p Jaargang
MAANDAG 9 MAART 1931
No. 21771
eerste blad.
blad heden met een
1EUWE letter gedrukt.
FICiEELE KENNISGEVING
Het Voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
«ets pc' rege^ voor a<lvertentiën uit Leiden en plaatsen
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
"7,re advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën
fluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
!f«n maximum aantal woorden van 30.
wLo volgens postrecht. Voor eventueele opzending
jo cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5
Bleven
van
Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:]
Voor Leiden per 3 maanden t. 2.35, per week f. 0.18
Buiten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f. 2.35 portokosten.
nummer bestaat uit DRIE Bladen
Dr. A. Querido.
inerika is door de Linotype-zet-
ie-fabriek een nieuwe letter ver-
i de z.g. „Ionic 5", nadat deze eerst
•;t oordeel van de meest vooraan-
„ie professoren in de oogheelkunde
onderworpen. Eenige uitspraken van
specialisten laten wij hieronder
Clonic is een buitengewoon groote
„Kring en ik was ten zeerste verrast,
it vanochtend het eerste nummer
mijn blad zag gedrukt met deze
Kletter, die gemakkelijk leest en de
(unlet vermoeit!"
't Ionic is helder en heeft cachet,
der twijfel zal deze letter er toe bij-
m. dat de oogen langer hun plicht
VEERTIGJARIG JUBILEUM.
Heden herdenkt onze stadgenoot, de
heer C. J. van der Kaaij zijn 40-jarige
onafgebroken werkzaamheid bij de N.V.
Leldsche Broodfabriek. Toen hij vanmor
gen van huis was gehaald en het kantoor
betrad, werd hij allereerst toegesproken
door den heer J. Schots, die hem van harte
gelukwenschte met dit jubileum en hem
namens commissarissen en directie een
enveloppe met inhoud overhandigde.
Daarna getuigde de directeur, de heer
Mulder in waardeerende bewoordingen van
de groote plichtsbetrachting en ijver van
den jubilaris. Tenslotte vond in de fabriek
de huldiging door het fabriekspersoneel
plaats, waarbij de bedrijfschef, de heer
Korswagen uiting gaf aan de gevoelens
van achting en vriendschap, welke zijn
collega's jegens hem koesteren Ook deze
spreker liet zijn gelukwenschen vergezeld
gaan van een geldsbedrag onder couvert.
Het behoeft niet gezegd, dat het feest
temidden der bloemetjes in den huiselij-
ken kring werd voortgezet.
LOCAAL RIJKSTELEFOONNET LEIDEN.
Dr. A. Querido, geneesheer aan het ge
sticht „Voorgeest" is benoemd tot ambte
naar van de sociale psychiatrie te Am
sterdam.
«ithaaldelijk kwam het voor, dat
ïaten tot mij kwamen op een leeftijd,
,-p eigenlijk nog geen bril moest
gedragen. Hun oogen waren be-
i door onleesbaar schrift. De Ionic
i echter in staat stellen gemakke-
(ii zonder vermoeienis hun blad te
«tt gebruik der nieuwe letter Ionic 5
a zonder eenigen twijfel toe bijdragen,
iele menschen langer het moment
jto uitstellen, waarop zij tot aan-
van een bril zouden moeten
(pan. De Ionic is de meest duidelijke
welke ik ooit gezien heb",
de Ionic 5 kan worden gezegd, dat
een letter, die vooral de ouden van
o met vreugde zullen begroeten, want
duidelijke leesbaarheid stelt hen in
hun krant zonder al te veel inspan-
ie lezen."
hr hen, voor wie de avond des levens
men en de moede oogen mat zijn
«den. is de Ionic een uitkomst."
ut ook wij steeds beseft hebben, dat
<?en onzer lezers hun kostbaarst bezit
lebben wij de nieuwe Ionic 5 aange-
fit en wij houden er ons van overtuigd,
door de betere leesbaarheid ons blad
onze lezers aantrekkelijker is ge-
DE DIRECTIE.
HINDERWET.
