71st{; Jaargang DONDERDAG 27 MAART 1930 No. 21482 STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cis per regel toot advertentiën uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post i. 2.35 -f- portokosten. yo.i8 0.18 Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. PLATO ALS DICHTER. Lezing van prof. dr. Be the nit Leipzig. Op uitnoodiging van de vereeniging voor .wetenschappelijke voordrachten alhier, heeft prof. dr. Bethe uit Leipzig gisteravond in, het Klein-Auditorium van het Academiege bouw gesproken over: Plato als dichter. Het volgende is er aan ontleend: Zoo oneindig vaak Plato als filosoof behandeld is, zoo zei. den is hij als dichter beschouwd en toch i? het niet in de laatste plaats de meesleepende poëzie van zijn dialogen, die breede scha ren onder haar betoovering houdt. Zij is geen inkleeding der philosofische ideeën maar zij is met den inhoud ervan onafscheidelijk vergroeid. Hierdoor vermag Plato datgene uit te spreken, waartoe het verstand alleen niet in staat is. De kunst van Plato toont zich reeds in de eerste woorden van de meeste zijner dialo gen. Hij verslaat op ongeëvenaarde wijze de kunst om den lezer onmiddellijk in een situatie of een stemming te verplaatsen. Zijn Phaidon teekent de opgewekte ernst van het stervensuur van Socrates even on vergetelijk als het Symposion de vroolijk- heid en de vervoering der Erosvereerders tot den sprankelenden overmoed van den beschonken Alcibiades. Elk der uitgebeelde personen is met weinige penstreken op mees terlijke wijze geportretteerd, zooals eens Rembrandt of Yelasques het vermochten te doen, doch nimmer schilderde hij hun trekken afzonderlijk Geschilderd worden zij feitelijk heelemaal niet, maar zij han delen en spreken en verloonen zich zoo levendig voor ons oog, dat wij meenen ze in werkelijkheid voor ons te zien. Als Plato er zich toe zet, een con clusie of een diepe gedachte neer te schrij ven, dan schept hij met een zeldzaam poëti sche kracht wonderschoone beelden. Vele hiervan zijn alom bekend geworden: bij voorbeeld de vergelijking tusschen 't lot van de twee noodlottigerwijze bij elkaar behoo- rcnde zielen met de helften van 'n gebroken ring, of 7t verlangen van de in 't lichaam opgesloten ziel met een mossel in haar schelp of met het graf van de ziel. Prachtig vóór alles is het beeld dat hij schept van het leven der zielen in het ge volg der goden, die. dezen volgend naar het hiernamaals, trachten een glimp te krij- £en van de hoogste ideeën van het goede, ware en schoone, en dan met met gebroken vleugels in een aardsch lichaam omlaag ötorten en daar. door de liefde ontvlamd, herinneringen aan het eens aanschouwde in zich voelen opkomen. ADRES AAN B. EN W. Over de Donkersteeg. Aan B. en W. is volgend adres gezonden door den heer D. H. de Jong, alhier: Beleefd wensch ik het volgende onder Uw aandacht te brengen. Vrijdag 21 Maart 1.1. werd des morgens in de Donkersteeg een handwagen door een Vrachtwagen aangereden, waardoor voor de 34e keer een groote spiegelruit van mijn winkel werd vernield. Bij informatie bij mijn huren, werd medegedeeld, dat bij de firma Biesiot in een groot jaar drie ruiten werden ingereden, bii de firma Sinaon de Wit braken in een niet te ruim tijdvak zes winkelruiten niet meer, maar toen binnen twee jaar vier ruiten waren ingereden, werd de verzekering door de assurantie Mij. op gezegd. Bij al deze ongelukken hebben zich geen ernstige persoonlijke ongevallen voorgedaan, maar het steeds toenemend verkeer op marktdagen verscherpt doet het gevaar ernstig vergrooten. Op de veel breedere Haarlemmerstraat werd eenige