71*ïe Jaargang ZATERDAG 11 OCTOBER 1930 No. 21647 Officieele Kennisgevingen. TER OVERDENKING. STADSNIEUWS. Drie woorden slechts... Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSOH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cis. per regel toot advertentiën uil Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiën 35 Cts. per regeL Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 80. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindspiein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post f. 2.35 portokosten. ƒ0.18 „0.18 Dit nummer bestaat uit ZES bladen EERSTE BLAD. CURSUS IN ESPERANTO VERBONDEN AAN DE GEM. KWEEKSCHOOL VOOR ONDERWIJZERS(ESSEN). Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen ter algemeene kennis^ dat de cursus in Esperanto begin November a.s. wordt ge opend. De cursus is toegankelijk voor onder wijzeressen), en met goedkeuring van hun College, ook voor hen, die de akte als onder wijzeres) niet bezitten. Door de cursisten is alleen een geringe bijdrage in de kosten van vuur en licht ver schuldigd. Schriftelijke of mondelinge aanmelding Ibij den Directeur der Kweekschool vóór 21 October a.s. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 11 October 1930. 729 HINDERWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden; Gezien het verzoek van J. Hanegraat om .vergunning tot het oprichten van een model makerij in het perceel Oranjegracht No. 6, kadastraal bekend Gemeente Leiden, Sectie C. No. 1909. J Gelet op de artikelen 6 en 7 der Hin derwet; Geven kennis aan het publiek, dat ge noemd verzoek met de bijlagen op de Secre tarie dezer gemeente ter visie gelegd is; alsmede dat op Zaterdag, den 25en Octo ber e.k. des voormiddags te halfelf uren in het perceel Breestraat 125 (Bureau van Ge meentewerken) gelegenheid zal worden ge geven om bezwaren tegen dit verzoek in te brengen, terwijl zij er de aandacht op ves tigen, dat niet tot beroep gerechtigd zijn zij, die niet overeenkomstig art. 7 der Hinder wet voor het gemeentebestuur of een zijner leden zijn verschenen, ten einde hun be zwaren mondeling toe te lichten. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 11 October 1930. 730 Zee-gezicht. Holland is het land van de zee. Zeker drie kwart van ons volk woont op niet al te verren afstand van het groote water. En die er wat te ver van af woont om ten minste op vrije dagen eens een uitstapje te kunnen maken naar een der vele lokkende plekjes aan onze kusten, die besteedt menigmaal zijn geheele vacantie aan een wederzien van de verre geliefde. Want de liefde voor de zee zit ons allen in* het bloed. Het is niet allemaal etherisch, hoogdra vende liefde. Vraag het aan uw kinderen, die zich een goddelijke veertien dagen druk maken aan het strand. Met wat? Met niets! Met zand en water. MaaT ze hebben het druk. En ze genieten. En het bleek wordt bruin. Honger drijft naar den trog. Stralend wordt het oog. De zee is onze voedingsbron. Van over zee komen onze schepen, die handel bren gen en vertier. Naar overzee gaat het over tollige deel van ons volk, dikwijls de on- dernemendsten, de krachtigsten, om daar ginds in het vreemde land, of vooral in ons Insulinde, de levensenergie uit te vie ren, die hier in het kleine moederland wel wat te veel soms wordt geknot. En op de zee zelf dobberen onze jongens, visschers- maat en varensgast, machinist en stuurman kapitein en matroos. Uit de zee puren wij voeding en levenskracht, gage en winst en levensverrijking. En zelfs de badgasten voor een dagje zij kunnen niet. den hee- len dag met den rug naar de zee toe zitten... En dus kijken we uit over dat wijde wa tervlak. En dan zien ze een Gezicht. En dan spreekt de Zee. Holland is een land van de zee. Woont dicht bij, wordt getrokken naar dat groote water. Is daarin Holland niet het type van den mensch in het algemeen 7 Woont niet gansch de mensebheid aao den oever van de Wijde, üneincige zee? Elk mensch, klein en nietig op zijn hooge duin, verloren figuurtje aan het wijde, een zame strand. Een zwarte stip, een kleu rig vlekje, een rose poppetje als hij zee-in gaat maar daarvóór de groen-'en-blauw- en-witte