HUN BEIDER WEG. 71«tó Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 26 Juli 1930 Derde Blad No. 21582 i Buifenl. Weekoverzicht. DE VLUCHT UIT DE POPPENKAST VAN JAN KLAASEN EN TRIJNTJE. Londensch Aanteekenboek. FEUILLETON. Een beeld van verwarring. Hoewel de verkiezingen in Duitschland jas 14 September a.s. zullen plaats vinden, s de verkiezingsactie als het ware direct ngezet, toen de Rijkskanselier den Rijkdag rcor ontbonden verklaarde. Het beeld dezer erkiezingen toont een weinig bemoedigend vooruitzicht en dat wel hoofdzakelijk om een weetal redenen. In de eerste plaats, omdat den komenden stembusstrijd de persoon den Rijkspresident scherper zal worden lëtrokken dan wenschelijk is voor een staat ,n in de tweede plaats, omdat het bijkans eker is, dat de winst zal zijn voor die partij, lie een bedreiging vormt voor de rust in hiftschland zelf en tevens in geheel Europa! Hoe nauw de naam van Hindenburg be rokken wordt bij den gang van zaken in et Duitsche rijk, kan daaruit blijken, dat ieds gesproken wordt van Hindenburg- •rkiezingen en van de mogelijkheid van in Hindenburg-blok; met dit laatste wordt ui bedoeld een rechts blok! Daaruit ireekt direct duidelijk, hoezeer Hindenburg »r zijn actie van den laatsten tijd als io zelf bij rechts wordt ingedeeld, hetgeen leads een bedenkelijke zijde heeft voor den ider van een staat, die immers boven de utijen moet staan en derhalve door zijn ludmg naar buiten nooit aanleiding mag ven, hem in te deelen bij een bepaalde chting. De korte toespraken van den idea maarschalk bij zijn bezoek aan het itruimde gebied waren bovendien alles- ins geëigend om voedsel te geven aan de ischuldigingen, dat president Hindenburg jortaan niet meer buiten de partijen staat, xh moet ingedeeld worden bij rechtsl Dit bezoek aan de bevrijde gebieden, dat roren al zooveel stof deed opwaaien door Hét inpijpen van den president in de onder indelingen met de Stahlhelm-organisatie, overigens wel op bijzonder droeve wijze éindigd tengevolge van de betreurens- trdige ramp, die te Koblenz vele fami- Js in diepen rouw dompelde. Te midden jan het feestgedruisch riep de dood velen >n gebiedend halt toeHe', was een urig slot der groote feesten, die nog nau- elijks waren begonnen. Hoewel natuurlijk niemand met zeker- iid den uitslag der komende verkiezingen ju voorspellen, lijkt het toch niet te ge- lagd daaromtrent het volgende op te mer- n: socialisten en Centrum zijn de partijen, noch groote verliezen noch groote win- i hebben te verwachten; zij zullen beide positie handhaven. Geheel anders aat het evenwel met de andere partijen. partij van den overleden Stresemann ist dezen te vroeg ontslapen leider zoozeer, van leiding bijkans geen sprake meer zij is al meer naar rechts afgezakt, het en ten overvloede wordt bewezen door voorstel om een rechts blok te vormen, aarvoor de animo echter tot dusver niet toot is gebleken. Dit blok zou dan het idenburg-blok zijn Graaf Westarp. Het allerergst is echter de partij der Duitsch-nationalen er aan toe; het grootste deel der voor haar zittende Rijksdagleden heeft haar den rug toegekeerd en onder aanvoering van graaf Westarp is men er in geslaagd te komen tot een fusie met de vol gelingen van Treviranus. Gesticht is de nieuwe partij; Conservatieve Volkspartij. Voorts heeft de groote en invloedrijke landbond gebroken met de restanten van Hugenberg, die vroeger op zijn steun mocht rekenen. Zelfs werd besloten met eigen can- didaten uit te komenl Men ziet, hoe hope loos verdeeld rechts is Het voordeel daarvan zal zijn voor de nationaal-socialisten, die ook wellicht op de communisten eenige winst zullen weten te behalen. Zoo klinkt de voorspelling, dat de winst der komende verkiezingen bij onze Ooster