jaren geleden bij een aanrijding van een handwagen, een knaapje doodgedrukt, en dat een dergelijk ongeluk in de Donkersteeg nog niet heeft plaats gevonden, kan slechts verwondering wekken. De oorzaak van deze aanrijdingen zit in de breedte van het rijvlak, die 't aan onge duldige koetsiers mogelijk maakt een stil staande wagen met kunst en vliegwerk te passeeren. Wordt de passeerende wagen even geraakt, dan zit deze „goed gedoeld" in een ruit. Een m. i. goede oplossing van dit veilig heidsvraagstuk is, versmalling van het rijvlak waardoor wagen-passeering onmoge lijk wordt gemaakt en tevens de te smalle trottoirs op bruikbare breedte worden ge bracht. Ik vertrouw, dat uwe Edelachtbare Hee- ren aandacht aan dezen onhoudbaren toe stand zullen willen schenken, en voor in de Donkersteeg wonende winkeliers, en voor tiet door deze steeg passeerend publiek, vei lige maatregelen zullen willen nemen. VEREEN. TOT BESTRIJDING DER TUBERCULOSE. De jaarvergadering tevens herdenking van het 25-jarig bestaan. Gistermiddag hield bovengenoemde ver eeniging haar jaarvergadering in het con sultatiebureau De voorzitter, dr. Bruining, opende de bijeenkomst met een rede, waar aan het volgende is ontleend. Zooals een aantal uwer bekend zal zijn, viert onze vereeniging dit jaar zijn 25-jarig jubileum en hoewel het bestuur gemsend heeft van feestbetoon naar buiten tp moe ten afzien dient toch dit feest met een enkel woord herdacht. Na een korte terugblik op de oprichting der vereeniging zeide spr.: De taak die wij ons voorgesteld hadden was en is nog steeds zooveel mogelijk de lijders aai: tuberculose op te sporen bij deze zelf een doelmatige behandeling in te doen stellen, hun daarbij zooveel als in ons vermogen ligt te hulp te komen ver der hunne omgeving zooveel mogelijk voor besmetting te vrijwaren en waar noodig het weerstandsvermogen van bedreigde perso nen te verhoogen om het uitbreken der ziekte te beletten. Naarmate het inzicht veld won dat de besmetting met tuberculose reeds op jeug digen leeftijd plaat? vindt, vaak tot ern stig, maar herhaaldelijk ook tot minder ernstig ziek-zijn aanleiding geeft, waarbij, tot vroegtijdige herkenning of behandeling der ziekte de kans op genezing zeer groot is, hebben zich onze zorgen in den loop der jaren in toenemende male over de kin deren uitgestrekt en hopen wij op deze wijze liet uitbreken van longaandoening op Inte ren leeftijd te kunnen voorkomen. Sedert jaren ondervindt onze vereeniging de daadwerkelijken steun van den Genees kundigen Dienst. Deze helpt on9 waar zij kan aan betere woningen voor onze patiën ten, een belangrijke zaak. want slechts in een behoorlijke woning is doelmatige be handeling en isoleering van patiënten moge lijk. Dr Horst, de directeur van dezen dienst, is sedert 1920 lid van ons dagelijksch be stuur. en lid van ons medisch comité: dat geregeld de belangen van de patiënten en hunne gezinnen bespreekt, waar ziin ad viezen op hoogen prijs worden gesteld. Wij hebben herhaaldelijk overlegd, hoe wij een oordeel zouden kunnen krijgen over het aantal lijders aan deze ziekte te Lei den, maar nog steeds geen weg gevonden hierover betrouwbare gegevens te verkrijgen wanneer wij het aantal jaarlijks in Leiden aan tuberculose gestorvenen vergelijken met bet aantal overledenen van de patiënten, die aan hel consultatiebureau bekend zijn, dan moet hieruit volgen, dat van het totale aantal lijders aan tuberculose alhier slechts een klein percentage op het consul tatipbu- reau hekend en onder onze hoede zijn Be prekend over de laatste vijf jaren van 1925 tot en met 1929 bedroeg dit aantal