GOEDE VRIJDAG.
718te Jaargang
DONDERDAG 17 APRIL 1930
No. 21500
-><-i
OFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
COLLECTIE PAASCHVEE.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
ii'
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regel toot advertentiën uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:]
Voor Leiden per 3 maanden 2.36, per week0 18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f. 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD.
Morgen, Goeden Vrijdag, zal ons
Blad NIET verschijnen en zijn onze
Bureaux gesloten.
DE DIRECTIE.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat door hen
yergunning is verleend aan:
a. W. A. van der Kwast en rechtver
krijgenden tot het oprichten van een wasch-
en strijkinrichting in het perceel Nachte
gaallaan IJJo. 1, Sectie P. No. 1030;
b. I. de Feij en rechtverkrijgenden tot het
oprichten van een banketbakkerij in het
perceel Oostdwarsgracht No. 19 Sectie B.
■No. 2884.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 17 April 1930.
ENGELSCHE DOMINION
TEACHERS.
Jaarlijksch bezoek aan Leiden.
Vandaag ihebben een zestigtal onder
wijzers en onderwijzeressen uit de Britsche
Dominions hun jaarlijksch bezoek aan onze
gemeente gebracht.
Het gezelschap gebruikte het ontbijt in
calé-re9taurant „In den Vergulden Turk",
waar zij werden afgehaald door hun aast-
heeren w.o. jhr. de Gijselaar.
Onder diens leiding werden bezoeken ge
bracht aan „Den Burcht", de Hoöglandsohe
Kerk en de Lakenhal, waar zij werden toe
gesproken door den burgemeester, mr. A.
van de Sande Bakhuyzen. Nadat in „de
Turk" wederom de lunch was gebruikt werd
den gasten door de gemeente een autotocht
aangeboden, waarbij in het bijzonder de
Singels, het Kooipark en Oegslgeest werden
bezichtigd. Tegen halfvier werd afgestapt
aan de Pieterskerk, waar vanzelfsprekend de
aandacht der buitenlanders werd gevestigd
op het Jan Pesijns-hofje en den steen ter
herdenking aan John Robinson. Tegen 4 uur
verzamelden zich allen in de Senaats
kamer der Universiteit, waar de rector-mag-
nificus, prof. dr. N. van Wijk een korte be
groetingrede hield. Nadat door V. V. V. in
het klein-auditorium een thé was aange
boden, vertrokken de dames en heeren per
.trein naar Amsterdam.
MINISTRERIEEL BEZOEK
AAN LEIDEN.
De minister van Onderwijs, Kunsten en
(Wetenschappen, mr. J. Terpstra, heeft gis
termiddag v.ergezeld van de heeren A. J.
L. van Beeck Calkoen en G. Tippel, een
bezoek gébracht aan het laboratorium voor
gezondheidsleer, bacteriologie etc., van
prof. dr. R. P. van Calcar, in het Boer-
haave-kwartieT. Vervolgens bracht hij een
bezoek aan het Rijksmuseum van Natuur
lijke Historie, waar prof. dr. E. D. van
Oort hem rondgeleidde. Mr. Terpstra nam
met veel belangstelling van de inrichting
van het museum kennis. Het bezoek droeg
geen officieel karakter. Mr. P. J. Idenburg,
secretaris van "het college van curatoren
van de Universiteit vergezelde hem tijdens
zijn bezoeken.
HULDIGING DUBBELMANNEN-
KWARTET „INTER NOS".
Gisteravond had in de goedgevulde Graan-
beurs de receptie plaats van bovengenoemde
kwartet ter gelegenheid van het eerste
lustrum. Op de bestuurstafel prijkte een
groot aantal bloemstukken geschonken door
bevriende vereenigingen, alsmede een stapel
schriftelijke gelukwen9chen
Als spreker betrad het podium de voorzit
ter van de Vereenigde Zangers en van den
Bond van Leidsohe Zangvereenigingen, die
het kwartet feliciteerde met dit jubileum en
namens deze vereenigingen een herinne-
ringskruis aanbood.
Twee oud-leden boden eveneens een her-
ïnneringsmedaille aan, waaronder vele ver
tegenwoordigers, vereenigingen en kwartet
ten hun gelukwenschen overbrachten.
Over het geheel genomen was het een
schitterend geslaagde avonrl, die goed deed
uitkomen welke plaats het l^'artet inneemt
in de Leidsche Zangerswereïd.
