AGENDA.
VISSCHERURERICHTEN.
VRAPFNW,rmcK.
STAATSLOTERIJ.
SCHEEPSVERBINDINGEN.
BUITENLAND.
AMER1KAANSCHE NOTITIES
HEDEN:
Leger des Heils, Hooigracht. Samenkomst
8 uur nam.
N.V Leidsche Katoenmij. v/h. De Heyder
en Co.: Jaarl. alg. verg. v. aandeelhouders.
3 uur nam.
Nutszaal Ned. Chr. Vrouwenbond. Spr.
mej. v. d. Mey. 8 uur nam
Leiderdorp: Ned. Herv. Kerk. Lezing
ds. H. Bakker. 7Va uur nam.
Zondag.
Stadszaal: Nat. kapconcours „Hulp en
Vriendschap". 16 en 811 uur.
Maandag.
Schouwburg: Arb. Tooneelver. „D. 0. S."
„IJsbrand". 8 uur nam.
Stadszaal: Nat. kapconcours „Hulp en
Vriendschap". 811 uur nam.
Volkshuis: Spr. dr. Berlage, over Rus
land. 8.15 uur nam.
MUSEA.
Stedelijk Mnsenm de Lakenhal, Lange
Scheistraat 2 Geopend in November, De
cember. Januari en Februari van 103 u.;
in Maart, April eo Mei van 104 uur. in
Juni. Juli. Augustus en September van
105 uur, in October van 10—4 uur. Zon-
Sags vanaf halféén Entrée Zondags koste
loos. Maandags f 0 25. overige dagen f 0 10.
Rijksmuseum van Ondheden, Rapenburg
28 1 Dec1 Febr van 103 uur. 1 Febr.
lot 1 April van 104 uur. 1 April1 Oct.
van 105 uur. 1 Oct.1 Dec. van 104
uur. Zondags van 14 uur Entrée Maan-
dags 1 0.25, overige dagen f 0 10.
Geol-i-'cch Uineratogiscb Mnsenm, Garen-
markt. lederen dag van 912 en van
1.304 uur Zondagen gesloten Kosteloos
Etbncnraphiscb Mnsenm, Rapenburg 67-69
en Breestraat 18 Op werkdagen van 104
our Entrée Maandags f. 0.25, overige da-
gen t 0 10.
Rijksmnsenm v. Nat. Historie, v. d Wertf-
park Werkdagen 8 3012, 1.305. Zater
dags 8 30—12 Kosteloos
Prentenkabinet, Kloksteeg 25. Op werk
dagen van 1.304.30. Kosteloos. De ten
toonstelling wordt 13 Oct. geopend.
Herbarium, Nonnensteeg. Dagelijks van
9—12 30 en 26 uur. Kosteloos.
Hortni Botanicns, Rapenburg 73 Alle
werkdagen van 1 April30 Sept. 96 uur.
1 October—31 Maart 94 uur. Op Zon
dagen alleen van 1 April30 Sept. 104
uur. Knsteljos.
Dagelijks.
„Casino-bioscoop" Hoogewoerd: Voorstel
lingen te 8 uur.
Woensdag- en Zaterdagmiddag van 2 tot
4 nar kinder- en familie-matinée.
„Luxor-theater", Stationsweg: Bioscoop-
en Variété-voorstellingen. Dagelijks te 8 uur.
's Woendags en 's Zaterdags matinée te
2 uur.
„Trianön-Theater", BreestraatBioscoop-
en Variété-voorstellingen. Dagelijks te 8 uur.
's Woendags en Zaterdags lamiliematinée.
„City-tbeater" Baarlemmerstr.: Bioscoop
voorstellingen. Dagelijks te 8 aur. 's Woen
dags en 's Zaterdags matinée te 2 uur.
Woensdags: Inst. v. Praeventieve Genees
kunde: Consultatiebureau voor moeilijke
kinderen Halftwee tot 3 uur n.ro.
Donderdags: Int. v. Praeventieve Ge
neeskunde Consultatiebureau voor Alcoho
listen. 810 n.m.
De avond-, nacbt- eD Zondagsdienst der
apotheken wordt van AlaaDdag 6 tot en
met Zondag 12 Oct. waargenomen door
apotheek PT du Croix, Rapenburg 9, tele,
foon 807.