buren uiterst rechts ten goede zal komen niet te bout, waardoor vrijwel zeker wordt, dat de partijen, die den stembusstrijd hebben ontketend, n.l. de burgerlijke coalitie, het loodje zullen leggen en een nieuw burgerlijk blok in den nieuwen Rijksdag niet zal zijn ie bereiken. Met recht kan dientengevolge worden verwacht, dat het nagestreefde doel verder af zal komen te liggen dan ooit. Verwarring heêrscht er overigens niet alleen in Duitschland. Men zie slechts naar Lithauen, naar Polen, naar Finland, naar Egypte! In Lithauen is onverwachts de vroegere dictator onder beschuldiging van hoogver raad gevangen genomen en geïnterneerd. Hoe de volgelingen van Woldemaras daarop zullen reageeren moet nog worden afge wacht, doch gelet op de militaire maatrege len, die tevens getroffen heeten te zijn, is de regeering daarop n;et geheel gerust. In Polen trekt de ongekroonde heerscher Pilsudski zich eenigszins ostentatief terug en men vraagt zich af, wat daarvan de be doeling kan zijn. Er gaan geruchten, dat de maarschalk een nieuwe politiek wil inlui- den, meer gebaseerd op de medewerking der gematigde linksche partijen, doch meer dan veronderstellingen zijn dit toch nog niet. Duidelijk is de politieke situatie daar te lande allesbehalve. In Finland wordt de strijd tegen het communisme ietwat meer ingehouden voortgezet. De sovjets hebben echter reeds een geharnast protest doen hooren tegen de vervolging hunner aan hangers, dat de regeering blijkbaar kalm naast zich neerlegt, overtuigd, dat de Lappo- beweging te machtig :s om niet naar de oogen te moeten worden gezien. In Egypte spitst zich de strijd tusschen de Wafd en den koning meer en meer toe. De koning heeft zelfs het door meer dan 2/3 der parle mentsleden geteekende verzoek om het par lement in een buitengewone zitting bijeen te roepen, afgewezen, alhoewel de grondwet feitelijk daartoe verplichtte. Nog beschikt koning Foead over de gewapende macht, doch de Wafd heeft thans haar actie ook uitgebreid tot politie en leger en zonder gevolg zal dat niet blijven Langzaam maar zeker wordt de positie van den koning ondermijndHetgeen ongetwijfeld ook de reden is, dat Engeland zich meer aan de zijde der Wafd schaart dan aan de zijde der huidige regeering en dit niettegenstaande de Wafd de oorzaak is van het mislukken van het Engelsch-Egyptisch verdTag. Brit- tannië verwacht echter de nederlaag van den koning. Niet eindigen willen wij voor heden zonder nog even te hebben gememoreerd, hoe de afgeloopen week een ongeluksweek is geweest in de ware beteekenis van het woord: daar is de aardbeving in Italië, ge volgd door een wervelstorm, die een paar duizend slachtoffers eischten, de cycloon in Japan en Korea, overstroomingen in Enge land en Britsch-Indiê, enkele vliegonge vallen RECLAME. VOL ZIJN. ongewone gistingsprocessen in den dikken darm, bloeddrang naar den lever, storing in de galfuncties, steken in de zij, benauwde borst, hartkloppingen worden door het natuurlijke „Franz-Josef'-bitler- water weggenomen en de bloedaandrang naar hersenen, oogen, longen of hart ver mindert. Bij Apotheken verkrijgbaar. 5537 497. Jan Klaasen, voortsnellend in 't vliegtuig, speurde of hij den dief ook zag, met hem keek ook zijn lieve Trijntje, op den weg, die voor hen lag. Plots, ze konden 't waarlijk niet gelooven. de vrienden reden op hok en zwijn. „Zeg," riep Jan, „waar is de dief gebleven?" „Zie," riepen zij. „die moet ginder zijn." 498. En daar reed de dief, wat een vreugde, hij droeg nog Piero's kleedij. „Stop jij," riep Jan en ook Xatrijntje. „nu ben jij er gloeiend bij." Maar de dief liet het paard steeds draven, stoorde zich niet aan het bevel. „Ik ben nou zoo doof als een kwartel," dacht -hij, „al hoor ik jullie wel." (Van onzen Lomdenscben Coarespondent). Vliegterreinen boven de daken. 