(femeester en Wethouders van Leiden
?en ter algemeene kennis, dat door
de beslissing op het verzoek van
ran der Drift om vergunning tot het
;hen van een machine- en construc-
•wkplaats in een gedeelte van het
c(?l Maredijk No. 157, Sectie L. No. 1265
1 en b. J. p. r. Meykamp om vergun-
f tot het uitbreiden van de bewaar-
voor buskruit in het perceel Vrou-
jJB No. 7, Sectie H. No. 2402, is ver
ft. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
etden. 9 Maart 1931. 1033
ACADEMISCH HISTORISCH MUSEUM.
De eerste tentoonstelling in het Aeade- j
misch Historisch Museum alhier is Zater
dag j.l. gesloten. De voorzitter der Histo
rische Commissie der Rijksuniversiteit
sprak zijn groote voldoening uit over do
belangstelling, welke deze eerste daad der
commissie mocht ondervinden.
De tentoonstelling trok ruim 600 bezoe
kers. Over eenige weken zal hetgeen het
Museum reeds in eigendom bezit ter be- I
zichtiging worden gesteld. De Historische
Commissie verwacht, dat een bezoek aan
deze verzameling velen, die belangstellen
in haar werkzaamheid, een aansporing
zal wezen om daarvoor in aanmerking
komende stukken aan het Museum ten
geschenke of in bruikleen af te staan.
Van vele zijden kwamen reeds geschen
ken binnen.
AFSCHEID F. RIETKERKEN.
■jMfnmiddag te 3 uur had op 't Bureau
"Gemeentewerken een kleine plechtig-
P.aats. Een oude getrouwe bij dat
aa nam wegens het bereiken van den
eengerechtigden leeftijd afscheid van
t, ,,en ambtenaren.
-rans' Rietkerken, geboren 9 Maart
i(. in dienst in 1897 aanvankelijk
aid. riolen, later in de smederij. Op
WOl volgde zijn benoeming in
a dienst als loopknecht bij 't Bureau,
•directeur, de heer de Blauw, sprak
- ."tens het geheele ambtenarenkorps
^«oelvolle woorden ten afscheid
vara ï161" a!s bl'ik van vriendschap
Fï m t rin" zÜner diensten een enve-
inhoud vergezeld van een oor-
ZEVENDE LUSTRUM COLL. THEOL.
„CONCORDIA RES PAKVA CRESCIT"
^erti aangeboden
'aar geroerd bedankte Rietkerken
hlitb;
J OiRU
hem gerichte woorden.
a tracteerde hij allen op een
..'M Aarna alle ambtenaren hem tot
1 hand drukten.
Viering van het zevende lustrum.
Hedenmiddag ving de lustrumviering
aan van het Coll. Theol c.s. Concordia
Res Parva Crescit te Leiden. Daartoe
hadden zich ongeveer twintig eere-leden
met de leden vereenigd in de gewelfzaal
in de Academie, gewoonlijk „theologen-
hol" geheeten, alwaar de praeses collegii,
de heer E. Postma de openingsrede hield.
Na een woord van welkom bracht spr. en
kele gebeurtenissen uit de laatste jaren
in herinnering en uitte zijn vreugde over
den tegenwoordigen bloei van het dis
puut, dat hoewel getallen niet alles
zeggen 16 leden van verschillende rich
tingen' telt, waarvan juist de helft den
titel van candidaat mag dragen.
Hierna hield de heer Postma een rede
over: de Leidsche theologische faculteit
van 1896 tot heden. dwz. sedert het be
staan van „Concordia". Na gev/ezen te
hebben op de zoogenaamde moderne
theologie met haar strijd voor een „vrije"
theologie, ging spr. achtereenvolgens de
ontwikkeling na op het gebied van de
godsdienstgeschiedenis. Met zekeren trots
aldus besloot spr., mogen wij constatee-
ren. hoe Leidsche theologen over de ge
heele wereld geprezen worden om hun
wetenschappelijk werk; met nog groote-
reïi trots zien wij hoe velen van die te
genwoordige theologen hun vorming voor
een deel aan „Concordia" te danken heb
ben. Mogen ook in de toekomst uit „Con
cordia" mannen voort komen waaroo de
Leidsche Universiteit trotsch kan zijn.
