Leidsch Dagblad | 1930 | 4 december 1930 | pagina 9

DE LEIDSCHE STADHUISBOUW

De Koude

714t« Jaargang

LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 4 December 1930

Derde Blad

No. 21693

Voorstel der S.D.A.P. voor een tweede plan-Dudok op de Lammermarkt

FEUILLETON.

De verloren Injectienaald.

VRAGENRUBRIEK.

PARLEMENTAIR OVERZICHT

SITUATIESCHETS VAN DEN GEDACHTEN STADHUISBOUW A VN

Door de heeren J. H. Schüller, T. Groene-
veld en D A. van Eek, soc dem. raadsleden
is volgend voorstel bij den Raad ingediend:

Ondergeteekenden stellen voor 't terrein
gelegen aan de Lammermarkt en aangege
ven op bijgaande kaart, als tweede terrein
aa.n te wijzen voor Stadhuisbouw.

MEMORIE VAN TOELICHTING.

De voorstellers zijn van meening. dat bij
het vraagstuk van den Stadhuisbouw, be
halve dat rekening zal moeten worden ge
houden met de kosten, vooral aandacht z.il
moeten worden geschonken aan stedebouw.
kundige oischen en aan de richting, waarin
de stad zioh uitbreidt.

Vanuit dat standpunt bezien, achten zij
de keuze van de Brecstraat als do plaats,
waarop het Stadhuis zal moeten worden
herbouwd, niet gelukkig.

Rekening houdende met de toekomstige
uitbreidingen der stad. aanleg van wegen
in en om de stad, waardoor het centrum
der stad zal komen te liggen in de omge
ving van het station, waar alle groote
verkeerswegen op een bepaald kruispunt
zullen samenkomen, zou het volgens de
voorstellers van een onjuist inzicht getui
gen. indien met de-ze belangrijke factoren
bij den bouw van het Stadhuis geen reke
ning gehouden werd.

Immers het Stadhuis als hoofdgebouw der
stad, behoort op een centTaal punt tc z.jn
gelegen en dient voor ieder ingezetene op

een gemakkelijke manier bereikbaar te zijn.

Bij een toenemende ontwikkeling der
stad zal bij den bouw van een Stadhuis op
een andere plaats, dit gebouw niet alleen
omringd zijn door smalle straten en stegen,
maar geheel excentrisch komen te liggen.
Dat de voorstellers met deze gedachte niet
alleen staan, moge blijken uit het rapport
van 8 Maart 1980 van den heer W. Dudok,
waarin deze o.a. zegt:

,,Fïet ligt veel meer voor de hand te
.zoeken naar een ligging aan nieuwe
..verkeerswegen, welke in de oude stad
.,tcn behoeve van of althans met het uitr
„breidingsplan zullen worden aangelegd.

„Immers dit waarborgt aanstonds een
„min of meer belangrijke ligging in het
„vergroot, gedachte stadsplan, terwijl het
„in verband met toch reeds voor den
„wegenaanleg noodige onteigening, moge
lijk zal zijn meestal nog eenige invloed
„ten goede op de raadhuisomgeving uit
„te oefenen."

VeTdec zegt de heer Dudok. als hij het
heeft over de plannen Beestenmarkt en
Lammermarkt, het volgende:

„De beide hierboven geschetste oplos
singen hebben dit groote voordeel ge-
„roeen. dat het raadhuis bij de verdere
„ontwikkeling der stad een steeds meer
„centrale ligging zal verkrijgen, aange-
„zien de voornaamste uitbreiding naar
„het Noord-Oosten is gericht."

Van ALICE CAMPBELL
Geautoriseerde vertaling uil hel Fngelsch
d »or J E DE B K.

