De nieuwe lichtkronen in de Pieterskerk 71ste Jaarcanc MAANDAG 8 DECEMBER 1930 No. 21696 STADSNIEUWS. EEN GROOTE VERBETERING Het Voornaamste Nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cis per regel toot advertentiSn uit I-eider en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd lijn Voor alle andere ai verten tién 35 Cis per regel Kleine AdverlentiêD uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags eD Zaterdags 60 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 6 Cis. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden per 3 maanden 2 35. per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post I 2.35 portokosten. 0.18 „0.18 Olt nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. SINT NICOLAAS BIT „MERCURIUS". Een genotvolle middag. Reeds Zaterdagmorgen vroeg woei de „Groen-Wit-Groene" vlag aan de gevel van „De Harmonie" op de Breeslraat. Dit is voor de „Mercurianen" van Leiden altijd een teeken, dat zij daar worden verwacht. Thans was het echter voor de kinderen van de leden en hun introducée's, want de com missie uit de leden had St. Nicolaas ver zocht nog een dagje in Leiden te blijven om ook aan deze kinderen versnaperingen en cadeautjes uit te reiken. Even drie uur, toen de kinderen en hun begeleiders gezeten waren, werd hun bij monde van den heer J. Brouwer namens de St. Nicolaascommïs- s.ie een hartelijk welkom toegeroepen. Mid den in zijn rede werd de zaal echter opge schrikt door een radio-bericht. Volgens „Vas Diaz"-bcricht was de bovenleiding van de «lectrische trein RotterdamLeiden ge stoord en kon £>t. Nicolaas zijn belofte niet houden en niet naar Leiden komen. Dat was een teleurstelling voor de kleintjes. Ge lukkig duurde deze teleurstelling niet lang. Juist was men aan het plannen beramen om den middag dan maar op een andere manier zoo gezellig mogelijk door te bren gen, toen het tweede radio bericht kwam dat door den burgemeester van Rotterdam een auto was aangeboden zoodat St. Nico laas en zijn knecht toch nog naar Leiden zouden kunnen komen. Tol de komst van Sint en zijn knecht zou de bekende gooche laar „Oom Bart" (de heer B. A. Devilée, Nieuwe Rijn) trachten de kleinen aange naam bezig te houden met goochelen en het vertoonen van een poppenkast. Dat hem dit volkomen gelukt is werd bewezen door de herhaalde lachsalvo's zoowel hij het goochelen als hij de poppenkast Nadat uit de kinderen een commissie \an ontvangst was samengesteld, deden eindelijk St. Nico laas en zijn knecht hun intrede Hoewel in het begin eenigszins angstig, bleken de kin deren toch spoedig goede maatjes zoowel met den Sint zelf als met zijn knecht. Dij de in ontvangst-name van de cadeautjes kie-ien de meeste kinderen een pluimpje van den Sint, terwijl er enkelen waren die een terechtwijzing kregen. Over het alge meen scheen de Sint echter nogal tevreden te zijn. Hij waarschuwde nog eens extra tegen de gevaren van achter auto's hangen en het spelen aan den waterkant. Ongeveer 6 uur ging ieder voldaan huis waarts onder de vroofljke tonen van het strijkje, dat zich den geheelen middag duchtig had geweerd. De commissie kon weer terug zien op een goed geslaagd feest. inwijding plaats gehad! Als voorgangers tra den in dezen dienst op dr. J. Riemens en ds. A. D. Meeter. Aan het begin van de godsdi nstoeiening werd gezongen Ps. 122 1. Gelezen werd Jes. 8 209 :2. Na voor gegaan te zijn in gebed en nadat nog gezongen was Gezang 15:2, wees, ds. Rie mens, de eerste voorganger, in een inleidend woord er op, dat met groote vreugde dezen avond de gemeente opgegaan is naar dit bedehuis, waar deze stralende verlichting is aangebracht. D? onbekende gever is een begenadigd mensch. Hij heeft de gemeente, de Ned. Nerv. Kerk te Leiden, den schoon heids-zin en de cultuur gediend. Hoe heer lijk dat niet alleen de kwade dingen, zooals ziekten, epidemisch zijn, maar dat ook som mige goede dingen een epidemisch karakter kunnen aannemen, zooals in de Ned. Herv. Gem. van Leiden in den laatsten tijd bryna j het geval is. Niet alleen den gever bracht spr. dank I voor zijn vorstelijke