71«fe Jaargang
WOENSDAG 14 MEI 1930
No. 21521
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
PRIJS DEZER COURANT?
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Denkt om tien Zomertijd!
Leidsche Coöperatieve Broodbakkerij
en Verbruiksvereeniging „Ons Doel"
BIJ HET ZILVEREN JUBILEUM.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
30 Cfs. per regel toot advertemtiên uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen ram ons Blad gevestigd rijn. Voor alle andere
advertentiên 36 Cto. per regel Kleine Adrertentiên uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een
maximum aantal woorden ran 80.
Inoasso volgens postredrL Voor eventueele opzending van brieven
10 Cis. porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts.
Bureau Noordeindaplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
Voor Leiden per 8 maanden 2.36, per week0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per poet L 2.86 H~ portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
aangifte van leerlingen voor het
gymnasium, de hoogere burger
school met 5-jar. cursus en
de hoogere burgerschool
voor meisjes.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter kennis van belanghebbenden,
dat aan bovengenoemde inrichtingen van
onderwijs tot en met 30 Mei as. gelegenheid
bestaat tot het doen inschrijven van leer
lingen, bij voorkeur des Dinsdags van v.m.
11'/, uur—n.m. 121/» uur en Vrijdags van
2—3 uur nam.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester
VAN STRIJEN, Secretaris.
Beiden, li Mei 1930. 647
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen teT algemeene kennis, dat door hen
vergunning is verleend aan de N.V. Hol-
tadsche Constructiewerkplaafeen en recht
verkrijgenden tot het uitbreiden van de con
structiewerkplaatsen op de perceelen Zoeter-
woudsche weg, kadastraal bekend Gemeente
Leiden, Sectie 0. Nis 163 en 183.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Heiden, 14 Med 1930.
546
Hedennacht to 2 uur gaat de Zomertijd
in. Men denke er dns aan hedenavond vóór
het naar bed gaan de horloges en klokken
één uur vooruit te zetten; dns van
10 nnr op 11, en*.
o
LOCAAL RIJKSTELEFOONNET
LEIDEN.
Opgaaf van nieuwe aansluitingen in de
maand April 1930.
No. 2994: J. M. van Beek, Zoeterwoudsche
Singel 48 f.
No. 2963: Mevr. C. P. Braggaar—de Does,
Plesmanslaan 13.
No. 2972: Fa. H. M. Biesiot, Doezastr. 13.
No. 2989: A. van Brero, Hooge Morsch-
weg 38.
No. 2988- Mevr. G. Burgersdijk, Rijn en
Schiekade 19.
No. 2998: Coöp. Boerenleenbank, Hoofd
straat 96 L. d d,
No. 2995: E. J. Choufour, Rijnsburgir-
weg 77.
No. 2782: D. G. Dilleniers, Maurilslaan 7,
Oegstgeest.
No. 2990: Dr. C. C. Drost, Warmonder-
weg 22.
No. 2991: Mevr. wed. J. C. van Dijk,
Oegstgeesterlaan 20.
No. 2987: H. J. Favier, Vrouwensteeg 16.
No. 1170- Fa. P. Gerth, Nieuwe Rijn
6465.
No. 2982: A. W. de Groot, N. Beesten
markt 12.
No. 56- T. Hollebcek, Doezastraat 30.
No. 2985: A. Huisman, Hooge Rijndijk.222.
No. 2980: B. de Jong, Rijndijk 140 Vst.
No. 2979: J. de Jong, Hooge Morsch-
»eg 26.
No. 2992: G. E. van der Linden, Rijns-
hnrgerweg 54.
No. 2978: Magazijn N. England, Hooge-
woerd 28.
No. 161: Wed. D. Nederlof—Bakker,
Breeslraat 56.
No. 2996: A. J. Poelberg, Kolfmakers-
steeg 16a
No. 2973: Fa. Gebr. Pasman, Heeren
straat 83a.
No, 2969: F. Potjewijd Jr., Leeuwerik-
straat 43.
