71sle Jaarpanc DONDERDAG 20 NOVEMBER 1930 No. 21681 Officieele Kennisgevingen. STADSNIEUWS. Het Voornaamste Nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cts. per regel toot advertentiën uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers yoor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT:] Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post f. 2.35 portokosten. üto.ia „0.18 Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. HINDERWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen ter algemeene kennis, dat door hen de beslissing op het verzoek van de firma A. H. J. Wijtenburg, om vergunning tot !het oprichten van een tabak- en sigaren fabriek in het perceel Nieuwe Rijn Nis. 8990, kadastraal bekend Gemeente Lei den. Sectie I No. 2518, is verdaagd. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 20 November 1930. 3636 HINDERWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden 'brengen ter algemeene kennis, dat door hen vergunning is verleend aan: a. H. Buurman en rechtverkrijgenden tot 'het opriobten van een drukkerij in de per- ceélen Nieuwstraat Nis. 4951. kadastraal bekend Gemeente Leiden, Sectie I. Nis. 2482 en 2483. b. S. Baklhuyzen en rechtverkrij genden tot het oprichten van een banket bakkerij in een gedeelte van het perceel Oude Rijn No. 44c, kadastraal bekend Ge meente Leiden, Sectie H. No. 2180. A. VAlN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeee' r. VAN STR-IJEN, Secretaris. loeiden, 20 November 1930. 3637 INDISCHE VOORDRACHTEN AAN DE LEIDSCHE UNIVERSITEIT. Prof. Krom over de oude geschiedenis van den Archipel. Prof dr. N. J. Krom heeft gisteravond de reeks Indische voordrachten voortgezet met een lezing over de oude geschiedenis van den Archipel. Spr. stelt zich ten doel een algemeen overzicht te geven van het verloop der oude geschiedenis van den Archipel, vooral cultuurgeschiedenis, zooals ons die duide lijk wordt door de archaelogische over blijfselen. De te behandelen periode begint bij de eerste sporen van menschelijke be woning, eenige duizenden jaren vóór Christus, en eindigt omstreeks 1500, wan neer in een groot deel van den Archipel de Islam oppermachtig wordt, en de Portugee- zen verschijnen. De groote gebeurtenis van dit tijdvak is de komst van de Hindoe's en de Hindoe-beschaving omstreeks het begin onzer jaartelling. Wal daarvoor ligt is praehistoriein de laatste jaren hebben nieuwe vondsten daar omtrent ecnig meer licht verspreid. liet is gelukt verband te leggen tusschen de oud ste menschelijke overblijfselen (van Wadjak in Kediri) en de oudste palaeolistischc ge bruiksvoorwerpen beide blijken groote overeenkomst te hebben met resten m Indo-china Iets jonger zijn de vondsten uit de schelpheuvels van Sumatra's Oost kust. Ongeveer 2000 v. C. zijn, eveneens uit Achter-Indië de voorouders van de Indo nesiërs naar de eilanden gekomen, in het bezit van een neolistisehe cultuur. Van hen zijn afkomstig de groote hunnebedden van Oost-Java en de terrassen met voor- oudervereering op West-Java. De Hindoe-beschaving is vooral door kooplieden gebracht, soms ook door avontu riers: zij- heeft gereedelijk ingana gevon den bij de reeds aanwezige bevolking, die zich geleidelijk hindoeïseerde; rondom een kern van Hindoe-immigranten zijn dus vooral de afstammelingen der oude Indone siërs de dragers der nieuwe Hindoe-Indone sische beschaving, ons het beste bekend in haar Hindoe-Javaanschen vorm. Dientenge volge vinden wij