IJMUIDEN, 9 October 1930.
VISCHPRIÏZEN.
Tarbot per kilo f. 1.751.4-0, Griet per
kist van 50 kilo f. 6540, Tongen p. kilo
f. '2.852.25. Groote Schol per kist van 50
kilo f. 44, Middelschol f. 47, Zetschol f. 50
46. Kleine Schol f. 367.50, Tongschar
f. 60, Roggen per 20 stuks f. 3819, Vlee-
ten per stuk f. 3.753.30, Pieterman en
Poontjes per kist van 50 kilo f. 157,
Groote Schelvisch f. 5243. Middel Schel-
visch f. 47—37. Kleinmiddel Schelvisch
f,3324, Kleine Schelv. f. 21.507, Kabel
jauw per kist van 125 kilo f. 9674, Gullen
per kist van 60 kilo f. 336.60, Lengen per
stuk f. 2.100 60. Heilbot per kilo f.2.
Wijting per kist van 50 kilo f. 9.505, Kool-
visch per stuk f 2.250.65, Makreel p. kist
van 50 kilo f. 14.5010.
Aangevoerd 568 kisten versche haring.
Prijzen f. 12.505.40 per kist.
Aangekomen de stoomtrawlers: IJM 417
met f.6320. I.LM 374 met f.4750, IJM 125
met f. 2559, IJM 43 met f. 2503. IJM 7 met
f. 6878. IJM 184 met f 2737, IJM 152 met
f.3117, IJM 147 met f 2653, IJM 131 met
f.2029, IJM 4 met f.2157. IJM 133 met
f.2412, IJM 146 met f.3714, IJM 253 met
f 6809. IJM 191 met f 1746. IJM 384 met
f. 97 en de logger KW 40 met f. 5020 van
de haringvangst en de SHV 196 met 119
kantjes pekelharing.
G. van D te O. Wij zouden buiten
onze bevoegdheid treden, wanneer wij u
daarvoor een bepaald adres aanbevalen.
W. A. G. We kunnen aan uw verzoeK
bezwaarlijk voldoen. Teneinde niet in con
flict te komcD met eventueel door ons niet
genoemde adressen.
(NIET OFFICIEEL)
454e STAATSLOTERIJ
Trekking van Donderdag 9 October 1930
5e KLASSE, 16c LIJST
Hooge Prllzen:
3648 100.000 met premie van ƒ30.000
16406 1000
3297 5630 6755 7924 8039 12126 13035 ƒ400
1775 6634 8894 9490 13719 ƒ200
79 1344 1872 3409 4676 5056 6933 6972 12341
13248 13302 13366 13444 13821 14731 17710 19279
20196 100
Prijzen van 70.
26 86 91 220 263 436 507 511
527 651 679 743 801 802 861 940
929 1046 1343 1438 1463 1498 1719 1784
1821 1844 2044 2094 2201 2236 2340 2398
2518 2533 2552 2581 2635 2713 2968 3340
3352 3455 3480 3598 3624 3999 4007 4022
4052 4179 4454 4649 4679 4821 5178 5197
5378 5440 5456 5519 5609 5670 5672 5691
5753 6026 6288 6317 6341 6579 6621 6655
6922 7057 7209 7242 7246 7267 7273 7357
7364 7419 7460 7453 7484 7593 7620 7667
7772 7856 7914 7964 8023 8197 8382 8635
8732 8743 8901 8912 9130 9207 9264 9292.