50)

„Wal weel hij? Alleen dal een Ameri-
kaansche verpleegster hem een injectienaald
gaf mei wat vocht er in voor analyse en dat
ze villa Firenze als haar adres opgaf. Hij za!
cr zich niet mee inlaten, hel gaat hem niet
aan. En als hij het derd, wat dan nog? Daar
is geen enkel bewijs. En als hij de zaak aan
gaf, dan kon ik zeggen dat de vrouw geeste
lijke afwijkingen had, die zich uitten in een
verlangen om letsel toe te brengen. Ik kan
zeggen dat zij toegang had tot het laborato
rium en aan de jury is gemakkelijk het be
wijs bij te brengen, dat zij de toxine zelf -n
het spuitje deed. En als zij niet te vinden is,
dan zou ik er mij met die theorie wel uit
draaien. Maar dal gebeurt niet."

..Je schijnt wel verduiveld zeker le zijn,
maar toch."

„Nonsens, als Clifford en het meisje alle
bei dood zijn, wie kan dan een aanklacht in
brengen? En laten we het ergste nemen, ik
ben niet bang voor een jury, die Thérèse
Clifford tegenover zich heeft. Neen. dat
meisje hier 19 onze zwakke plek, maar over
morgen op zijn laatst hoop ik met haar af te
rekenen We overhaaslen ons niel. alleen
dwazen bederven de boel door niet goed hun
plannen te maken."

De onbeschrijflijke kalmte, waarmede hij
over de voorbereide misdaad sprak, deed
Esther's bloed stollen. Hij had alles bere

kend. overal aan gedacht, maar ze hieid
moed, omdat ze hem tenminste op één punt
beet had gehad.

„Geef mij dat kleine fleschje van het
rekje, ik heb maar heel weinig noodig, de
rest gaat door den gootsteen."

De waterkraan liep weer en Esther be
greep dat hij methodisch het fleschje schoon-
spoe<de. Nog een uur misschien, niet eens
zoo lang meer, en geen macht ter wereld
kon Roger redden van een folterenden dood,
zelfs niet de wetenschap, die dezen veroor
zaakt had. Een tikkeltje van dit gemeene
goedje op hel rauwe wondweefsel wordt da
delijk in den bloedstroom opgenomen en
meegevoerd en dan spoedig daarop zou de
kaakklem zich openbaren. Had ze maar een
wapen bij de hand, pen pistool, een mes of
zoo iels. Ze zou zich dan geworpen hebben
op die kalme, ontaarde machine in men-
schengedaante, onverschillig wat er met
haar zelve gebeuren zou.

„Kom, ik heb geen tijd te verliezen. Sluit
de deur achter je."

Met licht was uitgeknipt, de deur gesloten,
weer was ze alleen, nu in bijna volslagen
duisternis. Weer luisterde ze ingespannen
naar de zich verwijderende voetstappen, be
vreesd om haar slijf geworden ledematen to
bewegen. De gestoken arm deed hevig pijn.
Iedere zenuw in haar lichaam was als een
strak gespannen vioolsnaar. Eindelijk hoor
de ze heel beneden een deur slaan, de dok
ter was weg. Nu of nooit, snel aan den gang,
iedere verloren seconde verminderde haar
kans om Roger zelfs per telefoon nog in tijds
te bereiken. Ze had haar plan gemaakt, dus
verder overleg was onnoodig.

Op haar teenen loopend draaide zij het
licht op. Ze was bang om dit te doen, maar
het moest. Toen klom ze weer op een stoel

DE LAMMERMARKT.

Terecht erkent dus ook de heer Dudok
de centrale ligging van het terrein en de
gunstige ligging aan'belangrijke verkeers
wegen. Immers in de naaste toekomst zal
er op de Lammermarkt een groot plein
komen, dat het knooppunt zal vormen voor
de groote verkeerswegen, die zich van
hieruit naar verschillende deelen der stad
zullen richten. Het zij den voorstellers ver.
gund op de twee groote verkeerswegen te
wijzen die daar kruisen n.l.le. Kort-Ra-
penburg, Prinsessekade, Turfmarkt, Nieuwe
Beestenmarkt, Schuttersveld, en 2e Lage-
Rijndijk, Ververstraat, te dempen Lange-
gracht, Lammermarkt, Stationsweg.

