71!le Jaargang VRIJDAG 9 MEI 1930 No. 21517 STADSNIEUWS. BINNENLAND. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIE 30 Cts. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen tiaar agentschappen Tan ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend tij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30 Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post f. 2.35 portokoeten. ƒ0.18 „0.18 Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. Dr. T. H. OORT BENOEMD TOT LECTOR. Dr. J. H. Oort. Benoemd is tot lector aan de faculteit dor wis- en natuurkunde aan de Rijks Universi teit alhier om onderwijs te geven in de sterrekunde dr. J. H. Oort, conservator aan die Universiteit. J. H. Oort is geboren 28 April 1900 te Franeker. Op drie-jarigen leeftijd vertrok hij met zijn familie naar Leiden, waar hij ook de H B. S. heeft bezocht. In het jaar 1917 werd hij ingeschreven als student in de wis- en natuurkunde aan de universiteit van Groningen, waar hij zich vooral onder lei ding van den beroemden sterrekundige prof. Kapleyn aan de sterrekunde wijdde. Zijn doctoraal examen in de wis- en natuurkunde deed hij in 1921 In den herfst van dat jaar werd hij te Groningen aangesteld als assistent van prof. Van Rhijn, die in ge noemd jaar prof. Kapteyn als hoogleeranr was opgevolgd. In den herfst van 1922 werd de heer Oort aangesteld als assistent van de Yaye sterrenwacht in Amerika Hij bleef met onderbreking van een reis naar Holland 2 jaar in Amerika. In 1923 maakle dr. Oort een reis Daar de voornaamste slerrewachten in Amerika, o.a. naar de Mount Willson. de Lake en Harvard Obser- vatorv. In den zomer van 1924 werd hij be noemd tot conservator aan de sterrewaeht te Leiden Den lsten Mei 1926 promoveerde bij aan de universiteit te Gronimzen tot doc tor in de wis- en natuurkunde op een proefschrift getiteld ,.The stars of high velocity" Op 17 November van hetzelfde jaar werd hij toegelaten als privaat-docent aan de Leidsche universiteit Hij aanvaard de deze functie met het geven van een open bare les over niet-lichtgevende materie in bet sterrenstelsel. Tijdens zijn verblijf in Amerika werd dr Oort tezamen met dr. J. Schilt van de Leidsche sterrewaeht be kroond met den Bachiene-prijs voor de be antwoording van een prijsvraag door de Bachiene-stichting, op slerrekundig gebied uitgeschreven Van zijn hand versehenc-r verder (al van bijdragen in het ..Bulletin of Jbe astronomical institutes of the Nether lands", terwijl hij ook eenige bijdragen ■everde voor in Amerika uitgegeven weten schappelijke publicaties. Men zal zich herinneren, dat nog niet lang geleden dr. Oort heeft gemeend te moe ien bedanken voor een hem aangebeden Professoraat aan de Harvard-University te Cambridge (Am.). Hierna bracht de vertegenwoordiger van den Ring in den Centralen Ring verslag uit van de gehouden Centrale Ringvergadering te Utrecht. Belangrijke zaken in verband met de financiering van den Land- en Tuin bouw waren daar besproken alsmede de financieele toestand der Centrale Raiffei- senbamk. Geconstateerd kon worden dat deze orga nisatie op gezonde basis staat en dank zij hare soliditeit en betrouwbaarheid zich in flinke toeneming van den omzet mag ver heugen. Den afgevaardigde wordt dank ge bracht i «or hel uitgebracht verslag. DaarnM kwam in behandeling de agenda der Jaaf-'ergadering van de Centrale Raif- feisenbsak, welke op 22 Mei a.s. te Utrecht zal worden gehouden Uit de Balans en Winst- en Verliesreke ning blijkt dat de Banken steeds in bloei toenemen Door dp Rekeninghouders was per 31 December gestort een bedrag van ruim 99 millioen gulden, terwijl was opge nomen ruim 34 millioen gulden. Aange sloten zijn 725 Boerenleenbanken, die uit- y gegeven hadden ongeveer driehonderd dui zend spaarbankboekjes waarop geplaatst was een bedrag van bijna driehonderd mil lioen gulden. Na ruime afschrijvingen kon