BERICHT.
724fe Jaargang
DONDERDAG 26 MAART 1931
No. 21786
H.H. ADVERTEERDERS.
Officieele Kennisgevingen.
Indische voordrachten aan de Leidsche Universiteit.
STADSNIEUWS.
Westersche invloeden op 't Oostersche geestesleven.
Het voornaamste Nieuws
van hedeiL
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. per regel voor advertentiën uit Lelden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentlën
uitsluitend bi) vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT.:i
Voor Leiden per 3 maanden f.2.35, per weekf.0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 1.2.35 4- portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
De Kindercourant zal niet heden,
Uoch in den loop dezer week
verschijnen.
DE DIRECTIE.
Advertentiën voor ons blad
gelieve men den dag vóór dien van
plaatsing aan ons bureau aan te
bieden. Men is dan zeker van plaat-
iing en tevens, dat aan het zetten der
advertentiën de noodige zorg be
steed kan worden.
DE DIRECTIE.
VERGADERING VAN DEN
GEMEENTERAAD VAN LEIDEN,
op MAANDAG 30 MAART 1931,
des namiddags te twee uur,
In het gebouw „Tot Nut van 't Algemeen"
(Steenschuur 21).
Alsnog te behandelen:
I. Voorstel
a. om te verklaren, dat een gedeelte
van de Binnenvestgracht, Sectie A no.
1127 ged., niet meer voor den openbaren
dienst is bestemd;
b. om het sub a bedoelde gedeelte van
de Binnenvestkracht te verkoopen aan de
NV. Meelfabriek „de Sleutels", voorheen
de Koster en Co. te Leiden. (82)
n Voorstel tot verkoop van een ge
deelte berm met daarbij behoorende
halve sloot langs den Haarlemmertrek-
vaartweg, kad. bekend gemeente Noord-
wijkerhout. Sectie B No. 1477 ged.. aan de
erven Douairière Gevers van Kethel en
Spaland. (83)
III. Praeadvies op het verzoek van J.
de- Lange om vergunning tot demping
van een gedeelte sloot, tusschen de Jan
Lievenstraat en de Bakker Korffstraat.
Sectie K nis. 4052 en 1748 ged. (84)
IV. Voorstel in zake wijziging van de
overeenkomst met de gemeente Noord-
wijkerhout betreffende de levering van
gas. (85)
V. Voorstel tot verkoop van het huis
met erf. kad. bekend gemeente Alkemade
Sectie C no. 2744, aan N. v. Ruiten. (86)
VI. Voorstel in zake conversie van een
3-tal in 1925 en 1926 gesloten 4 3/4»/.
geldleeningen. (87)
2283
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat zij uit
sluitend ten aanzien van den door de
Leidsche Chr. Jongemannen Vereeniging
„Levendaal"' op 8. 9 en 10 April a.s. in
Vn.ar wijkgebouw aan het Levendaal No.
103, alhier, te houden bazaar, ontheffing
hebben verleend van het sluitingsuur voor
winkels. 2325
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 26 Maart 1931.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
crengen ter algemeene kennis, dat door
nen vergunning is verleend aan A. Stoeke
«1 rechtverkrijgenden tot het oprichten
e.en wasscherij, strijkerij en ververij
in het perceel Haagweg No. 11. kadastraal
ueKend Gemeente Leiden, Sectie M. No.
3636.
2326
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 26 Maart 1931.
academische examens.
rervftS^aigd l00r het doctoraal examen
(ner, ir d de heerei» Hollander
Haavi en J' G' van Maasdijk (Den
LEZING VAN DEN HEER R. A. KERN.
Gisteravond heeft de heer R. A. Kern,
lector aan onze Universiteit, de reeks
Indische voordrachten beëindigd met een
lezing over „Westersche invloeden op het
Oostersche geestesleven".