Uit den aard der zaak zullen bij de tot'
standkoming dezer verkeerswegen zelfs
onafhankelijk van den eventueelen bouw
van het Stadhuis op de voorgestelde plaats
de eigenaren der woningen zich weten
aan te passen aan den veranderden toe
stand door nieuwbouw of herbouw der per-
ceelen.

Zoo daar bijkomt, dat het Stadhuis op
de door hen genoemde plaats zou gebouwd
worden, daD ziin de voorstellers overtuigd,
dat een nog snellere aanpassing der per-
ceelen aan den nieuwen toestand, door de
eigenaren zal worden tot stand gebracht.

En de gemeente zou als eigenares van
eenige perceeleno.a. van de Lakenhal,
v.ni. Bethlehemskerk, gebouw Maatschap
pelijk Hulpbetoon een voorbeeld kunnen
geven.

cn haakte de gordijnen af. Haar vingers
beefden hevig, nog nooit had ze zich zoo
zwak gevoeld; met moeite kon ze zich
staande houden. Toen de gordijnen op den
grond lagen moest ze even rusten. Ze was
bevreesd voor haar zwakte, ze zou niet ver
kunnen gaan.

Was er niet ergens brandewijn? Ze had
toch gehoord, dat de dokter Holliday wat le
drinken gaf. Op de tafel onldekte ze een
flesch, die ze ontkurkte en zoo nam ze uit
de flesch een paar slokken; niet te veel om
dat ze zoo zwak was en niet gegeten had.
De drank verwarmde haar en gaf haar juist
genoeg kracht om door le kunnen gaan.
Haar voornemen leek haar minder hopeloos.
Ze vond een mes en sneed de gordijnen in
vijf repen, die ze aan elkaar knoopte. Ze
had niets geen idéé hoe ver dit geïmprovi
seerde koord reiken zou. Maar het leek haar
heel lang. Als ze maar eenmaal buiten was,
al had ze zich dan ook bezeerd. Ze kon dan
de aandacht van den een of anderen voorbij
ganger op zich vestigen voordat Holliday.
haar vlucht bemerkt hebbende, haar weer
binnen kon halen. Ze nam het koord en luis
terde; geen geluid als het druppelen van de
kraan in den hoek. Met moeite klom ze op
de lafel, zette een stoel er boven op en on
derzocht het dakraam. Als het open was
kon ze er zich best doorheen wringen. Met
groote behoedzaamheid maakte ze den beu
gel los, doodsbenauwd dat het knarsend ge
luid beneden zou worden gehoord. Ze zette
het venster zoo wijd mogelijk open en zocht
naar iets om het touw aan vast te maken.
Er waren in den muur ijzeren klampen,
waarop een plank rustte Zij kon het koord
aan een klamp binden, maar ze vreesde
dat, als zij met haar heele gewicht aan het
koord hing, de klamp I09 zou laten. Maar er

Dit. Stadhuis zou dan komen te staan
op een terrein, waarbij aan den voorkant
een groot plein is ontworpen, waarop de
diverse wegen uitloopen.

Aan den Rijusburgersingel-rand kan men
met eerbiediging van de Israëlitische over.
tuiging, op de voormalige begraafplaats 'd
aanleg van plantsoen tot stand brengen of
deze oppervlakte tot uitbouw beschikbaar
stellen.

Door verwijdering van het politieposthuis
de kegelbaan en de sociëteit kan men aan
den Singelrand door plantsoenaanleg ver
fraaiing aanbrengen en van de Binnen
vestgracht een straat maken van plm. 30
M. breedte.

Aludus verkrijgt men vanaf de brug Sta
tionswegSteenstraat een onbelemmerd
uitzicht op het front van het Stadhuis.

