AGENDA.
BURG. STAND VAN LEIDEN
VISSCHERIJ-FERICHTEN.
KERK- EN SCH00LNIEUWS.
AMERIKAANSCIÏE NOTITIES
BUITENLAND.
HEDEN:
Nutszaal: Mij. tot Nut van't Algemeen.
Spreker dr. Grondijs over Rusland. 8 1/4
uur nam.
Vrijdag.
Nutszaal: Ver v. Vrijz. Hervormden.
Spr. de heer W. Kamp. 8.15 uur nam.
Wijkgebouw Langestraat 67—69: Ten
toonstelling van teekeningen. 891/2 uur
nam.
Katwijk aan Zee, Gemeentezaal, de
heer D. van Leeuwen, 7'/» uur nam.
Zaterdag.
Concordia: Uitvoering Leidsche Dilet
tantenclub 81/4 uur nam.
N.V. Kon. Ned. Grofsmederij: Jaarl. alg.
verg. van aandeelhouders. 2 uur nam.
Stadsgehoorzaal, Feestavond Speeltuin-
vereeniging Westerkwartier.
Wijkgebouw Langestraat 6769: Ten
toonstelling van teekeningen. 35 en
79 uur nam.
Zomerlust: Bal-masqué „V.V.D.K.". 8V»
uur nam.
Maandag.
Schouwburg: L T. V. „Jacob Cats":
„Lentewolken". 815 uur nam.
MUSEA.
Stedelijk Museum de Lakenhal, Lange
Scheistraat 2. Geopend in November, De
cember, Januari en Februari van 103 u.
in Maart, April en Mei van 104 uur, in
Juni, Juli Augustus en September van
10—5 uur, in October van 10—4 uur. Zon
dags vanaf halféén. Entrée Zondags kos
teloos. Maandags f,0.25, overige dagen
f.0.10.
Rijksmuseum van Oudheden, Rapenburg
28. 1 Dec.—1 Febr. van 10—3 uur. 1 Febr.
tot 1 April van 104 uur. 1 April—1 Oct.
van 105 uur. 1 Oct.1 Dec. van 104
uur. Zondags van 14 uur. Entrée Maan
dags f. 0.25 overige dagen f. 0.10.
Geologisch Mir.eralogiseh Museum.
Garenmarkt. lederen dag van 9—12 en
van 1.304 uur. Zondagen gesloten. Kos
teloos.
Ethnographisch Museum, Rapenburg 67
—69 en Breestraat 18. Op werkdagen van
104 uur. Entrée Maandags f. 0.25, overige
dagen f. 0.10.
Rijksmuseum v. Nat. Hist, v. d. Werff-
park. Werkdagen 8.3012, 1.305, Zater
dags 8.30—12. Kosteloos.
Prentenkabinet, Kloksteeg 25. Op werk
dagen van 1.304.30. Kosteloos.
Herbarium, Nonnensteeg. Dagelijks van
9—12.30 en 26 uur. Kosteloos.
Hortus Botanicus, Rapenburg 73. Alle
werkdagen van 1 April30 Sept. 9—6 uur.
1 October—31 Maart 94 uur. Op Zon
dagen alleen van 1 April30 Sept. 104
uur. Kosteloos.
De avond-, nacht- en Zondagdienst der
apotheken wordt van Maandag 13 tot en
met Zondag 19 April a s. waargenomen
door de apotheek: M. Boekwijt, Visch-
markt 8, Telef. 552.
GEBOREN:
Jannetje, d. v. J. Snijders en G. Lub-
berts Wilhelmina, d. v. J. Lankhaas
cn W. de Jong Cornelia, d. v. J. Lank
haas en W. de Jong Pleter, z. van P.
Ouwehand en A. Kramer Jacoba, d.
v. B. Hoogstraten en N. van Wageningen
Pleter, z. v. I. Matters en J. Dubbelaar
Nicolaas, z. v. M. Levarht en A. Mole
naar Corn.a Leon.a Joh.a d. van J. J.
van der Meulen en C. C. L. M. Wilson
Dirk, z. v. D. Smit en E. M. v. d. Heijden
Hendrik, z. v. D. Teske en C. Brandt
Hermanus, z. v. H. Habraken en M.
Offerman Joh.s Lamb.s z. v. K. M.
Verkuylen en M. H. Rietveld Sophia,
d. v. H. Zuidema en A. Sjardijn Ba-
rendina, d. v. B. Beider en J. Eigenbrood
Clazlna Catharina, d. v. C. G. Baart
en J. A. Wijngaarts Petronella, d. v.