als netto winst een bedrag van 629.590. f4 gulden op reserve worden geschreven waar door de Reserve der Centrale Bank tot onge veer vier en een half millioen steeg Een voorstel om te komen tot eon andere regeling van dispensaties werd algemeen toegejuicht vooral nadat hierover door den heer Hendriks nader motiveering en inlich tingen waren gegeven. Als vertegenwoordiger van den Ring in den Centralen Ring word. opnieuw gekozen de heer Tj Kuvpers alhier en als plaats vervanger de heer T Kralt te Rijnsburg Nadat bij de rondvraag nog eenige zaken van huishoudelüken aard waren besproken, werd de good geslaagde vergaderina door den voorzitter met dank voor de opkomst gesloten. handelsregister kamer van koophandel. Opheffing: A. J van der Stok, Breestraat 149, Lei den, vervaardiging van photographieën. Wijzigingen: De Leidsche Katoenmaatschappij v.h de Heyder en Co., Heerengracht 81, Leiden. Overleden procuratiehouder: F. T. Blóte, Leiden Leidsche Schelpkalkbranderij ..Trio". Zoe- terwoudscheweg 25, Leiden. De statuten zijn gewijzigd Wijziging handelsnaam thans: N.V. Leidsche Schelpkalkbranderij „Trio" C. L. van Dam. Oude Singel 224. Leiden., makelaar in huizen en timmerbedrijf Nieuwe gevolmachtigde: P. J. van Dam. Leiden. D Cossee. Lange Mare 70. Leiden. Piano en Orgelhandel. Bijvoeging uitgeoefend be drijf tevens meubelhandel Machinefabriek A. Klootwijk. Utrechtsche Jaagpad 44. Leiden Deze zaak is omgezet m een Burgerlijke Maatschap onder den naam: A. Klootwijk ?n Zoon Eigenaar: A. Kloot wijk. Leiden en L. Klootwijk. Leiden. N. Binnendijk. Moleneind 15, Rijnsburg Expeditie cn bodedienst LeidenRijnsburg V V. Bovengenoemde handelszaak is m.-t ingang van 1 Mei 1930 omgezet in een ven nootschap onder firma onder den naam: N Binnendijk en Zonen Vennooten: N. Bin nendijk. H. Binnendijk, D. Binnendijk, ie Rijnsburg. ring van boerenleen banken. Gistermiddag hield de Ring van Boeren- eenbanken, welke aangesloten zijn bij de Uoperalieve Centrale Raiffeisenbank te Mrecht, hare voorjaarsvergadering in „den burcht". Vertegenwoordigd waren 18 Ban- 'erJ, terwijl als vertegenwoordiger der Cen- \va ^ank inspecteur Hendriks aanwezig Be heer Th Jonkheer opende als voor zitter met een welkomstwoord deze verga ring., waarna de notulen werden gelezen °n ongewijzigd vastgesteld. Hierna deed de oenningmeester verslag van de financiën van den Ring Met dank voor de accurate 7'jze waarop hij een en ander heeft ge- ^lounistreerd. wordt de rekening goedge- eunl Als bestuurslid van den Ring was an de beurt van aftreden de heer J. H. Hiseman te Warmond, die, met op één na a|gemeene stemmen werd herkozen. gouden bruiloft. Het pittoreske Jacob van Brouckhoven- hofje aan de Pa.f. en gracht prijkt in feest tooi. De groote pomp in het midden van het hofje is versierd met rood-wit-biauwe' doeken en vlaggetjes en een kartonnen bord, waarop met goudpapieren letters te lezen staat: Hulde aan bet, Gouden bruidspaar, verklaart d'rect'de reden der feestvreug de. Het is hot echtpaar D. Smit—Brauck- man, dat op 19 Mei zijn gouden huwelijks feest hoopt te herdenken. Woensdag zgn de bruidsdagen voor de krasse oudjes, dic- respectic-velijk 74 en 76 zomers tellen, in gegaan en zoowel hun vgf kinderen als de mede-hofjebewoners hebben hun best ge daan de feeststemming zoo hoog mogelijk op te voeren. De bruidegom, die meer dan een halve eeuw lang als hoofd van de steendrukkerij bjj de firrr.a Trap werkzaam was, loonde ons met een stralend gezicht een kaartje, waarop stond: „Regenten van het hofje van Jacob van Brouckhove", dat op den on dertrouwdag was thuis bezorgd, tegelijk mot een heerlpe t'aart en een geldelijke gift. (De regenten van dit hofje zijn Burge meester en Wethouders onzer gemeente). vb ouren Kwamen mei een scnitterende fruitmand voor den dag en zoo werd deze herdenking van hun gouden huwelijksfeest tot een heuglijk gebeuren, waaraan