Onze nieuwe Prijsvraag. LEIDSCHE NEUTRALE MIDDENSTANDSVEREENIGING. 71sle Jaargang WOENSDAG 29 OCTOBER 1930 No. 21662 STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cis. per regel tooi advertentiën uil Leiden en plaatsen waar agen behappen van ons Blad gevestigd rijn. Vooi alle andere advertentiën 35 Cis. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post f. 2.35 -f portokosten. 0.18 „0.18 Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. Te beginnen met heden, zullen wij 5 dagen achtereen een kort feuilleton in rebus-schrift plaatsen; het laatste stuk wordt dus in ons Blad van Maandag 3 November a.s. opge nomen. Als prijzen stellen wij hiervoor beschikbaar: 3 geldprijzen ieder van f. 25. Bij meerdere goede inzendingen zal geloot worden wie de prijswinnaars zijn! Het eerste feuilleton vindt men op de voorpagina van het Derde Blad. Teneinde onzelezers en lezeressen op gang te helpen, zullen wij het begin ontcij feren; dit luidt: TROUW Uit het Fransch door M. de R. Telkens om de 3 jaren als zij. Inzendingen moeien uiterlijk Dinsdag 18 November a.s. des namiddags 12 uur in ons bezit zijn. Inzendingen, die later in ons bezit komen, zullen wij naast ons neer moeten leggen. DE DIRECTIE. HET LEIDSCHE GRACHTWATER. De heer B. F. K. schrijft ons: Op 9 October jl. is aan de Technische Hoogcschool te Delft gepromoveerd de heer J K Baars op een proefschrift getiteld: „Over sulfaatreductie door bacteriën" welk onderwerp van groot belang is voor het doorgronden van het probleem der stank- vorming van de Leidsche grachten. Het proefschrift behandelt een zeer belangrijk onderdeel van het complexe vraagstuk en wel de vorming van zwavelwaterstof (is slank) door de activiteit van bepaalde bac teriën (o.a. spirillum desulfuiicans) in sul faat-houdende wateren Het verband met ons grachtwater wordt duidelijk, wanneer men bedenkt, dat zeewater en polderwater beide nogal veel sulfaat bevatten. Het bij Gouda in te laten Rijnwater daarentegen bevat zeer geringe hoeveelheden sulfaat en is daarom voor boezemverversching veel beter geschikt Het proefschrift verklaart wetenschappelijk het praktische door allen te controleeren verschijnsel, dat zware regenval de Leidsche grachten ook in de dagen na dien regenval niet blijvend ver betert en dat de stankvorming na regen spoediger weer optreedt dan in een zeer drogen zomer, wanneer te Gouda veel wordt ingelaten om de verdamping te compen- seeren. die over de groole oppervlakte van Rijnland dan enorm is Interessant is ook het aanhangsel op pag. 74 nl. ..de invloed van zout-toevoeging aan het medium op de sulfaatproductie." Ik ci teer pag 75 „Het leek mij (Baars) in dit verband van belang na te gaan in hoeverre de toevoeging van keukenzout alleen aan een natuurlijk water een sterkere sulfaat- reductie ten gevolge had." dan volgt een tabel en verder: „uit deze tabel volgt dat inderdaad een verhooging van hel zoutge halte een snellere zwavelwaterslofproductie ten gevolge heeft, alhoewel ,de uileindolijk geproduceerde hoeveelheden praktisch gelijk zijn Hieruit mag worden besloten, dat los van iedere verhooging van het sulfaatge halte. verzouting van een natuurlijk water tor een versnelde zwavelwalerslof-productie leidt" enz. enz en ten slotte pag 77 .of schoon deze uitkomsten zijn verkregen bij zoutconcentraties. welke grootendeels aan merkelijk hooger zijn dan die. welke bij de verzou ting onzer stadsgrachten voorkomen, zal men goed doen bij de beschouwing van de oorzaken der daaruit voortvloeiende ver hoogde stank-productie ook met dit overi gens