A. v. d. Walle en C. J. Rooijakkers Wil
helmina Marg.a. Marie, d. v. J. A. van
Kleer en A. Vonk Martinus Barth.s, z.
v. A. H. Leuering en E. L, Kuijl Jaco
bus Mattheus, z. v. J. G. H. Nijenhuis en
M. J. F. Taverne Gerrlt, z. v. P. van
Eljgen en P. van Rossum Jansje, d. v.
W. F. Be ij en H. Laterveer Petrus Pau-
lus Jac.s z. v. W. J. van Zijp en C. M. v.
Hees Catharina Caro.a d ,v. G. P. de
Gunst en H. S. M. Dool Jacobus, z.
van H. Bink en A. Labruyère Bernar-
dus Hend.s z. v. B. H. Kerssen en N. de
Man Jannetje, d. v. M. Blansjaar en
J. G. Monflls Johanna Rebecca, d.v.
P. D. v. Zeist en J. Tegelaar Cornelia
d. v. E. A, T. de Graaf en C. Molenaar
Geertrulda, d. v. E. A. T. de Graaf en C.
Molenaar. Johannes Albs z. v. J. A.
v. d. Berg en C, E. Hassing Abraham,
z. v. P. A. van Oosten en B. C. Stiggers
Jean Pierre Renson z. v. J. P. R. Meij-
kamp en H. M. Ontrop Jannetje, d.
v. G. de Wolf en J. Stol. - Jan Chrlstoffel
z v. N. H. Bink en H. v. d. Kwaak
Neeltje, d. v. I. v. Tongeren en W. Schou
ten Hazia Cornelia, d. v. L. Kling en
C. Swlebel Adriana, d. v. A. Kobolten
M. de Kok Johanna, d. v. D. Nieuwen-
burg en M. J. M. v. d. Berg' Simon
Willi.s Corn.s z. v. S, W. C. v. Egmond
en J. v. Strien.
GEHUWD.
A. J. Kapaan jm. en M. Dreef jd. B. J.
Huurman jm, en N. G, Metz jd. J. Ar-
noldus jm. en J, Mieremet jd. J. Brier
jm. en J. P. Moene jd. H. Bijl jm. en A.
M. Kerkvliet jd. J. de Graaf wed. en
M. J. H. Jasperse wed. W. H. van der
Kaaij jm. en M. J. Polane jd. J. van
Leeuwen jm. en C. Vork jd. S. van der
Reek jm. en M. Bernard jd. H. Slegten-
horst jm en J. Kluivers jd. W. van der
Star jm. en C. van Zijp jd. E. F. Wel
bergen jm. en W. A. G. van der Stel jd.
W. Henkes Jm. en A. M. Schutter jd.
OVERLEDEN
A. RombautHerfst vr. 73 j. W. M.
Teske zn. 11 dagen C. C. C. van der
KrogtDe Ridder wed 85 j. J. Schef-
fers m. 61 J. J. Karreman m. 72 j.
W. E. Meijsen-Van der Leeuw gesch. 53 j.
H. J. Geverink wed, 80 j. P. L. Neute
boom m. 76 j. M. de BoerFeitsma vr.
28 J. C. C. Zandvliet wed. 61 j. M.
OvervlietDam wed. 79 j J. Verlind z.
2 J. G. Boef m. 58 j. R. Nijk wed. 71 j.
GEVESTIGD:
M. Abspoel, 3e Gortestraat 89 M.
Baars, hulp in de huish., v. d. Werffstraat
27 A. S. van Beek, verpleegster, Rijnsb.
weg 10 B. G. J. van Bemmel, timmer
man. Beschuitst. 7 E. Bockstette,
dienstbode, Hoogl. Kerkgr. 14 J. Bok.
Witte Rozenstr. 24 C. D C. Bot, dienst
bode Langebrug 16 J. H Budde en
lam., kok, Hansenstr. 51a A. Clausing,
dienstbode, Maredijk 149 M. G. van Dis
sel, los werkman, Koningstr. 25 J.
Drenth, gep. gezagh. B. B„ Mariënpoelstr.
11 A. M. van Dijk, dienstbode, War-
monderw. 49 R. M. van Eek, ambt. Mu
seum v Oudheden, Warmonderw. 45
E. MoehkerEngels. Middelweg la C.
van Es en fam., Trompstr. 36 C. Fries,
kapper, Geerestr, 16 F. de Groot, adj.
comm. R. v. A„ Fagelstr. 30 G. C. Hart
mans, Oude Rijn 138a W. van der Heij
den en famvarensgezel, Oude Rijn 27
H Horn, dienstbode, Rijnsb. weg 189 J.
