71st® Jaargang DONDERDAG 3 APRIL 1930 No. 21488 Kleine Advertentiën. STADSNIEUWS. LEIDSCHE SCHOUWBURG. Het voornaamste nieuws van heden. FAILLISSEMENTEN. LEIDSCH DAG BLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cö. per regel voor advertentiên uit Leiden en plaateen waar agentschappen van ons Blad gevestigd rijn. Voor alle andere advertentiën 35 Gts. per regel. Kleine AdvertentiSn uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts. Bureau Noordeindsplein -Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT? Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, pa- weet Franco per post 1.2.35 portokosten. 70.18 „0.18 Oit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. Beleefd doch dringend verzoeken wij bij deze de Kleine Advertentiën bestemd voor ons Blad van Zaterdag, reeds in den loop van Vrijdag aan te bieden. Worden deze Zaterdags aangeboden, dan kunnen wij geen zekerheid van plaatsing geven. DE DIRECTIE. ZILVEREN TUBILEUM. Zooals wij al reeds met een enkel woord (hebben vermeld, wa9 het heden 25 jaar ge ileden, dat de heer W. B. van Oosten, maga zijnknecht bij de firma S. C. van Doesburgh bij deze firma in dienst trad. Vanzelfspre kend hadden zijn patroon en collega'9 ervoor gezorgd, dat het verloop van dezen dag afweek van dat van gewone dagen. In tegenwoordigheid van zijn vrouw werd de jubilaris hedenmorgen door den eigenaar gelukgewenscht en hem een geldsbedrag onder couvert overhandigd. Ook het per soneel liet zijn felicitaties van een stoffelijk aandenken vergezeld gaan. Dat de jubilaris den verderen dag vrijaf had, behoeft nauwelijks gezegd. PASTOOR T. A. HEILING. Vandaag herdenkt pastoor J. A. Heiling alhier zijn zilveren priesterfeest. In verband met de vasten is deze dag onopgemerkt voorbijgegaan. De huldiging zal plaats vin den op Zondag 27 April a.s. RADIO-UITZEND-AVOND IN DE PIETERSKERK. Evangelisatie-samenkomst. Vanwege de Chr. Radio-vereeniging alhier heeft gisteravond in de Pieterskerk een evangelisatie-samenkomst plaats gehad, die ook radio-telefonisch is uitgezonden. Hierbij zijn als sprekers opgetreden ds. D. Kuilman, ds. H. Thomas en ds. M. J. Punselie, terwijl medewerking werd verleend door de Chr. Oratoriumvereeniging „Con Amore" en door den orgelist, den heer Leo Mens. Ds. D. Kuilman, die de samenkomst op de gebruikelijke wijze opende, sprak over het onderwerp: „Jezus Christus heeft een bood schap voor onzen tijd". Spr. schetste de armoede, de duisternis van den modernen tijd met zijn goedkoop genot en holle vreugde en wees op den Hei land, die deze armoede en duisternis kan wegnemen, die het leed kan peilen, die ook thans nog met uitgebreide armen staat en zegt: Komt allen tot mij, die vermoeid en beladen zijt en ik zal u rust geven. Ds H. Thomas sprak over de vraag: „Wat behelst die boodschap" en wees er op dat God, wel verre van een wreed tyran te zijn, geen lust heeft in den dood des zondaars, maar daarin, dat hij zich bekeere en leve. Immers: Al zoo lief heeft God de wereld ge had, dat Hij Zijn Eengeboren Zoon gege- yen heeft, opdat ieder, die in Hem gelooft, niet verderve maar het eeuwige leven hebbe De verslagen zondaar, die God be wust mist, moet leeren strompelen naar het Kruis van Golgotha, waar hem de vrede en het eeuwige leven wacht. Ds. M. J. Punselie behandelde de vraag: ,.Hoe staat gij tegenover die boodschap." Spr. wees er op dat de boodschap van Jezus Christus zich door alle cultuurvormen heeft heengebroken en zij ook in