71sl# Jaargang DONDERDAG 22 MEI 1930 No. 21528 OFFICIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Ct9. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiën 35 Cts. per regeL Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 19 Cis. porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week0.18 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.18 Franco per post f. 2.35 -f- portokosten. Dif nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. afsluiting passage maresingel. Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen ter algemeene kennis, dat het ge deelte van den Maresingel, gelegen tusschen Prins Hendrikplein en Prins Frederikstraat, in verband met de uitvoering van heiwer ken voor den walmuur, met ingang van leden tot nadere aankondiging voor het rijverkeer m beide richtingen zal zijn afge sloten, en dat dit verkeer zal worden geleid langs Prins Hendrikstraat, Koningsslraat en Prins Frederikstraat. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 22 Mei 1930. 1152 LUSTRUMCOMMISSIE L. S. C. Versiering der Breestraat. In de gisteravond in de „Harmonie" ge houden vergadering van Breestraat-be- woners werden de plannen besproken ter versiering dier straat tijdens de aanstaande Lustrumweek. De voorzitter, dr. J. G. van Es lichtte de ontwerpen nader toe, waarvan twee waren ingezonden van buiten de gemeente en twee door sladgenooten. De matig bezochte vergadering gaf den voorkeur aan een der beide Leidsche ontwerpen en droeg de com missie op nader overleg te plegen met de beide inzenders, waarna later de keuze de finitief zal worden bepaald. CHR. GEM. ZANGVEREEN. „HALLELUJA". Gisteravond kwamen bestuur en leden van bovengenoemde Vereeniging bijeen tot inwijding van een nieuw vaandel, dat door baar eere-voorzitter, ds. Groet Enzerink zou worden onthuld. Behalve de eere-voorzitter waren nog aan wezig de voorzitter van de Chr. Nat. Werk mansbond, de heer Kuivenhoven, de heer v. d. Reijden en de directrice mej. Tilly Leening. De voorzitter, de heer C. B. v. d. Zeeuw beetle in de allereerste plaats ds. Groot Enzerink hartelijk welkom en dankte hem namens bestuur en leden, dat hij zich direct bereid had verklaard om het Eere-voorzit- terschap dezer Vereeniging te willen aan vaarden. waardoor hij nu reeds een schoone taak kon vervullen, door het nieuwe Vaan del dezer vereeniging te onthullen. Nadat ds. Groot Enzerink met eenige wel gekozen woorden zijn dank voor deze be noeming had uitgesproken, werd het doek verwijderd en was het daverend applaus een teeken, dat de verwachtingen der aan wezigen verre waren overtroffen. Ook de beer Kuivenhoven als bondsvoorzitter en de beer v. d. Reijden als oud-voorzitter der Zangvereeniging voerden nog het woord, en wenschten de Vereeniging veel geluk met dit nieuwe Vaandel, daarbij de hoop uit sprekende dat door het Koor nog vele lau weren mogen worden behaald en aan dit Vaandel een plaats zullen vinden. Nadat mej. Leening, en ds Groot Enzerink nog bloemen in ontvangst hadden genomen, en de aanwezige waren getracteerd, sloot de eere-voorzitter met dankgebed deze gezel lige samenkomst. