DINSDAG 17 FEBRUARI 1931
No. 21754
eerste blad.
stadsnieuws.
MUZIEK.
BINNENLAND.
Het Voornaamste Nieuws
van heden.
it» Jaarzane
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Cis. Per Te»e' T00r ac'ver'enii5n uit Leiden en plaatsen waar
entscbappeo van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
rertenliên 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend
vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
uimum aantal woorden van 30.
casso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven
j Cts porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:!
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per weekf 0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 portokosten.
ramep bestaat uit DRIE Bladen
henkingen aan den
STAAT.
(Je wed. dr. R. Horst, alhier, heelt
1 Staat der Nederlanden, ten behoeve
Rijksmuseum van Nat. Historie der
iversiteit alhier geschonken de door
erleden echtgenoot nagelaten bibln-
■n zoologisch gebied, bevattende 225
15 tijdschriften en ongeveer 2400
tn, voornamelijk betrekking hebbend
,es, Crustacea, mollusca, echinoder-
porifera. Deze schenking vormt een
'langrijke aanwinst voor de biblio-
andil museum. Aan de schenkster is
cc oprechte erkentelijkheid van de
l betuigd.
GOUDEN JUBILEUM.
herdacht de heer J. H. Peeters,
dat hjj voor 50 jaar bjj de N.V.
l» Katoen Mij." in dienst trad.
j hedenmorgen het feestelijk ver-
'agazjjn, waar hij meer dan 30 jaar
ter zwaait was binnengeleid, werd
e directie ontboden, waar hem met
Ijke toespraak een geschenk werd
digi).
de overige chefs en het kantoorper-
paven door een passend geschenk
men blgk van hun waardeering en
rbap.
b'ilaris dankte zeer onder den indruk
betoonde belangstelling en bracht
ere gedeelte van den dag in huise-
'~g door, waar hij een druk be-
ieceptie hield.
"ING VAN DEN HEER
Th. VAN DER STARRE.
Over „Licht en Kleur".
q organiseerde de Vereeniging ter
ring van de kennis in de grafische
wederom een winterlezing, welke
werd gehouden door den heer Van
e, in de Collegezaal van het Na-
sig Laboratorium.
'de spreker door den Voorzitter was
begon hij zijn lezing, waaraan het
■2 is ontleend:
rde natuurverschijnselen, welke ons
(ffijls in verrukking kunnen brengen,
j toch ongetwijfeld het wonderspcl
t en kleur. En bij het aanschouwen
kan toch wel het verlangen in ons
Qde oorzaak van deze verschijnselen
tor nabij te leeren kennen en de
jbare huishouding van de natuur
'Ier le leeren begrijpen.
€T geeft nu eerst een historische
teling over de opvattingen omlrenl
toen yan het licht en besprak de
"theorie van Newton en de 'golf-
yan Huygens. Met de ontdekking
interferentie- en buigingsverschijn
sel met de trillingstheorie zoo mooi
ard kunnen worden, werd de trill mgs-
algemeen aangenomen, terwijl men
'r toe gekomen is de lichtgolven van
roagnelischen aard te beschouwen,
ereenvotgens werden nu de begrip-
■'llingstijd, voortplantingssnelheid en
?te verklaard. Van de golven die door
atbron worden uitgezonden, is ons
ken gevoelig voor het golfgebied wat
?°hen 0.0008 en 0.0004 m.M. Ver
den nu de verschillende absorptie-
e-speclra. Verder kwamen aan de
fluorescentie en phosphorescence
ve:steooiingsverschijnselen op zeer
zwevende deeltjes, waarbij prach-
-urtffeclen optreden en voorts werden
'lende natuurverschijnselen o.a, het
Tucht verklaard.
pauze kwamen de interferentie- en
^erschijnselen aan de beurt en
e hegmsel verklaard, dal de licht-
onder bepaalde omstandigheden-
gunnen versterken of vernietigen,
an2 zij in dezelfde of tegengestelde
,ln €en Punt aankomen.