9403 9414 9465 9472 9498 9501 9534 9619
9756 9900 9942 9960 10097 10262 10302 103431
10482 10484 10536 10564 10598 10635 10738 10757
10839 10927 11025 11232 11311 11412 11484 11553'
11598 11841 11843 11918 11926 11947 11949 12075
12270 12274 12625 12752 12835 12868 12879 13038
13100 13107 13208 13408 13433 13451 13795 13809
13844 13912 13926 14006 14152 14405 14507 14509
14553 14638 14775 14834 14863 14933 15009 15252
15273
15452
15600
15731
15811
15860
16002
16098
1672S
16752
16753
16884
16886
17021
17128
17165
17247
17232
17380
17385
17402
17464
17484
17565
17596
17637
17708
17846
17931
17968
18149
181S5
18230
18238
18601
18774
18816
18963
19067
19131
19232
19285
19396
19449
19649
19823
19836
19944
20004
20050
20110
20177
20187
20212
20253
20323
20423
20720
20817
Nieten
14
35
39
65
80
95
103
114
125
145
149
182
186
226
278
305
323
676
708
715
758
759
761
803
S09
365
372
394
500
594
637
649
670
835
844
S56
883
885
949
969
1008
1011
1068
1089
1092
1160
1164
1171
1222
1262
1266
1281
1283
1284
1322
1336
1364
1415
1430
1515
1579
1583
1608
1633
1638
1639
1647
1678
1688
1696
1747
1752
1841
1894
1902
1903
1958
1961
1974
1980
2067
2081
2089
2103
2105
2156
2287
2334
2367
2376
23S4
2423
2446
2449
2455
2459
2460
2462
2481
2482
2526
2549
2566
2573
2601
2643
2705
2730
2824
2838
2874
2881
2913
2945
2955
297*>
2990
3005
3038
3043
3046
3103
3105
3114
3141
3150
3185
3209
3234
3360
3362
3368
3369
3394
3432
3464
3474
3503
3530
3547
3554
3611
3623
3664
3677
3686
3691
3705
3738
3815
3838
3849
3867
3882
3908
4110
4168
4175
4189
4209
4275
4284
4296
4305
4335
4352
4360
4363
4443
4466
4468
4482
448e
4495
4505
4592
4613
4616
4702
4712
4736
4746
4763
4812
4851
4860
4938
5028
5039
5058
5093
509 j
5110
5114
5116
5205
5236
5310
5354
5374
539.»
5412
5435
5445
5449
5450
5477
5538
5551
5613
5631
5654
5656
5662
5686
56S8
577 J
57S2
5SI3
5848
5S71
5890
5999
6069
6077
6082
6090
6108
6120
6170
6172
6176
6178
6237
6269
6295
6337
6401
6431
6497
6498
6543
6556
6566
6580
6632
6642
6686
6819
6844
6865
6876
6908
6917
6976
6977
7036
7039
7082
7114
7118
7158
7180
7319
73>ó
7425
7433
7437
7430
7472
7489
7566
7575
7587
7738
7794
7802
7828
7871
7878
7929
7930
7944
7969
7979
7982
7994
8028
8049
8050
8070
8089
8094
8147
8153
8167
8206
8222
8253
8285
8317
8322
8323
8359
8375
8405
8416
8496
S49S
8511
8532
8539
8541
8543
8563
8608
8656
8753
8? 66
8776
8789
8824
8828
8853
8939
6983
9013
9131
9142
9218
9266
9282
9352
9520
9526
9532
9576
9578
9595
9609
9713
9740
9758
9789
9800
9822
9860
9875
9937
9989
9994
10038
10062
10085
10208
10301
10313
10319
10379
10397
10414
10416
10440
10573 10654 10696 10744 10745 10761 10769 10794
10795 10803 10819 10870 10970 10972 10975 10993
10997 11020 11097 11119 11125 11127 11233 11234
11267 11271 11282 11321 11350 11393 11420 11482
115SS 11635 11691 11701 11749 11755 11774 11785
11804 11855 11963 12067 12163 12192 12210 12220
12225 12234 12266 12293 12447 12468 12479 12483
12485 12544 12552 12558 12595 12603 12618 12667
12651 12763 12784 12793 12795 12797 12853 12357
12930 12936 12937 13050 13079 13176 13191 13236
13302 13305 13318 13330 13353 13356 13361 13374
13391 13434 13445 13469 13501 13502 13504 13525
13535 13663 13679 13702 13711 13714 13717 13722
13741 13756 13775 13776 13781 13818 13838 13919
13949 14013 14050 14052 14059 14126 14172 14221
14336 14361 143S5 14408 14422 14458 14474 14515
14566 14601 14613 14714 14718 14732 14746 14747