oneindigheid, waarin de mensch als een stip vergaat. Gansch de mensebheid, en elk men- schenkind, aan den oever, en daarvóór de lokkende wijdheid van het Leven. Het leven ligt voor hem, als een naar hij meent oneindig verschiet, en een onaf wijsbare drang bevangt hem om het leven in te gaan. Hij, het kleine wezen, in dab groote, wijde leven dat roept... En dan vaart de mensch uit over dat wijde water. Elk mensch vaart uit over het wijde water van de levenszee. En hij vaart uit, uit de veilige haven van het bekende. Hij vaart uit, naar ongeweten doel. Elk menscb is kind van de zee. En zijn levenshuikje wordt door de golven va-n die zee gedragen. En het wordt voortgedragen naar het kompas van één dien hijzelf niet kent. Zeker, hij stelt zich een taak. Hij dicht zich toe een bestemming. Hij voelt zich geroepen tot iets, voor zich alleen weg gelegd, dat hij alleen kan doen, en kan bereiken.jEn hij vaart uit, op goed ver- tröuwen, met zijn levensscheepje, en hij houdt koers, en stuurt... Maar de mensch houdt altijd vóór zich hot Wijde Water van de Oneindigheid! Wie kan zeggen dat hij de haven be reikt, de veilige haven, uit eigen kracht? Wie kan zeggen, dat hij wéét waarheen hij gaat Wie kan zeggen wat hem wachten zal, aan dien verren einder, waarheen zijn blik ken nimmer reiken 1 Niet hij zal het weten. Nooit zal hij het weten, zoolang hij mensch is. Maair in een stil verloren oogenblik spreekt tot hem de Zee, en doet hem zien een Gezicht... En in hem stort zij uit een vertrouwen, niet op eigen kracht en stuurmanskunst, maar een vertrouwen op Eén die stuurt en sturen zal. Die den weg weet over heel die Wijde Oneindigheid. En die het levens bootje van Zijn kinderen sturen zal naar Veilige Haven. Kinderen van de Zee. Maar niet ver loren. En getroost vertrouwen wij ons toe aan de golven van dien Levens-Oceaan. ERNST. MAATSCHAPPIJ DER NEDERL. LETTERKUNDE De wonderbaarlijke reizen van Tyssot de Patot. In de gisteravond gehouden eerste maan- delijksche vergadering in dit vereenigings- jaar van de Maatschappij der Nederland, scbe Letterkunde heeft de waarnemend voorzitter, prof. <Tt. N. J. Krom, eenige woorden gewijd aan de nagedachtenis van den oud-voorzitter, dr. G. J. Boekenoogen. Vervolgens is tot voorzitter -gekozen prof. dr. N. J. Krom. Hierna heeft prof. dr. P, Valkhoff te Hil versum een voordracht gehouden over: De wonderbaarlijke reizen van Simon Tyssot de Patot. Aan den merkwaardig en Tyssot de Patot, die van 1680 tot 1727 in Deventer woonde, waar hij gedurende vele jaren de wiskunde doceerde aan de IMustre School, i9, aldus spreker, door Hollanders minder aandacht geschonken dan hij verdient. Br. van Slee heeft over hem geschreven in het „Nieuw Theologisch Tijdschrift", over zijn leven verteld en over zijn ontslag in 1727, wegens „vrijgeesterij" en „spinozisterij". op insti gatie van den Kerkeraad en de predikanten, doch Tyssot's ideeën verdienen een uitvoe riger beschouwing, die spreker tracht te geven, ook met gebruikmaking van ge schriften en andere gegevens, die Van Slee niet gekend heeft. Leven en werken van Tyssot leeren we uitstekend kennen o.a. uit zijn bundels Lettres choisies, een keus ui't de vele brie ven, die hij aan vrienden en bloedverwan ten geschreven heeft, en waarin hij allerlei theologische en philosophische onderwerpen behandelt. Uit die correspondentie komt hij tot ons als een krachtige, opgewekte man, die van scherts houdt, een scherts, die dik wijls vrij gewaagd is. Zijn talrijke vrienden en vriendinnen. Koppel van den Dingshof, de douairière van Ittersum. mevrouw Boek horst van Schonairwen, baron Wijnbergen van de Pol e. a. schijnen zich daaraan evenwel niet gestooten te hebben. Wat zijn ideeën betreft, blijkt het, dat Descartes een grooten indruk gemaakt heeft op dezen mathematicus, die de wis kunde boven alles stelde. We moeten even min vergeten den invloed van Bayle en Spinoza en dien van de talrijke reisver halen van de zeventiende eeuw, die andere en dikwijls oude en eerwaarde godsdien sten leerden kennen. In zijn naar sensua lisme neigend deïsme, zijn kritiek op de 'bijbelverhalen, toont Tyssot