Daarna werd in de Remonstrantsche
Kerk de lustrumviering voortgezet door
een korte iiturgischen dienst, die voor
alle belangstellenden toegankelijk was.
Deze plechtigheid geschiedde onder lei
ding van ds. P. D. Tjalsma, eere-lid van
„Concordia". Na het votum speelde het
dispuutlid G. W. Korevaar een orgelsolo
(„Kommt Seelen, dieser Tag"). Vervol
gens werd uit de Imitatio Christi III Cap.
59 voorgelezen. Gemeenschappelijk werd
Ps. 65 1 en 4 gezongen; gelezen werd 1
Cor. 12, het hoofdstuk over de eenheid
in de verscheidenheid. Na 't zingen van
Gez. 99 3 en na een gebed sprak ds.
Tialsma een kort woord over: „Wij zijn
Gods Medearbeiders!", dit in het bijzon
der toepassend op de zware en verant
woordelijke taak van het theoloog- en
predikant-zijn in onzen tijd Orgelspel
(Koor uit Iphigenia van Giück) gebed en
het zingen van Gez. 36 1 en 5 besloten
deze bijeenkomst.
Vervolgens hield het bestuur receptie
in den „Vergulden Turk", waar vele pro
fessoren en zustervereenigingen hun ge
lukwenschen kwamen aanbieden.
Hierna werd een gemeenschappelijke
feestmaaltijd gehouden, waarbij een aan
tal oud-leden het woord voerden.
Vanavond wordt een belangrijke werk
vergadering gehouden.
Ter gelegenheid van dit lustrum kwam
een belangrijk feestnummer uit met bij
dragen van 12 eere-leden van verschillen
de generaties en van 7 leden.
VEREENIGING VAN MATÏIESIANEN.
Lezing van den heer II. W. L. Bruckman.
In de goed bezette collegezaal van het
Natuurkundig Laboratorium aan de
Nieuwsteeg. hield de heer H. W. L. Bruck
man, conservator aan de Technische
Hoogeschool te Delft, Zaterdagavond
voor bovengenoemde Vereeniging een
lezing met lichtbeelden over: „Onder
zoek van hoogspanningskabels".
De voorzitter, de heer G. H. Groene-
wegen heette alle aanwezigen hartelijk
welkom, in 't bijzonder den heer Bruck
man, die zich op verzoek, gaarne bereid
had verklaard een lezing voor de Ver
eeniging van Mathesianen te houden, ter
wijl hij tevens een woord van dank
sprak tot de heeren prof. Keesom, prof.
de Haas en dr. Crommelin voor het be
reidwillig afstaan der collegezaal.
Hierna gaf hij het woord aan spreker,
die in een kort voorwoord wees op de
groote vorderingen, welke in de laatste
jaren op 't gebied-van hoogspanning zijn
gemaakt.
Als bewijs hiervan diene slechts het
feit. dat men luttele jaren geleden er
tegenop zag een ondergrondsch kabelnet
te maken van 2000 Volt, terwijl men
thans reeds tot 132.000 Volt gaat.
Bij bovengrondsche netten wordt de
spanning tot zelfs 2- en 300.000 Volt op
gevoerd. Als isolatiemateriaal der koper
kern wordt in de meeste gevallen gebruik
gemaakt van houtvrij papier, gedrenkt in
zuivere mineraal olie, soms vermengd
met circa 30 hars.
Om deze isolatielaag wordt een looden-
mantel geperst, terwijl men, teneinde een
grootere mechanische sterkte te verkrij
gen, hieromheen nog een ijzerband of
ijzerdraad omvlcchting aanbrengt.
In het begin werd een hoogspannings
kabel alleen op doorslagspanning be
proefd, 'twelk naderhand, naar aanlei
ding van gegevens uit de praktijk, geble
ken is niet de juiste methode te zijn.
