestonden reeds H. Scholen voor Meisjes en Leiden was n ook lang niet de eerste, toen hier in "1 de Burgerschool werd opgericht. Er nd aan de Boommarkt een lste klasse o-school. bestaande uit 10 klassen, on- pr leiding van mej. Jesse. Op 1 Juni 1881 werden de hoogste vier assen van deze school gemaakt tot de laagste vier klassen van de nieuwe H B S. De school werd gevestigd in de bovenloka- ®n van de kweekschool voor onderwijze- ssen en enkele van de docenten van de hooi van mej Jesse, die middelbare be- oegdheid hadden, gingen mee over. An- ere werden nieuw benoemd. Tot directrice erd benoemd mej. Engelman, die 25 lange aren op zeer voortreffelijke wijze deze nctie heeft vervuld. Daarmede was de ondslag gelegd voor de tegenwoordige B. S. Het programma bevatte toenter- ijd ongeveer dezelfde vakken als nu de A- fdeeling. Men had in die dagen 'n groote rees voor een teveel aan exacte weten- hap en desondanks nam in 1882 een ader zijn dochter uit de 2de klasse van school weg, omdat, zooals hij woorde- ijk schrijft: „er te veel reale natuur-his- rie wordt gedoceerd en er te weinig aan ideale aesthetische, litterarische vak- en wordt gedaan." In den loop der jaren is veel van het ude afgedankt, met smaad soms, dat ater weer als iets waardevols werd bin- engehaald. Spr. denkt hierbij aan het toelatings- xamen en aan de waarde van het cijfer dat op de eerste diploma's „niet vol doende" werd gerekend. In 1897 werd van 10 u. 50 tot 11 uur de Wye io minuten ingevoerd, waarbij op de Plaats mocht worden gewandeld. Twee laar later vraagt de directrice in de do centenvergadering om ook toe te staan, dat de kinderen spelen, doch dit voorstel vrordt door de docenten verworpen, omdat rij meenen, dat de kinderen daarvan te roezig worden. De zaak blijft zooals ze is, doch blijkbaar werden de kinderen ook van het wandelen roezig en zoo werd de ioooea^le seleidelijk afgeschaft om eerst in ryzu ais gewoon speelkwartier weer op de rooster te verschijnen. v~ Sfheele geschiedenis zien we, dat veie kwesties, in verschillende tijden ver schillend belicht, in den grond dezelfde zijn, al lijken ze door wisseling van accent niet alleen wat gewijzigd, maar soms zelfs bijna het tegengestelde. Evenals in 1895 maatregelen werden getroffen om het algemeen peil van het schrift der leerlin gen op te voeren, zoo wordt daarover ook nu geklaagd. In 1883 werd het nieuwe gebouw aan de Garenmarkt betrokken. Daar zit rust in die omgeving met dat schilderachtige pleintje waar Thorbecke en Bilderdijk woonden. Er ligt iets van geschiedenis in ons oude gebouw en spr. zou er gaarne blijven, wan neer niet de ruimte veel te klein was. En dat is geen wonder! De school werd gebouwd voor 75 a 100 leerlingen en nu zal ze het volgend jaar 12 klassen tellen met 175 leerlingen. Van harte hoopte spr., dat de school een ver jonging en vernieuwing zal ondergaan, zoodat zij ook voortaan weer allen, die dat wenschen, in ruime, zonnige en frissche lokalen zal kunnen onderbrengen. Uit een grafische voorstelling van het aantal leerlingen der school gedurende de afgeloopen halve eeuw valt veel te leeren. Eerst is de school als het nieuwe, vooruit strevende instituut zeer in trek, maar als dan de emancipatie vordert en er steeds grooter neiging komt om voor de vrouw niet alleen te vragen algemeene ontwik keling, maar opleiding en vooropleiding voor kleine en groote maatschappelijke betrekkingen; wanneer dan de kwestie van de coëducatie aan de orde is, dan gaan ouders en meisjes vragen een op leiding, welke rechten geeft; recht van toelating tot de Universiteit. Wanneer dan de Middelbare Scholen voor Meisjes niet meegaan, vaak omdat de autoriteiten remmen, dan gaat er een