zich een voor- looper van de eeuw der encyclopedisten. Vooral blijkt dat uit zijn imaginaire fan tastische reizen, de Voyages et avontures de Jacques Ghas9é (1710) en de Voyage de Groenland du reverend Per.e Gordelier Pierre de Chésange (1720), opgedragen aan zijn vriend Wol-ter Joseph van Wijn bergen. Het zijn utopieën in den geest van Uto pia van More en de Civitas soils van Campanella, doch vermoedelijk heeft de Histoire des Sevarambes van Vairasse hem tot het schrijven ervan geinspireerd. We vinden in beide reisverhalen de ideeën van de Lettres choisies, doch veel vermete ler uitgedrukt, en gemengd met velerlei dikwijls aardig vertelde avonturen. Zoo komt in de Voyage de Groenland een be schrijving van een hiernamaals voor, waar uit een zekere Raoul is teruggekeerd. In de gesprekken van Pierre de Mésan- ge met koning Bustrol over dit „paradis de Raoul" kan Tyssot naar hartelust bot vieren aan zijn „vrijgeesterij". Met veel an dere libertijnen had hij een groote huma niteit gemeen. In de imaginaire rijken, die hij schiep, heerschten gelijkheid en vrede lievendheid. De koningen zijn er de wijze broeders van hun onderdanen. Van Slee is na 1727 het spoor van Tys sot bijster geraakt. De heer G. H. van Fe- nema, directeur van het „Fondg voor bio- graphische documentatie" te Oosterbeek, heeft gevonden, dat hij in 1738 met groote statie begraven is te IJssel9tein. Daar had hij zich' met zijn familie teruggetrokken; daar zijn ook later zijn zoons Simon Ber nard, die generaal-majoor was, en Jean die kolonel was, ter aarde besteld. In Frankrijk hebben Lanson, Le Breton Chinard, over Tyssot, seigneur de Patot, geschreven. In Amerika heeft Atkinson zijn beide laatstgenoemde boeken, in ver band met den invloed van authentieke reisverhalen besproken. En Tyssot ver dient die belangstelling, al ware het 9lechts omdat Voltaire veel aan hem te danken heeft. De wonderlijke avonturen, die hij de personen van zijn Candide laat óndergaan, herinneren telkens aan die van Jacques Massé. Drie woorden had hij leêr gesproken, Tol 't kleine meisje: „Wordt mijn vrouw". Blond-kopje met de kinderoogen, Zei, dat ze nooit een ander woul Blond-kopje was meer mooi dan eerlijk, Haar hart sprak niet, wel haar verstand, Want schitterend was zijn betrekking, Niet hij, maar „weelde" kreeg haar hand. Drie woorden had zijn chef gesproken, Drie woorden slechts: „U heeft ontslag". Nog zag hij zijn ge me ene oogen, En om den mond z'n valschen lach. Met kracht wist hij zich te beheerschen, Zich niet te werpen op den fielt: Hij wist het, dat zijn chef jaloersch was, Dat die ook van Blond-kopje hield 1 Drie woorden, harteloos gesproken, Drie woorden slechts: „Ziehier je ring", Maar toch voldoende om te toonen, 't Karakter van zijn „lieveling". Toen hij z'n ziekbed had verlaten, Hersteld was, dank zijn sterk gestel, Zei hij, een ondervinding rijker, Voorgoed zijn vaderland vaarwel. En na een zeker aantal jaren, Zag hij opeens Blond-kopje weer, Hij zag haar nu met klare oogen, En vond haar niets begeerlijk meer. Ze was al jarenlang gescheiden, Sprak van den chef als van een schoft. Drie woorden zei hij tot zich zeiven, Drie woerden slechts: „Ik heb geboft". HULDIGING VAN DEN HEER T. W. P. LICHT. Bij zijn gouden jubileum als afslager. ZcoaLs wel eenigszins "te verwachten was, is de dag van het gouden jubileum van den heer Licht als afslager in dienst van de Vereeniging van Leidsche Notarissen niet zónder meer voorbijgegaan. Het was gister avond stampvol in de kwistig met groen en bloemen versierde veilingszaal van het Notarishuis aan de Hoogewoerd en voor een groot deel gold die belangstelling niet in de eerste plaats de wekelijksche ver- kooping, doch den 81-jarigen jubilaris. En niet alleen de bezoekers, doch ook de Leid sche notarissen waren in grooten getale op gekomen om den krassen grijsaard mede te bejubelen. Er zat al direct „stemming" in- een luid applaus barstte los. toen de trouwe func tionaris te midden der notarissen in de zaal verscheen; een pianist zette het „Lang zal hij leven" in en onmiddellijk stemden allen daarmede in. En de jubilaris, beduusd on der dit huldebetoon, wist