Deze doorslag spanningen bedroegen
meestal waarden van 5 a 10 maal de be
drijf sspanning, zoodat dus een kabel
voor 10.000 Volt beproefd werd met
100.000 Volt.
Het opwekken van deze spanningen
werd op verschillende manieren tot stand
gebracht.
De eenvoudigste oplossing hiervoor was
wel het in serie schakelen van eenige,
precies de zelfde transformatoren. Een
verklaring voor het doorslaan van kabels,
welke op een 10-voudige spanning waren
beDroefd werd gezocht in de mogelijk
heid van kleine luchtbelletjes tusschen
de verschillende lagen isolatiestof.
Hierdoor toch ontstaat een condensa
tor, welke na eenigen tijd doorslaat, de
zich in de nabijheid bevindende papier
isolatie aantast en verbrandt., waarna
dan een volledige hoogspannings kort
sluiting ontstaat, en men niets meer van
de kabel terug vindt, dan een vormeloos
klompje metaal.
Na ernstige onderzoekingen is komen
vast te staan dat deze luchtbelletjes niet
de voornaamste oorzaken zijn, doch dat
door de belasting der kabel, de tempe
ratuur toeneemt, waardoor olie en lood-
mantel uitzetten.
Aangezien nu de loodmantel bij afkoe
ling nagenoeg niet krimpt en de olie
zelfs zeer sterk, ontstaan er in de kabel
dus luchtledige ruimten, waardoor spoe
dige vernietiging van de kabel optreedt.
Aan het einde van zijn voordracht
mocht de heer Bruckman, voor zijn leer
zame, met lantaarnplaatjes verduidelijkte
lezing, een hartelijk en welverdiend ap
plaus in ontvangst nemen.
Hierna sloot de voorzitter met eenige
met zorg gekozen woorden van dank
dezen zeer geslaagden avond.
HANDELDRIJVENDE
MIDDENSTAND PARTIJ.
De definitieve samenstelling der candi-
datenlijst van bovengenoemde partij voor
de a s. verkiezingen voor de Provinciale
Staten is in de kieskringen Leiden, Gouda,
Delft en Dordrecht als volgt:
M Bouterse te Rotterdam C. v. d. Engel
te Delft. J. G. D de Geus te Rotterdam,
J M. J. v. Dort idem, H. F. P. Simonis en
W. F. C. Dors te 's-Gravenhage, mej. J. C.
M. Berm—van Haagen te Rotterdam, R.
van Opstal en C. J. Hoevenaar idem en W.
de Zeeuw te 's-Gravenhage.
Opgaaf nieuwe aansluitingen Febr. 1931.
3093: Prof. dr. L. G. M. Baas—Becking,
Rijnsburgerweg 43.
3086: Mej. G. Hoogerwerf, Witte Sin
gel 37.
3085: Firma Groenewegen en Doeven,
Oude Rijn 54.
3092: Mevr. A. Winckel—v. Hoorn, Kem-
penaerstraat 6a, Oegstgeest.
3089: W. F. v. d. Kodde, Frederik Hen
driklaan 4, Oegstgeest.
3099: A. Korenhof, Lindestraat 2.
3098: Dr. IJ. J. v. d. Meulen, Stations
weg 47.
3043: Dr. mr. J. M. Verbugt, Valdez-
straat. 4
3104: j. van Velzen, Hoogewoerd 166.
3101: G. M. Seugling. Middelweg 36.
3102: Dames Verkiey, Stille Rijn 10.
3100: P. Verlint en Co., Rijnsburger-
singel 37.
1733: C. de Kemp, Botermarkt 12.
3072: J. H. Maas, Hoogewoerd 88.
3097: Fa. Engelvaart en Pusters, Ko-
ninginnelaan 46.
3103: Mevr. J. C. LamanVos. Hooge
woerd 93.
3105: Mej. A. M. de Vries, Kempenaer-
straat 76, Oegstgeest.
3109: A. Landwaard, Clarasteeg 2729.
3080: A. P. Oostveen. Hoogewoerd 150.