No. 2974: Scheffer's Hoedsnmagazijn,
'Haarlemmerstraat 149.
No. 2999: A. A. Snijders. Oegstgeester
laan 33.
No. 2981: L. Stoffels. L. Rijndijk 23.
No 29S4: S. Teljeur. Hoogewoerd 97.
No. 2986: H. A. Vriend. Plantsoen 57
'No. 2977: R. Wessels—Boer, Z. W.
Singel 17.
No. 2976: J. van der Zanden, Gevers-
«traat 5a, Oegstgeest
In het jaar 1905 en wel in de maand
Januari, namen enkele mannen werkzaam
bij de Hollandsche- en Staatspoor het ini
tiatief om te komen tot oprichting eener
Coöperatieve Broodbakkerij. Besloten werd
een verga/dering uit te schrijven en op
deze vergadering uit te noodigen de be
sturen van verschillende organisaties. Deze
vergadering werd gehouden in het lokaal
de „Pelikaan'' (Pelikaanstraat). De leiding
werd opgedragen aan de heeren A. B. Swa-
gers, J. v. Dam, F. v. d. Mark, A. H.
Nibbelink en J. Witte. Ook was op die ver
gadering tegenwoordig de heer Faes, welke
reeds een werkzaam aandeel had in de
Coöperatieve brandstoffenvereeniging der
Leidsche Katoenmaatschappij, en om die
reden werd den heer Faes gevraagd of hij
zitting wilde nemen in het voorloopig
comité.
In dezelfde maand werd een tweede ver
gadering gehouden, waarin werd medege
deeld, dat men geslaagd was, in de oprich
ting van een Coöperatieve bakkerij, welke
men den naam zou geven van ,,Ons Doel".
Tevens werd een concept-reglement samen
gesteld, waarin de rechten en plichten van
het bestuur en leden werden omschreven.
De Coöperatie zou een geheel neutraal
standpunt innemen, terwijl het bestuur zou
bestaan uit personen van verschillende or
delievende richtingen met evenredige ver
tegenwoordiging. Zooals altijd hadden in
de eerste jaren nog al veranderingen in
het bestuur plaats, waarvoor wellicht ver
schillende redenen bestonden.
De eerste standplaats waar men bêgön
om hét broodbakkersbedrijf uit te oefenen
was hoek Zijdgracht.
Al spoedig bleek, dat deze bakkerij,
welke zeer bekrompen was ingericht, door
het toetreden van vele leden, niet meer
aan de toen bestaande eischen kon voldoen
en moest men naar een ruimer gebouw uit
zien, wat men weldra had gevonden in het
perceel Haarlemmerstraat 184, wat toen
nog woonhuis met tuin was. Nadat dit
pand gekocht was, werd besloten van den
tuin een bakkerij te maken. In 1908 besloot
metn meer uitbreiding té geven aan de
Coöperatie door er een afdeeling kruide
nierswaren aan te verbinden. Besloten werd
om in de wagenloods een kruideniers-
afdeeling in te richten. Een 150-tal leden
had reeds toezegging gedaan dat zij ge
bruik wenschten te maken van de afdeeling
kruidenierswaren.
Nadat men ongeveer 6 jaren een klein
bedrijf in kruidenierswaren had uitge
oefend, besloot het tegenwoordig bestuur
de kruidenierszaak te doen verplaatsen
naar de Haarlemmerstraat, waar toen nog
een boekbinderij gevestigd was, terwijl men
intusschen een aanvang maakte met het
ontwérp van een ruimen en net ingerich-
ten winkel. Nauwelijks was men aan den
bouw begonnen, toen de wereldoorlog uit
brak, wat heel wat stagnatie teweeg bracht
door gebrek aan bouwmateriaal. Ook kwam
het bestuur voor nog andere moeilijkheden
te staan. Vanaf het eerste oogenblik der
mobilisatie werden alle loopende contrac
ten verbroken en moest het bestuur op alle
artikelen een belangrijk bedrag meer be
talen, waardoor het meer verlies dan winst
kon boeken. En waar de handel aan han
den en voeten gebonden lag, en de werk
loosheid van dag tot dag toenam, kwam bij
het bestuur de vraag aan de orde wat het
kon doen, om de werklooze leden tegemoet
te komen. Maar ook in deze moest het met
de meeste voorzichtigheid handelen, wilde
het de Coöperatie niet aan een financieelen
ondergang prijs geven. Aldus besloot het
aan de werklooze leden, drie weken brood
te geven in voorschot. Maar het zou ons te
ver voeren, om allo bijzonderheden, welke
zich in die jaren hebben voorgedaan te
memoreeren en moeten we ons bepalen tot
enkele der voornaamste momenten.