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijzigingen: S. Bennink, Hooge-Rijndijk -'8,Leiderdorp, handel in bouwmaterialen. Overleden eigenaar: S. Bennink, Leiden, dd. Mei 1930. Wijziging handelsnaam thans: "fid- S. Bennink. W cd H. L. LancelDe Haas. Langebrug £°ök Ketelboetersteeg, Leiden, papier- en frjnloorboekhandel. Uittredende eigenaresse |W. C. J. LancelDe Haas, Leiden, dd. 17 J01 1030. Wijziging handelsnaam thans: Wolfslag v/h. fa. Lancel. "rolestantsche Vereeniging voor Zieken verpleging en Ziekenzorg. Miening E 51, p rienvoude. Uittredende 2de voorzitter: G. tt0,, f1"!. Zoeterwoude, dd. 1 Mei 1930. rr !r?n^e gemeen adjunct: F. J. Parle- let, Zoeterwoude. dd. 1 Mei 1930. Nieuwe e voorzitter: A. J. van Vliet, Zoeterwoude. töeuwi e adjunct: L. Westhuis, Zoeterwoude. DE VEGETARIËRS IN LEIDEN. Propaganda-rede van dr. Haga. In de groote zaal van het Nut hield de Ned. Vegetariersbond een goed bezochte openbare propaganda-avond waar als spre ker optrad dr. J Haga, uit Den Haag, oud chef van den Geneeskundigen dienst in Ned.-Indië. Het muzikale gedeelte werd uit stekend verzorgd door den heer W. Goed heer uit Delft (viool) begeleid door Mevr. Winkelman. Op zeer muzikale wijze wer den een Concert van Vivaldi, het Andan tino van Martini, het Canciva Catalan van Albeniz en de Gavotte van Bach voorge dragen. Voorts werd een tweetal films vertoond, waarvan vooral de film „een slachtoffer van het vleescheten", dat den vleescheter toont welk leed voor het verkrijgen van zijn voed sel geleden moet worden, een diepen in druk maakte, de andere film eveneens van niet te ontkennen propagandistische strek king, bracht de vroolijke noot in den avond. De voorzitter, de heer Roodschild, sprak namens het Hoofdbestuur een welkomst woord, waarbij hij zijn voldoening uitsprak over het feit, dat de eerste keer dat de Bond in Leiden kwam, de belangstelling voor het vegetarisme zoo groot bleek. Dr. Haga begon met er op te wijzen, dat over het vegetarisme en de vegetariërs zeer veel verkeerde opvattingen bestaan. Zij worden spottenderwijs wel graseters, of bijv. door Speenhoff booneneters genoemd en hebben den roep dat zij er uitzien als „de dood van Yperen". Niets is minder waar zegt spr. wat ook duidelijk is, als men weet dat de vegetarische voedingswijze zoowel voor het lichaam als den geest de gezondste en de beste is. Dit zal spr. aan- toonen en hij vertrouwt dat aan het eind van den avond de aanwezigen hiervan overtuigd zullen zijn. Als geneesheer hecht hij groote waarde aan het gezondheidsbe ginsel en noemt dit de eerste steunpilaar voor het disch-beginsel. Dat de ziekenhuizen, niet alleen in Lei den, maar overal, overvol zijn geeft al een beeld dat het op het oogenblik ondanks het geprezen vleeschregime met de gezondheid poovertjes gesteld is. Zoowel de lucht die wij inademen als de drank en het voedsel dat men tot zich neemt, voldoen niet aan hygiënische eischen. Het lichaam van den mensch is niet op vleescheten ingericht, noch de lichaams bouw, noch de organen, noch het gebit of de vorm van den schedel wijzen op vleesch- voeding; onze geheele vorming toont groote overeenkomst met de apen die zuivere vruchteneters zijn. Ook van oorsprong is de mensch vermoedelijk geen vleescheter. De onderkaak van den Heidelbergmensch van 100 000 jaar geleden, de oudste vondst op dit gebied, toont geen noemenswaard verschil met dien van den chimpansee. Spr. wijst op het bloed dat bij verschillende dier soorten van verschillende samenstelling is, en ook hier is groote overeenkomst tus schen mensch en aap. Vervolgens vestigt spr. de aandacht op de afbraakstoffen die zich bij het slachten in het dierenlichaam bevinden en op het feit dat vleesch een in ontbinding verkeerende stof is. Hij memo reert de vele vleeschvergiftigingen en haalt uitspraken aan uit „Slachthofzeitung" en „Tierarztliche Rundschau" waaruit blijkt dat vleeschkeuring in zijn volmaaksten vorm