71ste Jaar?an?
VRIJDAG 21 NOVEMBER 1930
No. 21682
STADSNIEUWS.
Het Voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENT1EN
30 Cis. per regel vooi advertentiên uit Leidep en plaatsen waai
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertentiên 35 Cts. per regeL Kleine Advertentiên uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending Tan brieven
10 Cis. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cis.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:/
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per poet f. 2.35 portokosten.
ƒ0.18
„0.18
Oit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
Dr. Mr. T. W. VERBURGT.
Hedenmiddag heeft in de Leidde he Uni
versiteit een promotie plaats gdhad, waarop
wij de 'bijzondere aandacht willen vestigen.
Onze stadgenoot mr. J. W. Verburgt, waar
nemend-archivaris dezer gemeente is n.l.
heden bevorderd tot doctor in de rechtsge
leerdheid op een proefschrift getiteld: ..Le
vering van onroerende zaken te Leiden."
Na een toelichting van de bronnen,
gebruikt uit bet Oud ^Rechterlijk Arcbief van
Leiden, behandelt de promovendus in zijn
disseratie achtereenvolgens de voluntaire en
contentieuze jurisdictie, de dateering en
volgorde der keurboeken, de onroerende
zaken, den onderhandschcn en openbaren
verkoop, de levering voor 'het gerecht van de
plaats, waar het onroerend goed gelegen is,
de waar- en penningborgen, de levering bi]
willig en onwillig decreet, die van onroe
rende zaken te Leiden onder de working
van het wetboek Napoleon, ingericht voor
het Koninkrijk 'Holland en het jaar- of poort-
ding.
Zijn stellingen luidden-
I. Art. 46, lid 3 der Comptabiliteitswet
1927, 'het ambt van Secretaris der Alge
meene Rekenkamer onverecnlgbaar verkla
rende met het lidmaatschap van een der
Kamers van de Sta ten-Generaal, is in strijd
met art. 97 der Grondwet.
II. Terecht is in hel door de Tweede
Kamer der Staten-Generaal aangenomen
ontwerp tot herziening van de Gemeente
wet de thans geldende redactie van art. 135
dier wet ongewijzigd gehandhaafd.
III. Inbeslagneming van roerend goed, ge
borgen in een gehuurde safe, kan rechtens
geweigerd worden door den verhuurder.
IV. De nieuwe wet op de N.V. is prin
cipieel volkomen fout, omdat zij ervan uit
gaat, dat de aandeelhouder in staal is het
bedrijf te beoordeelen.
V. De oligarchische clausule dient defini
tief te worden geschrapt.
VI. De Krisentbeorie van Karl Marx vindt
hare bevestiging in de huidige crisis.
Als promotor trad op prof. mr. A. S. de
Blécourt.
In maatschappelijke kringen is dit proef
schrift zeer gunstig ontvangen; eenerzijds
omdat de promovendus zijn gegevens hepft
moeten putten uit honderden en nog eens
honderden geschreven bronnen de dis
sertatie zelve is geëxtraheerd uit circa 450
handschriften en men vol lof is overdpn
ontzaglijken arbeid, dien de jonge doctor in
zijn vrijen tijd heeft moeten verrichten-,
anderzijds, omdat het Leidsche Archiet
bleek voldoende bronnen te bevatten om
elk hoofdstuk, dat het proefschrift bevat,
als een afgerond geheel te kunnen behan
delen.
Dit is behalve een succes voor den naar-
9tigen wetenschappelijken zoeker ook een
triumf voor het Leidsche Gemeente-archief.
Dr. G. W. LOCHER t
In den ouderdom van 59 jaar is te Elber-
feld in Duitschland overleden ds. G W.
Locher. gedurende vele jaren predikant der
Ned Gereformeerde Gemeente aldaar. Ds.
Locher. een broeder van den Leidschen
predikant, ontving zijn opleiding aan de
Universiteit alhier. Na beëndiging van zijn
studie werd hij beroepen naar Datuma-
woude (Fr.), waar hii eenige jaren stond.
Het verdere' gedeelte van zijn ambtstijd
was hij te Elberfeld werkzaam.