reeds dadelijk in de Hin doe-traditie Indonesische bijmengsels, ter wijl men zich ook moet voorstellen, dat de nieuwe beschaving zich voorloopig alleen krachtig deed gelden in de centra aan de kust, doCh het binnenland eerst later en zwakker bereikte. Zij heeft zich verbreid over Sumatra, Java, Bali en stukken van Borneo; haar aanwezigheid wordt bewezen door berich ten uit de eerste en tweede eeuw, doch wat zij in den vorm van oorkonden op de eilanden zelf heeft nagelaten, begint eerst in de vierde eeuw. Niet voor de zevende eeuw kan van een bepaalden bloei der Hindoe-Indonesische rijken worden gespro ken, terwijl dan tevens de steenbouw voor de tempels in gebruik komt en de reek? der Hindoe-Javaansche heiligdommen aan vangt Het centrum der cultuur ligt lot 928 n. C. op Midden-Java. Na een beschei den begin van den tempelbouw op het pla teau van Dièng, volgt een rijke bloeiperiode, zoodra Java in nauwe relatie is getreden tot het op Sumatra (Palembang) gevestigde rijk van Crëwidjaya, dat zich tot de eerste zeemogendheid van den Archipel had ont wikkeld. Dit is de tijd van Baraboedoer; een eeuw. later kwam het groote complex van Prambanan tot stand. In 928 wordt om onbekende redenen het staatkundig en cultureel centrum overge bracht naar Oost-Java. De tegenstelling tot Créwidjaya leidt tot een gewapend conflict in den aanvang der elfde eeuw, en vervol gens tot een evenwichtspolitiek, waarbij het Sumatraansche rijk het Westen van den Archipel beheerscht, en Java het Oosten. Sinds 1275 wordt het evenwicht ten gunste van Java verbroken. Verschil lende rijken zijn hier op elkander gevolgd; het bekendst zijn dat van Kediri. in de elfde en twaalfde eeuw, de tijd van de hoofsche poëzie, en dat van Madjapahit, hetwelk den geheelen Archipel aan zich onderwierp, en zijn grootsten bloei in de veertiende eeuw had. Wat de beschavingsgeschiedenis betreft, bestaat er een tegenstelling tusschen de Midden-Javaanschen en den Oost-Javaan- schen tijd, daar de eerste nog zooveel mo gelijk aan de Hindoe-tradities vasthoudt, doch in den laatstcn een sterk javanisee- ringsproces optreedt, dat uitloopt op het moderne Java. In de kunst is dat ook dui delijk waarneembaar. De oudste monumen ten van Oost-Java hebben veel, dat nog aan Midden-Java herinnert; de latere dra gen een geheel ander karakter, gelijk bij voorbeeld uit den tempel van Djago en het complex van Panataran blijkt, en desge lijks aan de sculptuur waarneembaar is. De komst van den Islam heeft in de vijf tiende eeuw een snel verval gebracht, hoe wel in het gebergte het teruggedrongen Hindoeïsme nog merkwaardige scheppingen tot stand bracht. Omstreeks 1520 heeft het Hindoe-gezag definitief voor het Moham- medaansche plaats gemaakt. De Moham- medaansche bouwmeesters zijn begonnen met in den ouden trant voort te werken; tot een eigen Mohammedaansche kunst heeft Java, het niet gebrachl, want nadat de zestiende eeuw aan onderlinge twisten was voorbijgegaan, consolideerde zich eerst ongeveer 1590 het krachtige rijk Mataram, nog geen dertig jaar vóór de toekomstige beheerschers van den Archipel reeds in het Kasteel Batavia zaten. Met een uitgebreide reeks lichtbeelden illustreerde spr. den gang der Javaansche oude geschiedenis. VER. VAN ONDERWITZERS EN ONDERWIJZERESSEN IN DE INSPECTIE LEIDEN. De jaarlijksche algemeene vergadering dezer vereeniging zal gehouden worden op Donderdag 27 November a.s. in de Stads gehoorzaal alhier. De vergadering vangt om 10 uur