onzen tijd ge hoord wordt. Hoe staan wij er tegenover? Hebben wij bezwaren tegen den Christen? Het is mogelijk. Maar het gaat niet om den Christen. Het gaat om den Christus. Durven wij misschien niet te naderen in Christus' glans omdat wij ons onrein gevoelen? Maar Christus zoekt juist dezulken. Wij behoeven slechts Hem aan te nemen met het geloof. Want zoovelen als Hem aangenomen heb ben, die heeft Hij macht gegeven kinderen Gods te worden. Zooals we reeds zeiden werd de avond verder en op welk een uitnemende wijze! gevuld door zang van de Chr Oratorium vereeniging ..Con Amore" (directeur de heer D. Smink) en door het orgelspel van den heer Leo Mens. Ds. Punselie ging ten slotte voor in dank gebed. ARBEIDSTOESTANDEN IN NED.-INDIE. Lezing van den heer C. J. v. Kempen. Op uitnoodiging van de Studentenvereeni- ging voor Sociale Lezingen heeft gister avond in het klein-auditorium der Universi teit de heer C. J. van Kempen uit Den Haag, oud-gouverneur van Sumatra# Oostkust ge sproken over „Arbeidstoestanden in Neder- landsch-Indië". De rechtszekerheid, aldus ving spr. aan, is voor ieder menschenkind de allereerste voorwaarde voor een redelijk bestaan. Na te hebben geschetst welke maatrege len ter zake van arbeidsregelingen voor Europeanen en inlanders, van overheids wege in den loop der jaren zijn genomen, vertelde spr., dat de eerste z.g.n. koelie-or donnantie in 1880 tot stand kwam, toen de ongeregelde toestanden te dezen aanzien tijdens den opbloei van Sumatra's Oostkust daartoe noopten Zonder die eenvoudige voorschriften zou Sumatra's Oostkust nooit geworden zijn wat het nu is: de primus in ter pares onzer koloniale bezittingen. In andere cultuurcentra riepen de regeering eveneens dergelijke regelingen in het leven, waardoor de arbeiders meer en meer lust gevoelden om op een dusdanig soliede basis aan het werk te gaan. Krachtens deze ar beidsovereenkomsten was de werkgever ver plicht zorg te dragen voor geregelde uitbe taling van het loon, behoorlijke huisvesting, verstrekking van voedingsmiddelen en goed drink- en badwater. Deze herhaaldelijk ver beterde ordonnantiën hebben stellig veel goed gedaan, al geeft spr. toe, dat de Rem- ref-enquête ernstige feiten aan het licht heeft gebracht. Dit waren evenwel geen fouten van het stelsel, doch tekortkomingen in de toepassing cn gebrek aan controle van overheidswege Deze enquête had dan ook drie belangrijke verbeteringen voor de Oost kust tengevolge, n.l. de instelling van een arbeidsinspectie en een raad van justitie en meerder politietoezicht. Momenteel zijn de bereikte resultaten ten aanzien van de arbeidsverhoudingen van dien aard. dat zij de bewondering ook van vreemdelingen terecht opwekken. Uitvoerig wijdde spr. dan uit over den strijd om op heffing der poenale sanctie, welke begrijpe lijkerwijze een groote rol in het arbeids vraagstuk heeft gespeeld. Aan de hand van een aantal citaten toonde spr aan. dat ook van planterszijde geijverd wordt voor beper king van de straf- en dwangmaatregelen, zij het ook onder zekere restricties. Vervolgens ging spr. de werving van ar beidskrachten na, waarbij tegenwoordig, in tegenstelling met vroeger, niet den gering- sten dwang meer wordt uitgeoefend, zoodat het woord „werving" min of meer misplaatst is De Javaansche emigranten worden met uitstekend geoutilleerde schepen der K.P M. overgebracht en zeer goed gehuisvest in ko loniën met een- en twee-gezins-woningen. Zoolang de werkgevers er niet in zijn ge slaagd voldoende van deze kolonies te stichten, zal het, aldus besloot spr., ook on mogelijk zijn de poenale sanctie in haar ge heel op te heffen Er volgde op deze voordracht eenige ge- dachtenwisseling, waarna de praeses de bij eenkomst met dank aan den spreker sloot. