71ste Jaargang
DONDERDAG 12 JUNI 1930
No. 21544
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
Het rapport over de Toonkamer
der Lichtfabrieken
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cis. per regel toot advertentiën uil Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd rijn. Voor alle andere
advertentiën 35 Cts. per pegel. Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post f. 2.35 portokoeten.
y 0.18
„0.18
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
REGELING VAN HET VERKEER.
op 25 Juni a.s.
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Overwegende, dat het met het oog op den
Geco9tumeerden Optocht der leden van het
Leidsch Studentencorps op Woensdag 25
Juni a.s. noodzakelijk i9 bijzondere maat
regelen voor te schrijven ten opzichte van
!het rijverkeer;
Gelet op de Verordening op het Rijden:
HEBBEN BESLOTEN:
den toegang tot de binnenstad voor Rijpaar
den. door Paarden getrokken Voertuigen en
Motorrijtuigen op méér dan 2 wielen, op
25 Juni a.s. van des vóórmiddags 7 uur tot
des namiddags 7 uur af te sluiten.
Deze afsluiting zal geschieden door het
aanbrengen van afsluitboomen op:
lo. den Morschweg bij de samenkomst
van Lage- en Hooge Morschweg;
2o. den Rijnsburgerweg bij de Lijster
straat;
3o. den Haarlemmerweg bij de Warmon-
derbrug en Trekvaartbnig;
4o. de Verversbrug zijde Oude Heeren-
giacht;
5o. den Lage Rijndijk vóór Schrijvers-
brug;
6o. den Hoogen Rijndijk bij den ingang
Sportterrein;
7o. den Zoeterwondsche Singel hoek Hee-
zenstraat.
8o. de Koepoortsbrug zijde Heerenstraat;
9o. de Vreewijkbmg zijde Witte Singel;
lOo. de Wittepoortsbrug zijde Noordeinde
terwijl de Tunnel aan den Maredijk, het
Paterstraatje en den Roomburgerweg aan
den Kanaalweg door palen zullen worden
afgesloten.
Te volgen route buiten het afgesloten ge
deelte der Gemeente:
lo. Van den Morschweg langs Haag9che
Straatweg te Oegstgeest, Haagweg. Witte
Singel, Heerenstraat, Zoeterwoudsche Weg,
Kanaalweg, Hooge Rijndijk;
2o. Van den Rijnsburgerweg langs War-
monderweg naar Haarlemmerweg. Groen-
oordstraat. Hansenstraat, Korte Hansen
straat, Pasteurstraat, Maresingel. Koning
straat, Prins Hendrikstraat, Maresingel,
Heerensingel, Lage Rijndijk of langs Rhijn-
geesterstraatweg en Haagsche Straatweg te
0eg9tgeest, zie verder subs. lo.
3o. Van den Haarlemmerweg, zie sub. 2o.
-k>. Van den Hooge Rijndijk langs Kanaal
weg. Zoeterw. Weg, Heerenstraat, Witte
Singel en Haagweg;
5o. Van den Haagweg, zie sub. lo.
Zij brengen mede ter kennis van belang
hebbenden:
lo. dat in de nabijheid van elke afslui
ting een gelegenheid bestaat tot plaatsing
van motorrijtuigen, welke gelegenheid door
borden zal worden aangeduid;
2o. dat rij- en voertuigen en motorrijtui
gen mogeij worden geplaatst in de Zijstraten
van den Maresingel, den Heerensingel, den
Witte Singel en de Heerenstraat;
3o dat het steeds geoorloofd zal zijn met
rij- en voertuigen en motorrijtuigen de stad
door de afsluitboomen te verlaten;
4o dat zij, die binnen de afsluiting met
hunne rij- en voertuigen en motorrijtuigen
wenschen te worden toegelaten, voorzien
moeten zijn van een vergunning, afgegeven
door den Commissaris van Politie.
Bij het daartoe strekkend verzoek moet
worden opgegeven de reden, waarom m^n
wenscht te worden toegelaten, alsmede de
plaats, waar het vervoermiddel zal worden
gestald.
Het is ten strengste verboden met een Ru-
of Voertuig of Automobiel in de binnenstad
op den openbaren weg een plaats hi te
nemen. 2676
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden. 12 Juni 1930.
REGELING VAN HET VERKEER
IN VERBAND MET DE VERNIEUWING
VAN DE GROOTE HAVENBRUG.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter openbare kennis, dat zij heb
ben besloten de voorloopig voor een jaar
vastgestelde verkeersregeling in verband
niet de vernieuwing van de Groote Haven-
brug te verlengen tot aan het tijdstip,
waarop die brug voor het verkeer wordt
opengesteld.