de krasse oudjes, naar wjj hopen, nog tal van jaren in bljjde herinnering zullen terug denken. de scheiding der zeldzame aarden. Voordracht van Prof. Urbain. In de achterzaal van het Anorganisch Chemisch Laboratorium alhier heeft prof. G. Urbain van de Sorbonne te Parijs gister avond een voordracht gehouden over De scheiding der zeldzame aarden. Sprak prof. Urbain te Groningen over den physischen kant van het probleem der zeld zame aarden, thans wilde hij voornamelijk de scheikundige kant van het vraagstuk behandelen. Men weet dat het getal der elementen der zeldzame aarden het zesde gedeelte i9 van het totale aantal der chemische elementen. In het algemeen onderscheiden de chemi- schen der zeldzame aarden zich in chemisch opzicht scherp van andere elementen. De geheele groep van zestien elementen der zeldzame aarden vertonnen onder elkaar dezelfde aliremeene karaktertrekken en ver schillen slechts in nuances De krachts inspanning van tal ri jke onderzoekers, ge durende meer dan een eeuw is noodig ge weest om de analyse van deze groep der elementen, die ^enig is door zijn comph- calus. te voltooien Op het tijdstin dat spr. is begonnen met zijn werk in 1896 was de quaestie van de zeldzame aarden een spectroscopisch probleem geworden De spectroscopische methodes waren reeds tal rijk en de techniek van de verschillende auteurs zeer verschillend De absorptie snectra. de vonk-spectra de boog-spectra, de snectra van de kathodische phosphores cence werden in deze methodes gebruikt De eerste van deze melhodes werd veel. de tweede minder en de derde alleen gebruikt door ziin ontdekker William Crookes Naar aanleiding bieTvan har de groote Eneelsohe chemicus zijn theorie over de metn-elemen- tcn uitgesproken, volgens welke een ele ment dat door zijn vonken-spectrum ge karakteriseerd was atomen van verschil lende atoom-gewichten kon bevatten, die zieh bemerkbaar maakten door kathodische nhosnhorescentie-snec.tra, karakteristiek voor die atomen Deze theorie, tegenwoordig ver laten. was eigenlijk gebaseerd op de heden- da agsrhe theorie <W isotopen en geeft er ook op het oogenhlik een zekere belang stelling aan Zij heeft in de geschiedenis van de zeldzame aarden een belangrijke rol gespeeld. Op de vroegere tijdstippen werden de spectraal-variaties toegekend aan een elementaire complixiteit Men was nog niet zoover, dat men genegen was in iederen spectraal-band een vertegenwoordiger van een element van de groep der zeldzame aar. den te zien De oude zienswijze werd waar schijnlijk bevestigd, zoodat de chemische producten verkregen door onvoldoende fractioneoring zeer onzuiver waren en on deze manier werd de inter pretatie der verschijnselen eveneens zeer onzeker Het probleem, dat derhalve bij den aanvang van de onderzoekingen van zeld- zamp aarden gesteld mnet worden om te weten te komen of de zeldzame aarden evenals alle elementen een zeer gedefinieerd 9peetrum geven, de atoomgewichten con stant waren, of wel. of deze groep van zeld zame aarde ten opzichte van de elementen stonden, zooiets als de astronomische ne vels ten opzichte van de sterren Spr slaagde er in met het fractioneeren zoover door te gaan tot de od een volgende frac ties nauwkeurig hetzelfde karakter bezaten. Hii heeft» nn deze wijze de elementen kun nen identifieeren en ze met voldoende nauwkeurigheid kunnen definieeren Ten slotte wijdde spr, uitvoerig uit over de methodes waarop dit is gebeurd. nog geen vliegveld bij delft. Dr. T S. van der Bij. tijdelijk leeraar aan het Gymnasium alhier komt als num mer één voor op een voordracht ter benoe ming van een tijdelijk leeraar in de aard rijkskunde en geschiedenis aan de H B S. en met 5-jarigep cursus te Den Haag. Op Dinsdag 13 Mei zal mevrouw Irish StephensonHagen, uitgenoodigd door de afd Leiden der Ned. Ver. Schoonheid in Opvoeding en Onderwijs, een lezing houden over het zien van