H. de Jong en fam.. dir. Gem Rein., Co-
betstraat 34 E. Kezzi, Nieuwstr. 36
A. M. Meyer, dienstbode, Utr. Veer 12a
E. Mulder, kellner. Gasstr. 40 L. Nehmel-
man, hulp in de huish., Steenstr. 44 J.
E. KasteelenOuwerkerk en fam P. Kru-
gerstraat 22a D. Piket, Maresingel 48a
K. Th. W. SplinterRollwage, Nieuwe
Rijn 65a B. Rösmann, dienstbode, H.
Rijndijk 2 A. Salewski, dienstbode,
Oude Singel 242 G. Scheer, Witte Singel
89 T. Schoemakers, verpleegster, Rijnsb.
weg 10 J. B. JongerlingSmit, Harte-
steeg 6 A. van Son, reiziger, Witte Ro
zenstraat 21 C. H. M. Strang, Rijnsb.
weg 10 A. J. Th. Stijnman, instrument
maker, Burgsteeg 7 E. Suchanek, dienst
bode, Zoeterw. Singel 87 J. W. M. Tim
mermans. boekhoudster, Hoogstr. 1 M.
Tkatzik, dienstbode, Vreewljkstr. 6 M.
A. Valkenburgh. chauffeur. R. en Schie-
kade 55 X. Verwoerd, chauffeur, Witte
Rozenstr. 60 J. L. Vos, winkelbediende,
Pellkaanstr. 15a G van Workum, ver
koopster, Korevaarstr. 1 B. Zink, dienst
bode, Rapenburg 62.
VERTROKKEN:
N. C. van den Berg, naar Waddinxveen,
Zuidkade 128 M. C. Broekhof, naar
Weert, St. Jansgesticht J. R. Broek
huizen, naar den Haag, Paul Krugerl.
109 M. W. C. van der SteenBroos,
naar Edam, Spuistraat 34 L. J. v. d.
Kaaden—Burgersdijk, naar N. O. Indië
J. M. van Dort, naar Voorschoten, Haag-
weg 6 A. Dudok van Heel, naar Gouda.
Westhaven 53 A. H. Ehrenhard en fan.,
naar Bleiswijk J. Elenbaas en fam.,
naar Voorburg, Broekstraat 58 C M.
van der KrogtFles. naar Oegstgeesr,
Gest. Duinzicht I Fontijn, naar Am
sterdam, Leliegracht 64 A. J. v. Blar-
IcornFrancken. naar Zwolle, Pr. Hen-
drikstr. 17a AP. Gouwentak cn fam.,
naar Haarlem, Spaanschevaartstr. 49
J. Gros en fam., Alkmaar, Oude Gracht
110 W. L Harmsen, naar den Haag,
Dr. v. Welylaan 2 W. F. van der Kaaden
naar N. O. Indië Chr. A. C. E. Klaasen
naar Rotterdam, Coolsingel Zlekenh.
M. A. Kleyn, naar Warmond, St. Ludwina-
gesticht A. Knake, naar Gouda, Graaf
Florisweg K. Kreuning, naar Kerkwijk,
B 36 H. Labordus, naar Voorschoten.
Schoolstr. 4 J. C. van der T olie rr.
fam., naar Rotterdam. Putsche Bcht 57
G. C. de Liefde Meijer, naar Zwolle,
Pr. Hendrlkstr. 17a F. A. Mqntanus en
fam., naar Voorhout, Mgr. Broenestr. 23
H. A. Offrlnga, naar den Haag Kanaal-
weg 94 S Olderiks, naar Oegstgeest,
Julianalaan 19 P. J. Dijkman—Planjer
naar Bleiswijk A. A. Prins, naar Am
sterdam, N. Amstellaan 191II J. A.
Ritman en fam., naar den Haag, Jul. v.
Stolberglaan 193 C. Roosen en fam.,
naar Oegstgeest, Warmonderw. 68 P.
G. Sabee en fam., naar den Haag. L.
Beestenmarkt 162 M Hakker—van
Santen, naar Oegstgeest. De Kempenaer-
straat J. G. Scheer en fam, naar Brus
sel, Rue Masui 85 F. J. van Sehie naar
Schiedam, Boerhavelaan 35a Th. E.
Sistermans, naar den Haag L. Stoffers
en fam., naar Amsterdam, Roggeveenstr.