PLAATSELIJKE
SCHOOLCOMMISSIE
Jaarverslag over 1029.
Aan bovengenoemd verslag is het vol
gende ontleend:
De omvang van ons werk gedurende het
afgeloopen jaar had althans voor zooverre
het onze adviseerende taak betrof, een lus
teloos voorkomen.
Door de heeren Maas en Har ting werd
een onderzoek ingesteld naar den toestand
van het schoolgebouw der opleidingsschool
voor U. L. O. aan den Maresingel. Het uit
voerige schriftelijke rapport kwam tot de na
volgende conclusie:
,yDe school A en B opleiding voor U.L.O.
aan den Maresingel voldoet niet aan rede
lijke eischen van hygiëne. Ook uit een
sociaal oogpunt vertoont zij talrijke ge
breken, die voorziening behoeven. De be
staande toestanden kunnen nadeeligen in
vloed hebben op de gezondheid van de
schoolgaande krinderen, terwijl zij depri-
meerend werken op het onderwijzend per
soneel."
Met de voornaamste in het rapport gesig
naleerde gebreken werden B. en W. door
het bestuur schriftelijk in kennis gesteld.
Inmiddels kwam tijdens de beraadslagingen
in de Commissie over dit onderwerp wel
Een collectie Paaschvee van den. heer J. C. Hoogeveen, te Wassenaar. De hoogste
kroningen werden, gewonnen op de Paaschveetentoonstellingen te Amsterdam, Rot
terdam en Zaandam door deze prachtbeesten, afkomstig uit den veestal van den heel
H. Rijnsburgw te Leiderdoip.
vast te staan, dat het betrokken schoolge
bouw een voorwerp van aanhoudende zorg
is voor de betrokken overheden.
Het onderzoek, gedaan door de heeren J.
P. Mulder en Harling, Maas en Brouwer, A.
B. Mulder en Timmerman, was wel het
meest vérstrekkend. Het betrof niet meer of
minder dan de werking van het z.g.n. twee-
klassenstelsel.
Zooals bekend is werd conform het voor
stel van B. en W., doch in afwijking van
het gevoelen van '-enze Commissie, ten
vorige jare door den raad dezer Commissie
een reorganisatie van het openbaar lager
onderwijs tot stand gebracht in dier voege,
dat, onverschillig aan welk© school, twee
of meer klassen te zamen kunnen worden
gevoegd, mits het totaal aantal leerlingen
slechts blijft beneden de 42. Ingevolge dit
besluit werden in den cursus 19281929
dubbelklassen gevormd aan de scholen Dui
venbodestraat A en B. Vrouwenkerksteeg B
en Maresingel B en wel respectievelijk de
klassen 2 en 3, en 4 en 5; de klassen 3 en
4, de klassen 3 en 4; en de klassen 2 en 3.
Met ingang van den cursu9 19291930 zijn
de klassen combinaties aan de scholen Ma
resingel B en Duivenbodestraat B opge
heven, terwijl aan de school Vrouwenkerk-
steeg B werden gecombineerd de klassen 4
en 5: eveneens aan de school Duivenbode
straat A.
Unaniem werd de weTking van het meer-
klassenstelsel niet gunstig beoordeeld. Vrij
algemeen was men van oordeel, dat het
resultaat (en daar komt het in laatste in
stantie toch op aan) bij het één klassenstel-
sel beter was dan bij het twee klassen-
stelsel..
Welke zijn de oorzaken van dit achter
blijven in resultaten?
Wij zouden deze willen onderscheiden in
technische, paedagogische en stelselmatige
of liever stelsellooze.
Onder de technische moeilijkheden neemt
wel de eerste plaats in die van het leerplan
(omvang der leerstof, aantal uren uitgetrok
ken voor ieder vak, leermiddelen enz.) Dit
is geheel ingesteld op het 1 klassenstelsel en
het behoeft wel geen betoog, dat aanpas
sing daarvan aan het 2 klassenstelsel met
groote moeilijkheden gepaard gaat Ook de
samenstelling van den rooster biedt moei
lijkheden daar de verschillende scholen
dienaangaande geen ervaring hebben.