geheel onverklaard, verschijnsel reke ning te houden Inmiddpls is dus het keukenzout als factor in de Leidsche-grachlen-kwestie weer in eere hersteld, hetgeen uit den aard der zaak mij niet onwelgevallig is, maar in teressanter is, dat het vluchtige proef schrift van mej. J. Korswagen uit 1926, den belangstellenden lezer van dit Blad De Jaarvergadering. Gisteravond hield de Vereeniging voor den 'Handeldrijvenden en Industrieelen Midden stand voor Leiden en Omstreken in een der bovenzalen van „In den Vergulden Turk" •haar jaarvergadering, welke door den voor zitter, mr. A. J. Romijn, geopend werd met een rede, waaraan hij den titel „Neutraliteit en Eenheid" had gegeven. Hij verklaarde er toe te zijn gekomen om over deze kwestie 'hier wat te zeggen, door hetgeen op de ver vol gvergadering te Amsterdam van den Kon. Ned. Middenstandsbond ter sprake was geko men en door hetgeen in het Jubileum-num mer van de R.-K. Middenstandsvereeniging ,vDe Han-ze" alhier ter gelegenheid van haar 4de lustrum was geschreven. Hij wi'lde daarbij dit niet beschouwd zien als een aanmerking op hetgeen anderen wilden of nastreefden, integendeel de strekking was uitsluitend om tegenover de uitingen van anderen eens rekenschap af te leggen van het eigen standpunt. In de wandeling wordt, aldus spreker, de vereeniging de „Neutrale" genoemd. Hoe deze aanduiding is ontstaan, weet ik niet, en doet trouwens ook weinig ter zake, om dat het voornaamste is, dat men weet wat er mee wordt bedoeld, en over de beteekenis daarvan geen misverstand bestaat. Nu is het wel algemeen bekend, dat men hierbij speciaal aanduidt het standpunt dat de ver eeniging inneemt tegenover de politiek en de religie. Noch in de politiek, noch in den godsdienst wenscht de vereeniging als orga nisatie een bepaalde richting te volgen. Ten opzichte van de politiek is dit op die ver- volgvergadering van den Kon. Ned. Midden standsbond na breedvoerige discussies nog eens opnieuw vastgelegd en met algemeene stemmen bekrachtigd. Tegenover den gods dienst acht spr. het gewepscht dit standpunt weer eens onder het oog te zien, nu in dat Jubileum-nummer van de Hanze met nadruk is betoogd, dat R.-K. middenstanders in de Hanze thuis behooren. Om daarop het antwoord te geven dienen wij ons af te vragen, waarom en waartoe wij •hier bijeen zijn. Spr. wijst er dan op, dat allen vrijwillig uit eigen overtuiging veree- nigd zijn, om het middenstandsbelang te behartigen, om de middenstandszaak te be vorderen. Daartoe beperken wij ons, aldus mr. Romijn. omdat dit probleem toch al veelomvattend is en het streven alleen dan zuiver en overzichtelijk kan worden gehou den, wanneer 't niet onontwarbaar vermengd wordt met ten opzichte van het midden- standsvraagstuk relatieve bijkomstigheden. Voor het geestelijk leven van den mensch is de godsdienst van onschatbare waarde, voor den mensch in de maatschappij is een bepaalde politieke overtuiging noodzakelijk, ja zelfs plicht. Maar voor den middenstander in zijn doen en laten als middenstander is deze slechts een betrekkelijke bijzaak. Maar anderzijds heeft dat relatieve weer het ge lukkig resultaat, dat die verschillende ge aardheid en opvatting de waarborg geeft, dat bij hét zoeken van een oplossing in de middenslandsvraagstukken niet enkel gelet wordt op alleen economische waarden, doch dat bij de beraadslagingen en besluiten ook de levende mensch zelf valt terug te vinden. En daarom hecht spr. aan het algemeen karakter van de vereeniging. Doch, zoo vraagt men wel eens, hoe kan dit leiden tot een eenheidBrengt deze