stroom van leerlingen naar de gemengde scholen en de meisjesscholen raken ont volkt en hun beste materiaal kwijt. In 1912 telt de school slechts 59 leerlingen. De ouders mijden de school, omdat ze voor hun kinderen andere toekomstidealen hebben; de meisjes zelf, omdat zij vrijer willen zijn in hun bewegingen, nu en later. Zij allen gaan tot schade van de vrouw zelf, haar intellectueele waarden stellen boven die van haar gaven van hart. Wanneer het Rijkssubsidie wordt inge trokken, dreigt voor vele M. M. S. omzet ting in een Mulo-school, daar deze laatste wel gesubsidieerd wordt. In Leiden hul digde het college van B. en W. gelukkig een hoogere opvatting. De roep tot reor ganisatie weerklinkt door het geheele land. De drang der ouders en de geest van den tijd overwinnen eiken tegenstand. Hier ter stede kreeg deze reorganisatie haar beslag tijdens het directoraat van mej. B. C. Numan, die in September 1906 mej. Engelman opvolgde. Een door haar ingestelde enquête leerde, dat 62 ouders reorganisatie wenschten en 2 niet. Onder leiding van mej. Numan nam het aantal leerlingen weer toe en varieerde van 80 tot 100. Zich richtende tot mej. Numan, dankte spr. haar hartelijk, voor alles, wat zij voor de school deed (Applaus). Na de reorganisatie blijft de liefde uit gaan naar de zes-jarige B-af deeling, de wiskunde-afdeeling, welke toegang geeft tot enkele faculteiten der Hoogeschool. Dank zij de toewijding van docenten en leerlingen en de kleine klassen van 5—10 leerlingen, behoefde tot dusverre nooit een leerling bij het eindexamen te worden afgewezen. Het is begrijpelijk, dat bij de groote be langstelling voor de B-afdeeling de A- afdeeling zich verongelijkt voelde en nog voelt. Zij vraagt ook rechten in den vorm van vrijstelling voor Staatsexamen be halve voor Latijn, Grieksch en Antiqui teiten en wenscht daarvoor haar candida- ten te onderwerpen aan een wettig gere geld examen. Wel hebben de meeste M. M. S. in ons land voor hun A-afdeeling een gemeenschappelijk examen, doch rechten geeft dat diploma nog niet, Deels is dit te wijten aan de onjuiste opvat ting, dat de A-afdeeling geen achter deurtje moet zijn tot de Universiteit. Onze school, aldus spr., behoort tot de weinige in den lande, welke niet aan dat examen deelnemen en spr. prijst haar daarom gelukkig. Bij de groote verscheidenheid van on- derwijs-inrichtingen is spr. blij, dat er al thans nog één schooltype is. waar binnen bepaalde grenzen een zekere vrijheid van programma bestaat. In de laatste jaren is de belangstelling en waardeering voor de A-afdeeling groeiende. Emancipatie en coëducatie brachten de vrouw en volgens spr., ook de maat schappij een heel eind verder, maar de tijd leerd eook, dat bij vele vrouwen de klachten te kort schoten voor het vol brengen van wat zij zelf als recht hadden gewild en gewenscht en wat anderen nu als plicht van haar eischten. Naar spr.'s meening kan slechts een klein deel der vrouwen, wat aanleg van verstand en wat karakter betreft, stu- deeren, alleen staan in de wereld in een verantwoordelijke positie en toch zoo evenwichtig en gelukkig zijn, dat er van haar warmte en kracht uitgaat. De combinatie echtgenoote-moeder en werkende vrouw acht spr. allerminst ge lukkig; het schept een conflict van plichten, waartegen slechts weinigen zui len zijn opgewassen. Het meerendeel der meisjes zal weer moeten worden opgeleid, deels voor alge meene ontwikkeling, deels voor de taak van huisvrouw en a.s. moeder. Haar waarde zal niet worden bepaald naar het geld, dat ze verdient, doch naar het geld, dat ze door haar practischen zin en toe wijding niet uitgeeft. Dat is geen terug gang naar het verleden doch een cor rectie op de emancipatie