respec tievelijk 370 en 376, slechts 20 pCt. van het aantal aan tuberculose overledenen is dus op het consultatiebureau bekend. Wij ma ken een pover figuur in dit opzicht verge leken bij andere plaatsen als Den Haag, waar 4-1 pCt., en vooral Amsterdam, waar volgens de gegevens der laatste jaarversla gen 87 pCt. van alle tuberculoselijders bij de vereeniging bekend waren en onder haar toezicht stonden. Voor een groot deel ligt dit zeker aan onze onvoldoende uitrusting voor onze taak door onvoldoende geldmiddelen. Wij zullen dan ook onze uiterste krachten moeten inspannen om deze te versterken. Wij hopen dat wij in meerdere male dan tot nu toe steun zullen krijgen van particu lieren en van de overheid. Nog dit jaar wordt het Consultatiebureau in Leiden een z.g. C. B. met een eigen me dicus. uitsluitend met deze laak belast en een eigen Rönlgen-inrichting. Wij stellen ons een belangrijke verbetering voor in de goede richting. Tenslotte memoreerde spr. de bestuurs wisselingen gedurende de 25 jaar van haar bestaan en bracht hulde aan de pioniers en de huidige werkers voor hun arbeid. Ik eindig, aldus spr., met de hoop uit te spreken, dat onze vereen, voortdurend moge toenemen in kracht en invloed tot welzijn van Leiden's bevolking. Hierna bracht prof. van Itallie dank aan den voorzitter voor diens waardeeren- de woorden, wien hij op zijn beurt hulde bracht voor het werk vroeger als secre taris verricht, daarbij tevens den huidigen secretaris, dr. S. A. de Graaff en den pen ningmeester den heer A. Reymeringer hulde brengend. Nadat de secretaris de notulen der vo rige vergadering had gelezen, volgde het jaarverslag. Hieraan ontleenen wij het volgende. Bijna 1200 bezoeken werden in den loop van dit jaar op het bureau gebracht. Vele patiënten werden door bemiddeling en met behulp van de vereeniging in staat ge steld een 'kuur in een sanatorium door te maken, vele kinderen konden door onze bemiddeling een tijdlang onderwijs genie ten op een wijze die hun gezondheid ten goede kwam In vele gezinnen hebben wij getracht met raad en daad het infectie- gevaar te verminderen en als steeds was ons uitgangspunt: Hoe kunnen wij de kin deren behoeden de tuberculose te krijgen, de kinderen wien het besmettingsgevaar het meest dreigt. Hiervan uitgaande hebben wij vele pa tiënten een betere hygiënische woning bezorgd waarbij de niet genoeg te roemen medewerking van den Gemeentelijken Ge neeskundigen dienst ons steeds ter zijde stond, waardoor het mogelijk werd pa tiënten met positief sputum een aparte slaepkamer te geven, enz. Altijd en altijd weer hebben onze en- quêtrices den menschen geleerd dat fris- sche lucht, veel licht, goede voeding en ge regelde medische controle tot nu toe de beste factoren zijn om de gevreesde ziekte te bekampen en behoudens een enkele uil zondering werden hun zorgen door de pa tiënten zeer op prijs gesteld De toestand der geldmiddelen liet zeer veel te wenschen over Tegen het einde van het jaar bereikten ons berichten dat in het jaar 1930 onze gemeente de zetel zou worden van een Districts Consultatie-Bureau op de zelfde wijze als dit in andere steden reeds het geval is. Daarmede zal het volgend jaar dan de vereeniging ophouden met zelf een consultatie-bureau te exploiteeren en zal voor haar patiënten in den vervolge ge bruik moeten maken van het dan hier ge vestigde Districts-Bureau. Dank zij het dames-comité uit het be stuur kregen wij de beschikking over een flinke som gelds ten einde eenige wijkge- bouwen hier ter stede te voorzien van een hoogtezon-inslallatie Als eerste werd het Wijkgebouw Levendaal door ons van zulk een installatie voorzien en bleek al dadelijk in een groote behoefte le voorzien: de zuster daar heeft meer aanvragen dan dat zij aan alle kan voldoen. Twee andere wijkgebou- wen zijn nu in voorbereiding. De opbrengst der Emmabloem-collecie was ook dit jaar weer belangrijk hooger dan het vorig jaar Hierna volgde het verslag der werk zaamheden op het Bureau. De rekening en verantwoording van den penningmeester gaf een saldo van f 992.5173 nog aangevuld met de subsidie over 1929. 