aan. Wegens aftreding als bestuurslid van mej. S. D. M. Vroom en den heer J. J. van Bostelen moeten twee bestuursleden geko zen worden Dcor het bestuur worden voor gedragen: in de vacature-Vroom 1. mej. T. M Kelly; 2. mej M. Langman en in de vacature-Van Bostelen 1. mej. A. M. E. de Leeuw2, mej. A. B. J. Wissel. Na een kleine pauze zal dan door den heer \V. C. v. d. Volkere een lezing worden gehouden over: ..Demonstratieve proeven met vloeibare lucht". Tn de namiddagvergadering zal de heer J. van Ham spreken over: „Verwey's pcezie". HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijzigingen: Fabriek van verduur zaamde levensmiddelen v.li. L. E. Nieuwen- huizen. Lejden. Overleden directeur: J. W. Nieuwenhuizen Segaar, Leiden, dd. 8 Oov. 1930. C. Bloot, JRzn., Kloksteeg 7. Leiden. Mintraalwaterfabriek-, Bier- en Wijnhandel. Bovengenoemde handelszaak is omgezet in een vennootschap onder firma onder den naam: C. Bloot en Zoon. Vennooten: C. Bloot JRzn., Leiden en C. Bloot Jr., Leiden. Inleggerij „Neptunus", St. Ursulasteeg 9b, Leiden. Inleggen van visch en zuurwaren. Door uittreding van den vennoot: H. van Rosse, dd. 1 November 1930, is de vennoot schap ender firma ontbonden en wordt de zaak onder, denzelfden naam voortgezet door den heer H. van Rosse Sr., als eenig eigenaar. Firma P. Fontein Pzn., Havenkade 21—23, Leiden. Houthandel. Uittredend gevolmach tigde: J. Fontein, Leiden. KON. NED. MIJ. VOOR TUINBOUW EN PLANTKUNDE Deide winterbijeenkomst. Gisteravond hield de afd. Leiden en omstreken haar derde winterbijeenkomst. Bij de opening sprak de voorzitter de heer J. G. Ballego zijn voldoening uit voor de zeer drukke opkomst en hoopte dat deze vergadering veel nut zou afwerpen. Erken telijk was spreker voor het feit dat te Kat wijk een zelfstandige afdeeling is opgericht van oud-leerlingen der tuinbouwcursussen, waaruit de saamhoorigheid blijkt en direct een 20-tal nieuwe, jongere krachten voor de Maatij. beteekent. Speciaal de heeren C. van Zijst en G. A. Allers hadden hiertoe een krachtigen stoot gegeven. Na het voorlezen der notulen, die onge wijzigd werden goedgekeurd, bleek bij de ingekomen stukken een schrijven van de Ned. Ver. van Vogelvangers, met verzoek het vangen der vogels niet tegen te gaan. Reeds eerder heeft de afd. zich op het standpunt gesteld om vooral de, voor de tuinbouw nuttige vogels te beschermen. Hierna had ballotage van eenige nieuwe leden plaats, waarna de voorzitter voor stelde in de besiuursformatie een kleine wijziging te brengen, n.l. de heer J. Mater tot 2e secr. te benoemen. Met dit voorstel ging de geheele vergadering accoord. Vóór de pauze behandelde de heer G. Luhbe Thzn. de vraag of freesen van land beter is dan spitten en welke de voor- en nadeelen daarvan zijn. Breedvoerig werd stilgestaan bij de betere werking in den grond door het toetreden van lucht en warmte, de capillaire werking. Het hoe en waarom freesen verkieslijker is dan spit ten werd van alle zijden nauwkeurig toege licht, b.v. het betere absorbeeren, het goed verdeelen van den mest, een vlugger en gemakkelijker bewerking van den grond, een beter gewas. Een kleine freesmachine bezit de capaciteit 150 a 180 roede per dag te verwerken. De kosten per roe bedragen ongeveer 4 cent, waar tegenover staat dat men voor spitloon ƒ.0.25 moet betalen en men maar al te dikwijls in het voorjaar geen goede spitters kan krijgen, terwijl goed spitten tevens een vertrouwenswerk is. Na de pauze deelde de