en na-oorlog- sche invloeden. Het A-diploma opent voor de meisjes perspectieven op de waarneming van velerlei betrekkingen, welke in haar lijn liggen en deswege haar belangstelling hebben. Daarbij mag niet worden vergeten, dat de voldoening .welke arbeid geeft, groo- tere waarborgen biedt voor geluk dan geld. Spr. is van meening, dat de meisjes en daarmede ook gezin en maatschappij, niet beter kunnen worden gediend, dan haar in een eenvoudige en rustige sfeer op te voeden, elk naar eigen aanleg. Moge, aldus besloot spr., de H. B. S. voor Meisjes te Leiden, nog vele jaren haar leerlingen kunnen geven in A- en B-afdeeling goed onderwijs; ze kunnen bijbrengen eenvoud in haar levensbehoef ten en het besef, dat in onzen tijd vooral noodig is, dat de vrouw verstandig is m haar liefde voor de kinderen; dat ze vol is van toewijding, vooral in het kleine en dat zij zich in haar eigen eischen zooveel mogelijk heeft te beperken. Moge onze H. B. S. voor Meisjes groeien en bloeien! Op het vervolg der feestelijkheden komen wij morgen uitvoerig terug. Men verzoekt ons nog mede te deelen, dat de boottocht van Vrijdag a.s. niet zal geschieden met de „Concordia", doch met de salonboot „Pauline" van de firma van der Schuyt. OPENB. JONGENSSCHOOL VOOR U.L.O. PIETERSKERKSTRAAT. Overgangsexamens. Bevorderd naar de 2e klasse 82 leer lingen: S. Abelman, H. J. W. Aniba, P. J. Arens, W. Arnoldus, H. Bakker, J. Been, B. v. Berkel, P. H. Boekestein, G. K. Boen der, J. Boogaarts, J. D. van der Borden, S. M. Borgerding, E. van der Born, C. P. M. Bouter, D. Braggaar, S. C. Burgy, A. Ciere, J. P. Cramer, S. van Dam, A. P. Delforterie, W. P. C. van Dijk, W. Eduard, A. van Egmond, E. J. Fontein, H. A. Fon tein, S. Fuchs, E. Fijlstra, H. Gaastra, J. J. van Gent, H. F. Gescher, J. A. Griffioen, F. Groot Huize, F. W. de Haan, H. M. Heemskerk, F. P. Hemerik, L. Hoekstra, G. Houtman, W. de Jong, J. C. Keereweer, H. J. van der Klip, A. C. Koekebakker, J. Koolhaas, J. Kort, H. C. Kramers, H. Krau, J. L. Krol, B. v. d Lelie, A. Lepelaar, H. H. J. Ligtvoet, P. S. Loeb, P. Loovens. A. J. v. d. Lijke, C. J. Meuleman, J. Meuleman, H. H. Mugge, H. D. L. Odendaal, A. Oli vier, C. Peter, P. A. Pranger, M. Roep, J. Ruijgrok, K. van Santen, J. M. v. Sisse- ren, J. J. Sjardin, J. Slegtenhorst, J. v. d. Staal, H. Stofkooper, P. J. D. Stroebei, J. P. Turion, T. J. Valk, A. D. Verhoog, E. A. T. Vermond. P. J. Verstraaten, J. de Vos, J. de Vries, P. Waterland, E. v. Weizen, S. E. Willems of Brilman. D. A. Willemsen, J. Worst, G. v. d. Wijk. J. Zaalberg. Niet bevorderd: 21. Naar de 3e klasse: 48 leerlingen: J. H. Aalbersberg, J. Barendse, H. v. d. Biezen, C. Blaauw, S. den Blaauwen, M. P. Boen der, J. H. Bosch, A. Brugman, T. T. M. H. Bijleveld, C. Christiaanse, L. Dekker. H. B. de Groot. J. H. Gunning, T. Haalebos. J. A. ten Haken. G. W. L. de Hertogh, J. v. d. Hoeven, J. R. de Hoog. P. A. v. d. Horst, T. Houweling. H. Th. Jongman, A. de Kloet, B. J. Kluit, J. H. Krietemeyer. N. Kruit, W Laan. A. P. Linschoten, A. H. de Lijster, C. v. d. Molen, C. de Munnik, AC. van de Nadort, J. v. d. Nat, H. M. F. Nie- boer. H. Philipsen, D. Plu. Ph. G. L. v. d. Reyden, A. A. Riel, J. Schipaanboord. W. J. Schoof, H. C. J. v. Schoonderwoerd den Bezemer, J. Schrama, L. J. Teeuwen, E.'A. Timan, J. M. Wakka. W. F. van Weizen, J. Zeilstra, J. J. Zitman, T. L. J. Zitman. Niet bevorderd: 8. Naar de 4e klasse: 28 leerlingen: G. Bakker. A. v. Benten. W. Blok. J. A. Boen der H. Cossee, W. H. den Dopper, A. Dub beldam. E. J. Eeckelaert. P. Geeven, A. C. Huge, J. Jansen, J. H. M. Knaap. M. L. Knol. P. J. C. Lut. E