Ernstiger zijn de paedagogische moeilijk
heden. Afleiding van den kant der leerlin
gen, te weinig tijd aan de zijde van het
onderwijzend personeel om zich individueel
met de leerlingen te kunnen bemoeien, doen
zich in dit opricht wel het scherpst gevoe
len. Dat hiertegenover weer een grootere
zelfwerkzaamheid der leerlingen zou worden
verkregen, is in de praktijk slechts bij uit
zondering geconstateerd. Deze zelfwerk
zaamheid schijnt de Leidsche jeugd niet bij
voorkeur aan te wenden to.v. de studie die
'hem bezig behoort te houden, wel echter
in andere richting.
Nu zouden deze bezwaren wellicht gelei
delijk kunnen verminderen indien het meer-
klassenstelsel, als vast systeem ware in
gevoerd. Leerlingen en onderwijzers zouden
dan misschien op dezen toestand langzamer
hand ingeschoten geraken. Van een vast
systeem is echter geen sprake.
Overal waar twee klassen samen minder
dan 42 leerlingen tellen kan tot combi
natie worden overgegaan.
Reeds uit de bovenvermelde gegevens van
samenvoeging blijkt dat telkens andere klas
sen worden gecombineerd, en voor verande
ring in deze werkwijze in de toekomst zijn
geen waarborgen aanwezig. Zoodoende zal
het voorkomen, dat leerlingen het eene jaar
in een gecombineerde klas zitten, het vol
gend jaar weer niet en zoo vervolgens. Van
eenige continuteit of stelselmatige ordening
is geen sprake. En nu behoeft het wel geen
•betoog, dat zoodanig incidenteel splitsen en
samenvoegen aan het onderwijs allerminst
ten goede komt. Op deze wijze worden de
reeds gemelde bezwaren die onze Commis
sie tegen het stelsel van z.g.n. dubbelklas
sen koestert nog scherper geaccentueerd.
Daarbij mag niet uit het oog verloren wor
den, dat de hier gewraakte toestand niet
geldt als overgangsmaatregel, noch ook be
perkt blijft tot slechts enkele scholen Sa
menvoeging zal immers 3an iedere school
kunnen plaats grijpen, zoodra eenige klassen
kwantitatief daartoe de mogelijkheid bieden.
Met betrekking tot de inrichting van het
lager onderwijs te dezer stede voltrok zich
wederom een belangrijke wijziging. Door de
invoering van het verplichte 7e leerjaar nam
het aantal leerlingen van de Centrale school
voor het 7e en 8e leerjaar belangrijk toe.
Van 166 op 1 Augustus 1928 steeg het aan
tal leerlingen'dier school op 1 September
1928 tot 262 en op 1 Maart 1929 tot 337.
Toen het noodig bleek met ingang van 1
Maart 1929 het totaal aantal klassen tot 10
op te voeren, kon het gebouw van de Cen
trale school aan de Oude Vest. aan al deze
klassen geen huisvesting meer verleenen en
werd een klasse ondergebracht in een lokaal
van de Gemeentelijke Kweekschool voor On
derwijzers en onderwijzeressen, grenzende
aan de spreekkamer van het hoofd der Cen
trale school, en een andere klasse in een
door combineering van twee klassen vrijge
komen lokaal van de O. L. school aan de
Vrouwenkerksteeg B. Waar het aantal klas
sen der Centrale school op 1 September 1929
wederom met één moest worden vermeer
derd, moest opnieuw naar ruimte voor die
school worden omgezien.
Ter voorziening hierin besloot de Raad
de school Vronwenkerksteeg B voor gelei
delijke opheffing aan te wijzen; verder deze
school zoo spoedig mogelijk over te brengen
naar het gebouw van de Leerschool aan de
Oude Vest en de leerschool te verplaatsen
naar het ontruimde schoolgebouw aan de
Vrouwenkerksteeg; en tenslotte de geheel©
Centrale school voor het 7e en 8e leerjaar
onder te brengen in het schoolgebouw aan
de Oude Vest.
In de meeste gevallen heeft het onderwijs
steeds zonder stoornis voortgang kunnen
vinden. Behoudens de onvermijdelijke per
soneelswisselingen die vanzpH tot het tref
fen van bijzondere voorzieningen nopen,
behoeft in dit verband slechts melding ge
maakt te worden van het uitbreken van
roodvonk en mazelen in de laatste maand
van 1929 aan de Ger. school aan de Lusthof
laan; van het voorkomen van vele gevallen
van bof in de maand April aan de Leer
school aan de Oude Vest; van mazelen in
het tweede leerjaar van de school voor G. L.