jury voor het pun- tenstelsel bij monde van den heer Joh. Jonker mede, dat aan de prachtvolle in zending Chrysanten van den heer Kriest 12 punten zijn toegekend. De heer C. F. Hemerik bracht uitvoerig verslag uit van het verhandelde in de te Noordwijk gehouden Alg. Verg. der Mij. De heer Jan Kriest Jzn. deelde hierna zeer zakelijk mede hoe men de Poincettia pulcherrima moet kweeken, de z.g.n. Kerststerren, die met de kerstversieringen zoo veelvuldig worden gebruikt om hun schitterende koraalroode bracteën (schut bladeren). Even liet spr. ook de Euphorbia jasminoïdes de revue passeeren, een met oranjeroode, veel kleinere bloeiwijze doch sierlijk omgebogen trossen. Beide vragen gaven aanleiding tot een geanirrteerd debat. Een in de bus gevonden vraag betreffende den invoer der eerste gewassen uit Japan op de kweekerij van jhr. Ph. F. von Sie- bold zal op de eerstvolgende vergadering worden behandeld. Na de rondvraag, waaraan door enkele leden werd deelgenomen, sprak de voor zitter zijn hartelijken dank uit aan de ver schillende sprekers en debaters en aan den inzender der prachtige chrysanthen. waar na deze zeer leerzame bijeenkomst te ruim 10 uur gesloten werd. EURYTHMISCHE KUNST. PENSIOENREGELING BIT DE FIRMA ZAALBERG. Elijde tijding voor het personeel. Naar wij vernemen is bij de Koninkl. Nederl. Fabriek van Wollen Dekens v.h. J. C. Zaalberg en Zoon, alhier, op initiatief van de Directie eene pensioenregeling ge troffen, waardoor een vastere waarborg is verkregen, dat de oude dag voor het per soneel minder somber zal schijnen en tegen den levensavond niet meer zoo zal opgezien behoeven te worden. De regeling is zoo, dat ieder werkman eei zekere waarborg heeft, dat als hij na zijn vijftigste jaar en minstens tien dienst jaren heeft, op adries van een geneesheer tot werken ongeschikt is verklaard, reeds een wekelrjksche nitkeering bekomt. Deze nitkeering is hooger. naar gelang de werk man op meerdere dienstjaren zal kunnen bogen, terwijl bovendien een meesterknecht nog een toeslag krijt en de weduwe van een gepensioneerden werkman nog een tegemoet koming blijft behouden. Door een en ander, gevoegd bij hetgeen door den Raad van Arbeid wordt verstrekt, is een vrijwel behoorlijk bestaan voor den ouden dag verzekerd. Het spreekt haast van zelf, dat deze maatregel zeer naar den zin van het personeel is, te meer. wanneer men bedenkt, dat het personeel voor deze rege ling niets behoeft bij te dragen en ook voor het plakken der rentezegels geen kosten heeft te maken. Een eerste avond te Leiden. Eurythmie, wanneer men in een encyclo pedie naslaat, vindt men: ,,Een Grieksch woord, dat een volkomen evenredigheid of een zuivere maat in de beweging aanduidt. Zij komt dus te pas in den dans, in de muziek en in het vormen van volzinnen". Daardoor is men reeds op den goeden weg gebracht van wat tegenwoordig na jaren werken van mevr. Sleiner te Dornach onder Eurythmische Kunst wordt verstaan. Wij zouden dit toch in 't kort aldu9 willen defi- nieeren: het zichtbaar-maken van muziek en verzen, naast het gehoor daarvan waar door de intrenmeke waarde getracht wordt te verhoogen. Dit zichtbaar-maken ge schiedt door beweging, in de eerste plaats van de armen, doch daarnevens van het gansche lichaam. Iedere beweging is niet lukraak doch zuiver verantwoord. Uit den aard der zaak brengt dit mede een geregeld terugkeeren van zekere bewegingen, doch daarnevens staat toch mog voldoende vrij heid open. Voor ons land is