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijziging: A. van den Ouweelen. „Het Haardenadres". Hooigracht 103, 104, 106, Koppenhinksteeg 9, Leiden. Koperslagerij annex magazijn van huish. artik. Bovenge noemde handelszaak is omgezet in een ven nootschap ouder firma onder den naam: )rA. van den Ouweelen eu Zouen". OUDERAVOND. Gisteravond werd in de groote zaal van Prediker een ouderavond gehouden van de Chr. Jongelieden Ver. 1 Kon. 18 12b en de Knapen-Ver. Jozua 24 15b, welke goedbe zocht was. De voorzitter der Jongelieden-ver. de heer v d. Horst opende de vergadering met het laten zingen van Ps. 138 1, waarna hij voorging in gebed. Daarna las hij voor Ps. 148, waarna hij in een kort speechje de aanwezigen harte lijk welkom heette en tevens in korte woor den den stand en het doel der Vereeniging schetste. Het grootste gedeelte van den avond werd gevuld met het tooneelsluk in drie bedrijven „Wie ben ik." In de pauze werden de prijzen van de tombola uitgereikt, welke door eenige jon gens van de Jongeliedenvereeniging was georganiseerd. De avond werd verder gevuld met muziek en declamatie. Aan het eind van dezen zeer geslaagden avond dankte de voorz. der Jongeliedenver. allen die tot het succes hadden bijgedragen waarna de heer Marcelis, voorz. der Knapen- ver. sloot met dankgebed, na het zingen van Gez. 180 1. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd is voor het doctoraal examen rechtsgeleerdheid de heer W. Veenstra (Den Haag). LAATSTE VOLKSB1TEENKOMST Deze laatste Volksbijeenkomst heeft ons sterk geboeid 1 Leidens jeugd, wier muzikale ontwikkeling aan de muziekschool van Toonkunst in kundige handen is, kon hare vorderingen op dezen avond weer eens ton nen. En laten wij het maar dadelijk neer schrijven: onze totaalindruk was alleszins bevredigend Wij kunnen trolsch zijn op het werk van de orkestklasse, die een zeer prij zenswaardige vertolking bracht van Haydn's „Glockensymphonie". Tot welk een hoogte heeft de onvermoeide en voortvarende .heer Striening zijn ensemble reeds opgevoerd: dit spel gaat menigmaal ver boven de noten uit. Het andante was van een opvallende subtiliteit, in het vivace werd een durvende climax bereiktI Natuurlijk: er zijn trekjes, die een ongeme'ene techniek vereischen en waaraan nog niet voldaan kon worden, maar zulks nam niet weg, dat deze zonnige, een- voudig-melodieuse muziek ook nu een nieuwe bron van vreugde schonk, waaraan het goed deed zich te laven De klank der tweede violen was te zacht in verhouding tot die der andere instrumentengroepen: wellicht is het mogelijk dit aantal uit te breiden. Hoe paste deze edele zuivere mu ziek bij de jeugd, onder de geestelijk frissche leiding van een 70-jarige, wiens levens vreugde aan die van den ouden Haydn ge lijk schijnt te zijn. Met overgave en bezie ling is den schepper van een nieuwe orkest- stijl, wiens doel was door natuurlijke, uit het leven gegroeide muziek het hart te ont roeren, alle eer bewezen 1 Nog hoorden wij het orkest in het lieflijke en weemoedige andante uil het strijkkwartet op. 11 van Tschaïkowsky. dat dubbel insloeg nu de Russische Wolga- motieven in de mode zijn! Slriening's orkest- wals, waarin aardige wendingen, werd