18hs. C. J. Storm, naar Rotterdam,
Henegouwerlaan 27 J. Chr. Tegelaar,
naar Amsterdam, Kattenburgerpl. 9
D. Tolman, naar Smallingerland, Boorn
bergum A 65 C. J van der Waals, naar
Zwammerdam. Hotel de Rustende Arend
G. Walles naar Groningen, Korreweg
182 W. J. van de Water, naar den Haag,
Lijsterbesstr. 61 G. W. Westerhout naar
Utrecht, Mgr. v. d. Weteringstr. 120b
G. van Woudenberg, naar den Haag.
Beetsstr. 159.
IJMUIDEN, 15 April.
VISCHPRIJZEN.
Tarbot per K.G. f. 1.851.45, Griet per
kist van 50 K.G. f. 75—35, Tongen per
K.G. f. 2.30—1 50, Groote Schol per kist van
50 K.G. f. 46, Zetschol f. 56—26, Kleine Schol
f.37—6, Bot f.13—8; Schar f. 11.50—3.50,
Tongschar f. 32—20, Roggen per 20 stuks
f.24—14, Vleeten per stuk f. 3.80—2.75, Pie
terman en Poontjes per kist van 50 K.G.
f. 7.50—3, Groote Schelvisch f. 21.50, Middel
Schelvisch f. 42—20, Kleinmiddel Schelvisch
f. 19.50—15.50, Kleine Schelvisch f. 14—7.50,
Kabeljauw per kist van 125 K.G. f. 26—
16.50. Gullen per kist van 50 K.G. f11 —3.60,
Lengen per stuk f. 1.75—0.65, Heilbot per
K.G. f. 1.45—1.39, Wijting per kist van 50
K.G. f.7—4, Koolvisc'n per stuk f. 0.80—0.15,
Makreel per kist van 50 K.G. f. 15 50—12.
Aangekomen 9 Stoomtrawlers:
H.C. 231 met f.6211. IJM. 481 met f.2703.
IJM. 490 niet f.2662. IJM. 101 met f.2306.
IJM. 143 met f.2640. IJM. 197 met f.2163.
IJM 95 met f.2618. IJM. 50 met f.1439.
IJM. 70 met f.1624.
2 beugers:
VL 80 met f.1361. VL 86 met'f.1140.
en 9 loggers:
K.W 58 met f.753. K.W. 110 met f.69)
K.W. 20 met f.677. SCH 8 met f.562.
SCH 7 met f.841. SCH. 48 met f.706.
SCH 53 met f.576. SCH 236 met f.696.
SCH. 402 met f.690.
NED. HERV. KERK.
Bedankt: Voor Schalkwijk, H. van Eist
te IJzendoorn.
GEREF. KERKEN.
Beroepen: Te Hijken, J. E. Booy, cand.
te Alphen a. d. Rijn. Te Zunderdorp Holy-
sloot, S. J. Dokter, cand. te Den Helder.
Aangenomen: Naar Gorredijk, J. v. d.
Staal. cand. te Bosch en Duin.
Dr. A D. DONKt
In den ouderdom van 52 jaar ls te Haar
lem overleden de heer dr. A. D. Donk,
directeur eener H. B. S. aldaar.
De risico's van een milliocnen-stad!
(Van onzen New-Yorkschen corresp.)
Volgens de laatste telling bedraagt de
stad New-York ruim zes millioen inwo
ners, maar de groote vraag is maar: wat
wordt er onder de stad New-York ver
staan? De vijf „boroughs" of distrieten,
ieder met een burgemeester en een ge
meenteraad aan het hoofd, ressorteeren
onder het groote stadhuis in Chamber
Street en opperburgemeester James J.
Walker; het zijn de districten Manhattan,
Bronx. Queens. Brooklyn en Richmond.
Dit alles is strict New-York City, maar
onmiddellijk daaromheen liggen zooveel
grootere en kleinere plaatsen, dat zij
eigenlijk een geheel met de stad vormen.
Waar begint White Plains of Yonkers,
vraagt men zich af bij het doorrijden pei
tram of auto. Hetgeen allemaal beduidt,
dat onderlinge verkeer van voertuigen en
menschen zich over een veel grooter ge
bied uitstrekt dan de City. En op die
manier is men gaan spreken van Greater
New York of Groot New York en dan
komt men tot een totaal van ongeveer
elf millioen menschen, die wonen of hun
bezigheden in de stad hebben. Die elf
millioen wonen bij wijze van spreken op
een kluitje en qua dichtheid van bevol
king veel en veel erger dan zelf op Java,
dat er beroemd om is. Het is bijna ondoen
lijk er zich een goede voorstelling van te
vormen, zelfs al zou ik met cijfers komen
aandragen, die toch allemaal in de zes of
negen nullen loopen. Maar iedereen kan
begrijpen, dat bij zulk een opeenhooping
van menschen niet de minste afwijking
mag plaats hebben in den geregelden gang
van zaken of er gebeurt een katastrophe.