Het is algemeen bekend, hoe men in den
treurigen tijd van 19141918, toen alles
duur of niet te krijgen was, heeft moeten
doorworstelen. Leefde mén eerst in een
tijd van overvloed, in die jaren keck men
"elkander wanhopig aan en stelde men zich
de vraag, of een wereldhongersnood de
verdere vernietiging der volkeren als het
eindproces ten gevolge zou hebben.
Geen wonder dat na dezen wereldoorlog,
met langzamen tred gepoogd werd om door
bezuiniging den achterstand in te halen.
Voor de Coöperatie was de tijd aange
broken om met nieuwen moed de zaken
te doen aanpassen aan de tijdsomstandig
heden. Hiervoor had het bestuur in de
eerste plaats noodig de medewerking van
de leden, waarop het dan ook een beroep
deed, om het zooveel mogelijk te steunen
door de warén té betrekken van de
Coöperatie.
Op 26 Februari 1915 werd de nieuwe zaak
welke aan alle eischen voldeed, geopend en
werd een woord van hulde gébracht aan
al degenen die hadden medegewerkt om
het vraagstuk tot een goed einde te
brengen.
Met hart en ziel werd door het thans
nog zittende bestuur gewerkt aan den uit
bouw van de Coöperatie en het ideaal was
om het 20-jarig bestaan te bereiken, het
welk men. zoo de financiën het toelieten,
niet ongemerkt voorbij zou laten gaan. En
wij mogen dan ook zeggen, dat het twin
tigjarig bestaan, werkelijk voor velen een
verrassing is geweest, waaruit duidelijk is
gebleken dat het een noodzakelijk feest
was. Daar werden de banden die door den
oorlog op velerlei wijze waren verbroken
opnieuw verbonden. Vreugdestemmen wer
den weer gehoord, dié wellicht anders ge
smoord waren geworden. "Weken en maan
den na het twintigjarig bestaan, werd het
feest nog besproken ën vele huldebetuigin
gen bewezen het bestuur dat het iets had
gedaan, dat bij velen nog jaren in herin
nering zou blijven.,
En nu was het parool: Op naar het 25-
jarig feest, wat nog wel ver in het verschiet
lag, maar waarop toch veler hoop gevestigd
was, omdat dit jubileumjaar, zoo'n gewich
tige beteekenis voor de Coöperatie zou
hebben.
En als een schip in de branding, dat
ieder oogenblik dreigde op gevaarlijke
klippen te strandeD. kreèg het bestuur hoe
langer hoe meer, het doel wat het voor
oogen gesteld had in het zicht: de
Coöperatie ,,Ons Doel" bestaat 25 jaar en
zij is krachtiger dan ooit!
Moge zij nog vele jaren bestaan ën in
bloei toenemen.
WEST-HILL ZONDAGS
SCHOLEN-CONFERENTIE.