Tot aan het tijdstip van de openstelling
van de Groote Havenbrug zijn derhalve in
het belang van de vrijheid en veiligheid
van het vorkeer de navolgende wegen ge
sloten verklaard:
lo. voor het berijden MET ALLE MO
TORRIJTUIGEN*
a. de Koestraat in de richting naar
de Haarlemmerstraat;
b. de Oude Singel tusschen de Hout
markt en de hulpbrug over de Oude Vest
in de richting naar de hulpbrug;
c. de Houtmarkt tusschen de Hout
marktsbrug en den Ouden Singel in de
richting naar den Ouden Singel;
d. de Houtmarktsbrug in de richting
naar den Ouden Singel;
e. de Oude Heerengracht tusschen de
Verversbrug en de Haven in beide rich
tingen
f. de Haven tusschen de Oude Heeren
gracht en de West-Havenstraat in beide
richtingen
g. de Haven tusschen de West-Haven
straat en de Oost-Havenstraat in de rich
ting naar de West-Havenstraat;
h. de West-Havenstraat, in de richting
naar de Ververstraat,
i. de Oost-Havenstraat in de richting
naar de Haven;
j. de Zijlstraat in de richting naar de
Haven
ft>. Voor het berijden MET ALLE MO.
TOR RIJTUIGEN EN MET RIJ
WIELEN;
a. de hulpbrug over de Oude Vest in
de richting naar de Koestraat;
b. de hulpbrug over de Oude Heeren
gracht in beide richtingen
3o. voor het verkeer MET RIJTUIGEN-
a. de Koestraat in de richting naar de
Haarlemmerstraat
b. de hulpbrug over de Oude Vest in
de richting naar de Koestraat;
c. de Oude Singel tusschen de Hout
markt en de hulpbrug over de Oude Vest
in de richting naar de hulpbrug;
d. de Houtmarkt tusschen de Hout
marktsbrug en den Ouden Singel in de
richting naar den Ouden Singel;
e. de Houtmarktsbrug in de richting
naar den Ouden Singel:
f. de Oude Heerengracht tusschen de
Verversbrug en de Haven in beide rich
tingen
g. de Haven tusschen de Oude Heeren
gracht en de West Havenstraat in beide
richtingen
h. de Haven tusschen de West Haven
straat en de Oost Havenstraat in de rich
ting naar de West Havenstraat;
i. de West Havenstraat in de richting
naar de Ververstraat;
j. de Oost Havenstraat in de richting
naar de Haven
k. de Zijlstraat in de richting naar de
Haven
1. de hulpbrug over de Oude Heeren
gracht in beide richtingen.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, 12 Juni 1930. 2677
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat aan
het voornemen tot oprichting van een gas
kamer op het terrein van het voormalig
Militair Hospitaal aan den Morschwev
geen uitvoering wordt gegeven en derhalve
de zitting, tot het aanhooren van bezwa
ren tegen de oprichting van de gaskamer,
op Vrijdag a.s., niet zal plaats hebben.
A VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 12 Juni 1930. 2678.
CONSULTATIEBUREAU VOOR
MOEILIJKE KINDEREN.
Een en ander omtrent den opzet.
Dr. A. Qnerido.
Met een enkel woord hebben wij een de
zer dagen de opening aangekondigd van het
consultatiebureau voor moeilijke kinderen,
hetwelk gevestigd is in de voormalige kin
derkliniek van prof. Gorter in het Instituut
voor Praeventieve Geneeskunde (Boerhaave-
straaO.
Dr. A. Querido, geneesheer aan het ge
sticht „Voorgeest'^ die de leiding heeft van
dit bureau, was zoo welwillend ons het een
en ander mede te deelen omtrent den op
zet dezer inrichting, welke de vierde van
dien aard hier te lande is.
Het begrip „moeilijke kinderen", zoo
telde ons dr. Querido, omvat in hoofdzaak
drieërlei categoriën. In de eerste plaats is
er de groep van heel kleine moeilijke kin
deren. Als specimen noemde dr. Querido
een kind, dat op drie-jarigen leeftijd nog niet
praat; een kind dat alles wat in zijn of
haar omgeving komt. kort en klein slaat
of dat, ondanks alle strafmaatregelen maar
niet zindelijk wil worden, enz Een ganj
naar hel consultatiebureau zal in vele ge
vallen de kinderen en niet minder de ou
ders veel last besparen.