Het lijkt heel raar, te lezen, dat een
dikke mist over de haven en de Hudson-
mond voor honderdduizenden dollars
schade berokkent en toch is het zoo. Het
kolossale raderwerk van de levensmachine
Greater New York moet met een bepaalde
snelheid doordraaien, het mag niet lang
zamer gaan dan ten koste van onge
looflijke schade en wanneer het stop zou
staan voor een uur of langer zijn de ge
volgen niet te overzien.
Hoe men aan die berekening in.dollars
en centen komt? Heel eenvoudig. Op een
goeden morgen hangt een zware mist
over de stad en omgeving en hoewel
Londen den naam heeft van een mist-
siad bij uitstek te zijn en de „erwten
soep-mist" van de Engelsche hoofdstad
hier een hoogst enkele keer voorkomt,
kan het in New-York ook heel erg zijn.
Zoo erg. dat alle verkeer niet anders dan
kruipend vooruit gaat en soms uren stil
moet liggen om het gevaar van ongeluk
ken te voorkomen. Nu wil het geval, dat
cv 'smorgens per trein, boot, tram es
auto en heele bevolking als de stad Am
sterdam naar New York toekomt om daar
het dagelijkseh werk te doen. Sommigen
beweren dat het er 700.000 zijn. anderen
schatten het aantal veel hooger. Die men
schen worden opgehouden door den mist
en komen in plaats van 8 of 9 uur pas om
10 uur of nog later op hun kantoor. Al
die gemiste honderdduizenden werkuren
worden door statistici en efficiency-ex-
perst netjes in dollars omgezet en het
totaal daarvan vormt werkelijk een duize
lingwekkend bedrag. Of stel, dat er
's nachts 'n heftige „blizzard" of sneeuw
storm plaats heeft, die in een paar uren
tijds allés volgooit met een paar voet
sneeuw. Direct gaat het raderwerk lang
zamer met de gevolgen vandien! In den
nacht komen uit alle vier windstreken
zonder ophouden groote treinen met melk,
groente, eieren en andere voedselproduc
ten naar de stad toe. Niemand kan zich
een voorstelling vormen van da reusach
tige hoeveelheden voedsel, b ndstoffen
e.d. die Greater New York per ._ag noodig
heeft en hoe spoorwegmaatschappijen,
schepen en vrachtauto's onafgebroken be
zig zijn de stad gevoed en verwarmd te
houden. Maar een paar voet sneeuw maakt
de wegen moeilijk of geheel onbegaan
baar. verstopt de wissels, belemmert vlug
laden en lossen en de menigte merkt het
direct in de winkels: „nog geen melk ont
vangen, het brood is nog niet bezorgd!"
Niet in één winkel, maar overal Nu is het
niet zoo heel bezwaarlijk een keer naar
het kantoor te gaan met een leegen maag
en ook nog een uur langer over de reis te
doen, maar men moet zich niet indenken,
wat er zou gebeuren bij een natuurramp
als de historische blizzard van 1880. die
een paar dagen aanhield en op sommige
plaatsen metershoog kwam te liggen. In
Amerika, een land van uitersten, kan
zooiets, precies als de aardbeving in San
Fransisco van 1906, met ongekende hevig--
held gebeuren, en dan wordt het door de
omstandigheden een ramp.
Een ramp waren ook de maanden van
hardnekkige zonneschijn en geen regen.
Men weet, tot welk een katastrophe het
geleid heeft in Midden-Amerika. waar de
farmers bij duizenden tot den bedelstaf
gebracht zijn en gevoed worden door het
Roode Kruis, maar ook hier in het Oosten
des lands is veel te weinig regen gevallen.
