r
71sle Jaargang
WOENSDAG 14 JANUARI 1931
No. 21725
I agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
I advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend
I maximum aantal woorden van 30.
I Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven
„o.ia
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Het Voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
I 30 Cts. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
I 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANTi)
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per weet
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per weet
Franco per post 2.35 -p portokosten.
f, 0.18
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
ARTIKEL 75, le LID, DER
I LAGER ONDERWIJSWET 1920.
'^Burgemeester en Wethouders van Leiden,
fcrlngen ter openbare kennis, dat de Raad
dier gemeente in zijne op 12 dezer gehou
den vergadering besloten heeft:
A:|medewerking te verleenen aa.n:
I, het bestuur van de vereeniging voor
Christelijk Onderwijs voor het inrichten
van de speelplaats bij de school voor
g. 1. o aan de Pasteurstraat tot terrein
oor lichamelijke oefening;
II. het bestuur van de Eerste Lcidsehe
Schoolvereenigmg tot de aanschaffing
van leermiddelen ten behoeve van do
school voor g. 1. o. aan het Noordeinde 1;
B. tot vaststelling van twee begrootings-
staten, model D. groot resp. .2500.en
f.750.teneinde hun College in staat
te stellen de onderscheidenlijk voor de
sub 1 en II bedoelde doeleinden benoo-
digde gelden ie zijner tijd aan de betrok
ken schoolbesturen te kunnen afdragen.
Binnen dertig vrije dagen, te rekenen van
heden af, kan ieder ingezetene en elk school
bestuur, voor zooveel het hem betreft, van
deze besluiten bij Gedeputeerde Staten dezer
provincie in beroep komen. 7383
A. VAN DE SANDE BAKHUIJZEN,
Burgemeester.
VAN STRfJEN. Secretaris,
iden, 14 Januari 1931.
VERGADERING DER LEIDSCHE
V.A.R.A.-AFDEELING.
PAARDENFOKKERIJ.
"t>- Burgemeester van Leiden brengt ter
këhnis van de in deze gemeente gevestigde
eigenaren of houders van tweejarige of
oudore hengsten, dat zij, ingevolge artikel
23 der Paardenwet 1918. verplicht zijn
hiervan ten Stadhuize aangifte te doen bin
nen een maand nadat de hengst twee jaar is
geworden of in hun bezit is gekomen, als
mede vóór 1 Februari van elk jaar. 7382
A. VAN DE SANDE BARHUYZEN,
Burgemeester.
•iden, 14 Januari 1931.
DIENSTPLICHT.
Aangifte ter inschrijving.
Waarschuwing.
1m Burgemeester van Leiden herinnert
^^dezen hen, die in dit jaar 19 jaar oud
1 worden (alzuo de geborenen in 1912) en
die krachtens de Dienstplichtwet (wet van
4 Februari 1922, Staatsblad No. 43) binnen
deze gemeente voor den dienstplicht moe
ten worden ingeschreven, voor zoover zij
zich nog niet ter inschrijving hebben aan
gegeven, aan hun verplichting om de aan
gifte alsnog te doen, waartoe meer bepaald
gelegenheid bestaat ter Gemeente-secretarie
mg Militaire Zaken) Bree-
straot No. 119, hoek Wolsteeg, op 15 Jan.
a.s. van des voormiddags 10 nnr tot des na
middags 3 nnr.
Hij vestigt er tevens de aandacht op dat,
indien de in te schrijven persoon verhinderd
as zelf aangifte te doen, zijn wettige ver
tegenwoordiger daartoe verplicht is. De
aangifte kan ook geschieden door tusschen-
komst van een daartoe schriftelijk ge
machtigde.
Ten slotte brengt hij Ier kennis van be
langhebbenden, dat degene, die verplicht is
voor de aangifte ter inschrijving zorg te
dragen, bij nalatigheid in dezen zal worden
gestraft met hechtenis van ten hoogste veer
tien dagen of geldboete van ten hoogste
honderd vijftig gulden en, indien de aan-
giite opzettelijk wordt nagelaten, met ge
vangenisstraf van ten hocgste twee maan
den of geldboete van ten hoogste zes hen-
derQ gulden. 7369
A. VAN DE SANDE BARHUYZEN,
Burgemeester.