deze kunst-beweging be trekkelijk nieuw, voor Leiden was het een novum en met belangstelling hebben wij de experimenten gevolgd, die in den Foyer der Stadszaal door leerlingen van 't Goetheanum te Dornach en de Hollandsche groep te den Haag ten beste zijn gegeven. Wij spreken van experimenten, daar deze nieuwe bewe ging immers nog in de kinderschoenen staat en voor verdere vervolmaking en ontwik keling alleszins vatbaar moet worden ge acht. Het is er mee als met iedere kunst beweging; er is tijd noodig. voor en aleer men kan zeggen: wij zijn er! Met deze wetenschap voor oogen was voor ons gisteravond de hoofdvraag niet, of wij geheel bevredigd konden worden., doch wel of uit de experimenten kunstwaarden naar voren zouden treden, die zouden aan toon en., of voor deze beweging levensvatbaarheid mag worden verwacht. Zij het ook in de toekomst Deze vraag zouden wij bevestigend wil len beantwoorden. Speciaal na de 2e helft van het program te hebben gezien. In de eerste helft droeg het gegevene eenigszins een philosophisch karakter, zooals dat aan de beweging te Dornach eigen is. De poëzie nummers van Albert Steffen en Rudolf Steiner waren vertegenwoordigers van dit genre, dat on9 echter slechts heel matig vermocht te voldoen. De onderstreeping van het zangerig voorgedragene was te ijl. Veel beter was dit'reeds in ,.Ikaros" van de Merode en in „Op den Weefstoel" van René de Clercq, slaagde men er in inder daad den inhoud zichtbaar te maken. De humoristische ezelscène uit „Galgenlieder" en het nummer uit „Palma Kunkel" beide van Chr. Morgenstern, hoe goed geslaagd overigens, zouden wij apart willen rubri- ceeren, niet bij het andere willen onder brengen. Ook bij het zichtbaar-maken van de muziek waren meer of minder goed ge slaagde nummers. Largo van H&ndel b.v. voldeed weinig, doch de daarop volgende nummers kregen grootere vaart en nader den meer trots de meerdere ingetogenheid de dansuilingen, zooals wij die geregeld ple gen te zien. In losse gewaden, meestal met armsluiers, hebben een drietal jonge dames zich gister avond gewijd aan het streven der euryth mische kunst, naast de muziek en een decla mator en een declamalrice. Zij hebben samen ons weten te brengen tot de overtuiging, dat er kunstwaarde is in deze beweging. Hopenlijk hebben zij dat ook de weinig talrijke aanwezigen gedaan, dan is hun komst naar Leiden althans niet tevergeefsch geweest 1 HET LEIDSCHE DIERENASYL. De jaarvergadering. Gisteravond hield de Vereeniging „Het Leidsc'he Dierenasyl" haar jaarlijksche le denvergadering in „Het Nut" Bij de opening merkte de voorzitter, dr. Borgerhoff Mulder op, dat de vereeniging binnenkort voor be langrijke besluiten zal komen te staan, om dat de plannen van samenwerking met de vereeniging „Nationale Dierenzorg" vasteren vorm krijgen. Deze vereeniging beoogt het stichten van een flink, ruim en hygiënisch asyl, waaraan zoowel 's-Gravenhage als Wassenaar, Leiden en de Bollensreefc kun nen deelnemen. Aan hot jaarverslag van de secretaresse, mevr. J. C. van Poelgeest)Brand, ontleenen we het volgende: Gingen in het vierde, vijfde en zesde jaar van het bestaan van het asyl de aantallen der verpleegde diieren een weinig achteruit, in het zevende (1928) word bijna weer het aantal van het gerenommeerde derde be haald en 1929 steekt met ongeveer 100 die ren boven het vorige uil. Er werden n.l. gedurende dat jaar in het asyl verpleegd: 1'19 honden kostgangers met 1458 ver- pleegdagen, opbrengst f. 