gift, maar ook aan de j gemeente-commissie en speciaal haar voor- 1 zilter, den heer Fontein, voor het werk m deze verricht. Mogen nog eeuwenlang deze lichtkronen symbolise eren het licht dat uitgaat van het Evangelie van Jezus Christus, die altijd het middelpunt van den Dienst des Woords moet zijn en blr,ven. De bedoeling van de schoon heid, dip onze kerkgebouwen binnen komt, moet tenslotte ook zijn de eere Gods, do bevordering van zijn levend woord, T)r. Riemens hield daarna een predikatie over Jesaja 28 16, de woorden: „Ik zal de duisternis voor hen ten licht maken". Nadat gezongen was van de Lofzang van Zachanas, het vierde vers. betrad ds. Meeter de preekstoel. Spr. las Openb. 1 1020, waarna h\j meer in 't bijzonder sprak over vers 13 „En in het midden van de zeven kandelaren eenen. den Zoon des mensehen gelijk zijnde". Aan dit woord moest spr. denken toen hem gevraagd werd te spreken op dezen avond. De kerk moet licht uitstralen. Ook wat betreft de inrichting van het kerkge bouw mogen wij niet in een uiterste van soberheid vervallen. Er moet iets in het kerkgebouw zijn, dat de ziel naar God op heft. Het voornaamste is echter het licht des heils. dat de duistere ziel in. het kerk gebouw in de eerste plaats moet zoeken, het licht der genade, het licht van Jezus Christus. Christus is te midden van de zeven kandelaren. Jezus geeft Zijn licht aan de gemeente en daarom zullen nooit de ge meenten duister worden. Zoo mogen deze kronen nog menigeen beschrijven, die in dit kerkgebouw Jezus' licht komt zoeken voor zijn donker leven, voor zijn donker hart. Na het dankgebed werd gezongen: „Zmd, Heer, Uw licht en waarheid neder". De dienst werd opgeluisterd met solo zang en vioolmuziek. De Ned. Herv. Gemeente van Leider, heeft nieuwe reden tot verheugenis en dankbaar heid. Verheugenis, omdat na de grondige res tauratie, welke de Marekerk eenigen tijd geleden onderging, thans ook de verlichting in de aloude Pieterskerk aanzienlijk is ver beterd. Dankbaarheid, omdat het initiat'ef daartoe voortkwam uit den boezem der lidmaten zelf, waardoor een langgekoesterde wensch i' tot verwezenlijking werd gebracht. Eerlijk gezegd hebben we de behoefte i aan een meer moderne verlichting nooit zoo gc-voeld als gisteravond, toen de kronen voor het eerst in hun vollen luister waren ontstoken. 't Was een trotsch gezicht, die zeven prachtige oud-Vlaamsche kronen onder de stemmige gewelven onzer onvolprezen Pie terskerk; Maar toen we er tien minuten naar hadden gekeken, leek het ons of ze er altijd waren geweest. Het bewys, dat ze in dit j milieu passen! De kronen zijn alle geplaatst in het schip; de twee grootste met zestig lichtpunten, elk h 50 kaars lichtsterkte en met drie verdiepingen in het midden en ter weerszoden respectievelijk twee en drie kleinere, elk met 30 lichtpunten en twee verdiepingen. De zijbeuken worden door een zevental lompen in den wand verlicht, terwijl in het transept in het koor de verlichting nog geschiedt door gewone lamp n. Hopelijk zal ook dit ^mettertijd nog word.-n veranderd, zoodra daarvoor de middelen beschikbaar zijn! Gisteravond is de nieuwe iostallatie, welke geleverd is door N.V. Handelmaatschappij R. S. Stokvis en Zonen te Rotterdam op eenigszins officieelo wijze in fceslag ge nomen. De Inwijdingsdienst. In een specialen kerkdienst, waarbij het kerkgebouw geheel was gevuld, heeft de Foto W. Ramen u. Leiden. Een fraaie intérieur-opname van de Pieterskerk, waarop vijf van de zeven nieuwe electrisobe kronen zichtbaar zijn. DE WEDEROPBOUW VAN HET LEIDSCHE RAADHUIS. Mevr. M. van der Schricck. secretaresse van hel R.K. Bouwblad te I^ren, schrijft ons: De oude grijze Sleutelstad slaat op dit oogenblik voor een gewkntige beslissing Is de bouw van een nieuw Raadhuis reeds uit den aard der zaak voor iedere Gemeente een belangrijk feit hoe veel te meer voor de stad Leiden, waar eeuwen lang een der fraaiste bouwwerken van ons Vaderland een zoo waardig middelpunt vormde, waar het meesterwerk van Lieven de Key was als het kloppende sledehart. waarin het leven der burgerij zich