nog geheel onvoldoende is. Het vleesch is eiwitrijk, maar heeft voot het leveren van lichaamskracht geen betee- kenis, daar het geen koolhydraten bezit. Te veel eiwit is nadeelig gebleken voor de ge zondheid; op dit gebied zijn de inzichten in de laatste jaren sterk gewijzigd, bovendien is plantaardig eiwit gelijkwaardig aan dierlijk De giftige zuren die in het vleesch voor komen. als kreathini, xanthini en urine zuur zijn de oorzaak van tal van ziekten als rheumatiek, vetlijvigheid, jicht, ischias enz. Bovendien is het trichine-gevaar niet denkbeeldig. Het lijden van hen die door trichinose worden aangetast is ontzettend. De beroemde Rus Metschnikoff. mede werker van Pasteur, noemt het vleesch de meest vergiftige spijs die er bestaat. Spr. constateert dat nog geen enkel me dicus in staat is geweest aan te tonnen dat vleesch gezond is of dat de vegetarische voeding nadeelen voor de gezondheid op levert. Overgaande tot de ethische beginselen van het vegetarisme, wijst spreker op het recht dat ook het dier op zijn leven heeft, de wreedheid en het menschonfeerende werk noodig voor het verkrijgen van de vleesch- spijs en het dierenlijden dat onafwendbaar er aan vast zit. De hoogere eigenschappen van den mensch, het medegevoel en de eerbied voor het leven moeten zich verzetten tegen al deze onnoodige moorden. De vegetarische leefwijze is. aldu? be sluit spreker een bron van gezondheid en levensgeluk. Daarvoor te strijden is een vreugde. De met belangstelling gevolgde rede oogstte veel bijval. Eenige vragen aan spre ker gesteld, werden naar genoegen en onder applaus beantwoord. NATIONAAL TONGEREN VERBOND AFD. LEIDEN Voordracht van den heer Doorman. Op uitnoodiging van de Leidsche afdee- ling van bovengenoemde vereeniging heeft gisteravond in het klein auditorium der uni versiteit luitenant ter zee le klasse L. A. G. H. Doorman een causerie gehouden over de strategische positie van Nederlandsch- Oost-Indië De praeses der afdeeling, de heer W de Vries, wees, na de aanwezigen, w. o. wij den garnizoens-commandant, overste Le Poole, hoofdbestuurders van het verbond en afgevaardigden van het Comité tot Waarschuwing tegen Eenzijdige Ontwa pening opmerkten, te hebben welkom ge- heeten. op het doel der causerie. Allereerst betuigde spr. zijn vreugde over het gekozen onderwerp, hetgeen van zeer groot belang is voor ons land. Daar zijn ver handeling het logisch beredeneerde ant woord is op een gestelde vraag blijven on derwerpen als het werk van den Volken bond buiten bespreking. Allereerst zet spr. het idee ..strategische posilie" uiteen, het geen hij definieert als de positie van 'een land tijdens een gewapend conflict. Hierbij dient echter onderscheid te worden gemaakt tusschen een land- en een zee-oorlog. B.eide beantwoorden op verschillende wijzen aan het doel van den oorlog, het door gewapend geweld opleggen van zijn wil aan een ander of hel beletten, dat een ander land zulks doet; doch de landoorlog bepaalt zich zoo mogelijk tot het bezetten van gebieden en natuurlijk anderzijds tot het beletten hiervan. Daarentegen tracht men bij een zee-oorlog de verbindingslijnen van een be paald land te bezetten om zoodoende door 't doen ophouden van aanvoer van artikelen pressie op de landbewoners uit te oefenen Daar gesproken wordt over de strategische positie van Nederlandsch Oost-Indië en e^n gewapend conflict zich ter plaatse zal open baren in een zee-oorlog is de laatste defi nitie van bijzondere'beteekenis. Wanneer men nagaat, dat een vrachtschip van 5000 ton