De voorstellers hebben hier zeer in het
kort een uiteenzetting gegeven van hun
standpunt uit stedebouwkundig oogpunt:
thans willen zij de financieele zijde van
het vraagstuk onder de oogen zien.

Bij besluit tot Stadhuisbouw met behoud
van den ouden gevel zijn de kosten voor
terreinen f. 563.700. plus bouwkosten, zon
der herstel ouden gevel f. 1.570.000. Stellen
we de kosten verbonden aan den wederop
bouw van den ouden gevel, rekening hou
dende met het feit dat deze eerst geheel
moet worden afgebroken en er zeer vele
belangrijke vernieuwingen verricht moeten
worden, die als van bijzonderen aard zeer
kostbaar zi'Uen zijn, op plm. f. 200.000. dan
zijn de algeheele kosten van den Stadhuis
bouw met behoud van den ouden gevel te
stellen op plm. 2.333.700.

Bij bouw Breestraat met nieuwen geve!
zijn de kosten voor terrein f. 2.127.900, plus
f. 300.000 voor gevels en wegen, plus
f 1.570.000 voor bouwkosten, is in totaal
f. 3.997.900.

Bij bouw Steenstraat zijn de kosten voor
terrein f. 1.663.388, plus f. 300.000 voor ge
veis en wegen plus f. 1.570.000 voor bouw
kosten, min f. 150.OCO voor opbrengst bouw
terrein Breestraat, is totaal f. 3.383.388.

Bij bouw Lammermarkt zijn de kosten
voor terrein f. 104.278, plus f. 300.000 voor
gevels en wegen, plus f. 1.570.000 voor bouw
kosten. min f. 150.000 wegens opbrengst
terrein Breestraat, is in totaal f. 1.821.278
(in deze eindbedragen zijn geen kosten be
grepen voor meubileering en stoffeering).

Aldus komen de voorstellers tot de vol
gende conclusie:

Dat bij een excentrisch gelegen Stad
huis, met behoud van den ouden gevel, op
een oppervlakte van 92.50 bij 44 meter, de
kosten zijn f. 2.333.700, en dat bij een
centrale ligging van het Stadhuis op het
terrein Lammermarkt een oppervlakte van'
100 bii 65 meter bebouwd kan worden, ter
wijl de kosten in dat geval zijn f. 1.821.278,
aldus minder f. 509.422.

De voorstellers vertrouwen dan ook, Sat
de Raad dit voorstel zal willen aanvaar
den als een ernstige poging om den heer
Dudok in de gelegenheid te stellen, naast
het bestaande plan een nieuw vrijstaand
raadhuis te ontwerpen, geheel volgens zijn
eigen inzichten, zonder daarin belemmerd
te worden door een ouden gevel, die ge
spaard moet worden.

RECLAME.

in aantocht, daarom is onder de geschenken
een doos of tube Purol voor ruwe en schrale
huid, dubbel welkom. 4740

Wed. J. S. te A. Wanneer het zoo
als wij uit uw schrijven opmaken een
vergunning betreft, welke door het gemeen
tebestuur is geweigerd en welk besluit door
Gedeputeerde Stalen is bekrachtigd, dan
staat u slechts één weg open: het besluit
(er vernietiging voor fce diagen aan de
Kroon. Dit kan op ongezegeld papier ge
schieden en moet zijn gericht aan H. M. de
Koningin der Nederlanden, Paleis 's-Gra-
ven'hage.'

was niet anders en ze moest er maar op ver
trouwen. Ze bond het koord vast en ver
zette doodstil al de flesschen van de plank
op de tafel. Dit moest wel, want zij moest
op de plank klimmen ora zoo door de ope
ning te komen. Zeven flesschen had ze ver
zet, de achtste had een scheeven bodem en
voor zij het kon verhinderen rolde de flesch
van de tafel op den grond. Het hart sprong
haar in de keel en ze stond als vastgenageld.
Had Holliday het gehoord? Het antwoord
volgde onmiddellijk, want op de trap hoorde
ze voetstappen. Dus ze moest door het dak
raam vluchten of het was le laat. Ze klom
op de stoel, gooide het koord door de opening
en stond met een voet op de plank, toen de
deur openvloog en Holliday haar met woeste
cogen aanstaarde. „Ilalt daar!"