804.39; BINNENLAND. Ons parlementair overzicht. (3e Blad). Het volgend jaar zal de dienst der nacht treinen belangrijk worden uitgebreid. (Bin nenland, 3e Blad). Besprekingen te Haarlem over het lande lijk collectief contract in het bouwbedrijf. (Binnenland, 3e Blad). De débacle van de Handels- en Land- benwbank. (Gemengd, 2e Blad). Buitengewone algemeene vergadering van het Ned. Rnndveestamboek. (Land- en Tuinbouw, 3e Blad). Jan Hoek, verdacht van den moord te Bennckom, is tot levenslange gevangenis straf veroordeeld. (Rechtzaken, le Blad). BUITENLAND. Het kabinet Jaspar in België voorloopig veilig. (Buitenl., le Blad). Geruchten over een nieuwen opstand op Formosa. (Buitenl., le Blad). Prins Otto van Habsburg heden meerder jarig. (Buitenl., le Blad). 220 honden zwervers met 15.522 verpleeg- dagen, opbrengst f. 378,85; 93 katten kostgangers met 2363 verpleeg- dagen, opbrengst f. 550,52. 206 kaïtben zwervers met 11.660 verpleeg- dagen, opbrengst f. 158,22. Totaal dus 638 dieren met 31.003 ver- pleegdagen, met 'n opbrengst van f. 1891.98. Bij deze inkomsten moet nog geteld wor den ongeveer f. 200 voor logies vart 6 katten uit één gezin, die tot April 1930 pension gasten bleven en waarvoor toen het heele bedrag wend betaald. In totaal ontvingen we dus van de dieren ongeveer f. 2100. Het Leidsch Politie-muziekcorps hield op 23 Nov. een rondgang door de stad, waarbij we voor het asyl konden collecteeren, wat f. 192,11 Va opbracht. De daimes mevrouw Jonker, mevr. Aalberaberg, mevr. Blanken en mevr. Van Eek verzorgden de doosjes voor St. Nicolaas en Kerstmis, die f. 125,76 In kas brachten. •Het asyl heeft ook dit jaar weer veel goede diensten 'bewezen aan dieren, die hulp noo dig hadden en aan menschen, die ziclh het lot der dieren aantrekken. Het is evenwel niet te ontkennen, da/t de inrichting, die in 1922 een zeer goed figuur sloeg, hoe langer hoe meer van de voorste rijen wordt ver drongen en eigenlijk al tot de verouderde asyls gaat behooren. De gecompliceerdheid van de diensten, die men van ons vraagt, brengt buitenge wone zorgen mede, die op den duur slechts zullen zijn le dragen, als wat ruimte en hygiëne betreft, de inrichting aan de mo derne eischen voldoet. Tet verslag eindigt aldus: Wanneer wij thans bezig zijn contact te zoeken met an dere gemeenten, dan is dit niet omdat wij het de beste oplossing vinden, maar wel omdat het de eenige kans is om tot een Tuime en hygiënische inrichting met een behoorlijke bediening te komen; maar ook dan zullen toch zoowel de gemeenten als de inwoners van Leiden en omstreken en natuurlijk in het bijzonder de dieren vrienden krachtiger moeten steunen dan tot heden. liet jaarverslag werd onder .darik aan de samenstelster onveranderd goedgekeurd. Bij de bespreking omtrent de propaganda voor den a.s. winter werden voorgelezen de ingekomen antwoorden op de prijsvraag voor een goed plan van actie. Deze inzendingen leverden stof voor een geanimeerde gedach- tenwisseling, die er toe leidde, dat aan een commissie werd opgedragen de juiste keus te doen en een begrooting te maken, die behoorlijke kasversterking mag doen ver wachten. Hierna werd de vergadering gesloten. HET GEMEENTE-VUIL. Dinsdag j.l. was het een jaar geleden, dat de eerste schuit met Leidsch vuil op het Gemeentelijk terrein te Nieuwkoop werd aan gevoerd. Het aantal kubieke Meters vuil, hetwelk in dit jaar is aangevoerd bedraagt 30.700. 6

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1