O. aan de Middelste Gracht, en van een uit
gebreide griepepidemie in het begin van
1929 aan de Chr. Opleidingsschool van U. L.
O. aan de Hoogl. Kerkgracht. Ernstig school
verzuim wordt gesignaleerd aan de school
Zuidsingel B. in het 7e leerjaar van de
school aan de Middelstegracht en in de
hoogste klassen van de afdeeling Armen
school van de St. Catharinaschool aan de
Krauwelsteeg. Gedwongen schoolverzuim ge
noten de leerlingen van de Chr. School aan
de Munnikenstraat wegens bevroren radia
toren van de verwarming.
De scholen Paul Krugerslraat A en B
werden door eene verbouwing geheel van
elkaar gescheiden, hetgeen als een verbete
ring wordt gevoeld. Aan de Ger. school voor
G. L. O. aan de Stadhouderslaan werd op
1 Jan. 1929 het natuurkundelokaal als ge
woon leslokaal in gebruik genomen. Plan
nen voor bijbouwing van 2 leslokalen en
een gymnastieklokaal aan de Chr. Oplei
dingsschool aan de Hoogl. Kerkgracht zijn
gereed. Twee leslokalen weiden bijgebouwd
aan de Ger. School aan de Driftstraat en
het nieuwgebouwde gymnastieklokaal aan
de Chr. School Pasteurstraat werd in Jan.
1929 in gebruik genomen. Moderniseering
van privaten werd bewerkstelligd aan de
school Pieterskerkstraat, de Leerschool aan
de Oude Vest en de St. Barbaraschool aan
het Levendaal aan welke laatste school ook
een leermiddelenkamer werd bijgebouwd.
In verband met het gebrek aan plaats
ruimte aan de Chr. School aan het Noord-
einde zijn plannen in voorbereiding om een
gedeelte van die school n.l. de U. L. O. school
over te brengen naar een ander gebouw
(Noordeinde 3). De U. L. O. cursus zal daar
4-jarig worden. Waar in beginsel besloten
is de Opleidingsschool voor U. L. O. aan de
Heerenstraat over te plaatsen naar het
schoolgebouw in de Duivenbodestraat, ble
ven aan eerstgemeld schoolgebouw alle ove
rigens noodzakelijke verbeteringen achter
wege en zullen deze waarschijnlijk in de
toekomst ook wel niet ten uitvoer gebracht
worden.
Wat de gewenschte wijzigingen betreft,
vragen de Centrale school, de Leerschool en
de school aan de Middelslegracht betere dag
verlichting in diverse lokalen; en de meis
jesschool aan de Breestraat, de school Mare
singel B en de school Medusastraat B betere
kunstverlichting, in den vorm van electrisch
licht. Laatstgenoemde school vraagt ook nog
waterspoeling in privaten en urinoirs. De
school Duivenbodestraat B betegeling der
speelplaats en betere inrichting van het
kamertje van het hoofd. De school Vrouwen-
kerksteeg A betegeling der wanden. De
school Maresingel B bestrating van het
voorplein. Het hoofd van de school Zuid
singel B acht een tweede uitgang zeer nood
zakelijk, en het hoofd van de meisjesschool
aan de Breestraat het bijbouwen van een
teeken en natuurkunde lokaal.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving:
N.V. Leidsche Nachtveiligheidsdienst en
Controle, Heerengracht 18. Leiden. Directeur
L Lam, Heemstede en C. Schout, Leiden.
Maatschappelijk kapitaal f. 2500 geheel ge
plaatst en gestort.
Wijzigingen:
„Nieuwe Leidsche Courant" Drukkerij en
Dagblad voor Leiden en Omstreken, in liqui
datie, Hoogracht 35. Leiden. De liquidatie is
met ingang van 16 April 1030, geëindigd.
Leidsche Handelsvereniging, Korte Mare
2, Leiden grossierderij en engroshandel in
comestibles, chocolade, suikerwerken en
Importhandel. De statuten zijn gewijzigd.
Handelsnaam thans: N.V. Leidsche Handeis-
vereeniging.
Maatschappij tot Exploitatie van Onroe
rende Goederen „Leiden", Zoeterwoudsche
Singel 84, Leiden. De statuten zijn gewijzigd.
Wijziging handelsnaaqi thans Naamlooze
Vennootschap Maatschappij tot Exploitatie
van onroerende goederen „Leiden".
BINNENLAND.
Vergadering van den provincialen Znid-
HolJandschen Bond tot bestrijding der tuber
culose (Binnenland, 3de Blad).