Werd de beroemde proef van
de prachtige interferentie-
tu) zeepvliezen.
huigmgsproeven werd vertoond de
- een dunnen draad, tralies, ne-
^.en slotte hield spr. nog een
•"ÏÏ?UWinS ovc-r de electro-magne-
-|jpC. .eor'e o.m. het beroemde Zee-
1 L,' splitsen van de spectraal-
,feJ sterk magnetisch veld en
f' hl i 1 P^°to-e'ectrisch ver-
en H0Srn;i^efi van eleclronen uit
jMpn°r Heht. welk verschijnsel
WOrd* l°e£epast, o.a. bij
1:! sla ^an^'e de voorzitter den heer
i: envoor diens populaire uiteen
ga ?e'?onde proeven. Na aanbie
dt., P°®»werk namens het bestuur
Qe bijeenkomst.
DR. T. H. WILTERDINK.
De crematie van het stoffelijk overschot
van den in Den Haag overleden sterrenkun
dige dr. J. H. Wilterdink zal plaats hebben
morgenochtend te Westerveld, na aankomst
van trein 11.46 uur.
MUSEUM „DE LAKENHAL".
Een schilderij van Rembrandt
tentoon-gesteld.
In het stedelijk Museum de Lakenhal
alhier is door de welwillendheid van den
eigenaar, den heer Vitale Bloch te Amster
dam gedurende deze week een schilderij
van Rembrandt opgesteld, voorstellende:
„Christus verjaagt de wisselaars uit den
tempel". Het stuk is gemerkt R. Fee. 1626
en geschilderd in den Leidschen tijd op
20-jarigen leeftijd vóór Rembrandt's leer
jaren bij Lastman.
Links met het geeselkoord in de opgehe
ven rechterhand Christus, daaronder ter
halvenlijve de wisselaars, waaronder in het
midden Rembrandt's vader met bontmantel
en kalot Aan den bovenkant wordt het
schilderij afgesloten door een zuil, onder
door de tafel der wisselaars
Het stuk doet in zijn kleurengamma en
behandeling der kleeding denken aan het
werk van Otto van Veen, geb. te Leiden
1656, van wiens hand het museum een
schilderij bezit, en dat ter vergelijking
naast den Rembrandt is geëxposeerd.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijvingen: N.V. Trust- en
Handelmaatschappij Tehan. Rapenburg 27.
Leiden. (Ned. Staatscourant van 13 en 14
Februari 1931, bijvoegsel No. 4-82). Direc
teur: dr S. Th. Holst VVeber, Leiden. Com
missaris: P. A. de Gooyer, Wassenaar.
Maatschappelijk kapitaal f.100 000, waar
van geplaatst en gestort f. 20 000.
Café Pauline", Beestenmarkt 30, Leiden.
Eigenaar: A. J. Neuteboom, Leiden.
Pyroccll ipla te n f abri ekVa 1 ken bu rge rwe g
26, Katwijk a. d. Rijn. Eigenaar: J. Ver
hulst, Katwijk a. d. Rijn.
Wijzigingen: 13. J. Huurman Dzn. Hee
rengracht 12, Leiden. Aannemersbedrijf.
Bovengenoemde handelszaak is met ingang
van 1 Januari 1931 omgezet in een ven
nootschap onder firma onder den naaim:
B. J. Huurman Zoon (B. P.). Venn.: B. J.
Huurman Dzn.. Leiden en B. J. Huurman
Jr. Leiden. Uitgeoef. bedr. thans: aanne
mersbedrijf, taxatie en administratie van
onroerende goederen, alles in den meest
uitgebreiden zin en alle handelingen te ver
richten, welke daarmede in direct of zijde-
li ngsch verband staan
Naamlooze Vennootschap Margarinefa-
briek en Vetsmelterij vooiïh. Gebrs. Van
Dam, in liquidatie. Lindenhovestraal 1,
Alphen a. d. Rijn Opheffing filiaal: p"r>6n_
gang 8, Groningen, d.d. 1928.
ZIEKENVERPLEGING
„LEVENDAAL".
Jaarverslag over 1930.