zoo wel voor den componist als voor de musici een groot succes, waarmede de pauze eervol ingegaan kon worden. Het optreden van dit aangenaam klin kende en daar leggen wij den nadruk od muzikaal met een juist begrip spelend dilettantenorkest, werd afgewisseld door hel meisjeskoor van mej. v. d. Harst, dat licht en doorschijnend-zuiver Brahm's Ave Maria zong. terwijl het ..Van een Satan9chen kater" met de noodige humor prachtig verzorgde uitspraak! tot in details was uitgewerkt De illustratieve voordracht van mej. v. d Harst hebben wij nog bewonderd in eenige liedjes, die met het korte „Haring als zalm" van Kor Kuiler wel hun hoogte punt bereikten. De bijval, die haar ten deel viel was dan ook welverdiend! Mej. Jo Stal- linga verkwikte haar gehoor met een heldere j sopraanstcm: zij zong eveneens eenvou- i dige liedekens bij uitstek geschikt voor een avond als deze en bewees daarvan een be schaafd en uiterst gevoelig vertolkster *e zijn! Met groote belangstelling volgden wij het muzikale en virtuose spel van den heer Henk Geirnaert! Speciaal diens Polonaise van Chopin schonk een voorlreffelijken dunk van zijn pianistisch kunnen. Ook in de diverse begeleidingen toonde hij zich van een hoogstaande zijde: zijn lichte en warme aanslag was een bekorende slreeling voor het oor. Er heerschte dezen avond pen hartelijke en waardeerende stemming 1 Men kon goed merken, hoe zeer dit musiceeren van ernstig studeerende jongeren gewaardeerd werd! Niet alleen door het publiek, maar in het bijzonder ook van de zijde der bestuursleden Deze lieten dan ook niet na op poëtische wijze hun dank te betuigen Mej. v. d. Harst en mej. Stallinga mochten bloemen in onl- vangst nemen, de heer Striding werd in een apart toespraakje van den heer van Eecke gehuldigd voor al hetgeen hij gedu rende 30 jaren voor de Commissie heeft ge daan. De hoopt werd uitgesproken, dat hij nog vele jaren met dit ensemble zou ver schijnen, terwijl na afloop in intiemen kring het huldebetoon aan dezen eminenten musi cus nog voortgang vond Tevens ontving hij een schitterende krans van de orkestleden Hot was een schoone slolavond. waarmee alle partijen per inlegden' Een begrijpelijk programma, met veel variatie en uitermate geschikt om het muzikale peil van de groote massa omhoog te stuwen is door een volle zaal met enthousiasme ontvangen 1 Het energieke bestuur der Volksbijeenkomsten komt namens de honderden aanwezigen een woord van dank toe voor het vele. dat dit jaar weer geboden werd. Den talrijken mede werkenden zij lof toegezwaaid voor de wijzp, waarop zij dezen avond tot een der besten van het seizoen maakten! Bij Kon. besl. is met ingang van 15 April a.s. benoemd tot buitengewoon lid der Tariefcommissie, bedoeld bij artikel 7 der Tariefwet 1924, de heer ir. F. H. E. Guljé, alhier. Op uitnoodiging van de Philosophische Faculteit der Leidsche Studenten zal op Maandag 7 dezer prof. dr. H. Fischer uit München in de collegezaal van het orga nisch chemisch laboratorium een lezing houden over „Beziehungen zwischen Chloro phyll und Hamin". Op 2 April 1930 stonden 573 werk zoekenden bij de Arbeidsbeurs ingeschreven tegen 592 op 2 April 1929. In den afgeloopen nacht is ingebroken in het kantoor van de N.V. Kalkbranderij „Welgelegen" aan den Zijlsingel. Hoewel de inbrekers verscheidene lessenaars over hoop hebben gehaald, wordt er niets ver mist. De politie stelt een onderzoek in. Het perceel Breestraat 108, waarin vroeger het corsettenmagazijn van