1 v iJKBKÉ aan de Leidsche Universiteit. 71ste Jaargang DONDERDAG 13 NOVEMBER 1930 No. 21675 QFFICIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS. GOUDEN HUWELIJKSFEEST. r Het voornaamste nieuws van heden. HET GANGETJE LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cts. per regel voor advertentien uit Leiden en plaalsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiên 35 Cts. per regel Kleine Advertentdên uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueels opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT:] Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post f. 2.35 ]-p portokosten. 'ƒ0.18 „0.18 Dit nummer bestaat uit VIER Bladen (ndisclie Voordrachten EERSTE BLAD. DRANKWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen ter algemeene kennis, dat C. J. F. Rijperman, te Leiden, een verzoek heeft in gediend ter bekoming van verlof voor den verkoop van alcoholvrijen drank, voor ge bruik ter plaatse van verkoop in het perGeel Noordeinde no. 51, alhier. A VAN DE SANDE BAKHUIJZEN, Burgemeester. VAN STOMEN. Secretaris Leiden, 13 November 1930. 3102 De bevolking van Nederlandsch-Indië. OUDERAVOND LEERSCHOOL VROUWENKERKSTEEG. i Gisteravond is een ouderavond gehouden in het gymnastieklokaal van opgemelde school. Aanwezig waren het onderwijzend perso- neel en ongeveer 80 ouders van leerlingen dier school. Te ongeveer kwart over acht l opende het hoofd der school de heer W. Koops Azn. deze bijeenkomst met een I hartelijk welkom tot allen, in 't bijzonder tot hen die voor het eerst een ouderavond I bijwoonden. Daarna hield de heer Koops een lezing ovër „Straffen", waardoor deze avond voor allen een zeer leerzame geweest is. De niet aanwezige ouders hebben door hun ver- zuim veel gemist. Moge dit een opwekking voor hen zijn om bij een volgenden ouderavond door hun aanwezigheid blijk te geven het nut van zoo'n ouderavond in te zien. Immers een leerzame avond als deze, komt niet alleen den ouders, doch ook zeer zeker den kinderen ten goede. Na beëindiging van zijn rede, gaf de spreker de aanwezigen de gelegenheid het schoolgebouw te bezichtigen aangezien het voor de aanwezigen de eerste ouderavond was die in dit schoolgebouw (Yrouwen- kerksLeeg) werd gehouden. Van deze gelegenheid werd door allen gebruik gemaakt; er werden vele woorden van ingenomenheid en tevredenheid geuit ever de inrichting en aankleeding van deze school, zoodat maar al te duidelijk bleek dat de ouders het verblijf in deze school verre verkozen boven' dat in de vroegere school aan de Oude Vest. De reeks Indische voordrachten aan de Leidsche Universiteit is gisteravond voort gezet door prof. dr. A. W. Nieuwenhuis met een lezing over de bevolking van Ned.- lndië. Het meest belangwekkend voor de bevol king in Oost-Indië, aldus spr., is voor het oogenblik hare talrijkheid van 61 millioen, waarvan 41 millioen op Java en Madoera, zooals de laatste volkstelling ons heeft ge leerd. Dit springt nog sterker in het oog, als het getal van 4 a 5 millioen voor Java in het begin der vorigd eeuw daarbij in aanmerking genomen wordt. De regelmatige sterke toename was bekend, hoewel deze male der vermeerdering onverwachts kwam. Ook de veelzijdige oorzaken dier toenemen de volksdichtheid kunnen overzien worden en daar zij het volksbestaan in Oost-Indië karakteriseeren. moeten zij reeds dadelijk behandeld worden. De grondslag vormt het groote geboortecijfer, dat weer een invloeisel is van de zeer vroege huwelijken, die door iedereen aangegaan worden. Kinderbeper king kent men niet en op geringe uitzon deringen na worden de spruiten met liefde begroet en opgevoed. Hoe komt het echter, dat deze toestan den algemeen in Indië heerscben? Dit hangt samen met dc uilerst ongunstige le vensomstandigheden in de tropen, in 't bijzonder bij geringe beschaving Waar men zulke volken vindt als in Borneo en ooste lijk van Celebes, daar tellen zij na hun eeuwen- en eeuwenlang bestaan nog niet meer dan 13 of 4 per K.M. tegen 310 op Java. Wanneer nu de Inlanders hier niet de gewoonte hadden, vroeg en algemeen te huwen, dan zouden zij in 't geheel geen 'kinderen overhouden en uitsterven, want de