Wel niet, dat de oogst verschrompeld is.
maar zoo weinig dat de New-Yorksche
watervoorziening leelijk in de war geraakt
is. Waar haalt een stad als Greater New
York al het leidingwater vandaan? In het
kort gezegd bezit de stad een uitgestrekte
vlakte aan reservoirs en meren in een
groote cirkel van tientallen kilometers
daarbuiten. Nog niet zoo heel lang ge
leden bevond zich op Fifth Avenue, waar
nu de Public Library staat, een groot
reservoir en in het Central Park was er
tot kort geleden nog een, maar beiden
waren al jaren niet genoeg voor een dag
voorraad. Onophoudelijk is het gemeente
bestuur bezig, nieuwe gebieden te zoeken
voor waterverzameling, want het spreekt
van zelf, dat de natuur hier geforceerd
moet worden. Het aantal meren, dat dooi
de natuur gevormd was, bleek aldra on
voldoende te zijn en men maakte reus
achtige reservoirs door middel van stuw
dammen in dit heuvelachtige gebied. De
Kensico en Ashokan-reservoirs zijn twee
kunstmatig gevormde meren, die behalve
hun nut veel hebben bijgedragen tot een
nieuw natuurschoon. Op die tientallen
meren rond New York is het 's zomers
verboden met motorbootjes te varen of
te zwemmen, met een bijzondere vergun
ning mag men er wel visschen en met een
kano op varen. Onderling staan zij allen
met elkaar en met de New Yorksche water
leiding in verband door middel van bui
zen, waar een sleepboot doorheen zou
kunnen varen. Zij worden gevoed door
bronnen, beken en natuurlijk door regen
water en gesmolten sneeuw. Een paar jaar
geleden hebben wij nog eens een droge
lente gehad, zoodat er midden in den
zomer een waarschuwing werd gegeven,
om niet te veel water te gebruiken, maar
in Augustus regende het zoo hard, dat het
tekort gauw ingehaald was. Nu was het
veel erger: zooals de ambtenaren van
de waterleiding beweren, hebben de reser
voirs en meren in de laatste 36 jaar niet
zoo laag gestaan. Een droge zomer, een
droge hertsf, 'n koude winter met sneeuw
die weken bleef liggen, dit alles was niet
bevorderlijk voor watervermeerdering.
Direct hebben Burgemeester en Wethou
ders zich tot de bevolking gewend met
het verzoek om zuinig in het waterge
bruik te zijn en wat een veeg teeken is:
over de radio wordt nu de dubbele klaag
zang gezongen van „zendt een bijdrage
naar het Roode Kruis voor de farmers"
en „laat geen water noodeloos wegloopen".
Hoeveel millioenen gallons (een gallon is
4'/i L.) New York per dag gebruikt en
hoeveel er nog maar beschikbaar zijn.
zoolang er niet een beetje bij komt. loopt
in de zooveel cijfers, die bovendien niets
zeggen, dan dat wij het nog drie maanden
kunnen uithouden, indien er geen druppel
bijkomt, dat ze beter onvermeld blijven.
Aangezien de stad per jaar met onge
veer 200.000 zielen toeneemt, leert de
toestand wel, dat men nooit ver genoeg
in de toekomst kan zien en dat de meest
giganteske maatregelen op den duur niet
zoo geweldig blijken.
het zich afscheiden, een federatie ïon/^^
met het overige Spanje of wat zal au?
de loop van zaken zijn?
Eén voordeel heeft een huidige rev
tie: deze gaat niet meer gepaard 2
groote bloedbaden, zooals vroeger. De t
ninklijke Familie laat men rustig naari
buitenland vertrekken, de particuliere'
zittingen van den koning blijven even^
onaangetast. Ook verder is alles zot
bloedvergieten van eenige beteekenis i,
loopen, daar zelfs het leger, het laj'j
bolwerk der monarchie, zich schikt ij',
nieuwe situatie. Althans tot dusver, y
moet, voor en aleer een definitief ooijl
te kunnen vellen, toch eerst eenige
afwachten en zien, hoe zich de toesk
consolideert.
Wederom is derhalve het aantal j-
sten in ballingschap" met een verrot
derd. Vermoedelijk zal koning Alfonso-
vestigen in Engeland, waarmede hij b
wens door huwelijksbanden is verb
den. waar ook zijn collega, ex-koning y.'B
nuel van Portugal vertoeft.
Of voor den 45-jarigen hoogen balE-
goed gesloten is? Er isGl!
j_i. a ifHei
1
na
Spanje voor -
eens gezegd, dat voor koning Alfonso
zoo gunstig zou zijn in de toekomst, t'
een heengaan thans
Volgens een bericht uit Parijs heelt;
Fransche Ministerraad, na een verggjon.
ring onder voorzitterschap van Li H
waarin de vlootonderhandelingen f
sprake kwamen, besloten den minister Ve|
Marine. Dumont, die zich in Tunis bevi:
in het gevolg van Doumergue, onmidGr^
lijk terug te roepen. jg' c
DUITSCHLAND.