Wanneer iemand een halve eeuw gele
den, aldus spr., een reis over Java maakte
en hij wilde weten waar de Inlandsche
jeugd onderwijs ontving, dan kon hij de
schaarsche Gouvernementsscholen voor
bijgaan en had hij zich te wenden tot de
scholen die uit den boezem der bevolking
zelf waren opgekomen. Die scholen waren
in twee groepen te verdeelen: 1. elemen
tair onderwijs en 2. meer omvattend on
derwijs. Beide soorten van scholen be
staan nog steeds naast het later opgeko
men Westersch onderwijs. In de elemen
taire scholen wordt aan zeer jonge kinde
ren onderwijs gegeven in Koran-nuit in
het Arabisch, een taal die de kinderen
niet verstaan, en voorts een en ander van
de godsdienstige wet en de geloofsleer.
In een paar jaar kunnen zij dat alles
leeren wanneer zij er dagelijks een paar
uur aan besteden. Voor de rest van den
tijd vertoeven zij in hun landelijke omge
ving, de overgroote meerderheid stamt
van landbouwers af en is bestemd het
voorvaderlijk bedrijf voort te zetten. In
den landbouw worden zij grootgebracht,
van af hun prille jeugd nemen zij eraan
deel. 't Gedachtenleven van opvolgende
geslachten onderging eeuwen lang weinig
verandering. Van de school brengen zij
voor hun verder leven mede dat zij de
ritueele godsdienstoefeningen naar behoo-
ren kunnen vervullen en dat zij in staat
zijn van tijd tot tijd of bij plechtige gele
genheden stukken van het Heilige boek te
reciteeren. wat op zichzelf als verdienste
lijk werk wordt aanbevolen.
De sfeer waarin de meester arbeidt,
draagt er ook toe bij het besef te verster
ken dat men als Muzelman gehoorzaam
heeft te zijn aan Allah.
Jongelieden die verder willen studeeren,
gaan naar pasantren's-semlnarieën. Hier
is de dag geheel naar de eischen van den
eeredienst ingericht; de leerlingen, eer.ige
tientallen, soms honderdt.all»n, zijn in
tern. Tusschen de tijden die door de
ritueele godsdienstoefeningen worden in
genomen, studeeren de studenten onder
leiding van den leeraar of van een meer -
gevorderden medestudent of voor zichzelf
in de gewijde wetenschap. Zij beoefenen
het Arabisch, de kerktaal van den Islam
en verschillende deelen van plichtenleer,
dogmatiek en mystiek. Zij zijn arm en
verwerven hun levensonderhoud door
veldarbeid bij landbouwers in de om
geving en liefdegaven. Velen zetten zich
na korter of langer studie als leeraar in
de streek hunner herkomst neder en vor
men een nieuw brandpunt van bestudee
ring der eenig-bestaande. gewijde weten
schap.
In dezen toestand is tegen 't einde dor
19e eeuw een groote verandering gekomen.
De kundigheden waarvan de Europeanen
blijk gaven, de technische werken die zij
tot stand brachten, die alles tezamen hen
in staat stelden een hooge weten scbaDoe-
lijke positie in te nemen, wekten de be
hoefte een zelfde kennis te verwerven.
De eigen scholen boden daartoe geen gele
genheid, men verlangde Westersch on
derwijs.
De Regeering is aan dien aandrang
tegemoet gekomen door het oprichten van
scholen, in de eerste plaats lagere scho
len, kweekscholen voor onderwijzers en
opleidingsscholen voor bestuurs-ambtena-
ren. latei uitgebreid tot allerlei vakscho
len met verdergaand onderwijs, met name
ook scholen waar het Nederlandsch de
voertaal was.
't Onderwijs aan deze scholen was neu
traal; zij waren niet op verwestersching
van de Inlandsche jeugd gericht maar
daar zij op Westersche leest waren ge
schoeid. hadden zij niettemin ten gevolge
dat de kinderen die deze scholen bezoch
ten, van hun oude omgeving en eigen
kuituur losser werden gemaakt. Men ls
in het Oosten vroeg volwassen, de Wes
tersche school legde eenige jaren lang be
slag op het leven der kinderen; hadden zij
haar doorloopen, dan was ook de tijd aan
gebroken om een betrekking te zoeken.