bij eenvoeging van zoovele personen, ieder met eigen inzicht en opvatting niet mede, dat er een zoo grenzeloozc verdeeldheid bestaat, dat het bereiken van een eensgezindheid, van een bepaald besluit onmogelijk wordt? Alleen zij, bij wie het besef levendig is, dat er zooiets als een nnddenstandsvraag- stuk en middenstandsbeweging bestaat, ko men tot ons. En bij ieder van die menschen bestaat het streven iets, naar male van elks krachten, tot de oplossing bij te dragen. Maar het toetreden van die menschen tot de vereeniging bewijst tevens, dat zij de betee kenis van organisatie beseffen en begrijpen, dat het gezamenlijk beslissen niet zuiver een kwestie is van individu en getal, doch dat daarbij saamhoorigheidsgevoel en mee werking op den voorgrond slaan. Wanneer wij dit zoo allen in ons voelen, besloot spr zijn rede, wanneer ons dit weer klaar en scherp voor oogen staat, dan voelen wij ons thuis in onze algemeene, neutrale, vereen dan voelen wij dat we er voor wil len werken en leven en dat wij met over tuiging, en toewijding ook het komende jaar weer voor haar bestaansrecht en belangen zullen opkomen. Nadat de heer E. Loeb de notulen had voorgelezen en de ingekomen stukken en mededeelingen waren behandeld, las de secretaris, de heer P. J. van der Zanden het jaarverslag voor. Behalve de verschillende veranderingen in het bestuur, vallen allereerst de verte genwoordiging der vereeniging in den Raad van Arbeid en de Kamer van Koophandel, het hoofdcomié uit de burgerij ter viering van het lustrum der Leidsche HoogescJhool en de Leidsche Winkelweek-commissie te vermelden. Ook in de commissie voor de Lichtfalbrreken had een lid van 'het bestuur der vereeniging zitting. Hoewel het ledental der vereeniging niet terugliep en op 139 bleef, zijn toch nog te veel Leidsche mid denstanders geen lid der vereeniging. Uit voerig besprak de secretaris vervolgens de tot stand gekomen en nog in behandeling zijnde wetten, welke op den middenstand betrekking hebben. Nadat het jaarverslag was goedgekeurd, bracht de heer Van der Zanden naanens den penningmeester, den heer W. Brouwer, die afwezig was, diens verslag uit. De ontvang sten in het afgeloopen jaar beliepen f. 2262,34 en de uitgaven f. 1497,47, zoodat het batig saldo f. 767.87 bedroeg. De heer J. Roodeniburg verklaarde namens de kascommissie, dat de boeken en beschei den in orde waren bevonden, zoodat den heer Blouwer décharge werd verleend. Na dat de heeren M. Roos en P. J. van der Zan den verslag hadden uitgebracht van de con; gressen te Groningen en Amsterdam en de heer J. Geytenbeek den stand der bibliotheek 'had medegedeeld, werd overgegaan tot de bestuursverkiezing. De heer W. Brouwer werd als lid van het dagelijksch bestuur bij acclamatie herkozen, terwijl in de vacatures der reglementair aftredende heeren E. Loeb en A. N. Turksma. de heeren M. de Marcas en J. Rijnbende werden gekozen. Nadat nog eenige punten van internen aard waren be spreken, sloot de voorzitter te ruim half- twaalf met een woord van dank tot de af tredende en van welkom tot de gekozen be stuursleden de druk bezochte vergadering. nog wel bekend, een behoorlijke veeg uit de pan krijgt in stelling 2: „Ten onrechte beschouwt Korswagen het in oplossing gaan van colloidale stoffen en het opwellen van bodemslib als het essentieele moment in de stankproductie der Leidsche grachten." Het is verheffend en geruststellend te mogen ervaren, dat de Wetenschap het niet beneden zich heeft geacht, een schijn baar laag bij de gronds probleem tot onder werp van nauwgezet onderzoek te