de firma Hunkemöller en Lexis was gevestigd, heeft een andere bestemming gekregen. De eau de cologne- en parfumeriefabriek Suringar en Co. te Delft, opgericht in 1873 heeft er baar vierde filiaal hier te lande in geopend. In het bijzonder wordt de aandacht geves tigd op den verkoop per maat van eau de cologne en zeer vele soorten parfum. De be timmering van donker eikenhout en de keu rige spiegelkasten in den winkel maken een goeden indruk. STUDENTENTOONEELVER. „D. E. D. I. L." „De Steen des Doods", tooneelspel in 3 bedrij ven door Jan U'bink. Bij de liefhebberij-gezelschappen vindt het streven om Hollandsche tooneelweiken over het voetlicht te brengen veel instem ming en in principe kunnen wij dat slechts toejuichen. De Hollandsche auteurs kunnen alleen, wanneer zij hun stukken zien spelen, zich ontwikkelen, fouten leeren te vermij den etc. En voor dilettanten juist is het een dankbaar en tevens cultureel belangrijk iets om daaraan hun krachten vol toewij ding te geven. Maar toch dient ook hieihij een zekere grens te worden getrokken, want het ten tooneele brengen van stukken, die daarop allerminst recht kunnen doen gelden door het niet voldoen aan redelijk te stellen eischen, bergt een groot gevaar in zich. De toestanden zijn immers thans van zoo- danigen aard in de tooneelwereld, dat niets zoo gevaarlijk is dan bij degenen, diie nog belangstelling toonen voor deze cultuur- richting van groote waarde die. helaas, te weinig wordt erkend! deze belangstel ling te dooden door het vertolken van stuk ken. al zijn ze dan van oorspronkel i jk Hol- landsch origine, die een mislukking moeten worden genoemd. Dat is niet anders dan het spannen van de paarden achter den wagen Deze algemeene opmerking geldt trou wens niet alleen voor het liefhebberij- tooneel. maar ook voor het beroepstooneel en voor het laatste, waar dit zijn bestaan er dtrect aan verbonden ziet, in nog groo- tere mate. Mogelijk is ons beroepstooneel ietwat te voorzichtig bij het kiezen van „inlandsch fabrikaat", doch thans is dit bezwaarlijk al te zeer kwalijk te nemen, gelet op de malaise Wij hebben gemeend deze algemeene in leiding te moeten geven, daar. hoezeer wij het streven van „D. E. D. I. L." om het geestesproduct van een HolJandsch auteur op te voeren, waardeeren en prijzen, wij ons toch ernstig afvragen of „De Steen des Doods" niet bedenkelijk nadert aan de grens, waarvan wij boven spraken. Zwak, zeer zwak is dit tooneelwerk. zoowel van opzet als uitwerking. Logisch verklaard wordt er vrijwel niemendal en de toevallig heden en onwaarschijnlijkheden zijn zoo danig, dat zelfs een gevoel van stuntelig heid als vanzelf zich opdringt en de dialoog is dikwijls zoo boekvormerig, dat deze niets kan redden. Dat „D. E. D. I. L." dit werk van Jan Ubink uit de vergetelheid, waarin het be roepstooneel het had gelaten, heeft opge diept. moeten we een vergissing noemen, ook al zijn er eenige ideeën in verwerkt, die het bij betere behandeling hadden kun nen, doen, als bv. het wagen van honderden mensohenlevens in het belang van een stoomvaartmaatschappij De korte inlhoud van ,,De Steen des Doods" men zal zien. dat het gegeven is bewerkt naar 't verhaal van het vergaan der ..Titanic", dat ook inspireerde tot de Atlantic-film is als volgt- Een directeur van' een scheepvaartmaat schappij, die een nieuw zeekasteel laat bouwen, waarmede „de blauwe wimpel" moet en zal worden veroverd, koopt een prachtige Steen, genaamd ,JKet licht van BINNENLAND. Rotterdam