A.9. Zaterdag, 's middags 3.30, wordt in
het gebouw „Staalwijk", Heerenstraat 45.
de voorjaarsconferentie van de West-Hi'li
Zondagsscholen in Nederland gehouden. De
conferentie duurt tot Zondagsavonds. Ze is
vooral belegd ter bespreking van allerlei
moeilijkheden, die in de godsdienstige vor
ming der kinderen als vanzelf zich voor
doen en door toepassing van nieuwe op
voedingsmethoden niet geringer dan vroeger
zijn geworden. De heer Bandel. hier vroeger
in Leiden bij het onderwijs werkzaam, zal
daarom ook spreken over ..De behoefte aan
't concrete bij de godsd. vorming onzer
kinderen beneden de 12 jaar", en me]. Van
Voorst van Beest zal Zondagsavonds een
inleiding houden over: ..De voorbereidings
klas". wat gewoonlijk hier als Zondags
schoolcursus wordt aangeduid. De confe
rentieleden hopen Zondag een paar litur
gische diensten van juniores en seniores der
der Zondagsschoolkinderen bij te wonen,
terwijl daarna onderlinge bespreking onder
leiding van mej. Van Voorst zal plaats heb
ben. De vergaderingen van deze conferentie
zijn voor ieder belangstellende toegankelijk
tegen f 1.00 en de lezing van den heer
Bandel Zaterdagavonds tegen f. 0.50. Men
zie de advertentie.
VERASSCHING Dr. D. STIGTER.
Te Westerveld is gistermiddag onder zeer
groote belangstelling de verassching ge
schied van den heer D. Stigter, arts te Den
Haag en vroeger hier ter stede. Bij deze
plechtigheid werd achtereenvolgens het
woord gevoerd' door een broer van den over
ledene, dr. Van Gangelen als voorzitter van
de afd Den Haag van de Mij. tot bevorde
ring der Geneeskunst, den heer J. Th. Luyt
als vriend en door dr. Navis namens het
Medisch Leesmuseum en Bibliotheek.
De oudste zoon bedankte voor de belang
stelling.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen:
W. F. Bik, Doezastraat 4, Leiden. Drogis
terij en verfwaren. Uittredend Eigenaar:
W. F. Bik, Leiden, dd. 1 Mei 1930. Nieuwe
Eigenaar: G. J. Bik, Leiden. Wijziging han
delsnaam thans: G. J. Bik.
R.-K. Coöp. Bakkerij. Spaar- en Verbruiks
vereeniging ..Eendracht". Korevaarstraat 13,
Leiden. Vestiging Filiaal: Zoeterwoude. Wa
tertje (wordt door hoofdkantoor beheerd).
N. C. van der Zalm en Zonen, Boerenbur-
gerweg 16, Noordwijkerhout. Bloembollenbe-
drijf. Vennooten: C. A. van der Zalm, Noord-
wijkerhout (Huwelijksche Voorwaarden).
COLLEGIUM THEOLOGLCUM
C.S. „CHRYSOSTOMUS".
9
Viering van het 9de lustrum.
Met een druk bezochte receptie in "dë
Waalsche Kerk werd de viering van het
lustrum ingezet. Zeer vele oud-leden en
hoogleeraren, alsmede afgevaardigden van
andere disputen hebben van de gelegen
heid het bestuur te complimenteeren, ge
bruik gemaakt. Onder anderen merkten
wij op prof. Kristensen, prof. Knappert,
prof. De Graaf, prof. Eekhof, dr. De Haas,
ds. Locher, ds. Visser, het faculteitsbestuur
vertegenwoordigd door mej. Modderman en
den heeir De Ru. Verder afgevaardigde*
van het theologische dames-ddspuut c.s.
„Kaap de Goede Hoop", de theologische
disputen „Quisque Suis Viribus", ,,F.F.F."
„A.S.S.", „F.O.R.U.M." en het Remon-
strantsche seminarie.
Om vier uur kwamen de reünisten en dè
leden en de hoogleeraren prof. Knappert,
prof. Eekhof en prof. de Zwaan in de kerk
bijeen tot het houden van een feestver-
gadering. Nadat de heer G. F. D. Locher
de Sonate IV van Mendelssohn in A gr.
terts op 't orgel had ten gehoorë gebracht,-
opende de heer W. J. Klaar als praeses d-a
vergadering. Allereerst heette spreker dé
leden, reünisten en hoogleeraren welkom.