Velen vonden die bij Gouvernements
diensten of in particuliere, Europeesche
bedrijven waar zij met Westerlingen in
aanraking bleven.
Toen bleek dat het Westersche onder
wijs hen nog niet tot Westerlingen had
gemaakt: het bleek ook dat de prestaties
van deze laatsten van hun levenshouding
en hun wereldbeschouwing niet te schei
den waren. De in de school opgedane ken
nis was te eenzijdig om het gemoed te be
vredigen; de zending werkte in afgelegen
streken, maar de problemen die uit de
vermenging van Oost en West geboren
waren, deden en doen zich in het bijzon
der in de economisch meest ontwikkelde
streken gevoelen en daar is de bevolking
Mohammedaansch. De zending bereikt
hier slechts weinigen.
Voor nadenkende geesten werd nu het
vraagstuk, hoe zich datgene waardoor het
Westen hen nog steeds de baas was, toe
te eigenen met behoud van eigen gods
dienst en kuituur. Men begon ook in te
zien dat een krachtiger eigen werkzaam
heid zich alleen ten volle kon ontplooien
als zii een meelevende massa achter zich
had. En zoo openbaart zich in de laatste
jaren bij degenen die voor zich alle Wes
tersche kennis vergaren welke zij meenen
noodig te hebben, tevens de drang de wij
ziging die zich in hun eigen mentaliteit
voltrekt, op de massa over te brengen.
Dit proces is in vollen gang en niemand
kan zegden wat daar ten slotte uit groeien
zal. De geschiedenis levert een voorbeeld
van zulk een synthese in den invloed die
de Voor-Indische beschaving op den Indi-
schen Archipel 2000. tot 1000 jaar ge
leden heeft uitgeoefend. Ook thans gist
het in het Oosten en de gist die dat be
werkt, komt uit het Westen. Ieder Wester
ling die bestemd is invloed uit te oefenen
on den gang van het Oosten, vrage zich
biddend af of de gist die hij toebrengt,
van edel gehalte is
Aan liet einde van den avond heeft de
voorzitter der Senaatscommissie voor de
Indische Week, prof. mr. G. André de la
Porte een kort slotwoord gesproken.
EEN ZILVEREN JUBILEUM.
VER. SCHOONHEID EN OPVOEDING
AFD. LEIDEN.
Paascheieren-wedstrijd.
Gistermiddag hebben de kinderen de
versierde Paascheieren bezorgd op 't
Gerecht 10. Heel veel mooie en aardige
eieren hebben we ontvangen, ook mandjes
met 2 of 3 eieren, en de keus voor de jury
was heel moeilijk! Toch moesten er prij
zen uitgedeeld worden en na lang overleg
is besloten de volgende kinderen hiermee
gelukkig te maken:
No. 45: Annie de Rijk. extra prijs.
No. 47: Rietje de Gunst, extra prijs.
No. 16: Francine Tendelo, extra prijs.
Gewone prijzen: No. 1: Felix Driessen;
No. 2: Ada van der Vet; No. 7: Hansje
Lourier; No. 9: Janneke Ligtenberg; No.
13: Eefje Boon; No. 18: Annie Harteveld;
No. 19: Hans Zaayer; No. 21: Mieke van
der Meulen; No. 22: Luca Wielinga; No.
23: Jan van Rijnbach; No. 24: Martha
Schimmel; No. 25: Henny Geyp; No. 26:
Gonny Geyp; No. 27: Mientje Ramak: No.
31: Annie Monte. No. 36: Wim Brinkgreve;
No. 43: Willy Zirkzee; No. 44: Annie v. d.
Staay; No. 52: Trijnie Zwitser.
De lijst is niet volgens de knapheid ge
rangschikt, maar naar de volgorde waarin
ze gebracht werden. Alleen enkelen kregen
een extra-prijs, die staan apart vermeld.
Het bestuur hoopt, dat er bij een volgen
den wedstrijd nog véél meer deelnemers
zullen zijn!
De eieren kunnen afgehaald worden
Zaterdag om half 3 bij de firma Kelder
(ingang in de Steeg) en daarna zullen de
prijswinners ten huize van Mevr, van
Rijnbach, Witte Rozenstraat 26, hun
prijsje om 3 uur mogen afhalen.