Leiden. 14 Januari 1931.
7. INSCHRIJVING
J VOOR DEN DIENSTPLICHT.
<TkJ?fjaa*J1^a<"'1',van belanghebbenden wordt
k T 'n dit blad voorkomende
wpennare kennisgeving betreffende een
rrschuwinj van den Burgemeester aan
in?e?e,eTlen dezer gemeente,
L," -e° ln die zich nog niet ter in-
Bonrijvmg voor den dienstplicht hebben
aangegeven, om dit alsnog te doen op 15
Januari a.s. tusschen des voormiddags 10
uur en des namiddags 3 uur op de Afd.
Militaire Zaken, Breestraat No. 119, hoek
Wolsteeg alhier.
do2e nalatig blijft, maakt zich
rarschuduig.
Toespraken der heeren S. Polak en
G. J. Zwertbroek.
Als schakel in den keten der V.A.R.A.-
vergaderingen in de verschillende plaatsen
van ons land had gisteravond in de Stads
gehoorzaal een bijeenkomst plaats, waar de
heeren S Polak en G. J. Zwertbroek, resp.
lid van den Vereeiugin-gsraad en secretaris
der V.A.R.A. het woord voerden. Toen te
acht uur de voorzitter der afdeeling, de heer
H. Pieters den avond opende, was de zaal
geheel gevuld met belangstellenden. Uit het
feit, dat 1200 personen aanwezig waren,
constateerde spr. een vermeerderde belang
stelling in Leiden wat betreft de aangele
genheden der V.A.R.A. Na in het kort de
-.door het zendtijdbesluit van 15 Mei j.l. in
het leven geroepen actie en reactie, n.m.l.
van de A.V.R.O. en V.A.R.A., besloot de
heer Pieters met den oproep mede te werken
aan de verkrijging van 125.000 al of niet
toestel bezittende V.A.R.A -leden per 1
April a.s.
Nadat de zangvereeniging „De Stem des
Volks" die gelijk zuks te doen gebruike
lijk is, haar medewerking verleende tot het
welslagen der bijeenkomst eenige liede
ren ten gehoore had gebracht tevens ge
schiedde dit als afwisseling tusschen de
beide redevoeringen en tot besluit van den
avond verkreeg de heer S. Polak het
woord.
Deze herinnerde allereerst aan een ge
vleugeld woord van Napoleon „Regeeren is
vooruitzien"; iels, dat door de Nederland-
sche regeering met betrekking tot het radio-
vraagstuk in het algemeen en het zender-
vraagstuk in het bijzonder niet Ï9 gesch'ied.
Het particulier initiatief interesseert zich
immers slechts voor die aangelegenheden,
welke kans bieden op winst. Weliswaar gmg
de stichting van den eersten Nederlandschen
zender door de N. S. F. fabrieken boven de
commercieele belangendoch niettemin had,
aldus spr. de regeering van den beginne af
do radio in staats-exploitatie moeten nemen.
Toen de 1071 M. golf van Oslo werd toege
wezen, had de zender geschikt gemaakt moe
ten \yorden voor den 298 M.doch de zend
tijd verdeel ing nam in deze periode alle
aandacht der regeering in beslag.
Door de bekende verdeeling van den zend
tijd van 15 Mei j.l. welke als staande
buiten de orde niet dan terloops ter sprake
kwam werd o.a. bepaald, dat per drie
maanden van golflengte verwisseld zou wor
den hetgeen, toen Oslo nog geen gebruik
maakte van de haar toegewezen lange golf
niet erg was daar 's avonds en op Zon
dagen op de oude golflengte kon worden ge
seind. Eerst toen Oslo ging zenden en de
298 M-golf niet storingvnj bleek, begon de
huidige ellende, in sommige deelen van het
land kon men de uitzendingen zeer goed en
in andere deelen absoluut niet beluisteren.