7 Juli 1930. De musschen hebben haar dakgoot. En indien de meest voortvarende leden van den Londenschen Graafschapsraad hun zin hebben doorgezet, zulllen de Londenaars binnen niet te langen tijd iets gelijksoor tigs hebben. Dat wil zeggen zij zullen uit de lucht kunnen neerstrijken op de daken van de stad. En waarom niet 1 Het is na tuurlijk maar een kwestie van tijd. En zij die na ons komen, zullen verbaasd zijn over de primitieve opvattingen van de menechen van heden, die hun luchtreizen eindigden op vliegvelden, ver verwijderd van de stad hunner bestemming. Zoo sprak een dier „luchtbewuste" leden vam het Londensch bestuur: „De Londenaars moeten onmid dellijk leereo inzien dat zakenmannen en -vrouwen spoedig uit de lucht zullen komen vallen op bovengrondsche lamdingsplankie- ren in het hart van de stad. Zij zullen rei zen in eigen vliegtuigen, waarvan de vleu gels netjes opgevouwen kunnen worden als die van een tor. De plankiers zullen omga ven zijn met rijen garages, waarin de sa mengevouwen toestellen keurig zullen passen.'' Dit zijn de woorden der vli'egtoekomst. Ze geven uitdrukking aan een noodzake lijke behoefte en ze krijgen reeds realisti sch en zin; want vertegenwoordigers van den Graafschapsraad en ambtenaren van het ministerie voor Luchtvaart gaan on derhandelen over de kwestie van de voor ziening van Londen met „lucshtgarages" Men heeft uitgemaakt dait er geen sprake van kan zijn de parken van de stad voor landingsgebied voor vliegtuigen te bestem men. De parken er zijn er 130 in Lon den zijn voor de menscben in het alge meen en voor de kinderen in het bijzonder. Daar is Regents Park, waar men op mooie Zaterdagmiddagen zeker 50 000 menschen kan tellen, die genieten van de ruimte en de genoeglijke bewegingsvrijheid. Wat zou er van die vreugde worden indien men een deel van Regents Park ging bestemmen voor vlieggrond Deskundigen verklaren dat het betrekke lijk eenvoudig zou zijn de stad van een aantal groote podia voor aankomst en ver trek van vliegmachines te voorzien. Daar is b.v. de overkapping van het nieuwe machtig groote Waterloo-station aan den Zuidelijken rivierkant, tegenover het cen trum van de stad aan de Noordzijde. Het leggen van een vloer over die overkapping levert geen technische moeilijkheden op. Er zijn gansohe hectaren in de stad, waar hui zen van gelijke hoogte muur aan muur staan. En dan is er de Theems bij West- minster of Blackfriars, die er gemakkelijk met een plankier kan worden overdekt. Tn al deze gevaJlen behoeft de Londenaar geen lioht en lucht te ontberen om de vlie gende bevolking haar gelegenheid te geven op te stijgen of neer te strijken in het hartje van de stad. Het. besef is levendig dat men zoo spoedig mogelijk moet voorzien in de behoeften, die de ontwikkeling van het particuliere luchtverkeer met steeds in perfectie en han dig manoeuvreervermogen toenemende toe stellen begint te scheppen. Vandaar dat de zaak nh in behandeling is gekomen bij het Londensch Graafschapsbestmir. En over een paar weken, wanneer de kwestie terdege is overwogen, zal men wel hooren hoe ze zal worden aangepakt. In de ver beelding ziet men Londen reeds wel voor zien van vliegterreinen, gelegd over de toppen der huizen. Radio in Engeland. Het dezer dagen bekend gemaakte jaar rapport van de British Broadcasting Cor poration toont aan dat de radio-zaken in Engeland bloeien. Verleden jaar meende men in dat rapport te mogen vaststellen dat het aantal luistervinken in het land wel niet meer zou toenemen, althans niet noemenswaardig, aangezien 't „verzadi gingspunt" scheen te zijn bereikt. Het jong ste rapport toont aan dat deze zienswijze of voorspelling niet