14752 14787 14804 14806 11847 14848 14876 14883
14908 14920 14950 14969 15004 15012 15066 15076
15102 15103 15130 15136 15139 15143 15182 15200
15270 15291 15305 15324 15374 15427 15454 15516
15526 15541 15542 15544 15560 15568 15615
15670 15777 15778 15793 15810 15873 15940 15953
16062 160S1 16090 16095 16106 16127 16147 16155
16158 16161 16194 16218 16245 16285 16288 16319
16330 16338 16350 16364 16375 16391 16399 16423
16469 16480 16484 16541 16567 16589 16606 16608
16632 16647 16661 16663 16697 16776 16788 16891
16933 16943 16957 16968 16975 17005 17036 17131
17139 17158 17231 17290 17319 17334 17360 17362
17390 17420 17460 17480 17500 17510 17522 17553
17621 17648 17653 17669 17677 17717 17725 17770
17778 17798 17803 17833 17869 17888 17923 17994
18000 18022 1807n 1S104 18152 18274 18307 18315
18444 18461 18463 18474 18520 18544 18576 18584
18614 18635 18636 18689 18734 18754 18799 18860
18868 18874 18876 18901 18913 18918 18923 18933
18940 18952 19027 19039 19045 19080 19103 19109
19164 19180 19252 19270 1928-1 19289 19351 10402
19423 19438 19491' 19496 19509 19537 19568 19613
19769 19803 1994/ 19956 19970 19982 200'I 20022
20035 20056 2C093 20095 20099 20122 20135 20192
20215 20220 20296 20346 20349 20357 20361 20375
20382 20402 20418 20438 20465 20471 20484 20493
20519
20523 20524 20528 20596 20679 20739 20771 20775
20827 20851 20915 20927 20930 20940 20965 20970
20992
Verbetering: 5e Klasse 15e Lijst:
1272 m.z. 1272 (70); 6065 (70) m.z. 665 (70).
De volgende passagiersschepen zijn Vrij
dag 10 October in radio-telegrafische ver
binding met de daarnaast vermplde kusl-
slations en via die stations rechtstreeks te
bereiken.
fMedegedeeld door de N. T. M. „Radio-
Holland' N.V.).
Aludra, Fernando de Noronha; Chr Huy-
gen9, Schev. Radio; Chijnssen, Rugby Radio;
Flandria, Schev Radio. Indrapoera, Schev.
Radio; J. v. Oldenliarnevelt, Schev. Radio,
Kon der Nederlanden, Schev. Radio. Leer
dam. Cabo Finisterre Radio; Marnix van
Sl Aldegonde, Schev. Radio. N Amsterdam
Portishead Radio; Orania. Schev Radio;
P. C. Hooft. Schev Radio; Pr. Fred Hen
drik, Rugby Radio Van Rensselaer. Rugby
Radio Riettontein, P. Sudan Radio. Rot
terdam ^chev Radio; Sibajak. Schev Radio;
Slamat. Schev Radio: Tjerimai, Schev.
Radio; Zeelandia, Schev. Radio.
0
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Het Internat. Arbeidsbureau.
Ter vergadering van bet Internationaal
Arbeidsbureau is met 165 stemmen aan
genomen een motie PiguenardLawson,
waarin verklaard wordt, dal bet op den weg
der conferentie ligt te besluiten, of zjj de
kwestie der mijnen zal bespreken. De motie
stelt voor een vragenlijst aan de regeeringen
te zenden en een blauwboek op te maken,
dat een of meer voorstellen zal bevatten,
gegrond op de antwoorden der regeeringen.
De Raad nam verder met 15 tegen 5
stemmen een door den Duitschen regeerings-
vertegenwoordiger ingediende motie aan,
waarin de Directeur van het Arbeidsbureau
verzocht wordt het onderzoek naar de kwes
tie der bruinkoolen te voltooien.
DUITSCHLAND.
De crisis in Beieren.
In Beieren hebben thans de sociaal-de
mocraten de opdracht om een kabinet te
vormen, teruggegeven.
Het gemeentebestuur van Berlijn heeft
thans de pensioenaanvraag van den eersten
burgemeester Boess goedgekeurd.
o
ENGELAND.
De Rijksconferentie Het Laboor-congres.
Gisteren heeft de Rijksconfereretie zich
bezig gehouden met de economische aan
gelegenheden van hel Rijk.