aanzienlijke sterfte van dezen door ma laria, gebrekkige verpleging en voeding door onwetendheid der ouders enz. leiden daartoe. Daar woning en voeding in de tropen voor de kinderen zonder veel moeite verkregen kunnen worden, ontstaat er ook bij hoogere ontwikkeling geen aanleiding, die uitingen van de menschelijke natuur legen te gaan en zoo bestaan' ook op Java nog diezelfde volkszeden. Dit alles verklaart echter nog niet, waar om op Java de bevolking zich in de laatsfe eeuw verachtvoudigd heeft, terwijl zij in haar eigen beschavingstijdvak van ten- f iiii.infyiMiïiii K - - 'V\ e In den namiddag hebben wij gisteren het Brouckhovenshofje bezocht en de pitto- I :esque schoonheid van de proper, wit-ge- j kalkte huisjes met den prachligen hoofd- :ccvel en het frissche tuintje was alleen j reeds een bezoek ten volle waard. Ons doel was echter niet het bewonderen van dit oude hofje, maar een bezoek aan het gou den bruidspaar, dat daar in huisje no. 1 j woont. Is er iets vreedzamer denkbaar dan een gouden echtpaar op een hofje gelijk het Brouckhovensliof Den 24sten November a s. dan zal het 50 jaar geleden zijn, dat Frank van Vliet en Jannetje Poeüjoe in den echt verbonden j fterdèn. Vijftig jaren: hoevelen ontvallen ons niet voor zij dien leeftijd bereikt heb ben en dan vijftig jaar een halve eeuw getrouwd! Reeds bij het binnentreden van het. knusse woningske bemerkt men, dat er een tevreden en opgewekt echtpaar woont. De huiskamer, door een raam uit- I zicht gevend op de Papegracht waar aan 1 de overzijde de laatste zonnestralen over de oude patriciërswoning speelden was evenals het tuinhek voor de deur en de fontein in den tuin versierd. Niettegenstaande het feit, dat de 'bruid reeds 3 jaren lang het bed moet houden, was zij evenals haar echtgenoot een en al vroolijkheid Tot haar 74ste jaar heeft dc kranige vrouw gewerkt; daar de tabakswet haar man als zelfstandig sigarenmaker den arbeid niet meer mogelijk maakte en voor dien met dit werk maar heel weinig ver diend werd. Vol trots verhaalde zij van het bezoek der andere bewoners van het hofje, van de geschenken die zij gekregen hadden, van de kinderen en de kleinkinderen, waar onder reeds bijna volwassenen Het muziek3 en zangkorps van het Neder- landsche Leger des Heils brachten de oudjes gisteravond een serenade, waarbij officiei B. H. Kerssen met eenige toepasselijke woorden een bloemenmand aanbood. minste 15 eeuwen lang niet meer dan 4 5 millioen sterk werd. Ook hierbij dient men rekening te houden met haar eigenaardig volksbestaan in despotische rijken, waarin de massa van het volk door den adel en de vorsten sterk werd uitgebuit en talrijke oorlogen, ook binnen het rijk, door verlie zen, ziekten en hongersnood zwaar op den kleinen man drukten. Na de overname der koloniën door den Staat omstreeks 1800 verdwenen deze twee oorzaken van zwaren druk op het volk. Sedert honderd jaren voerde men geen oorlog meer op Java en in dien tijd slaagde het Nederlandsch be stuur er ook in. de sterke uitbuiting groo- tendeels te verlichten. Door deze en an dere bijomstandigheden nam het aantal der Inlanders op Java zoo toe, dat voedings middelen. rijst en visch, met andere be- noodigdheden. als kleedingstoffen, in stij gende mate moesten worden ingevoerd tegenwoordig voor honderden millioenen per jaar. Deze zouden door de bevolking op Java niet betaald kunnen worden, wan- neer de Europeesche cultures niet de ge legenheid boden, op verschillende wijze die sommen bij haar te verdienen. Ook in ander opzicht kan men de Indi sche toestanden slechts beoordeelen door met hun bijzonderen aard rekening te hou den. Gelijk te voren reeds vermeld, zijn de levensomstandigheden der onbeschaafde In dische volken zeer zwaar en deze worden door hun nooit eindigende veten en oorlo gen, gevoed door een sterk onderling wan trouwen, niet weinig vermeerderd. Van daar dat hun maatschappij bestaat uit stammen van eenige honderden of een paar duizend menschen, die van oudsher ieder op zich zelf stonden met afsluiting van om gang met andere stammen en in een enkel, op verdediging ingericht dorp. In de eeuwen, die zoo verliepen, ontstonden in zulk een