GOED AFGELOOPEN.
Gistermiddag even voor zessen, toen ae
Ïïaag9che tram het eindpunt op het Haven
plein naderde, is de beugel in aanraking
gekomen met een hulpspandraad van het
bovennet, welke door tot dusver onopge
helderde oorzaak was losgeraakt. De draad
wikkelde zich om den beugel met het ge
volg, dat een andere spandraad, welke was
bevestigd aan het perceel Haarlemmer
straat 270, bewoond door den kruidenier T.
eveneens werd losgerukt. Door den schok
werd ook de eerste beugel van de tram
getrokken.
Gelukkig bevonden zich geen voorbij
gangers op straat, zoodat de bestuurder, de
33-jange J. V. uit Wassenaar gelegenheid
had den stroom op het gedeelte Haven
pleinHartebrug uit te schakelen De po
litie zette veiligheidshalve het terrein af.
In den muur van het bovengenoemde per
ceel ontstond een groot gat Nadat de de
fecte motorwagen door personeel van de
H.T.M. was verwijderd, kon het verkeer te
ongeveer half negen weer op de normale
wijze worden hervat.
„TURF IN TE RANSEL".
Louis Bouwmeesters Revue.
Turf in je ransel hoe men feitelijk komt
aan dezen naam voor de revue 1930 van
Louis Bouwmeester? Reden daarvoor is er
niet, doch wat doet het er ook toe? Een
revue moet een naam hebben et voila!
Getracht is om door deze revue weer een
draad te doen loopen en eensdeels is dit
bereikt. Maar waar een revue tevens tal van
scènes bevatten moet, die zuiver en alleen
voor rekening komen der ..komieken", is het
nagestreefd, doch toch niet geheel bereikt
kunnen worden. Doch wederom- walt doet
het er toe? Hoofdzaak is, dat men zicfli
amuseert
De .draad" is van den volgenden inhoud:
De Ohineesch mandarijn King-Fo is blazé.
Zijn rijkdom is hem tot last, liefde is hem
onlbekend. Hij dwingt daarom voor prik
kel en sensatie den door hem geredden
Ghang om de belofte te aanvaarden, hem
'binnen 6 maanden te dooden, onverwacht
en zonder dat hij het vermoedt, hij geeft
hem bij voorbaat een protocol van zelfmoord.
Juist, wanneer Chang deze belofte wondt
afgeperst, brengt deze den levensmoeden
mandarijn echter een meisje, dat King-Fo
vurig bemint en wederliefde vindt. King-Fo
wil dan ook Chang van zijn belofte ontslaan
en zoekt den verduvenene overal. Wanneer
hij dezen terug vindt, heeft Chang hem
echter in zijn macht! Even dreigt deze te
zullen volvoeren, waarloe King-Fo hem ver
plichtte, doch heeft Chang ook niet alleen
diens geluk op 'toog? Eind: een gelukkig
paar. Zonder finale!
Daaromheen geweven zijn allerlei scènes,
die geheel los staan van de draad", we zei
den het al. De kwestie is alleen maar, of
zij voldoen
Over 't geheel genomen, al valt er veel
te waardeeren! lijkt deze revue ons een
achteruitgang. Waartegen als excuus is aan
te voeren, dat de revues den laatsten tijd
zoo hoog waren opgevoerd, dat een over
treffen bijkans niet meer mogelijk was
Er is nog maar één finale, doch deze is dan
ook van de bekende schittering, een lust
voor 't oog in haar mooi gecombineerde
kleurenpracht. Overigens is er niet die
uiterlijke verzorging, al valt in de levende
beeldengroep en winter en zomer daarvan
nog wel te bespeuren
De hoofdpersonen van ,,de draad" zijn niet
al te krachtig geleekpnd.