Egyptische Kunst. Dit zal een zeer belangwekkende voordracht zijn waar men. behalve het inzicht in het wezen der Egyptische kunst, bij dit volk ciet te scheiden van den godsdienst, ook hot verheven geestelijke peil dier oude kunst werken zal leeren waardeeren door verge lijking met beeldhouwwerk uit andere tijd perken De opvoeding in zake beeldende kunsten •aat bij velen nog te wenschen over en dat in deze stad waar efhnographische en oud heidkundige musea zulkp «chatten herber gen Mogen zij. die Dinsdagavond de lezing bijwonen ten zeerstp geboeid worden en opgewekt tot het in natura aanschouwen van de pdele kunstuitingen van een merk waardig volk, dat veertig eeuwen vóór ons door zijn hooge beschaving de wereld be- heer9chte. De onderhandelingen afgebroken. Wij lezen in het „Haagsche Volk": Enkele jaren reeds worden onderhande lingen gevoerd met de gemeenten Rotterdam en Den Haag over de inrichting van een ge meenschappelijk vliegveld, dat in de omge ving van Delft zou moeten komen De Rotterdamsche vlieghaven, waaraan de gemeente bijna twee millioen ten koste hoeft gelegd, zou, als het nieuwe aerodrome gereed was, verdwijnen. Aanvankelijk wilde de Rotterdamsche gemeenteraad alleen on- derhandelen. als Den Haag volledig ver goedde, wat Rotterdam voor Waalhaven heeft uitgegeven. Later werd een vast be drag van overname, n.l. f 1 900.000 ge noemd. Op een conferentie bij de K.L.M., enkele weken geleden, deelde de directeur H. Plesman mede, dat de onderhandelingen in een vergevorderd stadium verkeerden en sprak hij de hoop uit, dat er spoedig een be slissing zou kunnen worden genomen Wij vernemen thans, dat die beslissing is gevallen, maar niet in de richting, die ve len verwachtten. De commissie voor de fi nanciën uit den Haagschen raad heeft na melijk bezwaar gemaakt tegen de hooge be dragen, die de samenwerking zal vergen behalve het bedrag dat Rotterdam als ver goeding voor gemaakte kosten vraagt, zal Den Haag ook een vrij groote som moeten fourneeren als bijdrage in de kosten van aanleg en inrichting van het nieuwe vlieg veld Daartegen is bezwaar gemaakt en het gevolg er van is, dat de besprekingen zijn afgebroken Wat het gevolg zal zijn van deze kink in den kabel, staat nog njet vast. Maar vrijwel zeker kan worden aangenomen, dat een gemeenschappelijk vliegveld van de baan is. Wij vernemen zelfs, dat bij Gemeente werken van Rotterdam óp het oogenblik plannen worden beraamd, om zoo spoedig mogelijk groote verbeteringen op Waalhaven aan te brengen, waaronder dan de bouw van een nieuw station moet worden gere kend. Van andere zijde deelt men ons mede, dat opnieuw pogingen zullen worden aangewend om nieuwe besprekingen met Den Haag aan te knoopen. het paleis te amsterdam. Onderzoek naar het eigendomsrecht. Uit betrouwbare bron verneemt „Het Volk" dat de commissie, welke destijds is ingesteld door B. en W. te Amsterdam, om trent het eigendomsrecht op het paleis op den Dain, dezer dagen met een rapport is gereed gekomen. De conclusie van dit rap port zou zijn, dat het paleis onbetwistbaar eigendom van de gemeente is. Wij vernemen voor Is, zegt het blad, dat het in de bedoeling van eenige wethouders ligt, den Raad een voorstel te doen het pa leis het Rijk te koop aan te bieden, met het daardoor verkregen kapitaal een nieuw raadhuis te bouwen op het Frederikplein (voormalig Paleis voor Volkvlijlterrein). krankzinnig geworden. Op den 2den September 1927 heeft zekere H. 