ACHTSTE VOLKSBIJEENKOMST.
Een waardig slot van het seizoen.
Als besluit van het seizoen der volks
bijeenkomsten werd gisteravond door de
vereeniging „Nut en Vermaak" een her
haling gegeven van het Zondag J.l. door
haar opgevoerde parodistische drama
„Julius Caesar". Ook thans was de Stads
gehoorzaal wederom geheel gevuld en
amuseerde men zich van begin tot eind
op uitnemende wijze.
Geheel terecht huldigde de heer van
Waveren tijdens de pauze namens de
commissie der volksbijeenkomsten het
dagelijksch bestuur van „Nut en Ver
maak" onder aanbieding van een krans.
Ongetwijfeld vormde deze opvoering een
waardig slot aan den keten der volks
bijeenkomsten in het seizoen 1930—1931!
ONTSPANNINGSAVOND VOOR
WERKLOOZEN.
Op Woensdag 1 April a.s. zal de Leid
sche Bestuurdersbond een ontspannings
avond organiseeren voor alle werkloozen
in de groote Stadszaai. welke daartoe door
het gemeentebestuur kosteloos ter be
schikking is gesteld.
Aan dezen ontspanningsavond zal mede
werking worden verleend door het Caba
ret-gezelschap „Au fgepast", het Harmo-
mkagezelschap D.V.V. en Prof. Ben-Ali-
Libi, humoristisch goochelaar uit Amster
dam.
Programma's voor dezen avond worden
uitgereikt op Maandag 30 en Dinsdag 31
Maart a.s. telkens des morgens van 10 tot
11 uur, in de vestibule der Stadsgehoor
zaal, Breestraat.
Programma's worden alleen afgegeven
op vertoon van afgestempelde kaart der
Arbeidsbeurs.
Van controleur J. P. van Tholen.
Heden was het 25 jaar geleden, dat de
controleur der plaatskaarten J. P. van
Tholen bij de H. IJ. S. M. in dienst trad.
Hedenmorgen om 10 uur werd de jubilaris
op het Inspectiebureau der Ned. Spoor
wegen te Amsterdam door den Inspecteur
de heer Ente namens de Directie der
Ned. Spoorwegen hartelijk gelukgewenscht
hij hoopte dat de jubilaris nog vele jaren
in goede gezondheid bij de Ned. Sp. mocht
werkzaam zijn. Na de toespraak overhan
digde hij den jubilaris, het gebruikelijke
geschenk onder couvert met de jubileums
oorkonde. Na terugkeer uit Amsterdam
werd de jubilaris met echtgenoote .en
familie op het station alhier door een
commissie uit het personeel ontvangen en
naar het bureau van den stationschef ge
leid, waar al het personeel, dat niet door
dienst verhinderd was, aanwezig was. Aan
gezien de stationschef, de heer van Gijn,
niet in de stad was. had hij den waar-
nemenden stationschef, den heer Phündt,
verzocht den jubilaris te complimenteeren
Het speet hem dat hij het niet persoonlijk
kon doen. De heer Phündt wenschte den
controleur op hartelijke wijze geluk.
Hij wierp een blik op den diensttijd van
den jubilaris, die bijzondere tact had met
reizend publiek om te gaan. om tenslotte
de hoop uit te spreken, dat de jubilaris
nog vele jaren aan het station mocht
werkzaam zijn. Namens het personeel
bood hij een mooie kachel aan. Een fraai
geteekend album met de namen der gevers
en versierd met geestige teekeningen
uit het spoorwegleven, geteekend door
een collega den heer van Zijst was bij het
cadeau gevoegd. Nadat mevr. v. Tholen
bloemen waren aangeboden dankte de
jubilaris getroffen door zooveel blijken
van belangstelling. Per auto werd daarop
de jubilaris met zijn familie naar huis
gebracht, waar hij ook nog veel blijken
van belangstelling van reizigers mocht
ontvangen. Velen uit het personeel kwa
men den jubilaris daar nog gelukwenschen
LEIDSCHE CHR. ORANJE-VEREENIGING
De jaarvergadering.