3108: G. N. Meurs, Rijn- en Schie-
kade 71.
3110: G. de Mey. Amaliastraat 7.
3112: G. M. Friedhoff, Munniken-
straat 26.
3094: J. van Moorsel en Zn., Boter
markt 19
3091: J. C. Elsgeest, Warmonderstr. 12.
3096: D. W. Koddewijn, Kempenaer-
straat, 14. Oegstgeest.
3111: Mr. D. M. Stikker, Rijnsburger
weg 90.
3106: Joh. Landwaard, Gerrit Doustr. 75.
FEESTAVOND LOTERIJVEREENIGING
„W. VV. W. W."
In de overvolle „Concordia' zaal hield
de loterijvereeniging „Wij Willen V/at
Winnen" Zaterdagavond een feestavond.
Na de opening door den voorzitter, den
heer Jac. Ginjaar, die in het bijzonder de
afgevaardigden van verschillende too-
neelvereenigingen welkom heette, werd 't
programma door het jazz- en cabaret-en
semble „Aufgepast" uitgevoerd. Afwisse
lend gaven de verschillende leden van dit
gezelschap hetzij gezamenlijk, hetzij indi
vidueel, blijken van hun meesterschap in
de verschillende vormen van amusements
kunst.
Het bal dat den goed geslaagden avond
besloot, zal zeer zeker tot vroeg in den
morgen hebben geduurd.
29e JA AARFEESTVIERING HARMONIE
KAPEL „tVERKMANS WILSKRACHT".
Een uitstekend geslaagd feest.
Zaterdagavond vond in de groote zaal
der Stadsgehoorzaal de jaarlijksche feest
viering plaats van „Werkmans Wils
kracht"
Om even over achten, toen er geen
plaats onbezet was, zetten de heer Gerar-
dus Dik en zijn mannen het programma
in met het spelen van de pittige „Per
Aspera ad Astra"-marsch van Urbach. De
voorzitter, de heer S. Simons, opende met
een kort woord den feestavond, heette
alle aanwezigen hartelijk welkom, spe
ciaal de donateurs en donatrices en de
besturen van Leidsche Muziekverenigin
gen. Hierna volgde nog een viertal num
mers van W. W., waarvan vooral „Marche
des Grenadiers" uit de toonfilm „Love
Parade" uitstekend werd gespeeld.
Voor de pauze had vervolgens een
huldiging plaats van den heer J Verver,
die ongeveer vier maanden geleden, om
gezondheidsredenen het voorzitterschap
had moeten neerleggen. Op eenvoudige,
hartelijke wijze sprak de tegenwoordige
voorzitter, de heer Simons den heer Ver
ver toe, dankte hem uit aller naam voor
al hetgeen hij in die 25 jaar als voorzitter
voor de Vereeniging had gedaan, over
handigde hem een gouden horloge met
inscriptie en spelde tevens onder dave
rend applaus het gouden eere-voorzitters
insigne op het uniform, waarna mevrouw
Verver, die toevallig haar verjaardag vier
de, verrast werd met prachtige bloemen.
De heer V. dankte toen op zijn beurt, ook
namens zijn echtgenoote voor de gebrach
te hulde
Na de pauze kwam het. voor Leiden
niet onbekende gezelschap „Van Beem"
ten tooneele en voerde achtereenvolgens
de drie kluchten op „Bijna een lijk",
„Liefde heelt alles" en „Moeder Pruts
man". Alleen zij, die dit gezelschap al
eens gehoord en gezien hebben, zullen
zich kunnen voorstellen hoe men zich
Zaterdagavond daarmee vermaakt heeft.
Het gelach was dan ook niet van de lucht
af. Pas halftwee was het eigenlijke pro
gramma afgewerkt, waarna het feeste
lijke bal een aanvang nam. Niet alleen
de jongeren dansten, doch ook de oude
ren genoten nog van de „echte ouderwet-
sche mooie walsen."
Onder leiding van den heer W. F. van
Wijk duurde dit bal nog tot ruim vier
uur.
BINNENLAND.