netto per reis 12.500 ton steenkolen kan vervoeren terwijl voor deze hoeveelheid 70 goederentreinen van 20 wagons elk noo dig zouden zijn. terwijl de kosten van hel zeevervoer aanmerkelijk lager zijn. dan be grijpt men dat een zee-oorlog van econo misch belang is Tn den afgeloopen wereld oorlog is het bewijs geleverd, toen de Duit- sche vloot zonder haast gestreden te hebben eenvoudig belet werd uit te varen en zoo doende door de Entente het Duitsche volk genoodzaakt werd tot onderwerping door het afsnijden van den aanvoer van levensmid delen. Na deze korte inleiding over het idee „strategische positie" en de verschillen tus schen. de principes „oorlog" ging de spr. over tot het eigenlijke onderwerp' van zijn causerie Bijzonderen nadruk legde spr. op de strategische ligcing van Nederlandsen Indië in den Indischen Archipel, welke voorvloeit uit: lo. de groote productiviteit van het land; 2o. de geographische positie en gesteld heid. waardoor dit punt nog belangrijker wordt dan punt 1. Het onder punt 1 genoemde berust voor namelijk op de greote hoeveelheden petro leum. welke op verschillende plaatsen ge vonden worden en welks derivaten als stookolie en benzine van groot belang zijn voor de moderne zeeschepen. Doch ook de voedselproducten zijn voor een land. dat in oorlog is van groote beteekenis. Bij het tweede punt dient te worden opgemerkt, dat Nederlandsch Oost-Tndië: a.) de scheidingslijn vormt tusschen den Indischen en den Stillen Oceaan; b.) de verbinding is tusschen Engelsch Indië en Australië; c.) het eenige belangrijke grensgebied is van den Indischen Oceaan, dat niet in han den is van Engeland of onder Britschen in vloed staat. Door deze ligging is het bezetten of be houden van de verbindingslijnen der oorlog voerende mogendheden mogelijk en door h°t groote aantal eilanden met nauwe doorgan gen en veilige ligplaatsen zelfs vrij gemak kelijk. Deed de Stille Oceaan voor eenige tien tallen jaren zijn naam eer aan, thans ligt hij in het centrum van het wereldverkeer, dit is een gevolg van: a.) de opening van het Panama-kanaal, waardoor sedert een achttal jaren meer schepen per jaar passeeren dan door het Suezkanaal b.) de verarming van Europa na den we reldoorlog waardoor Amerika genoodzaakt werd in het Westen een afzetgebied voor zijn producten te zoeken; c.) de opkomst van Japan tot een staat van den eersten rang. na den wereldoorlog toen de machtsverhoudingen geheel gewij zigd werden en in handen kwamen van Enieland Amerika en Japan, dus drie lan den met groot belang in den Indischen Oceaan Dat deze landen de meest ernstige bedoelingen hadden bewijst het aanleggen van strategische punten van Amerika op do West-kust en Hawaii, terwijl steunpunten op Manilla en Goean in voorbereiding zijn. i Japan bracht versterkingen aan op zijn Oostkust en Engeland ging deze aanbren gen in Singapore en Honkong. De conferen tie van Washington 1921'22 beperkte dit echter en verbood het aanbrengen van ver dere steunpunten en vloot-bassissen in den Stillen Oceaan, waardoor Amerika van Ma nilla en Goean en Engeland van Hongkong moest afzien; tevens werd het verder ver sterken van Hawaii verboden. Door deze conventies is als het ware door de groote uitgestrektheid van den Stillen Oceaan een ernstige zeeoorlog onmogelijk gemaakt, daar de moderne en vooral de kleinere zeesche pen. die van groot nut zijn bij het bezetten der verbindingslijnen, steunpunten voor het opnemen van brandstof en dergelijke niet kunnen missen. Dat Nederlandsch Oost- lndië door het