en de Kali-verschepingen; hebben B. en W. te lang gewacht? (Binnen land, 3e Blad). Mr. Van der Denre over het nieuwe advies van den Radio-raad. (Binnenland, 3e Blad). „Beider Belang" is heden failliet ver klaard. (Rechtzaken, le Blad). BUITENLAND. Het Duitsche kabinet Brünino tegen de verwachting in gereed. (Buitenl. en Tel., le Blad). Debat in het Engelsche Hoogerhnis over de strijd tegen den godsdienst in sovjet- Rusland. (Buitenl. le Blad). In Ierland weer een kabinet Cosgrave. (Buitenl. le Blad). De Belgische Senaat aanvaardt de ver- vlaamsching der Gentsohe Hoogeschool. (Buitenl., le Blad). Memoires van den Engelschen staatsman sir Arthur Nicholson. (Tel. le Blad). Perzië" of „de roem van Borneo". Is het voor de dochter van den commissaris der maatschappij Despinoza of voor freule Cosima van Riheden van Isselburg of uit een soort speculatie? Dat blijkt allerminst en dit maakt den aankoop door dezen nuoh- teren en meer dan brututen zakenman, die het kleinood van 400.000 Mark eenvoudig in een la van zijn lessenaar bewaart, al is bekend, dat hij dit sieraad bezat (sic!) op zich-zelf al onwaarschijnlijk. Op dit edelgesteente is echter de verdere geschiedenis gegrondvest. Op de reis, die een record zal moeten brengen, het gevaar van ijsbergen ten spijt, verschijnt na een gemaskerd bal, waar de bezitter van den steen Cosima dit kleinood doet dragen, plotseling „de Vliegende Hollander", waarop in het eerste bedrijf at zeer stuntelig is ge zinspeeld. Hij onthult, dat de steen is „de roem van Borneo", en een steen des ver- derfs. Inderdaad loopt de „Koningsdam", zooals het nieuwe zeekasteel heet, op een ijsberg, waarvan feitelijk niemand iets merkt, al gaat het söhip daarop weldra naar den kelder, meenemend de mannelijke passagiers en Cosima. Het noodlot is vol trokken De Vliegende Hollander maakt zich meester van den steen! „D. E. D. I. L." heeft er zijn beste krach ten aan gewijd en het spel was dan ook van zoodanigen aard, dat daaraan niet is toe te schrijven, dat het stuk het niet kon doen. Ook de decor-verzorging als anders zins was onder regie van den heer W. de Vletter uitnemend verzorgd. Van de vertolkers willen wij speciaal noemen den kapitein v. d. Toorn van den heer W. de Vletter en de Vliegende Hol lander van den heer A. C. C. de Vletter, die keurig een spookstem volhield tot het einde; maar ook directeur v. d. Dijke en Cosima, resp. van den heer J. W. Pette en mevr. Lilly van GentBouwmeester verdienen hulde voor hun vertolking, De overigen, nu en dan met ietwat zwakke plekken, sloten zich toch wel voldoende aan. Na afloop had een huldiging plaats van „Dedil" door den U.S.L.B. en de V.V.S-L.. terwijl door „Dedil" hulde werd gebracht aan den ten tooneele verschenen auteu^ den regisseur etc. Een en ander ging ge paaid met het aanbieden van kransen. De heer Ubinik dankte „Dedil" ten slotte voor de goede opvoering en wees op het belang van het steunen der Nederl. tooneel- cultuur. De schouwburg was slechts matig bezet aanwezig waren o.a. rector-magnificus en secretaris van den Acad. Senaat en eenige bestuursleden van den Nederl. Bond van Tooneelschrijvers De Leidsche Ver. Ziekensteun, waarvoor het batig saldo is bestemd, zal dat in de eerste plaats be treuren Geëindigd: A. van Laart, veehou der, Woerdensche Verlaat, gem. Nieuw koop; 2. J. Wessels, vischhandalaar Utrecht; cur. mr. H. W. Wierda, Janskerkhof 1, Utrecht; idem.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 15