Tot de .Iweede groep behooren de school
kinderen van 612 jaar. waarmede het
onderwijzend personeel op school groote
moeite heeft. In sommige gevallen spruiten
deze moeilijkheden voort uit lichamelijke
afwijkingen, van het bestaan waarvan
ouders noch kind iets afwisten, doch die
bij een bezoek aan het consultatiebureau
aan hef licht treden Doch veelal zijn bet
psychische afwijkingen, somtijds voortvloei
ende uit sociale moeilijkheden Voor deze
categorie is een onderzoek in het consulta
tiebureau doorgaans niet voldoende en is
een aanvullend ordprzeek n^ar de sociale
omstandigheden noodzakelijk. Voor dezen tafc
is mpj Kuipers, eertijds werkzaam aan de
school voor Maatschappelijk werk. aan het
bureau verbonden.
Tenslotte zijn er nog de kinderen met
crimineelen aanleg, welke zich vaak al op
jeugdigen leeftijd openbaart en bij wie tij
dige medische behandeling een ontwikke
ling in ongunsligen zin tot psychopalhen
veelal kan voorkomen.
Zoo zal een bezoek aan dit Bureau, dat
eiken Woensdagmiddag van half twee tot
3 uur geopend is, in véle gevallen voor de
jeugd zoowel als voor de ouders zegenrijk
kunnen werken.
LUSTRUMVIERING L. S. G.
Door de jury ter bevordering van de feest-
marschen. ingekomen op de prijsvraag uit
geschreven door de Lustrumcommissie, be
staande uit de heeren- Matthijs Vermeulen,
componist van de muziek bij het waterfeest
spel De Vliegende Hollander; kapitein C.
Walther Boer, directeur van de Koninklijke
Militaire Kapel en dr Johan Wagenaar.
directeur van het Koninklijk Conservato
rium, is de eerste prijs toegekend aan den
heer mr. L. P. J. Michielsen (e Scheve-
ningen, voor de marsch onder motto „For-
tunae Celera Mando" (Ovidius)
Binnenkort zal deze maisch in den han
del te verkrijgen zijn.
Naar wij vernemen zullen ter gelegenheid
der tijdens het Leidsche lustrum georgani
seerde Kinderfeesten °p Donderdag 26 Juni
de desbetreffende scholen vrij krijgen
Ruim negenhonderd vijftig kinderen gaven
zich voor deze feesten, waarvoor groote
animo bestaat reeds op.
Reeds eenige. malen bevatte de pers het
bericht, dat een gedeelte der tekst van het
Waterfeestspel „de Vliegende Hollander",
dat ter gelegenheid van het Lustrum opge
voerd zal worden door leden van het L. S. C.
op de Kaag bij Warmond voorgedragen zou
worden door den heer Ko van Dijk. Dit :s
echter onjuist. Wij stellen er prijs op te ver
klaren, dat dit zal geschieden door den
heer Frits van Dijk.
De commissie van versiering voor de Btee-
straat tijdens de Lustrumfeesten bericht ons,
dat de deelname onder de bewoners dier
straat zeer bevredigend is. Er is zóóveel geid
ingezameld, dat de commissie voornemens
is ook een gedeelte van de Korevaarstraat
voor haar rekening te doen versieren. Be
houdens goedkeuring van B en W. zal ock
de eleetrische klok aan de Steenschuur als
versieringsobject dienen, zoodat ook de be
woners van Steenschuur en begin Hooge-
woerd hiervan zullen profiteeren Het tim
mer- en schilderwerk wordt geheel door
Leidsche firma's uitgevoerd.
MAATSCHAPPIJ DER NEDERL.
LETTERKUNDE.
De Prinses eerelid.
Op voorstel van hot bestuur heeft de ver
gadering van de Mij. der Ned. Letterkunde
gisteren bij acclamatie het buitengewone
eerelidmaatschap verleend aan H.K.H. Prin
ses Juliana.
LOCAAL RIJKSTELEFOONNET
LEIDEN.
Opgaaf van nieuwe aansluitingen in de
maand Mei 1930.
No. 2719: V. Beutfort v. Valkenburg, Dorps-
straal 74, L.d.d.
No. 396: Th. P. Beulink, H. Morschweg 58.
No. 615- Mr. J Bool, Warmonderweg 23.