Hij had een revolver in de hand, maar
dat deed haar niets. Zij spande boven-
menschelijke kracht in om zich door het ven
ster te wringen. Een blik op den jongen man
toonde haar zijn gezicht wit en verwrongen
van toorn cn angst, fonkelende, lijgerachtige
oogen Hij richtte zijn revolver op haar,
stormde op haar af en greep naar de stoel.

„Ga weg," schreeuwde zij en met twee
handen greep ze het eerste, beste voorwen?
beet, een groote kruik en smeet hem die naar
het hoofd. Tegelijkertijd ging de revolver af,
ze stikte in den rook en een regen van
scherven viel naar beneden.

De kamer was volslagen donker. Half be
dwelmd wist ze toch dat ze haar doel be
reikt had met het gooien van de zware kruik.
Gesmoorde vloeken weerklonken en het ver
trek was gevuld met den scherpen geur van
ammoniak. Had ze hem geraakt? Onderzoek
durfde ze niet doen. Met een wanhopige
krachtsinspanning heesch ze zich op, ze
voelde de zuivere buitenlucht, pakte het

TWEEDE KAMER.

HOOGE RAAD.

De Kamer moest in deze vergadering
allereerst de nominatie opmaken voor een
plaats als raadsheer in den Hoogen Raad
(vacature-van Dijck)

Tot eersten candidaat werd gekozen dr.
W. J. A. N. Kick, rechter in de arrondisse-
ments-rechlbank le 's-Gravenhage, met 46
van de 73 uitgebrachte stemmen: tot twee
den candidaat: dr. Charles van Oppen, ad-
vocaal en procureur te Maastricht; tot der
den candidaat na eenige stemmingen) dr.
L. A. Nypels, advocaat en procureur te
's-Gravenhago.

Deze voordracht is in overeenstemming
met het advies van den Hoogen Raad.

Bij deze stemmingen werden eenige stem
men uitgebracht op mevr. mr. L. C. Schön-
feldPolano, referendaris aan het Depar
tement van Justitie. Vermoedelijk waren
deze van vrouwelijke Kamerleden afkom-,
slig.

De aanwijzing van den derden candidaat
hield even op, omdat blijkbaar de katholieke
Iractie en enkele andere leden de voorkeur
gaven aan mr. P. J. van Boikel, raadsheer
in het Hof te 's-Hertogenbosch. maar deze
kreeg tenslotte toch eenige stemmen te
weinig.

ONDERWIJS.

Daarna is voortgegaan met de behande
ling der begrooting van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen.

Hierbij verdedigde de heer Vliegen een
amendement, om het subsidie aan de ge
meente Maastricht, voor haar stedelijk
orkest, te verhoogen van f. 8000 tot f. 10.000
Nu het subsidie voor de vier hoogst gesub
sidieerde orkesten wordt verhoogd,, meende
de afgevaardigde dat ook Maastricht in aan
merking dient te komen. Hiernaast lichtte
de heer Kortenhorst een voorstel toe, om
de subsidie voor de Haarlemsche Orkest
vereniging eveneens le verhoogen en op
f. 7000 te brengen. Beide heeren hadden
■natuurlijk heel wat lof over, voor de betrok
ken orkesten en hebben de prestaties hier
van in het licht gesteld.

Verschillende leden hebben ook voor een
van deze of voor beide orkesten gepleit.