niet beter te doen dan uit volle borst mee te zingenl De nestor der Leidsche notarissen, de heer J A. van Hamel sprak daarop den populairen jubilaris toe en wees erop, hoe deze door zijn trouwe plichtsvervulling van een schijnbaar eenvoudige functie gemaakt heeft, wat er van te maken viel. Ge hebt, aldus spr. uw functie met eere vervuld en in het belang van het notariaat en de clientèle alles gedaanT wat van u verlangd kon worden en u daardoor een bekendheid verworven, welke tot ver buiten Leiden strekt. Deze populariteit dankt ge aan uw groote mate van eerlijkheid en slagvaar digheid. Deze laatste eigenschap nadert weliswaar af en toe de grens van het bru tale. maar toch mag iedereen u graag lijden (luide bijvalsbetuigingen.) De heer van Hamel eindigde met den wensch, dat het hem gegeven moge zijn nog tal van jaren in het belang van notariaat, clientèle en hemzelf werkzaam te blijven en bood daarop namens de vereeniging een enveloppe met inhoud aan. De volgende spreker was de heer J. de Cl er, die namens de koopers van vaste goe deren den jubilaris huldigde als een man van de daad met een helderen geest Hij wenschte hem nog vele jaren van goede ge zondheid toe en offreerde hem eveneens een geldsbedrag onder couvert. Namens de kooplieden bood de heer Nieuwenhuis met eenige hartelijke woorden een bloemenmand aan. De heer de Jong, sprekende namens eenige medewerkers aan de Vendu's, dankte Licht voor de ondervonden langdurige pret tige samenwerking en wenschte hem toe, dat hij nog vele jaren in het belang van het Notarishuis zijn moeilijke taak van afslager zou mogen vervullen. Deze spreker liet zijn wenschen vergezeld gaan van een stoffelijk blijk van waardeering, welk voorbeeld werd gevolgd door den vendumeester, den heer Beeuwkes en nog eenige anderen. Nadat de heer Licht kortelijks had be dankt voor de hartelijke huldiging 'en de fraaie geschenken, nam de veiling een aan vang en verrichtte de jubilaris met de hem eigen opgewektheid weer zijn werk, alsof er niets gebeurd was. WONINGBOUW-VEREENIGING „DE TUINSTADWITK". WONINGBOUWVEREENIGING „ONS BELANG". Bovengenoemde vereeniging hield gister avond in „Prediker" een' goed bezochte 'ledenvergadering. Als bij-zondere punten van behandeling kwamen op de agenda voor o.a. het goed keuren van het 5de bouwplan der vereeni ging aan het verlengde van de Mamixstraat. Door den airohitct der Vereeniging, den heer Ponsen,.werd een uiteenzetting gegeven van de indeeling en ligging der huizen, waardoor de vergadering een goed inzicht kreeg hoe de toestand daar zal worden. Er werd nogal bezwaar gemaakt tegen de hooge huurprijzen, doch ten slotte werd het bouw plan door de vergadering aangenomen. Van den penningmeester, den heer G. F. 'Hemerik, was ingekomen een verzoek om ontslag als zoodanig, met het oog op de vele werkzaamheden aan deze functie verbon den. Deze ontslagaanvrage werd door de ver gadering algemeen betreurd, daar de heer Hemerik steeds zijn plicht met groote accu ratesse vervulde. Hem werd dan ook, zoowel van bestuurszijde als uit de ledenvergade ring dank gebracht voor zijn werkzaam heden. Tot penningmeester werd daarna ge kozen de heer H, 0ud9hoorn, die zich deze bepr---'"- ij,et welgevallen en r1nnkle voor het in hem gestelde verhouwen. Daar de heer Oudshoom reeds als commissaris zit ting had in het bestuur moest in zijn plaats een nieuw bestuurslid worden gekozen. Als zoodanig werd 'benoemd de heer P. Winterkamp. Na behandeling van enkele punten van ondergeschikt belang, sloot de voorzitter, de heer J. Gerritsen, de vergadering. Het a.s. 15-jarig bestaan. De tijd, dat slechts zilveren, gouden en diamanten bruiloften werden gevierd en wat het vereenigingsleven aangaat, slechts het 25- en 50-jarig bestaan, is lang voorbij. Men leeit sneller en kan niet meer 25 jaar op een feestviering wachten. Zooals de stu denten doen, om de 5 jaar, past beter bij onzen tijd. En zoo staat het bestuur van de woning- bouw-vereeniging „De Tuinstadwijk" voor de vraag of en zoo ja hoe, het 15-jarig be staan der vereeniging moet worden gevierd. Dat op een werkzame periode kan worden teruggezien kan niet