0 Nadat de voorz. dank had gebracht aan het scheidende bestuurslid, prof van Itallie, werden herbenoemd prof. Kuenen, mevr. CceVrgh en prof Flu. In de vacature van den heer Verwijk werd benoemd de heer Kuiper. Hierna volgde sluiting der vergadering. DE LUTHER-FILM. Voorstelling in de Stadszaal. De directie van het Casino-theater heeft beslag weten te leggen op de groote Hervor mingsfilm van Luther en daarvan gister avond in de slechts matig bezette groote Stadszaal de eerste vertooning hier ter stede gegeven. Deze matige opkomst was stellig een gevolg van de gelijktijdige officiëele ingebruikneming der gerestaureerde Mare- kerk en we twijfelen dan ook niet of het zal heden- en morgenavond voller zijn in de Stadszaal. Het is niet wel doenlijk in een kort bestek een beschrijving te geven van den inhoud van deze rolprent, welke een uitstekend beeld geeft van bet leven van den grooten Hervormer. Achtereenvolgens zien we den jongen Luther als magister in de vrije wetenschap pen de Universiteit te Erfurt verlaten, doch het losbandige leven van zijn tijd en de plotselinge dood van zijn boezemvriend Alexiu9 stemmen hem tot nadenken. Overtuigd, dat hij in deze wereld geen iust voor zijn ziel zal vinden, besluit hij als monnik in de Orde van den H. Augustinus te treden. Maar de strengste kastijdingen en ontberingen brengen hem niet den ge- wenschten vrede, evenmin als een bede vaart naar Rome. En wanneer hij dan als leeraar in de H. Schrift aan de Universiteit te Wittenberg wordt beroepen en van nabij kennis neemt van het verderfelijke van Tetzel's aflaat handel, schrijft hij zijn beroemde stellingen en plakt deze aan de kerkpoort aan. Het volk juicht, de paus spreekt den ban over hem uit; de keizer roept hem ter ver antwoording voor den Rijksdag te Worms. Het gevolg is, dal hij vogelvrij wordt ver klaard en door vrienden naar den Wartburg wordt ontvoerd. De godsdienstige revolutie breidt zich echter gestadig uit en als het volk op het punt staat de kerk te bestormen, verschijnt Luther weer plotseling op het tooneel en stelt zich aan het hoofd der be weging. Het slot van de film verplaatst ons in ge deelten terug naar den tijd van den groot- schen godsdienststrijd. De film werd onder groote belangstelling gevolgd. INAUGURATIE VAN HET NIEUW-GEKOZEN COLLEGIUM VAN HET L. S. C. Rede van den praeses-collegii, den heer A. Rnys. In het groot-auditorium der Universiteit heeft gistermiddag de nieuw gekozen prae ses-collegii van het L. S. C., de heer A. Ruys zijn inaugureele rede gehouden. Allereerst besprak de heer Ruys het pro bleem van den groentijd, waarbij hij met klem getuigde van onze gehechtheid aan deze instelling, die zij moge dan voor den buitenstaander die zich aan senlimentee'e bespiegelingen overgeeft, een doorn in het oog zijn, naar onze meening de eenig moge lijke vorm is van overgang van den school tijd tot een waarlijk zelfstandigen studietijd, de eenige vorm ook van kennismaking met de zoo karakteristieke opvattingen van ons Corps, en als zoodanig een bestaansvoor waarde voor dat Corps vormt. Komende tot de positie van het Corps in Leiden zelf, zoo