1 uu
2 u
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De Spaansche dynastie verdreven
De vlootbesprekingcn.
Koning Alfonso XIII van Spanje, reeds
koning den dag van zijn geboorte, heeft
het tegen de omstandigheden niet kun
nen bolwerken; deze waren tenslotte ster
ker dan hij, al heeft hij telkens en telkens
blijk gegeven den Spaanschen raad te i
kennen als geen ander en al wist hij zich
tot dusver te handhaven door het uitspe
len van de partijen tegen elkaar. Toen
hij in 1902 zelf den troon besteeg, koes
terde men veel verwachting van den jeug
digen monarch, die sportief was, inne
mend en dapper. Dit laatste heeft hij
metterdaad meermalen bewezen tijdens de
moordaanslagen op hem gepleegd (de
eerste al bij zijn huwelijk!). Werd hij zelfs
niet genoemd „de sympathieke koning"?
Doch de monarch, van huls uit opgevoed
in streng conservatieven geest, heeft niet
de leiding kunnen geven, die men had
verwacht aan het in vele opzichten ach
terlijke land. Hij heeft niet stevig de leid
sels in handen weten te houden van een
zelfbewuste, naar een vast omlijnd doch
strevende ontwikkelings-politiek. Hij
zwalkte tusschen de elkaar fel bekam-
pende partijen en dit heeft den grond
slag gelegd voor zijn val. De algemeene
sympathie verzonk meer en meer en reeds
tijdens de Marokko-politiek, die Spanje
deed schudden op zijn grondvesten, bleek
daarvan overtuigend. De grootste mis
rekening ls echter geweest, toen hij gene
raal Primo de Rivera dictatoriale macht
gaf, waarmede hij alle partijen, ook die
welke hem van huis uit waren toegedaan
van zich vervreemdde. Zelfs overtuigde
monarchisten als een Sanchez Guerra vie
len hem toen af en nimmer heeft hij weer
hun steun kunnen verwerven.
De dictatuur heeft als het ware de
monarchistische partijen en elementen u:t
elkaar gerukt, gedesorganiseerd, terwijl
juist de republikeinen en hun aanhang,
zooals dat steeds geschiedt, op een hoop
werden gejaagd en een krachtiger orga
nisatie vormden dan ooit tevoren. Niet
minder dan 7 jaren heeft deze dictatuur
geduurd, tot zij tenslotte ineenviel als ge
volg van eigen onmacht. Primo de Rivera
was niet een krachtmensch A la Mussplini,
dobberde zelf vaak stuurloos op de onge
wisse baren der politiek.
Was toen het einde der dictatuur daar
was, een bekwaam leider aanwezig ge
weest, wie weet, of zelfs toen-nog niet de
troon van -koning Alfonso te redden was
geweestDoch opnieuw verviel men in
de fout van aarzelen, treuzelen en rond
zwalken zonder direct omlijnd doel, al
heette dit te zijn een terugkeer tot nor
male, parlementaire toestanden. De posi
tie van den koning zelf was heel moeilijk
geworden, de sympathie had plaats ge
maakt voor afkeer en haat. Er schijnt
zelfs ernstig sprake te zijn geweest van
een abdicure ten gunste van den kroon
prins, doch de tijden waren reeds te zeer
voortgesneld om aldus de dynastie te kun
nen handhaven.
De gemeenteraadsverkiezingen, die een
onverwacht gunstig resultaat opleverden
voor de republikeinen, hebben den laat-
sten stoot gegeven aan de wankelende
Spaansche troon. Toen was het pleit al
heel spoedig beslecht: de koning moest
afstand doen voor zich en zijn gansche
Huis.
Onder leiding van Zamora is terstond
een republikeinsch bewind gevormd, dat
het bestuur van het land in handen heeft
genomen. Z&l dit Spanje kunnen voeren
naar een betere toekomst en het land op
heffen uit zijn verval? De toekomst zal
dit moeten leeren. Groote moeilijkheden
zullen moeten worden overwonnen de
peseta is reeds beduidend gevallen en
speciaal rijst de vraag, zal in de kringen
der nieuwe heerschers eenstemmigheid
kunnen worden bewaard? Wat geschiedt
er b.v in Catalonië, waar kolonel Macia
I de leiding in handen heeft genomen? Zal
Het bestuur van Berlijn - Geen regetr? uu
in Thüringen - Overeenstemming
met de sovjets. IOC
Dr. Heinric'n Sahm, gewezen presic:.
