DE KLINIEK VOOR HUID- EN GESLACHTSZIEKTEN
VAN HET ACADEMISCH ZIEKENHUIS.
71sle Jaargang
VRIJDAG 14 MAART 1930
No. 21471
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENT1EN
30 Cts. per regel toot advertentiën uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertentiën 35 Cts per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
DUD-HOOGLEERAAR
Dr. J. A. KORTEWEG f
Te Bergen (N.H.) is overleden in den
uderdom van ruim 78 jaren dr. J. A. Korte-
reg, oud-hoogleeraar in de heelkunde aan
e Leidsche Universiteit.
Johannes Adriaan Korteweg werd 13
ugustus 1851 te 's-Hertogenbo9ch geboren
a is 10 September 1868 aan de Leidsche
Jniversiteit als student in de geneeskunde
geschreven. Hijpromoveerde al in 1877
ot doctor in de geneeskunde op een proef-
chrift getiteld: De oorzaak der breukbeen-
eklemming. Na zijn "promotie was hij assis-
ent aan het academisch ziekenhuis alhier
n daarna achtereenvolgens geneesheer aan
et Nederland9ch Israëlitische ziekenhuis te
msterdam en heelkundige aan het kinder-
iekenhuis aldaar. In 1887 werd hij be-
oemd tot hoogleeraar te Groningen welk
mbt hij in 1S89 verwisselde met het hoog
leraarsambt aan de gemeentelijke univer-
teit te Amsterdam. In 1901 volgde zijn be
raming tot hoogleeraar in de heelkunde
an de Leidsche Universiteit welk ambt hij
anvaaidde den lOden Juli met een rede
irer „Het goed geluk van den heelkundige"
ersohillende werken zijn van zijn hand
erschenen. O.a. Heelkunde een weten-
chapDe' grens der heelkunde; De gevol-
on der schouder-ontwrichting en van 'hare
ghandeling. In 1900 maakte hij als consul-
lerend heelkundige deel uit van de Roode
ruis ambulance tijdens den oorlog in Zuid-
trika. In 1914 nam hij ontslag als hoog
waar te Leiden in verband met zijn be
raming tot adviseur bij de Rijksverzeke-
ngsbank te Amsterdam.
[ie overledene was ridder in de Orde van
>n Nederl. Leeuw.
De begrafenis is bepaald op Maandag a.s.
de Nieuwe Begraafplaats te' Bergen,
ruiadags 2 uur.
LEIDSCHE PADVINDERS
„LEEUWKENGROEP".
Viering eerste lustrum.
Onder groote belangstelling van de zijde
3ii ouders en belangstellenden is gister-
vond in de groote zaal van de Stadsge-
oorzaal het vijfjarig bestaan gevierd van
ze padvindersgroep. Ter gelegenheid van
it feest werd door de jongelui de revue
le Droom van den Hopman" opgevoerd.
afdeelingsvoorzitter, de 'heer Vallentgoed
eette de aanwezigen hartelijk welkom en
«nde den avond met gebed. Vervolgens
erd met de opvoering der revue begonnen,
•eze revue vertelt, wat een goed padvin-
er doen moet en brengt 'cv-no het wezen
tr padvinderij naar voren Nog te veel
enken velen, dat de padvinderij de jon-
lui opkweekt tot soldaten; doch dit is
lenszins het geval; den jongens of meisjes
ordt gewezen op het mooie in de natuur
tevens wordt hun geleerd zelfstandig te
andelen. Hiertoe is echter tucht noodig,
aardoor wel eens door buitenstaanders aan
soldaatje-spelerij" wordt gedacht.
Op p.-n buitengewoon aardige wijze
'ordt dit alles door deze revue in een voor
al en twee bedrijven behandeld, terwijl
vfng gezorgd was voor vroolijkheid, door
d doen optreden van verschillende humo-
slen". die het publiek allen uitstekend
ebben vermaakt.
Na afloop der voorstelling dankte de hop-
l2n. de heer Stokhuyzen de aanwezigen
lor de belangstelling en mej. De Jong voor
waarop zij de hoofdrol vervuld
ld; terwijl hij haar als blijk van waardee-
een krans overhandigde. Hierna werd
avond met gebed gesloten.