stam een eigen taal, bijzondere zeden en gewoonten, huizenbouw enz. Van daar dat men in Borneo wel honderd talen telt, in Ceram een dertigtal enz. In eilan den als Java en Sumatra, waar onder Hin doe-invloed groote rijken ontstonden, werd die scheiding der kleine groepen tegenge gaan en spreekt dit talrijke volk nu slechts drie talen: Soendaasch, Javaansch en Ma- doereesch. Op andere rijken hadden zulie rijken niet altijd zooveel vervormenden in vloed en is de verandering der sociale toe standen minder diepgaande. Neemt men de vreemdelingen niet ijl aanmerking, dan be staat toch de Inlandsche bevolking niet slechts uit zulke kleine groepen, maar oor spronkelijk ook uit verschillende rassêü. Men vindt op de groote Soenda-eilanden de Maleiers, op Nieuw-Guinea de Papoea's en tusschen Celebes en Nieuw-Guinea meng volken van dezen, die wel Alfoeren ge noemd worden. De werkelijke verhoud'n? dier rassen moet echter veel samengestel- der worden opgevat. Hoewel wij van de oudste tijden slechts weinig weten, staat het toch wel vast, dat de volken, die nu Australië en de Stille Zuid zee bewonen, over de Oost-Indische eilan den uit Azië naar hunne tegenwoordige ver blijfplaatsen getrokken zijn. Van die Pyg- m-aën en Weddaische volken treffen wij dan ook op Mala'kka, Sumatra, Borneo, Celebes en Nieuw-Guinea nog afstammelingen aan. Dat tijdvak van volksbeweging voert ons echter wel tot een honderdduizend jaar te rug, wat de oudsten, de Pygmaën betreft Oudheidskundige opgravingen zullen ons in de toekomst daarover nog veel kunnen leeren. Nu hebben wij ons reeds een nieuw in zicht omtrent het hoofdras van Indië, het Maleische, gegeven. Door taalkundige onder zoekingen van prof. Kern was reeds bekend, dat de Maleiers van Achter-Indië den Ar chipel bevolkt hadden. Uit vondsten in Ma- lakka en Sumatra blijkt nu echter, dat de Indische Maleiers op zijn laatst voor 4000 jaar Achter-Indië verlaten hebben. 'Hoelang het toen afgesloten tijdperk geduurd heeft, weten wij niet, maar in ieder geval moeten wij in Indië met deze duizenden jaren reke nen. Uit die taalkundige onderzoekingen weten wij nu verder, dat die Maleiers den verbouw van rijst op natte velden gekend hebben, ook cocospalmen bezaten en ze« visch vingen, en dus vrij beschaafde land bouwers waren. Op de vruchtbare Indische eilanden met haar kostbare specerijen als' peper, kruidnagelen, notemuskaat, sande'i hout enz. hebben zij voor vreemde handels volken veel aantrekkelijks gehad. Daar de Romeinen in den keizertijd vel schillende dezer Indische voortbrengselen reeds bezaten, moeten die vreemde, vooral Voor-Indische handelaars van het begin onzer jaartelling af in den Archipel ver keerd hebben. Zij waren het, die hun hoogere beschaving medebrachten en deze vooral op Java ver breidden. Voor dit eiland nemen wij den duur van het Hindoe-tijdvak tot ongeveer 1500 n. Chr. aan; dan treedt de Mohamme daansche godsdienst overheerschend op. Welk een ommekeer in het bestaan dezer landbouwende volken van dezen vreemden invloed het gevolg was, blijkt alleen reeds uit den nieuwen invoer van paarden, buf fels, runderen, schapen en geiten van het Aziatische vasteland. Verder, als gemeld, had het stichten van despotische rijken plaats, gepaard met de verbreiding van schrift, dat nu nog op Java met Hindoe- letiers geschreven wordt. Ook velerlei nijver heid als metaalbewerking, behalve het sme den van ijzer, mopt aan de Hindoe's toege schreven worden De ruïnes der tempels en andere bouwwerken uit dien tijd leggen wel sprekend getuigenis af Van de hoogte der beschaving in dien tijd. Te verwonderen is het dan ook niet, dat de hoogere beschaving der Inlanders daar gevonden wordt, waar despotische rijken bestaan of kort geleden nog bestonden. In fraaiheid van kleeding en woning, in vormelijkheid in den omgang en in het bezit eener ontwikkelde kunst- inriuririe uit zich dat het sterkst in het dagelijksch leven. Onder de voordrachten werden aan de hand van een reeks van kleederdrachten en platen vele bijzonderheden verduidelijkt, terwij! fraaie weefsels en gebruiksvoorwer pen de zaal sierden. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijziging: Melksalon ,,De Bijenkorf" Steenstraat 27 Leiden. Nieuwe eigenaar: J. J. Doedens, Leiden. TWEEDE VOLKSBIJEENKOMST Groot succes vooi „Aufgepasst". Wanneer de .Tazz-Band „Aufgepasst" in de serie der Volksbijeenkomsten optreedt, dan zeggen de bezoekers „Opgepast", daar moe ten we bij zijn, want dat gezelschap komt altijd met iets goeds voor den dagl Niet voor niets hebben deze veelzijdige muzikanten een voortreffelijken naam in onze stad en ook daarbuiten, want wat zij presteeren is werkelijk de moeite waard'1 Het opmerke lijke i9 niet in de eerste plaats, dat zij hun instrumenten op een goede wijze bespelen, zoo iets kunnen meerderen, maar wel het feit, dat zij verschillende instrumenten we ten te hanteeren: de violist blaast voor de afwisseling met groot gemak op de saxo- phoon of zet zich voor de vleugel, om dan ook nog een enkele maal naar de cel te grijpen. De „drummer speelt ook al weer viool, de pianist zingt „levens liedjes" of ontpopt zich als uitstekend accor deon-virtuoos en allen pakken tenslotte nog naar de guitaar om- op glansrijke wijze een „Hawaïah" orkest te iipiteeren. Eenzijdigheid: het is een woord, dat „Aufgepasst" niet kent: het tooneel staat dan ook vol met blinkend opgepoetste instru menten, die schitteren in de kleurige schijn werperbelichting. De ,Jeden van „Aufge passt" moeten wel met minachting neer zien op dengeen, die zich met één instru ment tevreden stelt: zoo iets is voor hen eigenlijk niet de moeite waard. Men kent „Aufgepasst" reeds lang, maar BINNENLAND. Ons parlementair overzicht; het ontwerf der nienwe pachtwet aangenomen door da Tweede Kamer (3e Blad). Bezoek aan twee nienwe K.L.M.-toesiel- len op Schiphol (Binnenland, 3e Blad). De wijziging der wet op de rijkskost" spaarbank (Binnenland, 3e Blad). De akkerbouwcommissie der Hollandsche Maatschappij van Landbonw over het maal- gebod (Land- en Tuinbouw, 3e Blad). De „Nieuwe Boerhaave" is failliet ver klaard. (Laatste Berichten, le Blad/). BUITENLAND. Te Londen is de Indische Ronde-Tafel Conferentie officieel geopend (Buitenl., le Blad). De crisis in België schijnt opgelost te zijn (Buitenl., le Blad). Ernstige aardstortingsramp in Lyon. Vele slachtoffers (Tel. le Blad). wie denken zou, dat dit ensemble op dten duur vervelen gaat, heeft het glad mis! Marschen, walsen: opzweepend of senti menteel, zij klinken van het tooneel zonder einde, in tallooze verscheidenheid met Velerlei trucjes en inslaande timbreschakee- ringen. De gansche zaal geniet uitbundig en de niet te tellen schare luisteraars verkneu-, kelt zich in de grappen en kwinkslagen van den leider Gerritsen, wiens charme die van den rasechten cabaretier is. Tijdens „Souvenir" van Ordla, gespeeld door den violist -Kleuten was het muisstil, maar gedurende de liedjes leefde oud en jong juichend mee: de heeren lieten zich bij de refreinzang niet door de dames overtroeven. 't Succes van Aufgepasst zit 'm in de ver scheidenheid: de trompetsolo is nog niet voorbij, of de heeren verplaatsen ons in de melancholieke sfeer van het Oosten, maar uit stil-weemoedige overpeinzingen wordt het auditorium al weer spoedig gehaald door de excentrieke verrassingen van den muzi- kalen clown, die den meest veeleischenden toeschouwer volkomen tevreden stelt. Zoo zouden we kunnen doorgaan u meer van het uitgebreide programma te vertellen: maar waartoe is het noodigl Want dit op treden valt vanaf de eerste noot zóó in de smaak en een ieder weet, dat er geen teleur stellingen komen: daarom heeft het geen ziu in détails te vervallen. „Aufgepasst" heeft zich een uitstekende reputatie verworven en weet deze steeds te handhaven, zoo mógelijk nog op te voeren! Dat de Commissie der Volksbijeenkomstën dit ensemble ook nu weer geëngageerd heeft, pleif voor een juist inzicht. Wij willen wed den, dat de bezoekers een avond als deze enorm op prijs stellen en er met een dank baar hart vandaan gaan. Dat is de hoofd zaak en het doel: de organisators kunnen dus volkomen tevreden zijn! Het Gangetje zooals het er na de verbreeding en verbouwing momenteel uitziet. On getwijfeld een .groo te verbetering.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1