uitschakelen van Hongkong tegenover Manilla veiliger kwam te liggen is duidelijk evenals de vermeerderde be langrijkheid der strategische positie door het groote aantal nauwe doorgangen en verbor gen ligplaatsen en gelegenheden tot het op nemen van brandstoffen. Bij een beschou wing der wereldkaart merkt men op dat het wereldverkeer op vier plaatsen samenkomt n.l.: het Engelsche kanaal, de straat van Suez, het Panama-kanaal en de straat van Malakka Daa* de moderne vrachtschepen met hun betere installaties niet meer gebonden zijn aan vaste routes en dus het opzoeken in tijd van oorlog niet meer mo gelijk is, zijn deze vier straten in oorlogs tijd voor het bezetten van verbindings lijnen (meesterschap ter zee) van bijzonder groote beteekenis. Wanneer men nagaat, dat de weg van b.v. Japan naar Europa via de straat van Malakka en het kanaal van Suez 2/5 bedraagt van den weg via de Kaap de Goede Hoop, dan krijgt men een denkbeeld van de groote strategische betee kenis van Nederlandsch Oost-Indië. Daar gelijk gezegd een eventueel gewa pend conflict in den Stillen Oceaan zich. zou concentreeren in den Nederlandsch- Indischen Archipel dient Nederland, wil het zijn neutraliteit van eeuwen her bestendi gen. voor voldoende strijdmachten als krui sers, jagers, onderzeeërs, mijnenleggers en -vegers, mijnen, vliegtuigen enz. te zorgen; waarbij echter dient opgemerkt, dat wij hierin nooit alleen zouden staan tegenover de geheele wereld, doch zelfs met onze be perkte strijdmachten bij een partijkeuze mo gelijk in staat zouden zijn de schaal naar een der zijden te doen overslaan. Een krachtig applaus der toehoorders dankte den heer Doorman voor zijn heldere en vlot uitgesproken uiteenzetting. Na een korte pauze werden door eenige aanwezigen vragen gesteld, die tot ieders voldoening door den spreker werden beantwoord. Met een woord van dank tot den heer Doorman besloot de voorzitter dezen leer- zamen en interessanten avond. LEIDSCHE COÖPERATIEVE KEUKEN. Algemeene jaarvergadering. In de eetzalen van het gebouw der Ver eeniging in de Rembrandtslraat had gister avond de algemeene jaarvergadering plaats onder voorzitterschap van mevr. B. Reyst Vreeburg. Nadat op de gebruikelijke manier de ver gadering was geopend en de notulen der vorige gelezen en goedgekeurd waren, werd door den secretaris uitgebracht het verslag over het afgeloopen jaar, waaraan wij het volgende onbleenen: Het ledental steeg met 72 tot een aantal van 1131 leden, waardoor de omzet even eens vergroot werd. Uitgebracht naar de leden werden 71.319 maaltijden (v. j. 6-4127); in het restaurant werden gebruikt 18.938 diners (v. j. 16.959). 14.317 lunches (v. j. 10.833), terwijl nog eenige extra maaltijden werden verzorgd voor een totaal van 243 deelnemers. De ontvangsten bedroegen f. 101.656,147a (v j. f. 91.247,39V*), de winst, na gedane afschrijvingen f. 763,91,/a (v. j. f. 612,591/»). Na vermelding van de in het jaar tot stand gekomen verbeteringen en uitbreiding, werd aangestipt, dat de prijs door de vereeniging Schoolkindervoeding" betaald voor de ten behoeve dier vereeniging verstrekte maal tijden niet toereikend is om behoorlijk af te schrijven op de daarvoor gemaakte ver bouwing en aangeschafte materialen. Nader zal berekend moeten worden of de prijs voor de maaltijden van „Sehoolkindervoe- ding" niet zal moeten worden verhoogd. Bij de hierna volgende voorziening in be- stuursvacatures, werden de aftredende leden met algemeene stemmen herbenoemd, terwijl ook het voorstel om het bestuur te