zeide spr., dat deze in den loop der jaren veel is gewijzigd. Waar vroeger het begrip ..student in Lei den" en Corpslid" nagenoeg identiek was, is deze toestand een gansch andere gewor den. Dit meent spr. geenszins te moeten be treuren, daar in een Corps, dat alle studen ten omvat, de eenheid aldra een fictie zou worden. Om het Corps desalniettemin in zijn leidende positie in de studentenwereld te handhaven is het noodzakelijk, dat ieder lid een onverflauwde, intensieve belangstelling toont voor alles, wat er in die wereld om gaat. De verhouding tot de burgerij is een punt dat dit jaar de bijzondere aandacht zal vra gen. Dat deze een gansch andere is dan b.v. in het begin dezer eeuw, moet wel door een ieder worden toegegeven, en dit vindt ongetwijfeld zijn oorzaak eensdeels in hot feit dat de student van tegenwoordig in zijn vrijen lijd, ja zelfs in zijn studie-uren, niet meer uitsluitend op Leiden is aangewezen, anderdeels in de omstandigheid dat Leiden zelf. in haar snelle ontwikkeling tot een mo derne groote stad niet meer uitsluitend be staat van en voor het welzijn en de roem van hare Academie. Moge de Lustrumvie ring. welke toch is een feest van al wat Leidsch is ter eere van de Academie, die hem tot grootheid bracht, de zoo gewenschte toenadering brengenl Tenslotte ging spr. uitvoerig de verrich tingen der Corpsvereenigingen in het afge- loopen jaar na en hij besloot met een krach tige opwekking om actief deel te nemen aan de voorbereidingen voor de a.s. lustrum viering. Wanneer een Lustrumviering eenige waarde zal hebben en daarmee bedoelen we niet alleen de artistieke waarde van het Openluchtspel, zooals die wordt beoordeeld door de buitenwereld, dan moet zij werke lijk zijn de uiting, de praestatie van het ie- heele Corps. Dan moet een ieder, tevreden met de soms bescheiden plaats die hij be kleedt, zich voelen als een onmisbaar onder deel van het geheel, en het moet hem vreug de zijn en een eer om die plaats zoo goed mogelijk te vervullen. Indien gij allen met deze gedachte be zield. hel uwe aan het welslagen bijdraagt, dan zal er na de feestvreugde een levende kracht voor de volgende vijf jaren zijn ge wonnen. M. H*.: Het Lustrum nadert snel. Weest dankbaar dat gij voot het moeilijk voorbe reidend werk een Lustrum-Commissie hebt gevonden, die tijd noch moeile heeft ge spaard. en neemt u voor om bij haar eersten oproep al uwe andere belangen op zij te zet ten, opdat gij naar uw beste krachten zult kunnen medewerken aan het welslagen van het grootste evenement uit uw Studententijd. Aan het einde mijner rede gekomen wil ik besluiten met u er op te wijzen dat veler oogen vol verwachting op Leiden zijn gericht Straks zullen groote scharen reünisten zich opmaken om terug te keeren naar de stad. binnen welker oude grachten zij hunne mooiste jaren hebben doorgebracht. Moge het dan uw trots zijn dat zij hier hebben weergevonden de zeest. die spreekt uit de woorden Virtus Concordia Fides". SCHOOLKINDERVOEDING EN -KLEEDING. De jaarvergadering. Gisteravond vergaderde de vereeniging Schoolkindervoeding en -kleeding in het gebouw Pieterskerkgracht 11. Na opening door den voorzitter, den heer A. Ensink en de notulen door de wnd secretaresse mevr. VurtheimValk, las de laatste het jaarverslag, dat onder dank zonder aanmerkingen werd goedge keurd. De eerste uitdeeling van kleeding had plaats in Maart. Uitgedeeld werden 293 jongenshemden en -broeken. 