Daar de regeering niet ingreep, moest een
plan tot bouw van een goeden zender uit
gaan voor de omroepvereenigingen zelf. De
K.R.O., N.C.R.V. en V.A.R.A. waren en zijn
nog bereid, aldus de heer Polak, gezamen
lijk den bouw ter hand te nemen, doch de
vierde groote omroep, de A.V.R O. wensc'nt
niet met de andere samen te werken alvo
rens het zendtijd besluit is veranderd, al
dus staat deze omroepverecniging de tot
standkoming van een nieuwen zender en
de opheffing van de huidige zendermisère
in den weg.
Zij ijvert echter voor den bouw van een
zender voor eigen rekening en indien haar
zulks toegestaan zou worden dan garandeert
zij door inschrijvers voor de uit te schrij
ven leening een rente van 6 pet. en noemt
het geheel in een concept-prospectus
waarvan de heer Zwertbroek fotografische
afdrukken bij zich had een veilige be
legging. aldus spr., terwijl exploitatie door
den Staat te riskant werd genoemd.
Het gevolg van de toestemming aan de
A.V.R.O. om een eigen zender te bouwen
zou zijn, dat de drie andere vercenigingen
ook zenders moeten bouwen; dan zou Ne
derland voor 2 golflengten in totaal 8 zen
ders hebben met hel gevolg, dat weke
lijks 6 buiten werking zouden staan Hoe
wel de V.A.R.A. indien noodig evenals de
A.V.R O. op eigen kosten een zender zou
bouwen, verzekerde de heer Polak dat zij
met alle kracht tegen een dergelijke geld
verspilling zou protesteeren. Met den oproep
mede te werken aan het krachtig maken
der V.A.R.A. besloot spr. zijn luid toege
juichte redevoering.
De tweede spreker de heer G. J. Zwert
broek herinnerde allereerst aan zijn vorige
redevoering in Leiden, welke uitgezonden
zou worden; doch, welke daar hij critiek
uitoefende op het beleid der regeering afge
broken was geworden. Uitvoerig besprak hij
vervolgens de afwezigheid voor het tot debat
uitgenoodigde plaatselijke A V.R O.-actie
comité, dat wij meldden het gisteren
reeds zich niet bevoegd achtte in debat
te treden. Besprak de heer Zwertbroek ter
gelegenheid der vorige vergadering het zen-
dervraagstuk beknopt thans deed hij
zulks in meer uitgebreiden vorm en ge
lijk hij mededeelde zonder een blad voor
den mond te nemen.
Aanvangende bij de conferentie Van
Washington in 1928, waar de bestemming
der golflengten werd bepaald en in beginsel
de 1071 M. golf aan Noorwegen werd afge
staan, besprak hij verder uitvoerig de bij
eenkomst van de „Union de Radiophonie"
te Praag in 1929. waar de golflengten defi
nitief werden toegewezen aan de verschil
lende landen om vervolgens langen tijd stil
te staan bij de jongste conferentie te Boeda
pest. Gelijk bekeDd wordt ons land in de
genoemde internationale conferenties verte
genwoordigd door den heer A. Dubois, direc
teur der N. S. F. en in de technische com
missie door ir. B van de Po'l Hoewel de
A.V.R.O geen deel nam aan een gehouden
bespreking tusschen deze beide heeren en
de omroeporganisatie, maakte zij door de af
vaardiging van Baron Tindall naar de con
ferentie in Boedapest gebruik van haar recht
een toehoorder te zenden. Namens de A V.
R. O. deed deze, aldus spr pogingen om den
1875 M. golf op deze bijeeenkomst in te rui
len tegen twee korte golven, waardoor Ne
derland de beschikking zou krijgen over drie
golflengten; teneinde aldus de kans van de
A.V.R O. op een volle week zendtijd op een
eigen zender mogelijk te maken
„Landverraad" werden door den heer
Zwertbroek deze pogingen genoemd evenals
de commentaren van den heer Vogt in de
„Radiobode" naar aanleiding van deze con
ferentie en de volgende in Madrid te houden
bijeenkomst, fn verband hiermede en het
gebruik van den fasoislengroet in Rotter
dam beschuldigde spr. den heer Vogt van
Mussolinistische invloeden-, waarvan zijn op
treden in de A.V.R.O en daarbuiten dan ook
zou getuigen,
Na stilgestaan te hebben bij de kwestie
•Oudegeest-Vogl, fragmenten uit de gefoto
grafeerde, elders reeds genoemde concept-
prospecli voor een leening van de A.V.R.O.