En de scènes van den gullen en alles
overheerschenden lach? Zeker. Buziau is
nog altijd Buziau, een klas op zichzelf, die
zelfs bij oude bekende aardigheden dwingt
om te lachen, door zijn partner Nieuwen-
huizen, keurig terzijde gestaan, doch schit
terende vondsten ontbraken ditmaal. Zijn
drie-rol-, evenals dienstboden-scène, zij
slaan in, maar 't is loch niet dat alles over
donderende, dat de zaal in katzwijm placht
te brengen
Zelfs de politieke en plaatselijke aardig
heden, d'ie natuurlijk niet ontbraken, waren
daartoe niet in staat
Keurig verzorgd is de dans van de Bracks-
girls evenals 't nummer voor den aap-afgod
ook dc zang van Ph. Terke al streeft deze
soms naar een te groot volume, hetgeen zijn
zang en stem niet ten goede komt dient
geprezen. En dan is er nog Henriëlte Davids,
die wij echter maar matig konden appre-
cieeren. Haar scènes zijn wat aan den
flauwen kant en niet fijn afgestemd.
Alles "bij i'lkaar derhalve kan o.i deze
revue zich niet meten met veel van haar
voorgangsters. Doch, trots dit. zal men ook
van deze revue nog voldoende kunnenr ge
nieten, om een 'gang naar de Stadszaai te
kunnen aanbevelen Het applaus van gister
avond heeft dit wel aangetoond. Het is en
blijft toch in ieder geval een avond van
amusement.
VER. TOT BEV. DER BEL. VAN
SLECHTHOORENDEN.
Een geslaagde avond.
In een, tot de uiterste hoeken gevulde
zaal van het Leidsche Volkshuis vond giste
ren de gewone maandelijksche bijeenkomst
plaats. De presidente, mevr. T. Kranenburg
Siemens zag in deze drukke opkomst het
bewijs, dat de band tusscben de S. H. steeds
sterker wordt en met genoegen kan het Be
stuur melden dat steeds nieuwe gezichten
zich doen zien en, zooals gisteravond ook
weer het geval was, nieuwe S. H. belang
stellenden zich naar aanleiding van de ad
vertentie aanmelden. Mevr. Kr riep alle
aanwezigen een hartelijk welkom toe en
deed dit in het hijzonder tot de leerares in
liplezen, mej. Mien Driessen, tot wie spr.
nog eenige speciale woorden, van dank
richtte voor den buitengewoon genotvollen
avond, den S. H. daags te voren bereid. Den
jongeren krachten onder de S. H. wordt door
spr. een riem onder 't hart gestoken, om
toch vooral juffr. Dr. niet in den steek te
laten, doch met vereende krachten mede te
werken om de Pantomime-club V. O. D. O.
te doen groeien en bloeien tot in lengte \tm
dagen. Er zijn aldus spr., in de afd. zooveel
jonge, levenslustige krachten, die toch dit
werk niet aan ouderen Allien overlaten,
niettegenstaande er zich reeds een paar als
werkend lid daarvoor hebben aangemeld,
omdat V. O. D O. niet van het tooneel mag
verdwijnen.
Medegedeeld werd verder dat het Bestuur,
in overleg met het Schouwburgbestuur zal
trachten de groepstelefoon in den schouw
burg een plaats te geven, zoodat de leden
dan tegen den kostenden of zoo mogelijk ge-
reduceerden prijs van een mooi tooneclstuk
zullen kunnen genieten. Het bestuur hoopt
en vertrouwt op de medewerking der leden
en het maken van een veelvuldig gebruik
daarvan
Na deze inleiding en het gebruik van het
tradioneele kopje the»3, hield mej. Driessen
haar lipïeeskwartiert4e. waarbij zichtbaar
viel op te merken dat vooral de jongere
leden zich krachtig inspannen om het kun
nen aflezen van de lippen machtig te wor
den en vooral ook met het oog op den het
volgend jaar te houden nationale liplees-
wedstrijd.
Het verdere gedeelte van voor en na de
pauze, heeft de amateur-goochelaar, de heer
Verwey uit Haarlem, de aanwezigen laten
genieten van zijn handige goocheltoeren, die
eep voortdurend gelach en handgeklap bij
de leden uitlokten.
Het was reeds laat, toen de presidente
een welverdiend woord van dank tot den
heer Verwey sprak. Na alle aanwezigen nog-
maalsmaals bedankt te hebben voor de veel-
vuldigen opkomst, werd deze prachtig ge
slaagde avond gesloten.