In het maandblad der Chr. Wijkvereeni-
ging Levendaal lezen wij het volgende:
De Ziekenverpleging „Levendaal" ver
strekte in het afgeloopen jaar 2890 liter
melk. waarvan 319 liter 's morgens in het
Wykgebouw aan zwakke kinderen. 202 maal
tijden werden verschaft, benevens aan een
20-tal Wijkbewoners wekelijks, gedurende de
wintermaanden, een portie soep.
Het aantal ontvangen nieuwe kleeding-
stukken bedroeg 12, en de bezending ge
bruikte kleeren was in 't afgeloopen jaar
niet bijzonder groot. Dit laatste is erg jam
mer; met gebruikte kleeren, die nog tot
iets goeds vermaakt kunnen worden, kan
het hestnur dikwijls zooveel menschen helpen,
doch dit jaar kwam er zóó weinig goed
in, dat het met Kerstmis een heele toer
was voor qnze menschen een geschikt pakje
klaar te krijgen. Alles is met Kerstmis
uitgedeeld en onze kasten zqn leeg, en dat
midden in den winter. Het bestuur hoopt
dan ook dat zij die belangstellen in het
werk der Ziekenverpleging en dit lezen aan
onzo Wijkbewoners denken als zij hun klee
ren nazien en opredderen.
Het gebruik van de hoogtezon neemt
gestadig toe.
De zuster bracht in totaal 3420 bezoeken
bij zieken en ontving 4690 patiënten aan
het Wijkgebouw.
Het bestuur zegt hartelijk dank hun die
de Ziekenverpleging steunden, op welke wijze
dan ook. Dank ook aan de kleine verzame-
faarsters voor hun trouw, altijd maar weer
met hun busjes er op uit te gaan. Hun
busjes 6rachten het afgeloopen jaar
f. 202.01 Vs op en de bus van de zuster het
mooie bedrag van f. 146.75.
De Ziekenverpleging wordt in aller be
langstelling aanbevolen!
Op uitnoodiging van de medische fa
culteit der Universiteit te Liverpool heeft
hedenmiddag dr. Murk Jansen aldaar een
voordracht gehouden over „De wetenschap
pelijke en sociale vooruitzichten der or-
thodaedie".
Gisteravond heeft in „den Leidschen
Schouwburg" een geslaagde uitvoering plaats
gevonden van het tooneelstuk „Het Zevende
Gebod" van Herman Heyermans, door de
Arbeiders tooneelvereeniging D.O.S.
Wij achten dit drama genoegzaam bekend
en zullen den inhoud ervan dan ook niet
weergeven. Er is voor een dilettanten-ver-
eeniging uitstekend gespeeld, boewei over
het algemeen iets te zacht gesproken werd.
Programma's waren niet aanwezig zoodat
wij geen namen kunnen noemen. Daarom be
perken wij ons tot een algemeene opmer
king: ieder speler heeft van zijn rol het
beste trachten te maken, waartoe hij in
staat was. En dat was meermalen ai heel
veel! Den regisseur komt ontegenzeggelijk
groote lof toe voor hetgeen hij met dit
gezelschap ernstig willende acteurs wist te
bereiken. Een vrq talrijk publiek heeft het
spannende werk, dat af en toe wel wat
verouderd aandoet, met intense belangstelling
gevolgd. Jammer dat de pauzen wat lang
waren, zoodat de voorstelling laat beëindigd
was. D.O.S. bevindt zich ongetwijfeld op
d°n goeden weg
Gisterenavond gaf de Leidsche dames-
kapclub onderafdeeling der Leidsche
kappersclub „Etulp en Vriendschap") een
demonstratie in dameskappen, kort model
met postiche in een der Oranjezalen van
Gafé-Re9taurant „Harmonie", Breestraat.
De voorzitter de heer Cornelisse riep de
leden en genoodigden een welkom toe en gaf
omtrent den avond een toelichting, waarna
de heer J. Mossel uit Rotterdam bijgestaan
door zijn zoon drie zéér fraaie kapsels to
bewonderen gaf, welke met een welverdiend
applaus werden beloond.