Overleden is ds. T. H. Woudstra, emeri
tus-predikant van Leiderdorp (Kerk en
School, 1ste Blad).
De opening van de vliegschooi op Schip
hol (Binnenland, 1ste Blad).
Voortgezette vergadering van den Vrij
heidsbond (Binnenland, 1ste Blad).
Noodlanding van een Duitsch vliegtuig
te Tubbergen; het toestel geheel verbrand;
een der passagiers gewond (Gemengd, 2de
Blad).
Anonieme briefschrijverij te Amersfoort;
een predikant uit Winterswijk wordt be
schuldigd de dader te zijn (Gemengd, 2de
Blad).
Ernstige botsing bij Kerkrade tusschen
j motor en auto; één doode en één zwaar
i gewonde (Gemengd, 2de Blad).
Brood bakken in hotels; vrijsprekend
vonnis van den Amsterdamschen kanton
rechter (Rechtzaken, 2de Blad).
De lage temperaturen in Maart; een
vergelijking met vorige jaren (Laatste Be
richten, 1ste Blad).
BUITENLAND.
Ook een vlootverdrag tusschen de sovjets
en Turkije (Buitenland, 1ste Blad).
Groote rede van Molotof over Rusiand's
buitenl. verhoudingen (Buitenland, 1ste
Blad).
Dreigement van Gandhi zich terug te
trekken, zoo men hem niet volgt (Buiten
land, 1ste Blad).
Ernstige aardbeving op den Balkan. Vele
dooden en groote schade (Buitenl. Ge
mengd, 2de Blad).
Noodlottig gevolg van demonstraties
voor het verwekken van wolken in Japan
(Tel., 1ste Blad).
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen:
Naamlooze Vennootschap Algemeene
Boek- en Handelsdrukkerij v.h. Batteljee
en Terpstra. Oude Rijn 39, Leiden. Nieuwe
Procuratiehoudster: Mej. J. A. M. Huis
man, Leiden (Beperkende Bepalingen).
A. Verloop. A. v. Rooyenstraat 8—8a,
Noordwijk. Timmerman. Wijziging uit
geoefend bedrijf thans: timmermans- en
metselaarsbedrijf. Bovengenoemde han
delszaak is omgezet in een vennootschap
onder firma onder den naam: Firma A.
Verloop en Zonen (Beperkende Bepa
lingen). Vennooten: A. Verloop Thzn.,
Ijoordwijk; Th. Verloop Azn., Noordwijk en
C. J. Verloop Azn., Noordwijk.
Coöp. Brandwaarborg Maatschappij
NoordenNieuwkoop. Wijk B. 93, Noorden.
De statuten zijn gewijzigd.
VER. LUCAS VAN LEYDEN.
Men verzoekt ons plaatsing van het vol
gende
Het Prentenkabinet der Universiteit al
hier. heeft onlangst een nieuwe woning
betrokken en daarbij ook beschikking ge
kregen over een ruimte voor tentoonstel
lingen en een zaal voor lezingen. Op deze
wijze is voor het Prentenkabinet de moge
lijkheid geopend om op meer actieve wijze
aan 't geestelijk leven van de stad Leiden
en van de Universiteit deel te nemen en
op zijn gebied leiding te geven.
De directeur van het Prentenkabinet
zou gaarne in deze richting werkzaam
zijn, maar de geldmiddelen, waarover hij
kan beschikken, zijn onvoldoende voor een
eenigzins krachtige activiteit. Daarom is
het plan opgevat een vereeniging te stich
ten tot steun van het Prentenkabinet der
Universiteit te Leiden, die zij, aldus de
onderteekenaars van een circulaire. Ver
eeniging Lucas van Leyden zouden willen
noemen:
Men kan zich als lid opgeven bij dr. J.
J De Gelder te Leiden, Kloksteeg 23 -of
aanwezig zijn op een bijeenkomst in het
Prentenkabinet,, Kloksteeg 2325 Leiden
op Dinsdagmiddag a.s.
De eerste onderteekenaar der circulaire
is prof. dr. A. H. Bijvanck.