maken. Dit geeft den bewoner van de Leidsche binnenstad het vertrouwen, dat de bekende plaag eens zal worden opgeheven. De won deren der wetenschap zullen op den duur krachtiger blijken dan het ingekankerde nessimisme van vele stadgenooten. verklankt in de Leidsche svmphonie: „het heeft hier altijd gestonken en 't zal hier wel altijd stinken", met slotkoor- „dempt het Leven- daal", alsof deze laatste procedure, hoe schijnbaar eenvoudig ook. den vibrio de- sulfuricans verhinderen zou later elders even vehement te werk te gaan Inmiddels nadert de rioleeringsingenieur de meest be nauwende grachten en zal langs mechani sche weg het puvel worden bevochten, dat dpn heer Baars den stof Ipverde tot zijn hoogst belangrijk en voor heiden (en vele andere oud-Hollandsche steden) zeer actueel proefschrift. WETENSCHAPPELIJKE VOORDRACHTEN. Prof. De Hartog over „Naturalisme". Vanwege de Ver. tot het houden van wetenschappelijke voordrachten aan de rijksuniversiteit alhier heeft gisteravond prof. dr. A. IJ. de Hartog uit Amsterdam in het kléin-auditorium der Academie een lezing gehouden over „Naturalisme". De spreker ontwikkelde daarbij de vol gende stellingen: Onder Naturalisme is te verstaan de gees teshouding, die geaccentueerd blijft in de natuur. De naituur, ails oorsprong der geboorte (natura) kan beeldelijk de „Almoeder" (Schoppenhauer) worden genoemd. Het natuurproces echter blijkt in wezen geest, zelfs naar het stoffelijk gebeuren (kracht en orde, actualiteit en idealiteit). De geest in engeren zin, beeldsprakig de „Alvader" te noemen, zet naar zijn negativi- teit de natuur om in cultuur. Nader kunnen beide, natuur en geest, worden bepaald als schepping en herschep ping. welke laatste dan naar de Christelijke wereldbeschouwing specifiek „Heilsopenba ring" mag heeten. Deze. de Christelijke wereldbeschouwing, aanvaardt daaTom natuur en geest als open baring van den Al geest, die in den cultus wordt geëerd. AFSCHEIDSCOLLEGE VAN PROF. Dr. G. TELGERSMA. Overweldigende belangstelling. Na de rede van den rector-magnificus, prof. dr. J. Ph. Vogel werd het woord ge voerd door den decaan der medische facul teit, prof. dr. J. A. J. Barge, die zeide dit afscheid, dat uit den aard der zaak eenigs- zins weemoedig stemt, niet noodeloos te willen rekken en daarom afzag van het brengen van hulde en het uitspreken zijner waardeering jegens de wetenschappelijke verdiensten van den scheidenden hoog leeraar. Alleen wilde spr. hem namens zijn collega's dank zeggen voor den opbloei, de uitbreiding en den steun, dien prof. J. steeds aan de faculteit heeft gegeven. Het feit, aldus spr., dat ge als eerste hoogleeraar een nieuwen leerstoel bezettet, maakte uw taak dubbel moeilijk, maar ge zijt er, on danks alles in geslaagd de Leidsche psy chiatrie te maken tot een centrum van acti viteit en een schat van studiemateriaal rond u te verzamelen, zooals slechts zelden wordt aangetroffen. Bovendien hebt ge het u zeiven niet gemakkelijk gemaakt. Het be wijs daarvan is, dat ge u op betrekkelijk hoogen leeftijd nog met jeugdig vuur hebt geworpen op de bestudeering van een ge heel nieuwe richting in de psychiatrie; een richting, aanvankelijk door u bestreden, later door u als juist erkend.Voor dien weten- schappelijken moed heeft 9pr. den grootsten eerbied. Ge hebt u een eerlijk en eenvoudig collega betoond, die zich nimmer aan zijn plichten onttrok en bij allen de herinnering zal achterlaten aan een eerlijke persoon lijkheid. Spr. hoopte, dat het prof. Jelgersma gegeven zou mogen zijn nog vele jaren met zijn oude werk