..DAS ORGANISCHE LEBEN".
Op uilnoodiging van de Leidsche Biologen-
roeniging, van de vereenigmg voorWeten-
^üosophische Faculteit van Leidsche Stu-
dosophi9ohe Faculteit van Leidsche Stu
ften en van het Natuurkundig Genoot-
tap. heeft prof. dr. Hans Driesch uit Leip-
>n het Academiegebouw gisteravond ge
roken over- „Das Organische Leben".
Spreker besprak eerst'uitvoerig de over
gingen, die hem tot e'en tegenstander
bben gemaakt van de mechanische biolo-
en tot aanhanger van het zoogenaamde
filalisme". welke hij trouwens noemt- de
fr van ..de autonomie van het organische"
betreft hier bepaalde door spreker uit
voerde experimenten op den grondslag
1 de „embriologie" en van een analyse
1 de menschelijke handeling. In beide ge-
(Uen is het onmogelijk de voorkomende
*hijnsclen „mechanisch" to verklaren.
de leer van het zoogenaamde „psycho
fysisch paralellisme" weerlegt spr. op ge-
1 gronden, het begrip „ziel" krijgt weer
1 goede beteeken:s.
|'r; het kort behandelde spr. ten slotte de
"5- hoe een psychische agens zou kun-
1 werken op de materie. Met eenige alge-
we uiteenzettingen over het begrip „cau-
,jleit" besloot spreker zijn lezing.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT5
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post f. 2.35 portokosten.
0.18
„0.18
HEDEN DE OVERDRACHT.
In tegenwoordigheid van curatoren der
Leidsche Universiteit, van de hoogleeraren
der medische faculteit te' Leiden en van
verschillende andere genoodigden, meest
dermatologen, uit verschillende plaatsen in
ons land heeft hedenmiddag de overdracht
plaats gehad van de kliniek voor huid- en
geslachtsziekten, de nieuwe afdeeling van
het nieuwe academische ziekenhuis te Lei
den, aan den directeur van dit ziekenhuis,
dr. H. II. Maas.
Het eerst was 't woord aan den voorzitter
van het College van Curatoren Mr. van de
Sande Bakhuyzen, die de overdracht ver
richtte.
Deze sprak als volgt:
Rede Mr. van de Sande Babbnijzen.
Mr. van de Sande Bakhnijzen.
Eindelijk is de dag aangebroken, waarop
de kliniek voor huid- en geslachtsziekten in
het Nieuw Academisch Ziekenhuis in ge
bruik kan worden genomen. Een lange voor
bereidingstijd is eraan voorafgegaan. Een
tijd van moeizamen arbeid voor den direc
teur van het Academisch Ziekenhuis en voor
den hoogleeraar om de plannen voor de in
richting zoodanig uit te werken, dat in de
reeds jaren geleden geprojecteerde ruimten
een kliniek volgens de modernste opvattin
gen zou worden gehuisvest. Een tijd van
moeizamen arbeid niet minder voor het
College van Curatoren, om de plannen ver
werkelijkt te krijgen.
Het Nieuw Academisch Ziekenhuis werd,
thans bijna twee jaar geleden, officieel ge
opend. Sedert dien zijn de Interne Kliniek,
de afdeeling Röntgenologie en de Vrouwen
kliniek van het oude naar het nieuwe Zie
kenhuis overgegaan en de administratie van
den directeur werd aldaar gevestigd. Met
eenige plechtigheid ging deze overgang niet
gepaard. Het was slechts completeering van
hetgeen in de feestelijkheid van 17 Maart
1928 was betrokken. Zoo werd ook de Der
matologische Kliniek bij voorbaat reeds ge
opend. Professor Siemens heeft er echter
prijs op gesteld bij de ingebruikneming van
zijn kliniek enkele personen bij zich te noo-
digen en zijn vreugde over het feit, dat hij
thans zijn arbeid volledig in behoorlijk ge
outilleerde ruimten kan aanvangen, met hem
te deelen, door te toonen wat tot stand
kwam. Curatoren willen daarbij niet ontbre
ken. Zij willen het uitspreken, hoe zij zich
heden in hooge mate met u verheugen, prof.