juist was. Er zijn in den loop van 1929 een paar honderdduizend nieuwe klanten gekomen en op het oogen- blik zijn er meer dan 30.000.000 menschen in Engeland, die geregeld hun tien shilling per jaar betalen voor het voorrecht naar de programma's van de B.B.C. te kunnen luisteren. En nu verwacht men dat hun aantal nog aanmerkelijk zal toenemen. Het genoemde cijfer beteekent dat meer dan een derde deel van de woningen in Groot- Brittannië voorzien zijn van ontvangtoe stellen. Men kan gerust voorspellen dat in een niet te verre toekomst elke woning zal zijn aangesloten bij de radio, zooals thans elke woning is aangesloten bij de water leiding. De gedachte aan de verantwoor delijkheid, die op de leveranciers van ra dio-vermaak en -leerling rust, is wat ver bijsterend. Welk een machtig middel heeft men hier in de hand om een natie te „be werken". Welk een macht ten goede kan radio zijn in de handen van hen, die het vermogen, het inzicht en de geestdrift heb ben er het be9te gemeene nationale op voedingsmiddel van te maken! En welk een macht ten kwade kan het zijn in de han den vam hen, die haar willen gebruiken voor bevordering van eigen sectarische theorieën van staat en godsdiens, die een natie in fragmenten uiteen doen vallen in plaats van haar samen te binden. Enge land is gelukkig met zijn radio. De drie millioen luistervinken, op wier naam de vergunning staat, hebben in de meeste ge vallen van drie tot vijf m edel ui ster aar s in gezinsleden, zoodat men wel kam aanne men, dat een twaalf millioem menschen in dit land geregeld luistert naar hetgeen de luidspreker vertelt in woorden, in muziek, in zang. De voorzieners der tractatie, de B.B.C., zijn voortreffelijk voor hun taak berekend. Zij zijn er in geslaagd, zonder altijd zielloos „neutraal" te zijn, aan de bevolking in radio het grootst mogelijke gemeene geestelijk goed te geven. Vaak ia het van het hoogste gehalte. Nooit is het zoodanig dat een luisteraar het om begin selen van godsdienst of politiek onverdra- gelijk moet vinden. De B.B.C. houdt te recht en logisch rekening met het gemak, waarmede een ieder de transmissie kan stopzetten, indien ze niet in den smaalt valt. De B.B.C. weet ook dat de Brit een flinke dosis wijsgeerige verdraagzaamhext in zijm geestelijke samenstelling heeft. En met deze feiten voor oogen maakt men en verschaft men programma's die zeker voor driekwart het zuiveTst cement maken voor nationale eenheid, voor de rest voor inter nationale menschelijke saamhoorigheid en in het algemeen een opvoedende waarde hebben, die de belofte inhoudt dat de massa snel een hoogeren graad van bescha ving zal hebben bereikt dan zij ooit haar deel heeft kunnen noemen. Dat moet het gevolg zijn. Hoe kam het anders wanneer de beste geestem van de wereld als het waje in onze huiskamers komen en gemeenzaam met ons komen pra ten over wetenschap, kunst en letterkunde De onsterfelijke muzikale genieën zijn m hun heerlijke harmonieën gemeengoed ge worden voor allen. De ledigheid vam zoo veel marktgeschreeuw om ons heen, dé waardeloosheid van veel, dat om propagan distische commercieele, politieke en andere redenen door belangengroepen als cmschatn baar en belangrijk wordt voorgesteld, moet wel sterk in heit besef gaan postvatten wanneer men het kan stellen tegenover de hooge geestelijke waarden, die wij allen door de radio kunnen leeren kennen, tegen over Bach en Beethoven, tegenover het on sterfelijk werk der beste dichters, tegenover de verklaringen en uiteenzettingen van onze beste denkers. Het land, dat er in is geklaagd dit toovenmiddel van de radio zoodanig te gebruiken dat het zijn volk opstuwt tot een hooger peil van be schaving, is wel gelukkig. Er is zooveel in kunst, in staatswetenschap, in