in contact te blijven en dit zelfstandig voort te zetten, daarbij tevens den wensch uitsprekende, dat hij getuige zal mogen zijn van de huisvesting der Leidsche psychiatrie in het door hem geconcipieerde gebouw. Wanneer die wensch vervuld wordt aldu9 spr. dan is je een lang leven ver zekerd (gelach). Prof. Barge besloot met de medische faculteit in de voortdurende vriendschap van prof. Jelgersma aan te be velen. De opvolger van den aftredenden hoog leeraar, dr. G. A. D. E. Carp prees den hel deren en duidelijken betoogtrant, waarin, prof. J. zijn colleges placht te houden met angstvallige vermijding van de wetenschap pelijke namen, waaraan de psychiatrie zoo bij uitstek rijk is. Ook spr. wil niet trach ten een opsomming te geven van de vele wetenschappelijke verdiensten en volstaan met den wensch, dat't zijn voorganger gege ven moge zijn z'n met zooveel energie aan gevangen werk over hersenanatomie te vol tooien. Namens de leerlingen dankte hij voor het vele hun gebodene. De voorzitter van de Ned. Ver. voor Psycho-Analyse, dr. J. H. W. v. Ophuysen uit Den Haag dankte den eere-voorzitter voor 'hetgeen deze voor de psycho-analyse in. Nederland heeft gedaan. Ook deze spreker gaf uiting aan zijn bewondering.voor de groote wetenschappelijke eerlijkheid van prof. J., welke-hij zeide te beschouwen als een daad tot het scheppen van nieuwe psychiatrische mogelijkheden aan de Leid sche kliniek. Het spijt spr. en hij is ervan overtuigd, dat dit de hartewensch van den scheidenden hoogleeraar was geweest dat dr. Carp niet eveneens een p9ycho-analy&- ticus is. Ter gelegenheid van zijn zilveren ambtsjubileum is prof. J. reeds het eere voorzitterschap der vereeniging aangeboden, als blijk van erkentelijkheid, ook o.m. voor den steun verleend aan de pogingen tot stichting van een instituut voor psycho analyse hier te lande. Dr. van Ophuysen besloot met de hoop uit te spreken, dat prof. Jelgersma nu wederom gelegenheid zal heb ben de bijeenkomsten der vereeniging trouw te bezoeken en gaf hem de verzekering, dat hij daar van harte welkom zal zijn. Tenslotte werd nog het woord gevoerd door de heer D. W de Bijll Nachenius na mens de medische faculteit van studenten en door dr. F. J. Stuurman namens de Com missie van Beheer over de gestichten Enge- geest, Rhijngeest en Voorgeest, die den ver- trekkenden hoogleeraar huldigde als ge leerde en als mensch, daarbij wijzende op de uitbreiding, welke de gestichten tijdens en dank zij de werkzaamheid van prof. Jelgersma hebben ondergaan. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Opheffing: „Fotohuis". Oude Zeeweg 42, Noordwijk aan Zee, fotohandel en fotografie (atelier). Wijziging: J. de Jong, Roelofarendsveen B. 309, Alke made, handelsdrukkerij; kantoorbehoeften; sigarenhandel Vestiging filiaal: Noordwij- kerhout, Havenstraat 58, dd. 3 November 1930. Nieuwe gevolmachtigde C. C. de Jong, Noordwijkerhout, en J. M. de Jong, Noord- w ijkerhout, i BINNENLAND. De prijsyraag voor het Haagsche Stad huis; architect Budok heeft de uitnoodiging in beraad gehouden, terwijl zij door de anderen is aangenomen. (Laatste Berichten, le Blad). De verhocging van den accijns op qe- distilleerd; het verslag van de commissie van de belastingen verschenen. (Binnen land, 2e Blad.) Ons parlementair overzicht. (3e lBad.) De begrooting voor onderwijs verschenen. (Kerk en School, 3e Blad.) Overleden is te Wassenaar de beeld houwer W. M. Retera. (Laatste Berichten, le Blad). BUITENLAND. De begrafenis der slachtoffers der mijn ramp in het Saargebied. (Tel., le Blad.) Het