'P. R., die betrapt werd bij een inbraak, te Den Haag een aanslag gepleegd op den inspecteui van politie Paul. De dader werd veroordeeld tot 15 jaar gevangenisstraf, nadat afwijzend beschikt was op een ver zoek van den verdediger om een onderzoes in te stellen naar de geestvermogens van den dader. Thans vernemen vvi], dat R. in de gevan genis krankzinnig is geworden. Hij is naar een gesticht te Eindhoven overgebracht. openstelling van tollen. Vragen van den heer Braat. De heer Braat heeft aan den Minister van Waterstaat de volgende vragen gericht Is het den Minister bekend, dat in den laatsten tijd veel moeilijkheden ontstaan door het drukke wegverkeer, in verband met rle tollen op de wegen? Is de Minister bereid, de Kamer mede te deelen, welke maatregelen genomen worden om de tollen op de wegen op te heffen en welke tollen daarvoor, met behulp van Rijkssteun, in de naaste toekomst in aan merking komen? binnenland. De Tweede Kamer heeft een amendement aangenomen, waarbij de benoembaarheid van de vrouw tot burgemeester mogelijk is geworden. (Uit het Parlement. 4e Blad). De onderhandelingen inzake den aanleg van een vliegveld te Delft zijn afgebroken. (Binnenland, le Blad). Het Nederl. Paviljoen op de Antwerpsche tentoonstelling. (3e Blad). De moord te Grootepast; IJje Wykstra voor het Gerechtshof te Leeuwarden. (4e en le Blad). De ordeverstcriro in den gemeenteraad van Bodegraven. (Rechtzaken, 4e Blad). buitenland. 125 jaar geleden overleed Friedrich von Schiller. (3e Blad) De mislukking der EngelschEgyptische besprekingen. (Buitenl. en Tel. le Blad. Vlootdebat in het Enc.elsche Hoogerhnis. (Buitenl. le Blad). Nieuwe botrinnen in Britsch-Indië. (Bui tenland en Tel .le Blad). De interpellatie inzake de zaak de Leenw in de Belgische Kamer. (Buitenl. le Blad). Een krankzinnige heeft blijkbaar een aan- slaa op president von Hindenburg willen plegen. (Tel. le Blad). betere treinverbinding nederland-brussel. Amsterdam wordt 49 minuten vlugger bereikt. Op aandringen van de Ned. K. van K. te Brussel heeft de directie der Ned. Spoor wegen een belangrijke verbetering aange bracht in de treinverbinding tusschen Brussel en Nederland. De sneltrein, die thans om 7 uur van Brussel-Zuid vertrekt, le Anlwerpen-Centraal aankomt om 7.50 en vandaar vertrekt om 8.05. ondervindt eerst te Esschen en later voor het douane-onder zoek te Roosendaal belangrijke vertraging en doet over het traject BrusselAmster dam 5 uur en 29 minuten. Met ingang van 15 dezer wordt vol gens de „Telegraaf" die verbinding aan merkelijk verbeterd en zal de trein als volgt loopen: vertrek Brussel 6.51, vertrek Ant- werpen-Oost 7.43. aankomst Roosendaal 9.09, in Dordrecht wordt niet gestopt, aankomst Rotterdam D.P. 10 06. Den Haag ILS.M 10.35. Amsterdam C.S 11.30. liet oponthoud te Esschen is slechts 7 minuten. Amsterdam wordt 49 minuten vlugger be reikt. In verband met de verbinding te Roosendaal naar de richting Vlissingen cn BnSda moet het douane-onderzoek te Roo sendaal blijven geschieden. verspreide berichten. De bekende oud gezagvoerder van de Rotterdamsche Lloyd, de heer E W. Sike meier is op bijna 89-jai igen leeftijd, gisteren te Den Haag overleden. UIT NED. OOST-INDIE. de theepritzen en de druk op de bevolking. BATAVIA, 8 Mei. (Aneta). De Gouverneur van West-Java richtte een circulaire aan de directies der thee-ondernemingen in de provincie West-Java, waarin wenl meege deeld, dat door den landbouw-voorlichtings- dienst eten uiteenzetting wordt gegeven aan _de bevolking van de huidige lage prij zen van theeblad. Men is hiertoe overge gaan om te voorkomen dat door de bevol king de oorzaak der lage pilzen wordt toegeschreven aan doelbewuste actie van de zride der ondernemers tot drukking der prijzen. Aan den anderen kant verzocht de Gouverneur de directies er toe te willen medewerken den opkoopprijs van bewol- kingsthee niet nog meer te drukken dan strikt noodzakelijk. aardbeving. BATAVIA. 8 Mei AnetaV Het Vink Mag netisch en Metereologisoh Observatorium te Weltevreden registreerde Woensdagmorgen om 5 uur 17 gedurende nrm 1 uur 'n zware nardbevirg uit hel W op 8000 K M. af stand. Waarschijnlijk' was dit dezelfde heving die door De Bildt werd geregistreerd en waarvan het epie-centrum was gelegen in Trans-Kaukarie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1