265 meisjes hemden en -broeken en 558 paar kousen. Bij de tweede uitdeeling in November wer den uitgereikt 185 jongensblouses en man chesterbroeken en 176 meisjesjurken, 176 BINNENLAND De plechtige overdracht der gerestaureerde Marekerk (3de Blad). De crisis in den landbouw; tegemoetko ming door de Spoorwegen (Uit ihet Parle ment, 2de Blad). De niet-toelating van de Sovjet-gezante in ons land (Binnenland, 2de Blad). Het Rokin te Amsterdam wordt niet ge dempt (Binnenland, 2de Blad). De proeven van den regenmaker opnieuw mislukt (Gemengd, 2de Blad). BUITENLAND. Briand is weer te Londen. (Buitenland, lste Blad). Hoe Hittler Duitscher wordt (Tel., lste Blad). Geruchten over een naderende crisis in Duitschland (Buitenland, lste Blad). schorten en 361 paar kousen en 1946 paar klompen. Gedurende de zomervoeding werden uit gereikt 30689 porties, gedurende de winier- voeding 68435 porties, tezamen 99124 por ties. Gedurende het jaar 1929 verstrekte de Armenraad 478 rapporten, waaronder ver schillende heronderzoeken. De leerlingen waren als volgt over de verschillende scholen verdeeld: Aantal kinderen per dag: Middelstegracht 9, Dui- venbodestraat 11, Vrouwenkerksteeg 63, Pasteurstraal 28, Zuidsingel 39, Caecilia- straat 28. Schuttersveld 28. Krauwelsteeg 15. Pelikaanstraat 32, Oude Vest 29, Paul Krugerstraat 48, Haverstraat 37, Plant soen 9, Munnikenstraat 6. Totaal 382. De kosten per portie kwamen op 18 4/100 cent. Hel gemiddelde aantal kinderen per dag bedroeg 382 .De gemiddelde grootte der porties was 0.702 L. Het bestuur werd bij het toezicht en bij het toedienen der maaltijden bijgestaan door hoofden van scholen en onderwij zend personeel. De extra aangestelde hulp op de school Vrouwensteeg en Haver straat bleef ook in het afgeloopen jaar ge handhaafd. Enkele kinderen ontvingen op verzoek van de ouders alleen kleeding, geen voeding. Het menu der maaltijden was als vorige jaren. De regeling getroffen in 1928 voot het maken der klecding bleef ook in 1929 ge handhaafd. Confectiemagazijnen leverden de bovenkleeding, Armenzorg werd de ver vaardiging van onderkleeding en schorten opgedragen. De inkomsten der vereeniging werden op de gewone wijze versterkt door giften, collecten en bijdragen van verschillende vereenigingen en particulieren. Het aantal contribueerende leden is thans 198 tegen 227 in het vorige jaar. In het bestuur werden de dame9 N. A. J. Kok, v. Bladen en G. van SlootenWig- gers herbenoemd en de heer F. A. Schilt- huizen, terwijl in de plaats van mevrouw Sypkens en mej. Carp met algemeene stemmen werden gekozen de dames Y. BijlslraMeirink en N. H. E. Pelvan der Lelv, die hun benoeming aanvaardden. Het bestuur leed een gevoelig verlies door het overlijden van de secretaresse mej. M Af. Woud Op 21 Juli 1929 kwamen de leden van het bestuur samen en hoor den in eerbiedige stilte de treffende toe spraak van den heer Schilthuizen. Mej. Woud heeft aan de vereeniging vermaakt een legaat van f. 1000. Aan mevrouw E. VurtheimValk werd verzocht of zij de functie van secretaresse op zich zou willen nemen, waarop zij be vestigend heeft geantwoord. De inkomsten en uitgaven sloten met een bedrag van f 23.822 27. Bij monde van den heer G H Pel, lid der kascommissie werden alle bescheiden in orde bevonden. Tot leden der kascommissie werden her benoemd de heeren G. H. Pel en C. W. Huibregtsen. Tot bestuursleden werden herkozen me vrouw Bijlstra en de heeren Schuit en Nyholt. Mevrouw Schnaar wenschle geen herbenoeming te aanvaarden, zoodat hier door een vacature ontstond. Tot secretaresse werd mevr. Vürlheim Valk gekozen. Na rondvraag, waarbij de voorzitter har telijk dank bracht aan mevr. Schnaar voor alles, wat zij voor de vereeniging had ge daan, volgde sluiting.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1