In een kort overzicht van den handel
binnen het Rijk heeft Thomas uiteengezet,
dat de toestand deze is. dat het Vereenigd
Koninkrijk jaarlijks voor 467 millioen p. st.
aan voedingsmiddelen en grondstoffen in
voer: uit het buitenland, waarvan veel bin
nen het Rijk kan worden geproduceerd, ler-
w.,. het Rijk voor 235 millioen p. st. aan
gefabriceerde goederen uit het buitenland
invoert, welke in Engeland zouden kunnen
worden geproduceerd. Niemand zal zoo
dwaas zijn om te denken, dal wij ons van
de rest van de wereld kunnen afzonderen,
doch dit zijn nuchtere handelsfeiten
De Canadeesche eerste-minister Bennett
stelde voor, dal het Engelsche Rijk hel be
ginsel van Rijkspreferentie zou aanvaarden
en zonder uitstel de noodige slappen zou
doen om dit stelsel in werking te stellen,
maar hij meende, dal Rijksvrijhandel noch
wcnschelijk noch mogelijk is.
De Australische eerste-minister Scullin
zeide. dat het de politiek van Australië i9,
om eerst den Australischen fabrikant aan te
moedigen en te helpen en in de tweede
plaats aan de Britsche industrie hel leeu
wenaandeel te gunnen in den importhandel
van Australië.
De Nieuw-Zeeland$che premier Forbes
drong er op aaD, dal men alles zou doen
om de Rijksproductie te bevorderen.
Addison, de minister van Landbouw, heeft
gisteren op het congres van de Arbeiders
partij te Llandudno zijn groote rede over de
hulpmaatregelen van den landbouw gehou
den. De minister zeide, dat hij de crisis niet
door een machtwoord kon opheffen; dit pro
ces moest zijn natuurlijken loop nemen, tot
vraag en aanbod weer in evenwicht zouden
zijn. De regeering kon echter wel hulp ver
schaffen door met of zonder overleg met de
gemeenetbesturen der groote plattelands-
centra, land aan te koopen en dit ter bebou
wing te geven aan werkeloozen, die in hun
beroep beslist overtollig geworden waren.
Landbouwscholen moesten hier den eersten
tijd natuurlijk hulp bij bieden, maar na
eenige jaren zouden er dan eenige duizenden
kleine boerenbedrijven zijn. Een verande
ring in de landbouwwelten, om op den duur
le komen tol Staatscontrole over en siaats-
gebruik van al het beschikbare land zou
hiermee gepaard moeten gaan.
Voorts is een motie aangenomen om de
regeering opmerkzaam te maken op het lot
van de duizenden oude arbeiders die als
slachtoffers van de rationalisatie in verschil
lende industrieën gevallen zijn. Men drong
aan op gepaste schadeloosstelling van deze
lieden.
o
OOSTENRIJK.
Een gernststelling.
De minister van binnenl zaken, tevens
leider der Heimwehren. prins Slarkemberg,
heeft het blijkbaar toch gewenscht geoor
deeld een verklaring al te leggen, dat hij
niet bedoelt met geweld zijn doel te be
reiken.
Of het nog baten zal?
ROEMENIE.
De crisis.
Aan Mironescu, die ook het kabinet
vormde, dat koning CJarol in zijn ouden
rang bevestigde, werd de vorming van een
regeering opgedragen en hij slaagde er in
deze te vormen, doch ter elfder ure zou
een kink in de kabel zijn gekomen en gaf
Mironescu de opdracht terug met advies
Maniu maar terug te doen keeren.
o
LITHAUEN.
Dr. Zaunius afgetreden.
Na den terugkeer van den Minister van
Buitenlandsche Zaken. Dr Zaunius. heeft
ten Paleize van den President der Repu
bliek een buitengewone Ministerraad plaats
gehad Na afloop van de zitting diende dr.
Zaunius zijn ontslag in. Er loopen echter
geruchten, dat het geheele kabinet ra.! af
treden.
Het aftreden van Zaunius komt niet ge
heel onverwacht gezien de resultaten van
de Memelkwestie en de Duitsch-Lithausche
en Lithausch-Poolsohe onderhandelingen te
Genève, die veel critiek vinden.
FINLAND.
De verkiezingsuitslag.