In het gebouw „Prediker" werd gister
avond de jaarvergadering gehouden van
de Leidsche Chr. Oranje-Vereeniging. De
bijeenkomst stond onder leiding van den
voorzitter, ds. H. Thomas, die na de
opening op de gebruikelijke wijze een
openingswoord sprak, waarin hij allen
hartelijk welkom heette en voorts 'n terug
blik wierp op het afgeloopen jaar. We
beleven op 't oogenblik een tijd, welke
moet staan in het teeken van de veroot
moediging. Daaruit komt voort de rechte
volkskracht. We schieten zoo verbazend te
kort in onze roeping ten opzichte van ons
Vaderland en Vorstenhuis. Het moet niet
zoo zijn, dat we de Oranjevereeniging be
schouwen als ontspanning. Neen, er is hier
sprake van een roeping. Denkt gij, aldus
spr., dat God het goed vindt als we onze
geschiedenis, als we Nederland en Oranje
verdonkeremanen. Er is geen volk ge
weest, waarvoor God zoo goed is geweest
als voor ons volk en voor onze vaderen.
Daarom, als we denken aan onze roeping,
dan moeten we ons verootmoedigen. Spr.
wees op het verderfelijke van het streven
naar nationale ontwapening en wat zich
daarom heen groepeert. God wil, dat het
eigenaardige volksleven, dat Hij heeft in
gesteld, evenzeer op bescherming aan
spraak maakt als het individu, waarvoor
door de overheid het zwaard moet worden
getrokken.
Er is intusschen naast verootmoediging
reden tot dankbaarheid. Er gaat van de
Chr. Oranje-Vereeniging ongetwijfeld een
preventieve kracht uit tegen den wassen-
den stroom van revolutie en daarom moe
ten we dankbaar zijn, dat de vereeniging
weer een jaar is gespaard gebleven. Spr.
eindigt met eenige citaten uit de liederen
van den grooten Bilderdijk, waarin deze
zijn liefde voor zijn geboortegrond en zijn
Koning uitzingt.
De notulen werden gelezen en goedge
keurd.
De secretaris, de heer L. Boekkooi, bracht
het jaarverslag uit, waarin herinnerd
werd aan het kroonjaar van H M. de Ko
ningin en de feestelijkheden in verband
daarmede, alsmede aan de andere feeste
lijkheden door de Leidsche Christelijke
Oranje-Vereeniging georganiseerd. Voorts
bleek uit het jaarverslag, dat het ledental
ongeveer constant is gebleven.
Uit het jaarverslag van den penning
meester bleek, dat er over het afgeloopen
jaar een belangrijk nadeelig saldo is, zoo
dat een zuinig beheer voor het komende
jaar geboden is. Thans wordt het nadeelig
saldo nog door een voordeelig saldo van
het vorig jaar gedekt.
De voorzitter zegde den beiden functio
narissen dank voor hun werk.
De commissie tot nazien der boeken en
bescheiden v an den penningmeester
bracht bij monde van den heer Wessels
verslag uit van haar bevindingen. Alles
was in de beste orde bevonden. In de
nieuwe commissie werden benoemd de
heeren de Koning en de Jong.
Besloten werd een commissie af te
vaardigen naar de opvoering van „Vlag
en Vaandel" in den Haag, om te beoor-
deelen of mogelijk dit spel geschikt is
om ook in Leiden voor de vereeniging
opgevoerd te worden.
Van de bestuurstafel werd medege
deeld, dat voor den feestavond op 30
BINNENLAND.
De Tweede Kamer over den steun aan
de bietencultuur. (Parlementair Overzicht
3e Blad).
Het wegenfonds voor 1931; memorie
van antwoord aan de Eerste Kamer.
(Binnenland, 2e Blad).
BUITENLAND.
Engelsche stappen inzake het Duitsch-
Oostenrijksche tolverdrag. (Buitenl. en
Tel. Ie Blad).