Men schrijft ons:
Blijkens een in dit nummer voorkomende
advertentie worden door eenige personen
hier ter stede pogingen aangewend om cre-
dielwaardige arbeiders-kantoorbedienden,
ambtenaren en kleine middenstanders in het
bezit te doen komen eener eigen woning, vol
gens huurkoop-systeem of door middel van
bouwen onder hypothecair verband, en dan
geheel naar eigen inzicht gebouwd. De voor-
slanders van dit plan hebben hierbij het
oog op een regeling, welke door den gemeen
teraad van 's-Hertogenbosch voor de hlei-
voren genoemde groepen der bevolking is
tot stand gebracht, volgens welke aan deze
personen in huurkoop termijnen van 20 of
30 jaar woningen van verschillende prijzen
worden uitgegeven of ook aan particuliere
bouwers voorschotten worden verleend on
der hypothecair verband van 75 tot 95 pCt.
der totale 9tichtingskosten, terwijl men te
allen tijde het recht heeft, wanneer men
zulk9 wil of kan, binnen dien lijd de schuld
af te lossen Aangezien de zaak daar in han
den van het gemeentebestuur zelve is, be
loopt men geen kans dat men daarbij in
„verkeerde handen" valt.
RESIDENTIE-ORKEST.
Het vijfde abonnementsconcert viel op
den avond van den dag waarop Dirk Scha-
fer i9 gestorven.
Vóór den aanvang van het concert wijd
de dr. Van Anrooy een kort woord aan de
nagedachtenis van den doode, die ook in
Leiden, in deze zelfde zaal zoo menigmaal
gebracht heeft het beste dat in hem was.
Zijn leven, aldus spreker, is niet gemak
kelijk geweest. Van zijn arbeid die groote
geestelijke inspanning vroeg, heeft hij niet
steeds de voldoening genoten, waarop hij
in billijkheid aanspraak mocht maken.
Maar ook is zijn leven schoon geweest. Om
dat hem, den oprechten kunstenaar, het
geluk beschoren was te mogen geven. Dat
heeft hij gedaan met groote mildheid, ons
allen ten zegen. En het zal, zoo besloot
spreker, in uw aller geest zijn op dezen
avond een oogenblik te verwijlen bij den
doode. dien we behoefte hebben dankbaar
te gedenken Na Dr. van Anrooy's eenvou
dige gevoelvolle woorden verhieven alle
aanwezigen zich van hun zitplaatsen, «dille
hulde brengend aan den kunstenaar die
van ons heen is gegaan
Het leven herneemt zijn eisch en Van
Anrooij zette zich aan de uitvoering van
het eerste programmanummer, dat gekozen
had kunnen zijn om aan te sluiten bij de
eerbiedige stilte van daareven. Liszts „les
Préludes", de indrukwekkende verklanking
van het woord van Lamartine dat het
leven stempelt lot een ononderbroken reeks
van voorspelen lot den dood, is door het
orkest gespeeld en door ons allen aange
hoord in de bijzondere ontvankelijkheid
van het' oogenblik.
Het orkest bracht verder een noviteit:
„Tableaux d'unc exposition", naar de
pianostukken van Modeste Moussorgski ge-
orkesteerd door Maurice Ravel. Men kent
den opzet der pianostukken: 'scomponis
ten vriend, de architect Hartmann, hield in
1874 een tentoonstelling van aquarellen en
teekeningen Mousorgski bezocht die. Van
dat bezoek en van een tiental der geëxpo
seerde teekeningen heeft hij muzikale il
lustratie in den vorm van korte piano
stukken geschreven. De voor een juiste ap
preciatie der composities noodige titelaan
duiding was in het programma opgenomen.