Volgende officieele cijfers zijn gepubli
ceerd:
Nat. Eenheidspartij 39 zetels, (vroeger 28)
Vrijzinnigen 10 (7)
Soc.-democraten 68 (59)
Landbond 58 (60)
Zweedsche Volkspartij 22 (23)
Communisten 0 (23)
Kleine boeren 1 (0)
Nog twee mandaten ontbreken.
Van bevoegde zijde wordt er op gewezen,
dat de Lappo-beweging niet met een eigen
partij is opgetreden. De eenige partij die
zich met de Lappo-beweging identificeert,
is de eenheidspartij.
RUSLAND.
De Rantsoeneering.
Tengevolge van de economische crisis,
die sovjet-Rusland op het oogenblik door
maakt, is het noodzakelijk geworden ,dat
de levensmiddelen worden gerantsoeneerd.
De bevolking is daartoe ingedeeld in vijf
groepentot de eerste en meest bevoor
rechte groep behooren de arbeiders, die
lid zijn van een coöperatieve verbruiksver-
eeniging. Iedere arbeider krijgt per maand
het volgende rantsoen1500 gram suiker, 50
gram thee, 1000 gram macaroni, 1800 gram
gepelde gerst, een halven liter zonnebloem
olie, 200 gram boter, 2000 gram haring en
500 gram zeep.
Tot de tweede groep behooren de arbei
ders, die geen lid zijn van een coöperatieve
verbruiksvereeniging. Hun rantsoen is
weer iets kleiner.
Dan volgen de ambtenaren, die blijk
baar minder eten noodig hebbenook hier
krijgen de ambtenaren die lid zijn van een
coöperatieve verbruiksvereeniging een groo-
ter rantsoen.
De kinderen beneden 15 jaar behooren tot
de vijfde categorie. Zij krijgen 1500 gram
suiker, 25 gram thee, 700 gram gort, 500
gram visch, 500 gram havermeel, 15 eieren
en 200 gram kaas.
Gedurende de maand September werd
zeven keer vleesch gedistribueerd.
De voormalige aristocratie, hoogere amb
tenaren enz. zijn uitsluitend op de vrije
markt aangewezen.
o
BRAZILIË.
De revolutionairen aan de winnende hand.
Naar gemeld wordt, hebben de opstan
delingen Pernambuco na een gevecht van
24 uur, waarbij 150 man vielen, genomen en
daar twee millioen dollar alsmede wapens
en minutie buitgemaakt en er revolutionaire
junta's opgericht. Dr. Carlos Lima Caval-
canti heeft bet bestuur in den staat Fernam-
buco op zich genomen. Estacio Cornibia,
die tot dusver gouverneur van den ,taat
wa3, is dan boord van het stoomschip Itanage
noordwaarts gevlucht. De gouverneurs van
de staten Piauhy en Parana zijn genoodzaakt
hun ontslag te nemen.
In den staat Bahia hebben de revolutio
nairen San Vincento en tal van andere
steden genomen.
Ten gevolge van de vlucht van den presi
dent van den staat Rio Grande del Norte
is de stad Natal zonder slag of stoot in
handen der revolutionairen gevallen. Ook
dc havenstad Recife hebben zij vermeesterd.
Uit Porto Alegre wordt gemeld dat in
den staat Rio grande do Sul het aantal
revolutionaire troepen 100.000 bedraagt.
20 aviateurs zouden naar de revolutio
nairen zijn overgeloopen.
Daarentegen wordt uit Rio de Janeiro
gemeld van regeeringswege, dat haar troe
pen besltssende successen hebben behaald
in den strfld tegen de opstandelingen. In
zonderheid in het zuidelijk deel van don
staat Minas Gereas zouden de opstandelingen
volkomen gecapituleerd hebben.
Volgens andere berichten hebben opstan
delingen de haven van Rio Grande door
het laten zinken van twee vaartuigen ver
sperd.
De federale regeering rust een oorlogs
schip uit, om met militaire versterkingen
naar Pernambuco te stevenen, ten einde de
stad te hernemen.
New-York, 29 Aug. '30.