Bedreiging van het Braassemermeer door
de gemeente Haarlem; de watersportliefheb
bers en visschers in het geweer (1ste Blad).
BUITENLAND.
Een voorloopig handelsverdrag is tusschen
Engeland en de sovjets tot stand gekomen.
(Buitenland, 1ste Blad).
Te Londen is tusschen Engeland en Egypte
overeenstemming bereikt (Tel., 1ste Blad).
De „Graf Zeppelin" na zijn bezoek aan
Sevüla op de thuisreis (Buitenl. Gem., 2de
Blad).
GOED AFGELOOPEN.
Gistermiddag te ruim halfdrie is op den
Stationsweg een ernstig ongeluk gebeurd,
dat gelukkig bijzonder goed is afgeloopen.
Een drietal arbeiders, F. de R., J. T. en L.
van V., werkzaam bij de rioleeringswerken,
welke daar ter plaatse worden uitgevoerd,
werd onder 9troom gezet, doordat de arm
van een hijschkraan in aanraking kwam
met de voedingsdraad va*n d^ tram.
Hoewel alle drie de mannen tegen den.
grond sloegen, bleken zij geen noemens
waardige brandwonden te hebben bekomen,
zoodat de Eerste Hulpdienst er niet aan te
pas behoefde te komen. Door onmiddellijke
uitschakeling van den stroom werd erger
voorkomen.
KON. NED. MIT. VOOR
TUINBOUW EN PLANTKUNDE.
Installatie van den nieuwen voorzitter en
huldiging van den heer Witte.
De eerete bijeenkomst van de afd. Lei
den en Omstreken onder leiding van den
heer J. G. Ballego, droeg een ©enigszins
feestelijk karakterhierin had de instal
latie van den nieuwen vooratter plaats en
werd de heer Witte spontaan gehuldigd.
In de rijk met bloemen en bloeienda
planten versierde zaal van „Zomerzorg"
opende gisterenavond te ruim acht uur de
heer E. Th. Witte deze laatste vergaai-
ring met een hartelijk welkomstwoord aan
den nieuwen voorzitter. Als de schat van
bloemen hier aanwezig, de tolk der leden
moet zijn tegenover den nieuwen voorzit
ter, dan is hier de spreuk: „Laat bloe
men uw tolk zijn" weder ten volle beves
tigd; aldus besloot de heer Witte zjjn
speech.
Na voorlezing der notulen, deelde de
heer Baillego, den oud-voorzitter mede, dat
de vergadering met algemeene stemmen
besloten heeft hem te benoemen tot ©ere
lid van het bestuur, Detze eere-functia
stelt de heer Witte op zeer hoogen prijs,
hij kan daardoor steeds werkzaam blijven
voor de Leidsche Afd. en zegt dat de
belangen daarvan hem nauw ter harte gaan.
Daarom doet het hem ook genoegen er
van overtuigd te zijn dat zijn opvolger
met hart en ziel tuinbouwer is en een al
gemeen bekende persoon, zoowel in de
buiten- als in de binnenlandsche tuinoouw-
wereld. De taak die op den heer Ballego
rust, is niet gemakkelijk, daar hij als voor
zitter der afdeeling, tevens voorzitter ia
van al de, van de afd1. uitgaande commis-
sie's. Spreker is ervan overtuigd dat het
in goede handen is en dat de heer Ballego
ertoe zal medewerken dat de Afd. Leiden
steeds zal blijven een parel voor de Kon.
Ned. Mij. v. Tuinb. en Plantk. Hiermede
werd de heer gallego voor geïnstalleerd
verklaard.
De nieuwe voorzitter brengt dank voor
de hartelijke, gevoelvolle woorden tot hem
gericht, verklaart te zullen trachten inde
zelfde richting voort te gaan en vertrouwt
op de medewerking van het eerelid, het
bestuur en de leden.
De heer H. de Lange te Rotterdam^
brengt als hoofdbestuurslid en patroon van
de Afd. Leiden, woorden van dank nam3na
het H.B. aan den scheidenden voorzatter
eii wel voornamelijk voor hetgeen hij dead
buiten de afd. en als hoofdredacteur van
het orgaan.
De heer T. van Egmond, voorzitter van
de Afd. Oegstgeest van Bloembollen cult,
wijst op de prettige samenwerking der af-
deelingen en getuigt dat ook hier de heer