Wel wat erg beknopt. In de aanduiding
„Bydlo" zal bijv niet iedereen de Poolsche
ossenwagen herkennen zoomin als het dui
delijk is. dat met „cabano sur des pattes
de poule" is bedoeld een teekening voor
stellende een op kippepooten steunende
klok in den vorm van de hut eener heks
uit een Russische volkssage. Moussorgski's
klavierstukjes zijn frisch en raak typee
rend. origineel en zeer muzikaal. Als Kla-
viersatz zijn ze niet alle even p^ukkig uit
gevallen. Dat maakt het begrijpelijk dat
een instrumor tator als Ravel ze voor or
kest overbracht. En die versie is prachtig
geslaagd. Met de grootste verscheidenheid
van kleur, in voortreffelijken orkestklank
heeft Ravel, naar onze meening, de ..ten
toonstelling" zuiverder gerealiseerd dan in
de pianozetting door Moussorski mogelijk
was. Het veeleischende stuk is door het or
kest verbluffend virluoos gespeeld. Vooral
de blazersgroepen hebben prachtig werk
geleverd.
Solist wras de Hongaarsche violist Eduard
von Zathureczky, die met Hubav leider is
der meesterklasse aan het conservatorium
te Buda-Pcsth Hij droeg het concert van
Tschaikowsky in D voor, een viool stuk dat
ons muzikaal wel niet zoo heel veel zegt,
maar dat de onmiskenbare verdienste heeft
van een echt vioolstuk te zijn vol afwis
seling van gezonde virtuositeit en zang
rijk melos. Von Zathureczky's toon is van
de beste kwaliteit en munt uit door groole
kracht, die hij tot aan den punt van zijn
slok weet te cultiveeren. Zijn vinger tech
niek staat voor geen moeilijkheden, al zijn
ze nog zoo geraffineerd in dit concert op
gestapeld Vioolspel dat in technisch op
zicht af is. En dat wat er aan muziek in
het opus schuilt op zijn gunstigst demon
streert.
Van Anrooy en zijn prachtig orkest zoo
wel als de begaafde solist hadden storm
achtige toejuichingen in ontvangst te
nemen.
A. T. G. M. GAILLARD t
In Den Haag is overleden, 54 jaar oud,
de heer A. J. G. M. Gaillard, oud-lid der
Rekenkamer van Ned. Indië.
In 1904 werd hij tot burgerljjk ambtenaar
benoemd en geplaatst in het gouvernement
Sumatra's Oostkust, maar kort daarop ter
beschikking van den algemeenen secretaris
gesteld.
In 1909 ging hij wegens ziekte met een
jaar verlof naar Europa. In Juli 1913 werd
hij referendaris ter Alg. Secretarie, in
1917 tijdelijk gesteld ter beschikking van
den directeur van landbouw, nijverheid en
handel, met werkzaamheden bij dit departe
ment belast.
In Juni 1919 werd hij benoemd tot
secretaris van den Raad van Ned.-Indië en
lid van het centraal comité in Ned.-Indië
van het Roode Kruis. In dat jaar ging hij
met verlof naar Europa. In 1922 keerde
hij in zijn ambt terug, maar nog hetzelfde
jaar verliet hij het weer, en nu voorgoed,
doordat hij 18 Augustus werd benoemd tot
lid der Alg. Rekenkamer.
In 1928 ging hij wegens ziekte met een
jaar verlof naar Nederland, welk verlof nog
met een half jaar werd verlengd. De heer
Gaillard is evenwel niet meer naar Indië
teruggekeerd. Wegens den staat van zjjn
gezondheid vroeg en verkreeg hij ontslag
met 30 November 1930. aldus meldt de
N. R. Crt.
De teraardebestelling zal morgen op
Nieuw Eik en Duinen plaats hebben; ver
trek van het sterfhuis halftwee.
BEGRAFENIS
OVERSTE OUADEKKER.
Nadat in de r.k. kerk aan het Bezuidenhout
in Dc-n Haag een rouwdienst had plaat3
gehad, is gisterochtend het stoffelijk over
schot van luitenant-kolonel J. -I. Quadekker,
commandant van het 3de regiment infanterie
to Bergen op Zoom, op de r.k. begraaf
plaats aan de Kerkhoflaan in Den Haag ter
aarde besteld.
Een groote kring van hoogo militairen
en particulieren heeft op den doodenakker
den ontslapene een laatsten groet gebracht.
Er waren o.a. kransen van het 3de regi
ment en het 14de regiment infanterie en
van de A. R. K. O. te Bergen op Zoom.