No. 830: Dr. W. BruinsSlot, Regentesse-
laan 7, Ogt.
No. 660: J. A. Bijleveld, W. de Zwijgerlaan
10, Ogt.
No. 273: W.K. duCroix Rijnsburgerweg 129
No. 522: D. Dirkse Jr., Koninginnelaan 13.
No. 637. Prof. Dr. J. J. L. Duijvendak,
Rapenburg 71.
No. 785: II. K. Egberts, Prins Hendriklaan
21. Ogt.
Ncr 585: A. J. Harhvijk Jr.. Burchtsleeg 4.
No' 58: A. Knijnenburg Rhijngeesterstraat-
weg 175, Ogt.
No. 77: W. de Koning, Beestenmarkt 26.
No. 798- J. W. v. Leeuwen, Regenlesse-
laan 65. Ogt.
No. 2770: L. Groentenveiling, Z.W.weg
No. 384: W. Z. van der Mey, Rijn- en
Schiekade 24.
No. 297- P. J. Nieuwenhuizen, Heerenslr. 19
No. 428: Nulsgebouw, Steenschuur 21.
No. 666: J. M. de Hu, Oostdwarsgrachl 23.
No. 74: W. A. Seeder, Leeuwerikstraat 6.
No. 461: Sociëteit Minerva, Rreestr. 48-50.
Nd. 2960: J. II. Schalier. Dahliastraat 5 a.
No. 116: A. J. Tetteroo. Haarl.straat 35.
No. 465: J. M. Vos Jr Witte Singel 75.
No. 430- Fa. D. H. v d. Zeeuw. Kraaier-
straat 13.
No. 49: Mej. A. Zeestraten, Dorpsstraat 30,
Oegstgeest.
BINNENLAND.
Het rapport der commissie inzake do
exploitatie van de Toonkamer der Leidsche
Lichtfabrieken. (Ie Blad).
Ingediend is een wetsontwerp tot het ver#
krijgen van een bedriifsstatistiek. (Binnen
land, 2e Blad).
Overeenstemming bereikt in de sigaren-
industrie. (Binnenland, 2e Blad).
Opgericht is een Ned. Herv. Verbond ter
bevordering van de reorganisatie in de Ned.
Herv. Kerk. (Kerk en School, 3e Blad).
Doodelijk lab riek son geluk te Zaandam.
(Gemengd, 2e Blad).
BUITENLAND.
In Roemenië heeft Manin geweigerd een
kabinet te formeeren. (Buitenl. Ie Blad).
Overwinninn der Belgische regeering in
de Kamer. (Buitenl. Ie Blad).
Het congres der Fransche socialisten.
(Buitenl., Ie Blad).
Tot een bevredigend eindresultaat gekomen.
Zooals uit de raadsagenda bleek, stellen
B. en W. voor accoord te gaan met het ver
slag der in 1928 ingestelde commissie, die
een onderzoek zou instellen naar de wen-
schelijkheid der wijze van exploitatie van
de z.g. Toonwinkel aan de Hooigracht.
Zitting namen in deze commissie de hee
ren van Klinkenberg, Fehmers en Schoo
namens de Lichtfabrieken als voorstanders
van den Toonwinkel en de heeren van der
Slok, Zwart en Brouwer namens de Instal-
lateursvereeniging en de Middenstandscen
trale, welke zich tot dusverre als tegenstan
ders van den Toonwinkel hadden doen ken
nen. Voorts namen zitting de heeren van
Stralen, van Kesteren, Schoneveld en mevr.
SchotsNueboer, later vervangen door me
vrouw RademakerCoucke, als vertegen
woordigers van de consumenten en meer in
't bijzonder resp. van den Leidschen Be-
stuurdersbond, den Ned. R.K. Volksbond
afd. Leiden, den Leidschen Christelijken
Besturenbond en de Ned Verceniging van
Huisvrouwen afd. Leiden. Als voorzitter
trad op de heer Goslinga, Wethouder van
de Lichtfabrieken, terwijl als secretaris
fungeerde mr. van Deventer, referendaris
ter Gemeentesecretarie.
In dit rapport wordt om. gezegd:
Over dezen Toonwinkel werd in de laatste
jaren zeer velschillend geoordeeld. Eener-
zijds werd zijn nut voor de Gemeente
groot geacht en werd zijn goede werkinj
in het algemeen belang geprezen. Ander
zijds werd dit nut, althans voor den tegeo-
woordicen tijd, in twijfel getrokken, waar
naast dan veelal werd gewezen op de
schade, welke van dezen gemeentelijken
winkel het gevolg zou zijn voor den Mid
denstand, voorzoover deze zich met den
verkoop en de installatie va/n dezelfde ap
paraten bezig hield, welke in den Toon
winkel verkrijgbaar waren.