Iemand, die een jaar of vijf niet in New
York is geweest en dezer dagen zou terug-
keeren in het hartje van de stad rondom
Times Square, moet het allereerst opvallen
hoe daar een aantal wolkenkrabbers van
groote hoogte verrezen zijn als vroeger alleen
maar in het beroemde financieele district
van Wall Street werden aangetroffen. Foto's
vanuit een vliegmachine genomen, toonen
dan ook heel eigenaardig aan. dat er twee
bepaalde plekken in New York zijn, waar
men met een zekere voorliefde tusschen de
wolken troont. Hoewel de duurte van den
gTond er mede te maken heeft, is niet met
zekerheid te zeggen of dit de oorzaak dan
wel het gevolg is. Immers, de prijs stijgt
naarmate er vraag bestaat en om de een
of andere reden is de vraag om kantoor
ruimte in de buurt van Times Square,
Grand Central Station en Pensylvania Sta
tion op onverwachte manier zoo groot gewor
den. dat de wolkenkrabbers letterlijk ziender-
oogen de lucht in schieten. Dit laatste is
geen overdreven bewering: het aanbrengen
en lasschen der stalen balken gebeurt zoo
gauw, d^t iemand, die er een heelen dag
aan zou kunnen wijden, inderdaad een ver
dieping zou zien verrijzen In de buurt van
zulke in aanbouw zijnde huizen kan men
ook altijd van dit? nieuwsgierigen aantref
fen. die aandachtig naar boven staan te
staren en er gebeuren ook soms. van die
rare dingen, die zelfs een Yankee verbazen.
Een paar dagen geleden kwam ik door d°
42ste Straat, waar op den hoek van Fifth
Avenue een nieuwe kolossus aan het ver
rijzen is Ongeveer 30 verdiepingen staan
er al. heigeen beteekent, dat het gelijkvloers
al bewoonbaar is inderdaad zag ik er een
geopend kantoor halverwege zijn de met
selaars en cement werkers bezig en daar
boven zwaaien reusachtige kranen de stalen
balken op hun p'aats, die daar gelascht wor
den. Die balken worden door de kraan van
een vrachtauto op straat a! die tientallen
verdiepingen naar boven geheschen eD zoo
af en toe gaan er een paar man op zitten
om zich zoo naar boven te laten hijscher».
Juist toen ik passeerde ging aan de leege
ketting, vanonder voorzien van een reus
achtige stalen bal met een monsterhaak «=r
aan. een man in zijn eentje naar boven. In
den haak staande, zich met één hand vast
houdend aan de kptting. gind dit heer heel
rustig tien. vijftien, dertig verdiepingen naar
boven met niets dan de lucht om zich heen
en voor dat schouwspel stond de heele 42ste
Straat toch even stil en staarde met open
mond.
In die paar jaren tijds zijn er rond het
Grand Central zulke imposante gevaarten
verschenen als de Chrysler, Ghanin, Lin
coln, French. Lef court en Salmon gebou
wen, waarvan de Chrysler nu met 77 ver
diepingen het hoogste gebouw ter wereld is.
In den loop der tijden is New-York nel als
andere groote steden in allerlei wijken of
straten van een eigen cachet verdeeld. In
de eene straat zitten bijvoorbeeld veel juwe
liers, in de andere bontwerkers, dit kwar
tier wordt speciaal door Italianen bewoond
en het andere door Spanjaarden Zoo is h^t
Wall Street district aan het bankwezen ge
wijd, dat in de buurt van het Pennsylvania
Station aan de kleeder-industrie. maar dut
bij het Times Svuare heeft nog geen eigeq
karakter He1 is er een allegaartje van reis-
bureaux en verlegenwoordigers van buiten
landsche firma's, narliculiere kantoren en
agentschappen. Ais een voorbeeld hoezeer
de bewoning van zulk een gebouw afhanke
lijk is of liever beïnvloed kan worden door
een onverwachtsche gebeurtenis noem ik
het geval van Colon»! Lindbergh.
Deze heeft in een der hoogste wolken
krabbers zijn kantoor en wel tusschen de
wolken, hetgeen heelemaal in stijl met den
beroemden aviateur is. Zijn naam is niet
1 eneden in de vestibule op het groote bord
van adressen in het gebouw te vinden en
weinigen weten welk een illusteren mede
bewoner zij bezitten. De liftbedienden heb
ben de order, om zoodra Lindbergh een lift
binnen stapt, naar boven te suizen zonder
stoppen; dit alles om de lastige opdringerig
heid van het publiek te ontkomen. Toch
lekte hef nieuws uit en in minder dan geen
tijd hadden allerlei maatschappijen, die met
luchtvaart, motoren, olie, benzine en wat
meer te doen hebben» hun hoofdkwartier in
dat zelfde gebouw opgeslagen.