van den Senaat van Dantzig, is door
gemeenteraad gekozen tot opper-bir1001
meester van Berlijn met 110 stemmen
stemmen werden uitgebracht op de ra
munist Pieck en 46 op den Duitsch-nr, w
naai Steiniger. Gekozen werd voorts
eersten burgemeester, dr. Fritz E*™
staatspartij, vice-president van den D:
schen Stedendag. tot tweeden burgem?
ter de sociaal-democraat Friedrich La: 1
plaatsvervangend wethouder van tu
cién te Berlijn en tot wethouder van ft pr
ciën de sociaal-democraat Bruno ian'
wethouder van financiën te Frankfo: an'
d. Main. :en
net
De Thüringsche Landdag heeft de ege
de Landvolkpartij, Economische partieel
Duitsche volkspartij ingediende lijst :°0
aanvulling van de regeering met de atnu
vaardigden Deebricht (Landvolk) an)
Krause (Economische partij) met 29ch<
stemmen verworpen. Tegen stemden ufe
Duitsch-nationalen, communisten, ie Ti
en socialisten. De vertegenwoordiger an(
de Staatspartij onthield zich van stdag
ming. en
Daarna stelden de nazi's voor de muur
naal-socialisten dr. Frick en de Stam
raden dr. Marschler en Kiel te herkidee
Ook dit voorstel werd verworpen en cur
met de stemmen van de socialisten.
munisten en van de Duitsche volkspr^™
(te zamen 27 stemmen) en de stem i
den vertegenwoordiger van de Staatspr
tegen. Vóór stemden de nazi's en Duit;:
natlonalen. Vier afgevaardigden ontbraï
Na deze stemming, die door de nrJJ
met gejoel werd begroet, kwam het r
niorenconvent bijeen om over den toests
te beraadslagen.
Dit besloot het presidium van den Las j
dag te verzoeken een leider aan te
voor de verdere onderhandelingen tot
vulling van de regeermg. Thummel, v..rc
zitter van den Landdag, heeft afgevEj,
digde dr. Witzmann, leider van de fnËn
der Duitsche volkspartij, met het le.00(
van deze onderhandelingen belast. >e
val
De onderhandelingen tusschen de ,>-e
tegenwoordigers van den oppersten ecOjja
mischen raad der Sovjet-Unie en de
sche industrieelen zijn ten einde gevojH
Men werd het over alle bijzonderheVa
eens en daardoor werd de basis gelegd Ce
de door de Sovjets te verrichten bef|,(
lingen.
ei
JV
OOSTENRIJK.
Minister Resch gaat heen.
Dr. Resch, de minister van sociale &J>
ken heeft ontslag gevraagd omdat:™
door hem ontworpen voorstellen tot t/V
vorming van de sociale verzekering -
eenparigen tegenstand bij de werkgev^'
en arbeiders stuiten.
Als de minister bij zijn verzoek bn
bestaat er gevaar voor een kabinet»
sis, die in verband met den moeilijï"
toestand der staatsfinanciën een zeert
gewikkelde situatie zou scheppen. 3
n j
PORTUGAL.
Madeira geblokkeerd.
De regeering heeft de blokkade gë(h
van de havens Angra en Ponta del
op Madeira. Deze blokkade ls intusscBjjj
ingesteld. Verder zijn Maandag nog h's
kruisers uit Lissabon vertrokken. De
tugeesche regeering verklaart, dat noen -
Portugal zelf noch in de Portugeesche R'
niën bijzondere gebeurtenissen zijn te va-
melden
Generaal Ivens Ferraz heeft ontslag F
nomen als kwartiermeester-generaal w
het leger. De oud-minister kolonel su'i
Basta volgt hem op.
Journalisten uit Lissabon, die de ti«"
pen, welke naar Madeira en de Azoren »j
gezonden, vergezellen, deelen mede. »>•-
de commandant kolonel Borges maatreffj
len heeft genomen om een censuur op 1
legrammen in te stellen.
Borges verklaarde dat ieder die niet e
bevelen der autoriteiten zou opvolgen
moreelen of materieelen steun zou 1
leenen aan de opstandelingen, behanM*
zou worden als rebel.
De opstandelingen te Terceira en
Miguel hebben de vuurtorens Scd°°l,
waardoor ze inbreuk hebben gemaak'
de internationale overeenkomsten
Porto Santo de basis der operaties,
toestand rustig.
Is
2-1