In haar eerste vergadering, on 22 Maart
1928, besloot onze Commissie aldus te werk
te gaan, dat de vertegenwoordigers in haar
midden van de Lichtfabrieken en die van
den Middenstand iedeT van beide hun
standpunt in een memorie zouden uiteen
zetten, welke memories door de wederpartij
in een contra-memorie zouden worden be
antwoord. Aldus geschiedde. De memories
werden ingezonden in April, de contra
memories in Mei 1928 Aan de band van
deze stukken werden vervolgens de ver
schillende vraagpunten geformuleerd en ge
ordend tot een leidraad voor de verdere
beraadslagingen der Commissie, welke in
een tweede en derde vergadering, op 8 en
15 November 1928 plaats vonden en leid
den tot de instelling van een subcommissie.
Deze subcommissie, samengesteld uit de
heeren Fehmers, Schoo, Van der Stok en
Zwart, en belast met het onderzoek van
de vraag, of er een vorm van samenwer
king tusschen de Lichtfabrieken en den
Middenstand te vinden zou zijn, waardoör
zonder aan de belangen van de consumen
ten te kort te doen de voordeelen van cfbn
Toonwinkel behouden en de nadeelen op
geheven zouden kunnen worden, bracht op
12 October 1929 haar rapport uit, hetwelk
door onze Commissie op 11 December 1929
werd aanvaard, waarna in een slotverga
dering op 12 Februari 1930 dit verslag werd
vastgesteld.
Met eenparigheid van stemmen werd ge
komen tot volgende samenvatting en con
clusies:
Het tegenwoordige bedrjjf van den Toon
winkel der Stedelijke Lichtfabrieken is voort
gekomen uit den Gaswinkel, welke in 1885
in de Pieterskerkkoorsteeg werd geopend.
Na de oprichting der Electriciteitsfabriek.
in 1907 ging het bedrijf zich ook op het
toonen en verkoopen van eleetrische appa
raten toeleggen. In 1912 werd het tegen
woordige gebouw op de Hooigracht be
trokken.
De Toonkamer dateert dus niet van van
daag of gisteren, noch ook uit de oorlogs
jaren, doch is een oud bedrijf, dat reeds
45 jaar bestaat en zoowel in den aanvang
als in later tijd zeer veel voor het popu-
lariseeren van het gebruik van Gas en
Electriciteit heeft verricht. Het nut van
den Toonwinkel in vroegeren trjd wordt ge-
reeder erkend, dan dat voor den tegen-
woordigen tijd; de moderne orftwikkeling
van fabricage en handel zou dezen ge
meentelijken pioniersarbeid thans overbodig
hebben gemaakt. Nader ingaande op doel
en werkwijze van den Toonwinkel vonden,
wij deze laatste stelling, zonder ook maar
in het minst te kort te willen doen aan de
activiteit van fabrikanten en installateurs,
nochtans niet bevestigd.
De Toonkamer heeft ten doel het gebruik
van gas en electriciteit te bevorderen. Hij
doet dit in de eerste plaats door het maken
var. algemeene propaganda, het houden van
demonstraties, het deelnemen aan tentoon
stellingen, enz.; in de tweede plaats door
het toonen en verkoopen van toestellen, ge
schikt voor de aanwending van gas en elec
triciteit voor allerlei nuttige doeleinden, zoo
als gaskachels, gasfornuizen en comforen,
eleetrische strijkijzers, stofzuigers, kachels,
theelichtjes, broodroosters, enz.
Hoewel op den verkoop der toestellen
uiteraard winst wordt gemaakt, is het beha
len van deze winst niet doel. Doel van den
verkoop is, te bevorderen dat meer gas en
electriciteit verbruikt worden. Dit is een
algemeen belang, immers hoe meer gas en
electriciteit verbruikt worden, des te goed-
kooper kunnen zij gefabriceerd worden. Het
zelfde doel kan dus ook worden bereikt, in
dien de toestellen verkocht worden door de
particuliere installateurs. De Lichtfabrieken
kunnen dit echter niet lijdelijk afwachten,
doch moeten hierbij voorgaan en leiding ge
ven, in het belang van de fabrieken en de
consumenten, doch ook in het belang van