samentrok. De eerste gegevens van een Stadhuis te Leiden gaan terug tot ongeveer 1350. waar schijnlijk echter bestond hel reeds vgpI vroe ger. De afbeelding van hel ..Oudste Raadhuis volgons hel Chaerthouck", geeft een vrij nauwkeurig beeld van het Middel een wseh gebouw, zooals het zich reeds in 1-113 ver- j toonde, daarbij tevens weergevend de ver- j grooling van Hóö. Kort na den verwoestcn- I den brand van 12 Februari 1929, zijn deze i oude teekeningen tentoongesteld geweest in j de Lakenhal ie J_.ciden. Interessant Avas j hel. daarop te zien, hoe goed rnen eeuwen ge- I leden reeds wist uitdrukking te geven aan bouwkunstige plannen. Vooral echter zien wij door die oude gegevens de evolutie in den Icop der opeenvolgend»1 bouwwijzen De vergrooting van het Leidsche Raadhuis in 1455 geeft een duidelijk voorbeeld van den overgang der Romaansche bouwwijze naar de Gothische. Wij zien hier in den aanbouw van den linkervleugel, hoe de kleinere ven sters plaats maken voor het hooger op- slrevende Gothische spilsboogvensler; tevens vindt het hooge zadeldak afsluiting in de Gothische trapgevels. Uit deze handelwijze onze voorouders nu blijkt, hoe zij hun kunstwerken wisten voorl Ip zetten. Auguste Rodin schrijft in zijn beroemde werk ..Les Calhèdraks de France": „Een kunst, die levend is. die hel leven in rich draagt, zet de werken uit het verleden voorl" Zóó deden de bouwmeesters, die onze Va- derlandsche houwkunst wisten op te voeren tol internationalen roem! Zij wisten zich te uiten, niet door namaak van den ouden bouwstijl, maar op de karakteristieke wijze van eigen tijd. echter in nauw verband en aansluiting met wat voorging. In 1595 werd door den Meester van Haarlem (Lieven de Key) een nieuwen gevel voor het door 'brand verwoeste Raadhuis ontworpen waar. van de indeeling overeenkwam met dien van den ouden gevel. Men maakte dien gevel op het interieur. Weer staat Leiden voor eenzelfde ramp: weer is het sehoone Raadhuis door brand verwoest. Wat staat ons dan ook rui weer te doen? Wijst de traditie onzer voorouders ens niet weer den weg? Wat men in 14-55 deed. wat ook Lieven de Kev deed, zoo moeten ook wij nu doen! Willen wij wer kelijk onze Voorouders navelgen. villen wij hen eeren en de piëteit aan hun werken «•henken, waarop deze door hun kunst waarde recht hebben, dan moeten wij dat r.iei doen door hen waardeloos te imiteeren in den uilerlijken bouwvorm, die niet meer is. noch wezen kan van onzen tijd. maar wij moeten hun meesterwerken voortzellen. voortzetten metterdaad Wij moeten een nieuw bouwwerk scheppen, in den nieuwen aangepasten vorm van eigen tijd, maar ge boren uit den geest, die onsterfelijk is en van alle tijden één. den eerst der eeuwige, zich steeds hernieuwende traditie. Dan, maar ook dan alleen, zal ons geslacht aan weer na ons komende geslachten bewezen hebben, hoe een levende bouwkunst de onze was. Kort na den 'brand heeft dr Overvoerde, arclidvaris der gemeente Leiden, in een Ver gadering zeer nadrukkelijk gezegd: „Men zij voorzichtig met de keuz? van den bouw meester", geen namaak antieke gevel dus, evenmin als een zoogenaamde ultra mo derne. Een goed architect zal een midden weg vinden, die. zoo de voorgevel voor een groot deel kan behouden blijven wat intus- schen door de Commisrie voor Monumenten zorg reeds is uitgemaakt, daarbij een achter gevel ontwerpt van eigen karakter, maar toch een harmonisch geheel vormend met de andere gedeelten van het Raadhuis en den toren. In deze uitspraak ligt dunkt mij princi pieel besloten, dat men door een zoogenaamd modernen architect als bouwmeester te kiezen in geheel verkeerde richting zoeken zou. Niemand toch zal durven beweren, dat de resteerende overblijfselen van het oude gebouw in het voorloopig nieuw ontwerp op waardige wijze tot uiting komen, noch dat zij daarin zijn opgenomen als inlcgreerend deel van het levend geheel. Totaal onmogelijk is hpt immers voor die architecten, die soolten met alles, wat her innert aan he' v~rieden, die iedere nriging zelfs naar traditie missen, de dierbare res ten waaTdig te verwerken! Deze echt Hol- landsche Renaissance kan immers nooit één worden met een bouwproduct, waar alles alleen nieuw is, om het nieuwe! Cornelis BINNENLAND. De postbegrooting; spoedige oplossing van de kwestie van den zenderbonw? (Binnen land, 3e Blad). Begrooting van Waterstaat; in onderzoek is de instelling van een rijksverkeerspolitie. (Binnenland. 