Een lustrum, aldus spr., moet in zekeren
zin opgevat worden als een Oudejaars
avond, immers ongemerkt laat men allés
wat in de afgcloopen periode is geschied,
in gedachten de revue passeèren om teni
slotte te eindigen met een heil wen sch voor
het komende tijdperk.
Teneinde den reünisten gelegenheid te
geven kennis te maken mét den huidigen
stand van zaken in het dispuut, droeg d9
bijeenkomst het karakter van een gewone
jaarvergadering. Als eerste spreker betrad
dan de voorzitter zelf de preekstoel en wel
om Psalm 103 uit de Leidsche vertaling
voor te lezen. Gelijk bij disputen de ge
woonte is, werd öp deze declamatie door
'eenige aanwezigen hetzij op verzoek, hetzij
eigener beweging critiek uitgeoefend. Ver
volgens hield de héér H. Faber een im
provisatie, getiteld „Over de pTaats van
de Theologie in het geestesleven van den
tegenwoordigen tijd".
Hierna reciteerde de heer Paap een ge
dicht van den bekenden Vlaming Albrecht
Hodënbach.
Hierna vertrok het gezelschap naar
Noordwijk aan Zee, waar in het Oranje
hotel het dinér plaats vond, waaraan velé
reünisten en verschillende hoogleeraren
mede aanzaten. De feestredenaa/r, ds. Do
Haas ontketende Olympische vröolijkheid.
Na een korte strandwandeling zette men
zich tot het luisteren naar het welverzorgde
muziekprogramma, uitgevoerd door de hee
ren Drossaart, Lulofs, Boeke en Van Leeu
wen. Dr. Boissevain hield op de bekende
wiize een luid toegejuichte causerie.
De Chrysostomus-revue, opgeluisterd door
Goq en Pagog met de detective, vormde
bet slot, van dit zoözeer geslaagde lustrum.
HERDENKING
Mr. P. T. TROELSTRA
Naar wij vernemen, zal de plaatselijke
afdeeling der S. D. A. P. het verscheiden
van den vroegeren leider dier Partij in een
wijdingssamenkomst herdenken.
Deze bijeenkomst zal worden gehouden op
Donderdagavond 8 uur in het Volksgebouw,
Heerengracht, en is alleen toegankelijk voor
leden der S. D. A. P.
De afd. voorzitter, mx. D. A. v. Eek, zal
een toepasselijk woord spreken.
Het laat zich aanzien, dat ook uit Leiden
vele vereerders van den gestorvene aan de
begrafenis-plechtigheid op Vrijdag a.s. in
Den Haag zul'len deelnemen.
N EiDERL AN D S CHE
NIJVERHEID DER BLINDEN.
Er wordt aan de huizen geld gevraagd
voor bovengenoemde instelling, waarvan
vertegenwoordiger of leider is H. van
Zwieten te Amsterdam.
De Secretaris van den Armenraad geeft
den raad aan personen, die hieraan willen
geven, inlichtingen te vragen aan het bur.
van den Armenraad1, Lammermarkt 67. tel.
1052.
LUSTRUMVIERING L.S.C.
Gisteravond ia uit de bewoners van het
woningcomplex „De Eensgezindheid" en
omgeving, een commissie opgericht om te
geraken tot versiering van dde wijk ter ge
legenheid van de a.s. lustrumfeesten.
Bereids is van de Lustrum-commissie be
richt ontvangen, dat op een avond in de
feestweek door een muziekkorps in die wijk
een concert zal worden gegeven.
Het bestuur is samengesteld als volgt:
F. Simons, voorzitter; P. M. Pielanen, secre
taris, van Speykstraat 1; W. G-. v. Katwijk,
penningmeester; A. L. Serlie en I Leemans,
bestuursleden. i
BINNENLAND.
Voortgezette behandeling der Gemeente,
wei la de Tweede Kamer. (Uit het Parle
ment, 3de Blad).
Bij mr. Troelsta's overlijden; bijzonder
heden omtrent de rcmwplechtighald, welke
Vrijdag wordt gehonden (Binnenland, 4de
Blad).