en een contract met een Duitsche firma over
den bouw van een,zender gisteren meld
den wij reeds de ontkenning dier firma
te hebben voorgelezen, bepleitte spr. de
uitbreiding van de Algemeene Maatregel van
Bestuur met de bepaling, dat voor één golf
slechts een zender gebouwd mag worden.
Op voorstel van den heer Zwertbroek werd
tenslotte met op 2 na algemeene stemmen
de bekende motie aan den minister van
Waterstaat met betrekking van het zender-
vraagstuk aangenomen.
De motie zegt:
dat de vervanging van den Hilversum-
seherf zender door een goeden zender voor
de 298 M. golflengte zeer urgent is;
dat de spoedige bouw van zulk een zen
der in het belang van de honderdduizenden
radio-luisteraars dringend noodig is;
dringt er met klem bij de Regeering op
aan, binnen den korist mogelijken tijd een
beslissing met betrekking tot deze aange
legenheid te nemen.
Is evenwel van meening, dat het tegen
datzelfde volksbelang zou zijn, indien de
radio-luisteraar9, of groepen van hen, ge
dwongen zouden worden tot het bouwen of
doen bouwen van méér zenders voor slechts
één golflengte, waarvan een ongemotiveerde
dwaze geldverspilling het gevolg zou zijn,
terwijl den Nederlandschen Omroep als ge
heel tengevolge daarvan voor een reeks van
jaren een zoodanig zvvaren last zou wor
den opgelegd, dat een gezonde ontwikkeling
m elk opzicht ten zeerste zou worden be
lemmerd;
acht het gewenscht, dat de Regeering,
alvorens over te gaan tot het geven van
een concessie voor den bouw en exploitatie
van eenigen radio-omroep-zender. zij vooraf
zal dienen te bepalen, dat voor elke in ons
land voor den Omroep beschikbare golf
lengte slechts één zender mag worden ge
bouwd;
verzoekt de Regeering, een beslissing in
dezen zin te nemen;
verzoekt verder Z E. den Minister van
Waterstaat. Handel en Nijverheid, een con
ferentie bijeen te roepen van de vier alge
meene Omroepvereenigingen, teneinde in
onderling overleg het vraagstuk van den
zenderbouw tot een goede oplossing te bren
gen.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd is tot doctor in de geneeskunde
op proefschrift, getiteld: „Onderzoekingen
ovér het bestaan van een filtreerbaren en
onzichtbaren vorm van de typUms-bacil", de
heer B. J, Emanuels, geboren te Paramaribo.
BAZAAR VOOR
HET LEIDSCHE DIEREN AS YL.
Het Leidsche Dierenasyl komt als steeds
geld te kort, wil zij de wericzaam'heden ten
batte van arme zwervers niet inkrimpen.
Daarom zal van 26 Febr. in den Foyer
der Stadszaal weer een bazaar worden ge
organiseerd. De commissie daarvoor houdt
zidh aanbevolen voor cadeaux en rekent
op een. druk bezoek!
POSTERITEN.
De Directeur van het postkantoor alhier
deelt mede, dat Maandag j.l. een brievenbus
is geplaatst tegen het pand No. 151 aan de
Heerenslraat.
OUDERAVOND.
Gisteravond werd aan de Openbare Meis
jesschool aan de Boommarkt weder een
Ouderavond gehouden, waarbij als spreker
optrad de heer H. Cramer te Gouda, die een
voordracht hield over „Kinderlectuur".
Spreker zet op een aangename en vlotte
wijze uiteen wat lezen eigenlijk is en geeft
tal van voorbeelden wat door kinderen wel
en wat niet gelezen dient te worden. Hij
wijst vooral op het verschil in fantasie en
verzinsel na het lezen van boeken door
kinderen. In kinderlectuur behoort men aan
te treffen: fantasie, ernst en diepte. Ook
hierbij volgen meerdere voorbeelden.