BINNENLAND.
De Eerste Kamer over de belastingen.
(Binnenland, 1ste Blad).
Het rapport der studiecommissie uit den
Piedikantenbond over bevordering van
mutatie onder de predikanten (Kerk en
Sdhool, 2de Blad).
Het aantal dooden van het autobus-
ongeluk te Blerick is tot vijf gestegen.
(Laatste Berichten, le Blad).
BUITENLAND.
Nog geen zekerheid omtrent de ontwik
keling van zaken in Spanje. (Buitenland en
Tel., 1ste Blad).
Svinhufvud gekozen tot president van
Finland (Buitenland, lste Blad).
De komende ontmoeting tnsschen den
Britschen onderkoning van Indië en Gandhi
(Buitenland, lste Blad).
Hitier waarschuwt zijn partijgangers
voor daden van geweld (Tel., lste Blad).
DE RITKSMIDDELEN.
In de eerste maand van het nieuwe jaar
zijn de Rijksmiddelen 1 6/10 millioen beneden
1/12 van de raming gebleven. De Grond
belasting en de Personeele Belasting rijn
bij dit cjjfer uitgeschakeld. Voor die beide
belastingen, welke voortaan grootendeels
aan de gemeenten ten goede zullen komen,
is 1/12 van de raming met 5,6 millioen
overschreden. De oorzaak hiervan is, dat
geraamd is wat in het dienstjaar 1931 aan
het Rijk ten goede zal komen, terwql de
opbrengst in de eerste maand nagenoeg
uitsluitend betalingen bevat over vorige
dienstjaren.
DE JAARBEURS.
Voor een groot aantal kleinindustrieelen
is het om verschillende redenen niet mo
gelijk om een stand op de Jaarbeurs te
huren ten einde daar hun fabrikaten naar
voren te brengen. Daarom is door den raad
van beheer van de Nederlandsche Jaar
beurs besloten om een bepaalde categorie
van bovenbedoelde industrieelen, en wel
thans de smeden, in de gelegenheid te
stellen, aan de aanstaande Voorjaarsbeurs,
die van 10 tot en met 19 Maart zal worden
gehouden, deel te nemen, door van hun
producten in te zenden. Een ruimte van
32 M. 2 wordt voor dat doel gratis beschik
baar gesteld. Voor de inzenders komen
alleen de vervoerkosten voor hun rekening._
Er kan worden ingezonden smeedwerk^
kunstsmeedwerk, laschwerlk, hekiwerke
plaatwerk, constructiewerk, enz. Van al te.
groole stukken, die te veel ruimte zouden?
noodig hehben, kunnen modellen op klei
nere schaal, teekeningen of foto's worder
ingezonden. t
Mr. D. G. W. SPITZEN.
Naar wij vernemen zal Mr. D. G. W. Spit
zen, thans Referendaris bij de Directie voon
den Landbouw, in denzelfden rang benoemd,
worden bij het Departement van Binnen-
landsehe Zaken en Landbouw
De heer Spitzen zal aan het hoofd worden
gesteld van de afdeeling Binnenlandsch
Bestuur (vacature Mr. Frederiks, die tot
Secretaris-Generaal is benoemd).
JACHTWET.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw heeft bepaald, dat in het
geheele Rijk -
a. het zoeken, rapen en buiten openbare
wegen- en voetpaden vervoeren van eiereh
van kemphanen, wulpen, schol-eksters,
grutto's, tureluurs, meerkoeten en water
hoentjes is toegestaan vanaf heden lot en
met 28 April 1931;
b. het ten verkoop in voorraad hebben,
te koop aanbieden, verkoopen, afleveren en
langs openbare wegen en voetpaden ver
voeren van eieren van het onder a ge
noemde waterwild is toegestaan vanaf heden
tot en mei 30 April 1931;
c. het zoeken, rapen, ten verkoop in
voorraad hebben, te koop aanbieden, ver
koopen, afleveren of vervoeren van eieren
van zwanen, ganzen, eenden (alle soorten),
duikers, watersnippen en goudplevieren niet
is toegestaan.