DE INDISCHE WEEK.
Heden gesloten.
Als vervolg van de reeds gehouden voor
drachten ter gelegenheid van de Indische
Week. werd gistermiddag in het Trianon-
theatcr aan de Breestraat een filmvertooning
gegeven over bovengenoemd onderwerp.
Filmvertooning over tropisch toerisme
De Kon. Paketvaart Mij. had hiervoor
welwillend haar films afgestaan van de reis
met de Nieuw Holland naar Nederlandsch-
Indië met een bezoek aan het K. P. M.-
bedrijf We kregen in deze films Java en
Bali te zien, in al hun schoonheid en grillig
heid, met hun cultures, hun tropischen
plantengroei, hun volksgewoonten, als dan
sen, lijkverbranding, enz.
Reeds eerder gaven we van deze films
een beschrijving.
Alleen merken we hierbij nog op, dat
tevens in beeld werd gebracht het bezoek
van den Kroonprins van België en zijn ge
malin. prinses Astrid van Zweden, aan
Indië, speciaal aan Bali.
Voor deze filmvertooning, die precies een
uur duurde, bestond zeer veel belangstelling
van de zijde van professoren, lectoren, pri
vaat-docenten en studenten.
Tot besluit van de Indische Week 1930
hield prof. dr B. G. Escher in het Botanisch
Laboratorium hedenmiddag een voordracht
over
Ned. Indische valkanen en de
bestrijding van vulkaanrampen.
Een Javaansche vulkaan van middel
matige grootte, zooals de Tjerimai bij Che-
ribon, zou precies de provincie Utrecht vul
len, een der grooten, zooals de La woe. past
net in de provincie Friesland. In Ned. Indië
zijn minstens 300 vulkanen, waarvan er 109
actief zijn en hiervan liggen er 35 op Java.
Van deze 35 hebben er 19 in historischen
tijd, d.w.z. na 1600, één of meer uitbarstin
gen gehad en verkeeren er 16 in het soifa
taren-stadium, waarin slechts vulkanische
gassen worden uitgewazemd.
Of de andere vulkanen werkelijk uitge
storven zijn of slechts in een lang ruststa-
dium verkeeren is met geen mogelijkheid
uit te maken. Krakatau gold voor 1883 als
uitgestorven: toen kwam de geweldige uit
barsting en na 44 jaren rust begon de Kra-
katau-vulkaan weer in December 1927 te
werken.
Vulkanische kataslrophes, tengevolge van
uitbarstingen, kunnen direct of indirect op
treden. Tot de directe behooren vernielingen
door lavastroomen (Batoer 1926), door lawi
nes van gloeiende lavabrokken (Merapi
1920), door primair vertikale gloedwolken
(Kloet Mei 1919), door asch- en lapilli-regen
(Öromo. Pompei 79, Ottajano 1906), door
primair horizontale gloedwolken (Mt. Peléo
1902, verwoesting van St. Pierre). De in
directe vulkanische verwoestingen zijn
veelal niet minder verschrikkelijk: het uit
werpen van een kralermcer door een vul
kanische uitbarsting heeft z.g. eruptie-lahars
tengevolge (Kloet 1811, '26, '35, '48, '64,
1901 en 1919); uitbarstingen in zee kunnen
zooals die van Krakatau in 1883, soms ge
weldige golfvorming veroorzaken, waardoor
overstroomingen ontstaan. Ook in het sol-
fataren-stadium kunnen vulkanen gevaar
lijk zijn, vooral door het uitwazemen van
z.g. stikgassen, waarvan koolzuur en zwa
velwaterstof de belangrijkste zijn.
Na de laatste uitbarsting van den Kloet
in 1919, waarbij ruim 5500 menschen om
kwamen, is ails afdeeling van den Dienst
van den Mijnbouw de Vulkaanbewakings
dienst opgericht, nadat in 1915 de Oud-
Hoofd Ingenieur van het Mijnwezen N.
Wing Easton een betere bestudeering der
Indische Vulkanen had aanbevolen en in
1918 door de Kon. Natuurkundige Vereeni-
ging te Weltevreden een commissie hiertoe
in het leven was geroepen.