De Duitsche begrooting in den Rijksdag
aangenomen. (Buitenl. Ie Blad).
Ernstige studentenonlusten te Madrid.
(Buitenl. en Tel. Ie Blad).
Vlaamsch-nationaal wetsvoorstel voor
een federatief België. (Buitenl. Ie Blad).
April ter gelegenheid van den verjaardag
van H.K.H. Prinses Juliana de heer Ar
nold Spoel met zijn solisten en koor ls
gearrangeerd.
Bij de rondvraag kwamen voorts ver
schillende interne aangelegenheden ter
sprake.
De avond werd opgeluisterd door mu
ziek van een strijkje van „Prediker" dat
verrassend goed speelde en terecht zeer
hartelijk door den Voorzitter bedankt
voor zijn medewerking.
De heer Breebaart ging tenslotte voor
in dankgebed.
NED. NATUURHISTORISCHE VER.
Laatste wintervergadering der afd. Leiden.
De afdeeling Leiden van de Ned. Natuur
historische Vereeniging heeft in hotel „Den
Burcht" de laatste vergadering van het
winterseizoen gehouden. Nadat enkele
huishoudelijke aangelegenheden waren af
gedaan, brachten verschillende leden ma
teriaal ter tafel om dit te demonstreeren
en er een en ander van te vertellen, terwijl
eventueele vragen van de leden zooveel
mogelijk beantwoord werden. Deze demon
straties leverden een bonte mengelmoes op
van planten, dieren, fossielen en gesteen
ten. Diverse soorten katjes en winterknop-
pen werden vertoond, eenige schelpen,
waaronder de zoo gevaarlijke slak Crepi-
dula, die sinds kort inheemsch is en die
in Engeland de oestercultuur practisch on
mogelijk maakt, schedels, insecten, enz.,
enz. Tenslotte demonstreerde een der
leden enkele voorwerpen onder microscoop.
Deze vergadering, die druk bezocht werd,
had een zeer geanimeerd verloop.
OPENBARE LEESZAAL EN BIBLIOTHEEK
„REUVENS".
De voorjaarsvergadering.
Onder voorzitterschap van mevr. Kue-
nenWicksteed hield bovengenoemde ver
eeniging gistermiddag haar gebruikelijke
voorj aarsvergadering.
De notulen werden onveranderd goed
gekeurd. Aan het jaarverslag van den
secretaris, dr. A. A. van Rijnbach is het
volgende ontleend: Het aantal ledental
steeg van 2583 tot 2596: het aantal dona
teurs daalde tot 8. Het aantal uitgeleende
boeken in de rubriek ontspanningslectuur
verminderde met 1562, doch hier staat een
vermeerdering in de vorige rubrieken met
254 boekdeelen tegenover, zoodat in totaal
1308 boekdeelen minder werden uitgeleend.
Het aantal lezers bleef bij de Jeugdbiblio
theek stationnair (362); het aantal uitge
leende daalde hier van 15159 tot 14033, dus
met 1126 boeken. In het agentschap Kool
park werden aan 97 lezers, waarvan 22
kinderlezers, 2592 boeken uitgeleend. Het
correspondentschap Voorschoten leende
aan 80 lezers 4261 boeken uit (v. j. resp.
75 en 39091 en in Wassenaar aan 59 lezers
1220 (v. j. 58 en 1234). De financiëele re
sultaten waren niet onbevredigend; mr.
dr. J. C. Overvoorde schonk de vereeniging
een legaat van f. 500. Het verslag eindigt
met een opsomming der mutaties in het
bestuur en het personeel. Het verslag werd
onveranderd goedgekeurd.
Uit het jaarverslag van den penning
meester, dr. I. M. van der Vlerk bleek,
dal de ontvangsten hadden bedragen
f 16.997.82 en de uitgaven f. 17.138.56, zoo
dat er een nadeelig saldo is van f. 143.74.
Na het advies van de kascommlssie
werd de penningmeester onder dankzeg
ging voor het richtig gevoerd beheer ge
dechargeerd.
De rondvraag leverde niets op, zoodat
hierna de vergadering werd gesloten.