De bepalingen van het Radio-reglement
omtrent do regeling van den omroep. (/Bin
nenland, 4de Blad).
Het veevervoer naar Friesland wegen*
mond- en klauwzeer verboden. (Land- en
Tniribouw, 3de Blad).
BUITENLAND. 1
Het overlijden van dr. Fridtjof Hansen.
(Wetenschappen, Sde Blad).
Rondom den Volkenbondaraad.
lste Blad).
De mijnwet in het Engelsch Hoogerhnfs*
(Buiten!, late Blad).
„SCHOONHEID IN OPVOEDING
EN ONDERWIJS/'
Lezing van mevrouw Irish Stephenson.
Voor de afdeeling Leiden der Ned. Ye15,
„Schoonheid in Opvoeding en Onderwijs'*
hield mevrouw Irish StephensonHagen
gisteravond een voordracht met lichtbeelden
over het „Zien van Egyptische Kunst"
Na een korte inleiding over het verschil
tusschen kunst, historie en kunstaesthetiek
en eene definitie wat het zien van kunst
inhoudt, stelde spreekster de vraag: Aan
welke factoren het is toe te schrijven, daf
de Egyptische kunst zoo lang miskend is
geweest. Deze factoren zijn samen te vat-<
ten in twee vragen, nl. waartoe deze eigen
aardige, van ons afwijkende voorstelling
van de dingen? en ten tweede „Wat is de
ondergrond van de ontroering, die den kun
stenaar bij het scheppen bewogen heeft?"
De kunstenaar opgenomen in het collectief
levensverband, weerspiegelt, zonder zich
ervan bewust te zijn, in zijn werk de gees-«
tesstroomingen van zijn tijd; deze bepaalde
geestessfeer kunnen wij uit zijn werk af
lezen. Zoo reflecteert zich in de Egyptische
kunst de kosmiscÏÏ-georiënteerde levensbe
schouwing van een voor Christelijke cul
tuur. Deze levensbeschouwing aanvaardt
de allesomvattende eenheid in het wereld>-
leven en kent geen onderscheid tusschen;
het leven van den mensch en dat van de
aarde. Zoo heeft de Egyptenaar zijn levens
lot verbonden gevoeld met de wetten van'
het heelal en zijne godsdienstige inzichten
ontleend aan wat hij in de natuur waarnam
En deze natuurwetten leerden hem een
telkens herleven van hetgeen dood scheen:
het uitgedoofde zonlicht des avond9, het
afgestorven plantenleven in den winter. En
in dit wondere mysterie van herleven heeft
de Egyptenaar ook den mensch begrepen,
den mensch. dien hij ten nauwste verbon
den voelde met de natuur en hare godde
lijke krachten. Deze vaste overtuiging in
de uiteindelijke overwinning van het leven
over den dood spreekt uit den rust van
hem monumentale beelden, den klaren blik
en het ver weg staren oveT Tet tijdelijk©
heen.
De voor ons eigenaardige vormen van
hun reliefs zijn, gezien vanuit Egyptisch
artistiek inzicht volkomen logisch, want de
Egyptenaar is gericht geweest op een weer
gave van het Egyptisch beeld, zooals hef
in zijn voorstelling leefde en niet van het
momenteele beeld zooals het zich toevallig
aan hem voordeed Zoo heeft hij door zijn
verlangen naar complete samenstelling van
het beeld te projecteeren zijne figuren half
en profiel en half en face geplaatst.
De twee dimensioneel e verhoudingen van
zijn reliefs houden verband met zijn streven
om niet door diepe licht- en schaduwwer
king de rigourenuse regelmaat van het ge
bouwencomplex te schaden. Na een uiteen
zetting hoe. door de vormen te stileeren.
de Egyptenaar in de rpliofü feiten heeft
vastgelegd die tot in lengte van dagen
gememoreerd moeten blijven heeft spreek
ster door vergelijking met kunstwerken uit
verschillende perioden de essentieele qualL
teiten van de Egyptische kunst nader toe-
gelicht