Uit den aard der zaak kunnen vulka
nische uitbarstingen niet worden tegenge
houden. Om vulkaanrampen te voorkomen
zal in de meeste gevallen niets anders ge
daan kunnen worden dan de bevolking
tijdig en toöh niet te vroeg te waarschuwen,
aan te wijzen welke vulkanen gevaarlijk
zijn en welke sectoren in het bijzonder be
dreigd zijn. In hoofdzaak is de Vulkaan
bewakingsdienst daarom 'n waarschuwings
dienst. Maar om op het juiste oogenblik te
kunnen waarschuwen is een groote ervaring
noodig, moeten veel waarnemingen worden
gedaan. Onder voortdurende bewaking
staan tegenwoordig zeven vulkanen op Java,
en als achtstfl kan Krakatau worden ge
noemd sedert het begin der nieuwe uit
barstingsperiode in December 1927. Voorts
worden ook de andere vulkanen bezocht
zoodra teekenen van. verhoogde activiteit be
kend worden.
Tot nu toe heeft men in één geval actief
een zeker terugkeerende vulkaanramp be
streden Het kratermeer van den Kloet, dat
40 millioen M3. water bevatte, is door tun
nels afgetapt, zoodat er nu slechts 2 mil
lioen M3. water in is overgebleven. Bij een
volgende uitbarsting kunnen nu niet meer
de zoo gevaarlijke modderstroomen (la'hars)
optreden, of zullen zij althans tot zeer ge
ringe en vermoedelijk ongevaarlijke afme
tingen beperkt worden. Dit belangrijke werk
werd, na een aanvankelijke tegenslag, ten
slotte tot een goed einde gevoerd door het
v. g hpvelnlan van den mijningenieur Van
Hettinga Tromp, en heeft c.a. f. 1.300.000
gekost.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nienwe inschrijvingen:
Th P. Beulink. Hooge Morschweg 58,
Leiden. Banketbakkerij. Eigenaar Th P.
Beulink. Leiden
N.V. Leidsche Drukkerij, in oprichting,
Mor9ch9ingel 14-15, Leiden. Vcnnooten: G.
C. van Rijnswou, Leiden en A. van Hul-
sieijn. Voorburg.
Naamlooze Vennootschap Maatschappij
van Onroerend Goed Bevea, Hoofdstraat 44,
Noordwijk. Directeur: C. Verloop Jzn.,
Noordwijk aan Zee. Commissarissen: C. Th.
van den Berg, Noordwijk Binnen; A. C W.
Alkemade Noordwijk Binnen, Th. C. Alke
made. Noordwijk Binnen, G. L. van den
Berg, Noordwijk aan Zee, en J. Verloop
Jzn., Noordwijk aan Zee. Maatschappelijk
kapitaal f. 75.000, waarvan geplaatst en
gestort f 15 000.
IJmuider Vi9chhandel, Noordeinde 51,
Leiden Eigenaar: C. J. F. Rijperman,
Leiden
Wijzigingen:
Leidsche Coöp. Drukkers Associatie
„Luctor el Emergo", Nieuwsteeg 9, Leiden.
Uittredende penningmeester Administrateur
A Langezaal, Leiden. Uittredende voor
zitter: S Rozier, Leiden. Uittr. Commis
saris- J. M. Jansen, Leiden. Nieuwe Voor
zitter Admin C. S. Rozier. Leiden. Nieuwe
penningmeester: J. M. Jansen Leiden.
Distilleerderij ..De Fransche Kroon" v h.
Harteve) t en Zoon, Langegracht 55-67,
Leiden. Uittredend Gevolmachtigde: W. J.
van der Heyden Leiden.
Melksalon ..De Krans", Heerenstraat 3.
Leiden. Uittredende Eigenaar: Wed P. M.
van Leeuwenvan der Salm, Leiden.
BINNENLAND.
Met de „Adelaar" naar Indië. (3e Bïad.)
Ons parlementair overzicht. (3e Blad.)
BUITENLAND.
Rede van Gnrtins in den Dnitschen
Rijksraad (Buitenland, le Blad.)
De Britsche en Dnitsche mijnwerkers in
vergadering bijeen. (Buitenland, le Blad.)