machtigen tot het toekennen van gratifica ties bij acclamatie werd aangenomen. Hierna volgde nog een geanimeerde rond vraag, waarin verschillende opmerkingen in het belang van de vereeniging werden ge maakt en wenschen van leden naar voren gebracht. BINNENLAND. De benoeming van politie-personeel blijft aan den burgemeester opgedragen (Uil het Parlement, 3de Blad). Het advies van den Radio-raad inzake d* verdeeling van den Indischen zendtijd* (Binnenland, 1ste Blad). De crisis in den landbouw; algemeene vergadering van de Hollandsche Maat schappij voor Landbouw, (3de Blad). De moord aan het Bezuidenhcuf te Den Haag; levenslang geëischt. (3de Blad). Een nieuwe modder-eruptie van de Tele- mojo. (Uit Ned. Oost-Indië, 1ste Blad). Batavia door een cycloon geteisterd; er is groote schade aangericht. (Uit. Ned. Oost- Indië, 1ste Blad). BUITENLAND. Het kabinet-Mc Donald van alle zijden besprongen. (Buitenland, 1ste Blad). Rede van den Duitschen minister Gröner over de bewapening (Buitenland, 1ste Blad). Mussolini te Milaan. (Buitenland, lste Blad). ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd is voor het doctoraal examen wis- en natuurkunde hoofdvak geologie, de heer R. D. Crommelin (Wassenaar), VEREEN. TOT BEVORDERING DER KENNIS IN DE GRAFISCHE VAKKEN. Gisteravond had in de Ambachtsschool aan den Haagweg de laatste les plaats van den cursus voor zetters van bovengenoemde vereeniging. Na afloop der les werden de rapporten uitgereikt en kwamen de leerlingen bijeen. De heer v. Looy, waarn. voorzitter, sloot den wintercursus en bracht dank aan den directeur der Ambachtsschool voor de mede werking tot het welslagen van dezen cur sus. Hij sprak tevens een woord van dank tot de beide leeraren, de heeren Herzog en v. Doorn voor de goede en prettige wijze waarop zij de lessen hebben geleid. De directeur der Ambachtsschool, de heer Kuyntjes, wekte de leerlingen op, den vol genden winter dezen cursus wederom te volgen. De onderwijzers spraken in denzelfden geest en spraken hun blijdschap uit, dat deze cursus zoo in den smaak is gevallen bij bestuur en leerlingen, hetgeen blijkt uit de weinige absenten, die zijn voorgekomen. Een der leerlingen bracht den onderwij zers dank voor het geleerde en voor de prettige lessen, waarnaar zij allen gaarne gingen en bood hen namens de leerlingen ieder een kistje sigaren aan. Zoo is ook deze cursus weer tot een goed einde gebracht. De lessen staan nog in de kinderschoenen, doch zullen volgenden win ter in meer uitgehreiden vorm, o.a. ook een cursus voor drukkers, worden voortgezet. Naar wij vernemen, zal prof. dr. J. J. L. Duyvendak, hoogleeraar in het Chineesch aan de Leidsche Universiteit, binnenkort opnieuw naar Amerika vertrekken, ten einde daar aan een der universiteiten gedurende eenige maanden colleges te geven. Gisteravond is de rubberleiding van een electrischen trein gebroken, juist toen deze den overweg passeerde Het gevolg was, dat het verkeer een zevental minuten extra-oponthoud ondervond. Maar wat maakt dat uit op het geheel? De politie heeft aangehouden J, K. alhier, die nog zes maanden gevangenis straf te ondergaan had. Op uitnoodiging der Philisophisohe faculteit der Leidsche studenten zal prof. dr. Fr. von Weltstein uit Göttingen op Dinsdag 27 dezer in de collegezaal van het Botanisch laboratorium een voordracht houden over „Gen- und Plasmai^irkung". Op 21 Mei 1930 stonden 471 werk zoekenden bij de Arbeidsbeurs ingeschreven tegen 288 op 21 Mei 1929.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1