Daarbij opperde de heer Rutgers van
Rozenburg het denkbeeld, om de f. 20.000,
die in totaal méér voor subsidie worden
uitgetrokken, niet alleen le verdeelen tus-
schen de orkesten in Amsterdam, den Haag,
Utrecht. Arnhem en Groningen, maar hier
nog bij te voegen de orkesten in Maastricht,
en Leeuwarden, een denkbeeld, waar
de heer Ketelaar tegen opkwam. De
heer Zijlstra verklaarde principieel tegen
subsidie aan orkesten te zijn. en daarom
aan de amendementen zijn steun niet te
kunnen geven.

Ook de heer Zandt verklaarde zich tegen
deze subsidies, waarna mej. Westerman en
de heer Snoeck Henkemans zich tegen het
denkbeeld-Rutgers verklaarden.

De Minister verklaarde aan verhooging
van den post niet te kunnen denken. Hij
heeft reeds met moeite f. 20.000 beschikbaar
kunnen stellen, maar méér gaat niet Wél
wil hij overwegen, om tegen de volgende
begrooting voor Maastricht en Haarlem een
hoogere subsidie beschikbaar te stellen, en
tevens wil hij over de verdeeling nog eerst
overleg plegen met de commissie van
advies.

De heer Nolens verklaarde niet over de
amendementen te kunnen stemmen; hij wil
den minister geen geld opdringen, en neemt
aan. dat, zelfs al worden de amendementen
aangenomen, de minister het geld niet zal
uilgeven. Daarentegen verklaarde de heer
Marchant wèl le zullen voorstemmen, in het
vertrouwen dat de minister dan het hoogere
subsidie wel zal uitgeven.

Het amendement-Vliegen (f. 2000 meer
voor Maastricht), komt in stemming. De
stemmen staken: 41 tegen 41. Er zal Don
derdag worden overgestemd. Het amende-
ment-Kortenhorst (f. 2000 meer voor Haar
lem) wordt met 43 tegen 38 stemmen ver
werpen.

Hiermee is de begrooting van Onderwijs
afgehandeld.

Eindstemming Donderdag.

koord stevig vast en liet zich glijden langs
het dak over de goot en zoo langs de zijmuur
van het huis.

Bonzend, stompend schuurde ze met haar
armen en beenen langs den muur en afglij
dend langs het koord bereikte ze het onder
eind, bleef even in de lucht hangen en
plompte toen in het water. Ze klom aan
land en kwam terecht in een perk met bloe
men. Boven haar bengelde het touw. Ze had
het gevoel van flauw te zullen vallen; ze
verzette zich met kracht er tegen, want ze
wist dat ze daar geen minuut blijven kon.
Ze was we! uit het huis, maar nog in groot
gevaar. Holliday kon elk oogenblik buiten
komen en haar overmeesteren en ze had
geen kracht tot weerstand, zelfs niet tot
schreeuwen.

Ze hoorde wankelende stappen de trappen
afkomen. Holliday, ietwat beneveld, maar
tot vervolging in staat. Over een seconde
kon hij uil de kamer komen, die vlak bij
was. Waar kon ze zich verschuilen?

Ze strompelde overeind, ging den kleinen
tuin door en het hek uit. Was er maar
iemand in de nabijheid die haar kon be
schermen. Geheel verlaten strekte zich de
Route de Grasse uit. Ze draaide links om en
waggelde voorbij de twee villa's. Bij het hek
van het derde huis hield ze op, bang om
verder te gaan In-den tuin was een breede.
geschoren heg. waarachter ze schuilen zou
als ze die nog bereiken kon. Ze hoorde de
voordeur van den dokter opengaan en een
zee van licht 9cheen in de donkere straat.
Als een aangeschoten patrijs ging ze plat 00
den grond liggen en kroop op haar buik door
de opening in de schaduw van de heg, bleef
daar liggen, doodstil, zonder adem te durven
halen. De naderende voetstappen kwamen
haar richting uit, (Wordt vervolgd).