Hierna worden enkele lantaarnplaatjes
getoond om de slechte en goede illustratie
van kinderboeken te laten zien. Deze
plaatjes worden uitvoerig toegelicht.
Van de gelegenheid tot het 9tellen van
vragen wordt door enkele ouders gebruik
gemaakt.
Een hartelijk applaus bewijst de dank
baarheid van de aanwezigen voor het ge-
notene.
De voorzitter, de heer Ober dankt den
spreker voor zijn leerzame voordracht,
waarna de ouders gelegenheid krijgen om
met de onderwijzers te spreken.
Voorwaar voor de aanwezige ouders een
prettige avond; de thuisblijvers hebben veel
gemist. Moge liet voor hen een aansporing
zijn op een volgenden Ouderavond van de
school van hun kinderen eens te gaan luis
teren.
LOCAAL RITKSTELEFOONNET
LEIDEN.
Opgaaf nieuwe aansluitingen Dec. 1930.
3034
3030
3042
3041
3038
3039
3044
3053
3045
3047
3049
3052
3050
3046
3055
3058
3057
3054
3051
3061
3069
A. J. v. Berge Henegouwen, Hoo-
ge woerd 169.
I. Hemerik, Noordeinde 47.
J. Witte, Hartesteeg 2a.
C. de Bruyn en Co., Diefsteeg 11.
„Het Haagsche Volk", Witte Rozen
straat 24.
II. Compeer, Hooge Morschweg 108
(Oegsigeesl).
Gemeentebestuur en Bureau Gemeente
werken, Geversstraat 5 (Oegstgeest).
Mevr. J. J. v. BaakHoltz, Wasstr. 2.
M. van Dam, Willem de Zwijgerlaan 7
(Oegstgeest)
Mevr. B. Dros van Nierop, Juüana-
laan 13 (Oegstgeest).
Centrale Graalhuis, Hooigracht 31.
J. M Pos, Julianalaan 22 (Oegstg.).
Fa. C. Janssen en Co., Walhuisjo
Aalmarkt.
II. A. Braakman, Cotoetstraat 48.
J. van Rijn, Janvossensteeg 67.
M. Bresson, Jan v. Goyenkade 12.
P. SIe-Tlcnhorst, Steenstraat 25.
II J. rle Bolster. Noordeinde 22.
J. Rodenburg, Aalmarkt 5.
J. C. Witmans, Wethouder Boon-
straal 11 (Oegstg.).
N.V. Twentsche Bank, Breestraat 81.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving:
De Halte, Hoogewoerd 100, Leiden. Siga
renmagazijn. Eigenaar: L. Zandvliet, Leiden.
Wijzigingen:
Naaml Vennootschap Wernink's Beton-
maatschappij. Hooge Morschweg 114, Leiden
Opheffing Bijkantoor -te Roermond, d.d.
November 1929.
Rusthuis „Zonneweelde", Rijnsburgerweg
No. 171, Leiden. Wijziging adre9 thans:
Oegstgeest, Oranjepark.
Ponsioen Zoon, v. Mandelsloostraat 40,
Alphen a. d. Rijn. Lood- en zinkwerker.
Bovengenoemde handelszaak is d.d. 1 Jan.
1922 omgezet in een vennootschap onder
firma onder den naam: Firma Ponsioen
Zoon.
Ponsioen Co v. Boetselaerstraat 38d,
Alphen a. d. Rijn. Electro-technisch bureau.
Bovengenoemde handelszaak is omgezet in
een vennootschap onder firma onder den
naam: Firma Ponsioen en Zoon.
De Alphensche Zaadhandel, Raadhuis
straat 243, Alphen a. d. Rijn. Deze handels
zaak is omgezet in een vennootschap onder
firma onder den naam: „De Alphensche
Zaadhandel" F. de Vries Zoon (Beperkende
Bepalingen). Vennooten- F. de Vries en E. de
Vries, Alphen a. d Rijn.