Het eene gebouw is nauwelijks voltooid of
ergens verderop worden een reeks ouder-
welsche huizen afgebroken achter een schut
ting, waarop de aankondiging van een
nieuwen reus te lezen staat. Een nuchter
redeneerend mensch vraagt zich twee dingen
af: waar komen al die toekomstige bewoners
vandaan en rendeert een dergelijk gebouw,
dat 20 millioen dollar kost, evenveel ais een
fatsoenlijk passagiersschip of een pantser
kruiser? In de eerste plaats heerschl m
Amerika, niettegenstaande de tijdelijke ma
laise, nog altijd de politiek van uitbreiding
en vergrooting in zaken; geen toekomstplan
nen, maar daadwerkelijk optreden. Het
leven in een stad als Groot New-York met
bijna elf millioen inwoners kan zicb con-
centreeren in een vierkantje van tien' minu
ten loopen en op die wijze is 't aantal filiaien
dat banken en winkels er op na houden door
de heele stad legio. Zoodra een groote wol
kenkrabber staat, huurt een der rijke ban
ken met wereldnaam de heele straatverdie-
ping en een paar daarbovengroote zaken,
die bij een vorige gelegenheid de kans lieten
voorbijgaan in die buurt te komen, grijpen
nu de gelegenheid aan.
Anderen, die hun hoofdkantoor bijvoor
beeld de laatste kwarteeuw in de beneden
stad bij Wall Street hadden en door de
verandering der tijden eigenlijk al hun
zaken doen in de midden- of bovenstad,
verhuizen met pak en zak voorgoed. On
langs verhuisde er een bank van de beneden-
naar de bovenstad; ruim 600J ladingen had
den de verhuisauto's over te brengen, be-
haiYe de geldswaardige papieren en specie,
die apart met paritserauto's werden ver
voerd. Alles, schrgfbureaux, indexkasten en
wat er verder tot een moderne bank behoort,
was met verschillende gekleurde etiketten
voorzien, zoodat het weer precies neergezet
kon worden volgens een van te voren opge
maakt plan. De overbrenging had binnen
do 12 uur plaats, niets ging verkeerd, maar
de rekening was ook niet mis. Er zyn
vele verhuismaatschappijen, die in dat soort
werk specialiseeren. En aangezien de ver-
huispartij dus geen bezwaar is, doen agenten
en vertegenwoordigers der nieuwste wolken
krabbers al hun best de men.schen uit de
oudere gebouwen weg te lokken.
Dikwijls voert mijn weg naar een maat
schappij, die de heele 41ste verdieping van
een der nieuwste gebouwen beslaat -c
nimmer ontgaat me een zeker prikkelbaar
gevoel, wanneer ik m de vestibule van het
gebouw aangeland by mijzelf zeg: en nou
nog dat heele eind naar boven! Ongetwij
feld komt de psychologische factor by den
weerzin van het publiek om zoo hoog te
zitten. Ik zei zooeven, dat de bovenste
verdieping altijd grif afnemers vindt; dat
vindt zijn oorzaak in een zeker snobisme.
In een der grootsten heeft een club haar
hoofdkwartier tusschen de sterren opge
slagen en beziet de wereld door de ramen
van de 58ste verdieping. In een andere
zit een rijkaard heolemaal bovenaan, die
volgens betrouwbare geruchten zijn inté
rieur gestoffeerd heeft met tapijten tot een
waarde van een kwart millioen dollar. Laat
ik ten slotte de z.g. „penhouses" niet ver
geten te vermelden, keurige villa's of land
huisjes met tuin en al bovenop de platte
daken der groote appartementenpaleizen en
dio een jaarhuur kosten, waarvoor menig
een zijn leven lang moet werken Ai moge
daar, zooais beweerd wordt, de lucht zui
verder zijn en de atmosfeer rustiger dan
30 verdiepingen lager, het uitzicht is toch
overal hetzelfde naar aile vier de wind
streken, d.w.z. een woestijn van steen en
staal.
2—1