Gaat Spanje weer naar een dictatnnr?
(Buitenland, le Blad.)
DE MENTAWEI-FILM.
Woensdagavond wordt in de Stadsgehoor
zaal de zend'irogsfilm Mentawei vertoond.
Deze film speelt zich aif op de Mentawei-
eilanden, (en Westen van Sumatra, welke
in het eind der vorige eeuw nog zeer weinig
bekend waren. In 1902 is de Rijnsche Zen
ding .van Barmen hier begonnen. Deze
eerste arbeid» werd ails in bloed gedoopt,
wamt de. eerste zendeling Letit viel in 1909
onder moordenaarshanden.
Welke resultaten zijn opvolgers Lot stand
hebben mogen brengen, leert ons deze rol
prent, welke een uitstekend beeld geeft van
het leven der Menlawei-ers en van de vele
moeilijkheden, welke de zendelingen hebben
moeten overwinnen om hen uit de duisternis
van het heidendom te brengen tot 'het licht
van het Evangelie. Geen zendingsvriend ont-
broke Woensdagavond in de Stadszaai 1
HONDENTROUW.
Hedenmorgen bleek weer hoe trouw som
mige viervoeters hun meester zijn.
Een reiziger, die zich hedenmorgen naar
het station begaf, werd gevolgd door zijn
hond.
Toen de reiziger in den trein naar Am
sterdam stapte, sprong ook de hond in de
coupé.
Daar zijn meester echter voor hem geen
plaatsbewijs had werd de hond uit den
trein verwijderd. Toen de trein vertrok wist
het dier opnieuw in den trein te springen.
Aan den overweg werd de hond voor de
tweede maal uit den trein verwijderd. Ten
einde raad liep toen de hond den trein
maar achterna; hoever het trouwe dier dat
heeft volgehouden kunnen we niet vertellen.
N.V. MEELFABRIEK „DE RIÏN"
In de gisteren gehouden algemeene verga
dering van aandeelhouders der N.V. Meel
fabriek „de Rijn" voorheen T. J. Bots alhier
werden de balans en winst- en verliesreke
ning over het boekjaar 1929 1930
onveranderd goedgekeurd. Aan de heeren
J. Bots 'en H. Bots werd op hun ver
zoek eervol ontslag verleend als directeur
der N.V terwijl in hun plaats als zoodanig
werd benoemd de heer F. Thie te Rotter
dam. Voorts werden de aftredende commis
sarissen, de heeren dr. L. G. Kortenhorst eu
mr. E. J. M. H. Bolsius herkozen.
De groote oriëntalische geleerde, prof.
Dr. A. S. Yahuda, vroeger Hoogleeraar le
Madrid thans tc Londen, wiens jongste werk
„Die Sprache des Pentateuch in ihren Be-
ziehungen zum Aegyptischen" zooveel De-
langstelling heeft gewekt in wetenschap
pelijke kringen, vooral bij Assyriologen,
Egyptologen en Theologen, zal de volgende
week een serie voordrachten in ons land
houden over: „Der Einfluss der Aegypti-
sche Sprache und des Aegyptische Stils
auf die Bucher Mosis" en spreekt op
Woensdag 26 November in het klein audi
torium der Universiteit alhier. Dr M. H. A.
van der Valk te Hillegersberg, die in zijn
dezer dagen verschenen werk: Mozes boe
ken in Egyptisch licht, hetzelfde onderwerp
als Prof. Yehuda behandelt, zal den ge
leerde bij deze voordracht inleiden.
In ons verslag van de Middenstands-
vereeniging is een zinstorende zetfout ge
slopen. Er 9taat nl., dat de oorzaak van de
malaise in de middenstandsbedrijven is ge
legen in het feit. dat er een verhouding i3
ontstaan in de soorten van goederen, welke
worden voortgebracht. Er had moeten staan
een wan verhouding.
In de Dahliastraat is een rijwiel on
beheerd gevonden. De politie verstrekt in
lichtingen.
De politie heeft aangehouden J. B K.
alhier, die ten nadeele van den heer B.
eenige ponsmachines had ontvreemd.