3e Blad). De zeventigste verjaardag van ir. Van IJsselsteyn. (Binnenland, 3e Blad). Jhr. de Savornin L oh man eervol ontsla gen als president van den Hoogen Raad; mr. A. Fentener van Vlissingen in zijn plaats benoemd, (Binnenland, 3e Blad). De moordzaak-Lans; de procurenr-gene- raal bij den Hoogen Raad concludeerde heden tot verwijzing naar een aangren zend Gerechtshof (Rechtzaken, le Blad). BUITENLAND. Barthon tracht de Fransche crisis op te lossen doch faalt. (Builenl. en Tel. le Blad). Het Dnitsche kabinet Brüning heeft in den Rijksdag gezegevierd. (Buitenl. le Blad) Het vonnis in het Russische industrie- proces. (Builenl. le Blad). De doodende mist. Bij Luik 64 slacht offers. Ook in Engeland sterfgevallen. Bui- tenlandsch Gemengd 2e Blad en Tel. le Bl.) Politieke moord te Parijs. (Buitenl. Ge mengd, 2e Blad). Veth schreef zoo terecht: „Dudok, zijnde wie hij is, had deze opdracht nooit mogen aanvaarden Naar mijn overtuiging, en hierin sta ik stellig niet alleen; zal de oplossing hier die nen gezocht te worden, door den heropbouw van dit monument in handen te leggen van een bouwmeester, die uit den aard van zijn werk bewijst, den draad der traditie op te nemen en te vervolgen. Een architect, die zich uit op moderne wijze, steunend op de principes der traditie; •zooals wij die b.v. zien toegepast aan het pasvollooide Raadhuis te Noordwijkerhout, of ook aan dat van Naaldwijk. Nog i? liet niet te laat! Wij hopen, dal in deze belangrijke zaak met overleg worde gehandeld en slechts na rijp beraad de 'beslissing genomen. Het Gemeentebestuur van Leiden mpge voor zulk een nationaal belang zijn besluit gronden op dieper waar den dan een tijdelijk behagenden nieuwen vorm. Het historisch en architectonisch fraaie Leiden moge niet door een te vlug besluit voorgoed kapot geslagen worden! De geestelijke traditie, die in eigenlijdschen vorm de oude gebruiken èn de nieuwe me thoden aanvaarden wil èn kan. zonder be zwaar voor hetgeen haar bindt aan wat van alle tijden is: de schoonheid van het bou wen zelf, gevolg van „natuurlijk" bouwen met voorbijzien van alle nieuwdoenerij za! alléén in staat blijken, hier de oplossing le brengen Zij zal den geest onzer Voor vaderen doen voortleven en op waardige wijze in een nieuw eigentijdsch kunstwerk, het door brand ons ontnomen oude monu ment „voortzetten." DE ZWENDEL IN DEN NAAIMACHINEHANDEL. De Commissie, welke morgenavond te 7 uur, wederom in het Gebouw van den Ge meentelijken Dienst voor Sociale Zaken (Arbeidsbeurs Levendaal hoek Garenmarkl) zitting zal nemen, vestigt de aandacht van het publiek er op, dat zij zich nitslniiend bezig houdt met het instellen van een on derzoek naar "de uitwassen van het afbeta- lingssysleem in den naaimachinehandel en dat haar streven er op gericht is de slacht offers, die zich bij haar aanmelden, te bè- schermen. Op de twee vorige zittingen zijn reeds voldoende laakbare feilen aan het daglicht gekomen, welke waardevol materiaal heb ben opgeleverd om in het algemeen belang den strijd tegen de bekende praktijken aan "te binden: de wetenschap dat er nog vele gedupeerden zijn die uit ongegronde vrees lot heden nagelaten hebben zich tijdig aan le melden deed de Commissie besluiten morgenavond opnieuw de gelegenheid open te stellen om klachten in te dienen en in lichtingen te verstrekken. Waarschijnlijk zal na afloop van die zit ting een definitief hpsluit genomen worden omtrent de te nemen maatregelen Om deze belangrijke aangelegenheid vlot te laten verloopen verdient hel dus aanbe veling dat een ieder, die alsnog de commis sie wenscht te spreken, zorgt tijdig aanwe zig te zijn en zoo mogelijk afbetalings boekjes en getuigen medebrengt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1