muziek, in het gansche uitgestrekte gebied van we tenschap en in den door de eeuwen heen vergaarden schat vam kennis, dat boven paTtij of geloof uitgaat of er geheel buiten staat, dat het wel buitengewoon dwars moet worden geacht indien men zooals bij u voor radiotransmissie juist die zaken schijnt te willen uitpikken die ver- deelen in plaats van samenbinden. Ook Engeland heeft zijn politieke partijen en verschillende kerken en religieuse sekten. Maar ze zijn er geen beletsel voor een radio-omroep, die voor een ieder van on schatbare geestelijke waarde is. [ij naar het Engelsch - H. ANTONSEN (Nadruk verboden). |1 Dal hebben we maaT net gehaald, zei I n Gy' I Dick knikte zwijgend en keek uit het lampje De trein kwam met knarsend ge- 1 in beweging. - Ik hoop maar. dat ze onze bagage met |t andere ingeladen hebben. Dick bleef uit het raampje kijken, zonder T'S te knikken. Audrey keek eens naar hem, trok dan haar lanu^hoenen uit, streek ze glad en scheen izondere belangstelling le koesteren voor e kleine, leelijke huisjes, die ze voorbij- Pljm Het was stil in de coupé, totdat Sea- 1 voorbij was, toen ze door het vlakke reden en Dick's stilzwijgendheid zoo n haar - - zenuwen begon te werken, dat ze P' langer zwijgen kon. Ze trachtte t9 rneij' maar dat lukte niet al te best. r nie®^ent weï vroolijk vanmorgen, is het IrrV6611 was ai zDn belangstelling voor het lel h1JSIlell€11<ie landschap weg. Hij keerce L en keek haar aan. Zonder het Bij s]6 We!?n> kwam hij naast haar zitten. ;aar °e? Z^D armen om ^aar heen en drukte I hii h i i!i *egen zijne. En hij wist niet jf da\ k\°PPen van zijn eigen hart hoorde t)^?. har6> of dat van allebei. 1 nHefste! Audrey! 0, Dickl Het waren slechts gefluisterde woorden, maar als de locomotief uit elkaar was ge sprongen of de wereld op dat moment was vergaan, dan zouden ze het nog gehoord cf verstaan hebben. Van af het oogenblik, dat ze de villa verlaten hadden, had Dick er over zitten peinzen hoe en met welke woor- dan hij het haar geschikt zou kunnen ver tellen. En van het oogenblik af, dat hij haar op het balcon geroepen had, was Audrey er van overtuigd geweest, dat hij het doen zou. En nu kwamen ze tot de ontdekking, dat er geen woorden noodig waren om het te ver tellen. Een paar gefluisterde woorden, die nauwelijks boven het geratel van den trein uitgingen.... en ze wisten het.... vol ledig! XVI. Het was een exprestrein. Ze zaten in een hoekje, dicht bij elkaar. Een lange, blanke hand lag in een bruine, gespierde vuist. Zij had haar hoed afgezet en nestelde vertrou welijk haar hoofd tegen zijn breeden schouder. Wat kon het hun schelen, of een van die verregende stumpers daar buiten op een perron hen zag zitten. Uit de hoogte van eigen gelukzaligheid konden ze met een glimlachje neerzien op al die ongelukkigen, die nog niet, zooals zij. het toppunt van hun wenschen bereikt hadden. De raampjes aan den anderen kant dropen van den regen, die er tegen aan kletterde, alsof een kwajongen er handen vol rijst of zand tegen wierp. Audrey lachte even, zacht en gelukkig. Dick hield zijn adem in. Zóó had hij haar nog nooit hooren lachen. Nou stil zoo blijven zitten! zei hij. Wat anders? Maar zeg, ik zat er net over te denken, dat jij zoo heelemaal anders geworden bent. Je bent heusch dezelfde niet meer.je slem ook niet. Je bent niet meer dezelfde Dick, waarmee ik heb zitten praten op het balcon. Je gezicht is veranderd. Je handen ook En weer lachte ze en vroeg: Is dat niet gek? Natuurlijk, zei Dick, maar jij bent ook veranderd. Gisteren was ik een blinde gek, die naar een foto zat te kijken. Maar van daag heb ik mijn oogen gelukkig teruggekre gen en nu zie ik voor het eerst echt, hoe je bent. Je bent het mooiste meisje, dat