ontkend worden. Op 30 October 1915 werd de vereeniging opgericht. Tengevolge van den oorlogstoe stand kwam er de eerste jaren niets van bouwen Toen de vrede geleekend was, begon Tuin stadwijk eigenlijk te leven. De plannen orn te bouwen aan de Heerenstraat en niet zooals aanvankelijk in het voornemen lag aan de Haarlemmervaart kregen vasten vorm en bij raadsbesluit van 2 Augustus BINNENLAND. De postvluchten naar Indië gaan voor- loopig over Griekenland en Egypte. (Binn nenland, 2e Blad). De invoering van een maalgebod is spoedig te wachten. (Land- en Tuinbouw, 5e Blad). Algemeene vergadering van het Kon. Ned. Landbonw-Comité. (Land- en Tuinbouw, 5e Blad). De Rijkswaterstaat sticht zelf een kwee- kerij voor beplanting van rijkswegen. (Land en Tuinbouw, 5e Blad). BUITENLAND. De Oceaanvlncht is geslaagd. (RuitenL Gem., 2e Blad). De congressen van Labonr en Fransche radicalen. (Buitenl., le Blad). 1920 werd toestemming gegeven en mede werking toegezegd voor den bouw van 209 woningen en een badhuis. In den loop van 1923 kwamen deze huizen klaar. Naar het badhuis wordt nog steeds verlangend uit gezien. In hetzelfde jaar 1923 werd besloten lot den bouw van 71 beneden- en bovenhuizen. De eerste idee om enkel ééngezinswoningen te bouwen werd hiermee losgelaten; moest wel losgelaten worden daar anders op mede werking van rijk en gemeente niet gerekeud behoefde te worden. En nu, enkele maanden geleden, hechtte de Raad goedkeuring aan het 3de bouw plan, dat 10 boven- en benedenhuizen en 27 ééngezinswoningen omvat. Doordat Ge deputeerde Staten van Zuid-Holland d<J plannen nog niet goedkeurden, heeft de aan besteding nog niet plaats gehad. De huizen waren goed onderhouden en over het algemeen woont men graag in „Tuinstadwijk", alleen de huren van de woningen van het lsten bouwplan zijn veel te hoog. Dit veroorzaakt een groote mutatie en vaak maandenlang leeg-staan van woningen. Meerdere malen heeft het bestuur B. en W. hierop gewezen en op huurverlaging aangedrongen. Bij schrijven van 5 December 1929 heb ben B. en W. deze toegezegd zelfs met te rugwerkende kracht. Verwonderlijk mag het daarom heeten dat nu, bijna een jaar later, de bewoners nog steeds de hooge huren be talen. Het bestuur hoopt van harte, dat het op de eventueelen feestviering met positieve mededelingen betreffende deze belangrijke zaak tot de leden kan komen. RIJKSPOSTSPAARBANK. Aan het postkantoor Leiden en zijne bij kantoren werd in den loop der maand Sep tember op spaarbankboekjes ingelegd f 1II.325.75 en terugbetaald f. 88849.22 Derhalve meer ingelegd dan terugbetaald f 25476.53. Het aantal nieuw uitgegeven spaarbankhoekjes bedroeg 112. Door tus- schenkomst dezer kantoren werd ter Directie op staatsschuldboekjes ingeschreven nomi naal f. 7950 en afgeschreven f. 5000. Der halve meer in- dan afgeschreven f. 2950. Het aantal nieuw uitgegeven staatsschuld boekjes bedroeg 2. DE BIOSCOPEN Trianon-theater biedt deze week wel een heel bijzonder programma! Eenerzijds de zeer bijzondere film-operette „Love Parade" (Liefdes Parade) van Maurice Chevalier en Jeannette Macdonald en anderzijds door de vertooning der „3 October"-iiLm en het afscheid van H.K.H. Prinses Juliana van Katwijk, in tegenwoordigheid van H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins Hendrik 1 Boven dien kunnen wij het feit, dat behalve de reeds genoemde „Love Parade" geen andere hoofdfilm draait, niet anders dan toejuichen; hierdoor toch wordt vermeden, dat de be langstelling verflauwt en een bioscoop bezoek niet langer als ont-, maar als inspan ning moet worden beschouwd. Mochten wij eenige weken geleden in Trianon reeds de eerste film van Maurice Chevalier, „Innocents of Paris" bewonde ren; thans heeft de directie van dit theater beslag gelegd op hel tweede filmwerk van dezen zeer bijzonderen. Franschen filmster. Bepaalde Chevalier zich in zijn eerste film als hoofdfiguur van de revue en in het begin als amateur-cabarettier zich meer tot zijn gewone sfeer, thans als militaire attaché van Sylvanië en later als militaire Gemaal van dit land was hiervan geer'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1