onderzoek naar de ramp der R. 101 is begonnen. (Buitenl. Gem., 2e Blad.) Het conflict in de Berlijusche metaal industrie is geëindigd. (Buitenland, 2e BI.)' BUURTVEREENIGING „EENSGEZINDHEID" Een opgewekte jaarfeestviering. De belangstelling voor de Buurtvereeni- ging „Eensgezindheid" schijnt ieder jaar stijgend te zijn. Dat althans mogen we con- cludeeren uit de telkens grooter wordende opkomst op de jaarfeestvieringen. Die be langstelling uitte zich ook gisteravond in een massale opkomst. In de concertzaal „Concordia" wa9 geen plaatsje onbezet, noch beneden noch boven en het ijverig bestuur zal dan ook ongetwijfeld met groote vol doening op dezen avond terugzien. De voorzitter, de heer W. F. van den Broek, heette alle aanwezigen hartelijk welkom, in het bijzonder de afgevaardigden van de zustervereeniging „Zuiderkwartier" en van Aquaduct, voorts de onderwijzeressen uit de scholen Jin het Zijlsingelkwartier, den heer Mater, als lid van de Planten- commissie der vereeniging en tenslotte do donateurs en de leden. Spr. liet vervolgens de revue passeeren - hetgeen in het afgeloopen jaar voor en door de leden en hun kinderen was .gedaan en zeide met blijdschap een grooten bloei te mogen constateeren. De vooruitzichten op de viering over drie jaar van het tien jarig bestaan zijn dan ook alleszins hoopvol. Hierna sprak de voorzitter nog een woo^d van dank tot de eigen Jaszband „Glück Auf", die hij bijzonder in de belangstelling van alle aanwezigen aanbeval tegenover het feit, dat door vele anderen gebruik wordt gemaakt van buitenlandsche krachten. Na tenslotte nog een woord van dank te hebben gebracht aan de Mannenzang- vereeniging „E.G-.E.Z.I HA." en het too- ncelclubje „Entre Nous" wenschte spr. allen een genoeglijken avond. De zangvereeniging trad hierna onder be kwame leiding van den heer G. Mulder het eerst voor het voetlicht en bracht eenige zeer goed uitgevoerde nummers ten gehoore, waarmee zij een hartelijk applaus in ont vangst had te nemen. Zulks was te meer verdiend als men weet, dat de nummers in slechts een zevental repetities waren ingestudeerd. De aanwezigen werden vervolgens ver rast door het optreden van den bekenden humorist C. Spaanderman, die in ernstige en luimige voordrachten en likjes geruimen tijd de aandacht der belangstellenden tot zich wist te trekken en welverdiend applauw te incasseeren had, terwijl hem aan het slot van zijn optreden door den voorzitier warme woorden van dank werden toege voegd. Ook de zangvereeniging ontging dezen keer de haar toekomende hulde niet. De secretaris der vereeniging betrad na haar optreden het tooneel, om haar een woord van dank te brengen voor het vele, dat zij in het belang der vereeniging doet. Als blijk van erkentelijkheid daarvoor overhandigde 9pr. namens het bestuur aan alle leden een fraai uitgevoerd insigne met de kleuren der vereeniging als herkenningsteeken Een der zangers dankte in welgekozen woorden voor deze even aardige als onver wachte verrassing en zeide toe, dat de leden hun beste krachten voor de vereeni ging zullen blijven geven en als het kan nog beter en meer zullen doen De directeur, de heer G. Mulder, had een kistje sigaren •van het bestuur in ontvangst te nemen Tenslotte had door .Entre Nous" de op voering plaats van „Do Aardschok" pen amusant familietafereel, dat door alle too- neelisten naar best vermogen werd ver tolkt en een flink succes oog9tte. Het was een zeer goed geslaagde avond, waarbij diverse attractienummers voor de noodige variatie zorgden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1