ik nog ooit gezien heb. Stel je eens voor, dat je weggegaan was zonder dat ik het be merkt had! Dat is onzin! zei Audrey. Dat kon na tuurlijk niet! Zeg eens Dick, hoe heb je het eigenlijk ontdekt? Dat weet ik zelf niet precies. Toen ik aan het pakken was, trof het me plotseling Nadat we dien eersten avond samen geprait hadden, kreeg ik zoo'n gevoel, dat ik nooit meer naar huis behoefde te gaan. Ik had vergeten, dat ik ergens anders vandaan kwam. Als ik 's morgens opstond, kreeg ik je wel te zien, en als ik 's avonds naar bed ging, had ik de zekerheid, dat ik den vol genden morgen je zou terugzien. En toen mevrouw Winkles ons zoo plotseling op straat stuurde, kwam ik opeens tot het be wustzijn, dat ik je den volgenden morgen niet aan het ontbijt zou terugzien, dat ik geen golf meer met je spelen zou, dat ik geen gelegenheid zou hebben je meer te zien, omdat jijweg zoudt zijn. Hij hield op met spreken en drukte haar nog vaster tegen zich aan. En toen? vroeg Audrey. Toen.toen voelde ik me uit mijn humeurdoodeenvoudig razend. Je had geen recht om heen te gaan. Ik wist toen opeens, dat je geen gewone kameraad was. Je was de eenige voor me op de heele we reldmijn Audrey. Ik wist, dat ik van je hield met mijn heele wezen.... dat ik, als je weggegaan zoudt zijn, een of andere groote dwaasheid begaan zou hebben. Hij voelde, dat er een huivering door haar leden voer. Toen riep ik je op het balcon en als ie toen gezegd had, dat je naar het andere einde van de wereld ging.dan was ik meegegaan.... al had ik er het geld voor moeten leenen van mevrouw Winkles. Hij voegde er lachend aan toe: Ik ben blij, dat het Londen was. Waarom? Omdat het nu niet zoo ver weg is en ik dus gemakkelijker bij je komen kan! Woon jij dan ook in Londen. Dick? •Wat eenig! Nee.maar ik ben niet zoo heel ver weg. Waar ergens woon je in de stad? Hoe i-3 je adres? Met iedere post krijg je een brief van me! Hij schaterde het uit van pret en keek haar vlak in de oogen. Waarom lach je? vroeg ze. Waarom? vroeg Dick, 't Is gewoon meer dan kostelijk 1 Ben je er dan nog niet achter, dat jij niet weet wie ik ben, en ik weet wie jij bent? Audrey zette groote oogen op en begon toen ook te lachen. Het kan me niet schelen, zei ze. En ik ben er zelfs niet benieuwd naar. Jij bent Dick dat is me meer dan genoeg 1 Liefste! zei Dick en trok haar hoofd weer tegen zijn schouder aan. Maar hoe dan ook, vervolgde hij, ik sta er op, dat je weten zult wie ik ben. Je zult me antwoord moeten geven op mijn brieyen en aan het postkantoor weten ze niet wie „Dick" is. En dan, ik kan wel een orgel draaier uit Bloomsbury zijnwat weet jij daarvan? Dat zou me geen steek kunnen schelen! Dan kom ik met het centenbakje loopenl Geen denken aan, zei Dick. Ik zou veel liever gauw weten, wanneer je me vrouw Ardley-Manners wilt worden. Wat zeg jeoh! Audrey ging recht op zitten en keek hem glimlachend aan. Zoo.is dat je naam? Dick Ardley- Manners? Ze herhaalde den naam zachtjes, alsof ze dien klank goed wilde doorvoelen. En, vroeg Dick, hoe bevalt je dien naam? Wel, hij past jou precies! Ik vind hem heel aannemelijk. Maar ga verder en vertel wat over je vader en moeder, je broers en zusters. Nog al gemakkelijk! We zijn nog al niet met een heel leger. Alleen vader en Jo, m'n zuster. Een schat. Ze heeft vorig jaar al mijn typewerk voor me gedaan. Wat fijn van haar. Ik geloof dat ik best met haar zal kunnen opschieten. UitstekendZe zal je aanbiddelijk vinden. Hoe oud is ze? Een en twintig. Net een jaar jonger dan ik. Hoe ziet ze er uit? Jahoe? Donker.... met veel haar.een gewoon gezichtwat klei ner dan ik en ze 9peelt schitterend golf. Audrey schoot in een lach. (Wordt vervolgd),

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 9