C van der Post en Co.. Hooge Rijndijk
F. 108. Zoeterwoüde. Beurtschippersbedrijf
met motorboot. Wijziging zaakadxes thans:
Leiden, Hoogewoerd 100.
BINNENLAND.
Het voorloopig verslag der Tweede Kamer
over de wijziging van de wet op den woning.
bonw. (3e Blad.)
Vijftig jaar bestrijding der kwakzalverij.
(Binnenland, le Blad.)
In verband met de uitbarstingen van den
Merapi zijn weer twee dessa's ontruimd.
(Uil Xed Oost-Indië, le Blad.)
Een vergadering van belanghebbenden
bij de Nienwe Boerhaave. (Gemengd, 2e
Blad.)
Familiedrama le Groningen (Gemengd,
2e Blad.)
BUITENLAND.
De Fransche en Belgische parlementen
weer bijeen. (Buitenland, le Blad.)
Verdere bemiddeling in de Engelsche
arbeidsconilicten (Buitenland, le Blad.)
Ook arbeidsmoeilijkheden in Polen.
(Buitenland en Tel., le Blad.)
Is het luchtschip Tradewind verloren?
(Buitenl. Gemengd, 2e Blad.)
Mr. E. Brunsveld van Huiten, rechter
lijk ambtenaar Mer ter stede is bestemd
voor uitzending naar Ned.-Indië.
Mej. M. C. van der Berg alhier is ge
slaagd voor het Liteh-examen Engelsche
handelscorrespondentie.
Geslaagd is voor het „Liteh"-diploma
Duitsche Taal en Handelscorrespondentie de
heer J. Vijlbrief alhier, leerling van het
Genootschap „Kennis is Macht".
Bij beschikking van den minister van
financiën is de ontvanger der directe be
lastingen enz. H. J. Koning verplaatst van
bet 1ste kantoor te Leiden naar het 2de
kantoor te Rotterdam.
Bij K. B. van 7 Januari j.l. zijn de
statuten van hel mannenkoor „De Ver-
eenigde Zangers" goedgekeurd.
St.bid. no. 8 bevat de gewijzigde
statuten der alhier gevestigde Indologen-
Vereeniging.
De directie der Ned. Spoorwegen heeft
hier ter stede aan den heer W. J. Hassel-
bach. als controleur van de Vereeniging tot
bescherming van dieren vergunning ver-
leend om in alle bagage- en goederenwagens
mede le reizen, waarin dieren worden ver
voerd, opdat hij eventueele overtredingen
beter zal kunnen consta'.eeren en toe kan
zien bij in- en uitlading der dieren.
Wij vestigen de aandacht op een
advertentie in dit nummer, waarin aange
kondigd] wordt een herdenkingsavond ter
gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de
Zondagsschool „Zaait aan alle Wateren",
welke bijeenkomst wordt gehouden Vrijdag
16 Januari as. in de Geref. Kerk aan <Je
Heerengracht. Als spreker zal optreden dr.
Bouma uit Den Haag met het onderwerp:
„Jezus de arts".
Gistermiddag heeft het Werkloozen
Agitatie Comité onder geleide der politie
een optocht door de stad gehouden. In den
stoet, welke ordelijk verliep, reed een wagen
mee. waarop de onlangs in het adres aan
den raad gepubliceerde leuzen stonden
vermeld.
Te Rijswijk is door de politie aange
houden en naar hier overgebracht J. v. d. V.,
die uit het Psychopathen-gesticht alhier was
ontvlucht
Hedenmorgen te ongeveer half twaalf
heeft op het kruispunt van Apothekersdijk
en Vrouwensteeg een aanrijding plaats
gelhad tusschen een w.ieJTijdster en
een wielrijder. De circa 40-jarige juffrouw
kwam te vallen en werd overreden door een
steenkolenauto, welke juist de brug kwam
afrijden en welks bestuurder het ongeluk
niet meer kon voorkomen De Eprste Hulp
dienst verleende geneeskundige bijstand
waarbij bleek, dal zij kneuzingen aan beide
beenen had bekomen.