Magnin. P. J. Nieboer, G. J. Prevo, J. W. Ridderikhoff, A. Roe- landse, A. Ruygrok. J. Secrève, J. W. Tel- jeur, A. L. Timan. C. J. Uittenhout. J. C. J. Verheven. F. v. d. Waals, A. G. Weenink, I. Wirtz. Niet bevorderd: 6. MULO-EXAMEN Geslaagd voor het Mulo-examen diploma B: A. Keyser en N. Snel alhier, en voor diploma A: F. Bosgraaf, W. Raadsen, C. van Weizen, M. J. Rosdorff, H. J. Pasah en E. Brugman, allen alhier. AANBESTEDING. Dc uitslag van de gisteren gehouden openbare aanbesteding van den bouw van een hulpschoolgebouwtje c. a. op het ter rein van het Gymnasium, luidt als volgt: N. Timmers, Leiden, f. 10.500; Aanne mersbedrijf Jansen Moens, Haarlem, f.9450; D. Kaay Zn., Leiden, f.9314; Th. G. Barthen Jr., Leiden, f. 9000; A. A. Brand, Rijpwetering, f.8740: Fa. Jac. van Riet, Leiden, f 8700; M. Kool, Warmond, f.8580; A. den Hollander, Katwijk a. Zee, f.8320; A. Voordouw, Zwammerdam, f.8200; W. Oudshoorn Zn., Leiden, f 7985; Fa. J. I. Planjer. Leiden, f.7619; Fa. Gebr. v. d. Putte, Heemstede, f.7484; Fa. v. d. Velden en De Jong, Oegstgeest, f. 6767.67; H. Buis, Leiden, f.6524; W. E. Neuteboom, Leiden, f. 5135. IEMAND IN DEN NEK ZIEN. VAKSCHOOL VOOR MEISJES. Rapenburg 23. De aanteekening Art. 38 op de akte N a werd heden verkregen door de daarvoor geëxamineerde leerlingen der school, de dames A. M. Raadsen en J. J. E. Hotze, beiden alhier. BINNENLAND. Het gouden jubileum der Meisjes H.B.S. te Leiden. (Stadsnieuws, le Blad). Rapport over de kleinhandelprijzen van verbruiksartikelen. (Binnenland, 2e Blad). Electrificatie van de spoorlijn Schiedam Hoek van Holland? (Binnenl., 2e Blad). Roofoverval te Nuenen, in Noord- Brabant. (Gemengd, 2e Blad). BUITENLAND. Is er eenige ontspanning voor Duitsch- land ingetreden? (Buitenl. en Tel., le BI.) De besprekingen van diverse ministers. (Buitenl. en Tel., le Blad). De Spaansche Cortes voor het eerst bijeen. (Buitenl., le Blad). Het Fascisme antwoordt het Vaticaan. (Buitenl., le Blad). HAAST U De duur van het Petitionnement is reeds voor de helft ver streken. Nog zijn er velen, die niet hebben geteekend, al zijn zij warme voorstanders van den vrede. Laten dezen zich haastenZendt onmiddellijk ons Uw handteekening toe, treuzel niet langer Moeten wij nog wijzen op volgende passage uit de rede van Mac Donald op de anti-oorlogs-demonstratie te Londen: „Weet men niet, dat in den volgenden oorlog geen verschil meer zal zijn tusschen legers en non-combattanten, dat iedere stad of ieder dorp een slagveld zal worden door de ontzaglijke ontwik keling van het luchtwapen en dat het einde voor overwinnaar en overwonnene gelijk zal zijn, n.l. de chaos: Dat is het onafwendbaar einde van het volk, dat nu nog zijn heil verwacht van veiligheid door een opeenhooping van al maar meer wapenen. „Neen, ik roep het u toe, geen bewapening geeft de veilig heid voor een staat, maar het beletten en fnuiken van de krachten, die altijd geleid hebben tot het uitbreken van nieuwe oorlogen, dat moet onze beveiliging in de toekomst worden. Komt, Nederlanders, versta Uw plicht en steunt het streven den oorlog uit te bannen metterdaad door Uw handteekening. Het Petitionnement worde een getuigenis van gansch ons Volk. van het Nederlandsche Volk aan de Ontwapenings conferentie in Februari 1932 te Genève te houden. Georganiseerd door de „Nederlandsche Dagbladpers" Ik verzoek Uwe Conferentie met den meesten aandrang, in naam der menschelijkheid, die maatregelen te nemen, die tot ontwapening der naties zullen leiden. Naam Adres: Naam Adres Naam: Adres: - Naam: Adres: Men gelieve dit formulier ingevuld aan ons Bureau te zenden of aan één onzer Agenten ter hand te stellen! Per post als drukwerk l'/a cent porto.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1931 | | pagina 1