Siemens. Gij hebt ervaren, dat niet steeds
Uwe wenschen oogenblikkelijk vervuld wer
den; uw geduld is wel eens op de proef ge
steld. Ik hoop, dat gij echter steeds wèl de
overtuiging hebt gehouden, dat Curatoren
met warme belangstelling uw belangen heb
ben behartigd en dat steeds hun streven is
geweest, de werkgelegenheid voor u zoo
gunstig mogelijk te maken.
Een woord van dank wil ik hier uitspre
ken aan allen, die ons College daarbij be
hulpzaam zijn geweest. Een woord van dank
niet het minst aan den directeur van het
Ziekenhuis, die, gelijk steeds, ook bij de
inrichting van deze kliniek weder zijn ga
ven als organisator en zijn rijke ervaring op
het gebied van ziekenhuismrichting heeft
getoond
Voor het eerst bezit de Leidsche Universi
teit een Dermatologische kliniek. Jarenlang
was slechts een onderwijspolikliniek aan de
Universiteit verbonden. En hoe was deze ge
huisvest? De bescheiden lokalen op den
Stationsweg voldeden bij lange na niet aan
de minimum-eischen, die aan een Dermato
logische polikliniek behooren te worden ge
steld Voor het eerst bezit ook de stad Lei
den een wetenschappelijk dermatologisch
centrum. Dat ik mij daarin ook in mijn kwa
liteit van Burgemeester in hooge mate ver
heug, behoeft geen betoog. Een geheel koste-
j loqze, wetenschappelijk geleide polikliniek
voor huid- en geslachtsziekten is een uitne
mend volksbelang; temeer, wanneer daar
aan, gelijk hier, een kliniek is verbonden,
waar lijders kosteloos of voor een beschei
den vergoeding kunnen worden verpleegd.
Het is een belang niet slechts voor de stad
Leiden, maar ook voor haar geheele omge
ving. Stellig zal de beteekenis van dit feit in
ruimen kring, niet het minst door talrijke
artsen in Leiden en omgeving worden ge
voeld.
Moge deze afdeeling huid- en geslachts
ziekten van het Academisch Ziekenhuis on
der uw bekwame leiding, hooggeleerde Sie
mens, overeenkomstig haar drievoudig doel,
ten aanzien van de wetenschap, onderwijs
en maatschappij onder Gods zegen velen ten
nutte zijnl
Vervolgens sprak de geneesheer-directeur
van het Academisch Ziekenhuis als volgt.
Rede van den heer Maas.
Hoogeachte Professor Siemens, Dames
en Heeren,
Nu de Voorzitter van het College van
Curatoren namens deze de Dermatologische
Kliniek heeft overgedragen is aan de in hef
Nieuw Academisch Ziekenhuis in gebruik
genomen klinieken wederom een nieuwe
toegevoegd.
Sedert de officieele opening in Maart '28
gingen successievelijk de Vrouwenkliniek
en de Interne Kliniek alsmede de Röntge-
nologische afdeeling uit de oude behuizing
naar haar nieuwe bestemming over, om
in de zooveel ruimere en meer moderne
Iocaliteiten met ontplooiing van haar ar
beid in alle richtingen, een grootere ont
wikkeling tegemoet te gaan. En wie de
groei van elk dezer afdeeling heeft kunnen
gadeslaan, vroeg zich onwillekeurig af,
hoe het mogelijk geweest is, dat een derge
lijke groeikracht en zoo groote energie, zoo
veel jaren besloten is kunnen blijven binnen
de enge grenzen van de oude ziekenhuis
ruimten, zonder dat ze geleid hebben tot
vcrwikkelingén, die naar buiten door 1
klonken.
Uiterlijk met groot geduld en waardige
kalmte, doch innerlijk met een sterk ver-
langen naar verbetering heeft ieder het
oogenblik afgewacht waarop hem de zoo
onmiskenbare ruimten ter beschikking
werden gesteld om deze van dat oogen
blik af zoo krachtig mogelijk in dienst te
stellen van het Onderwijs en de verpleging.
't Is misschien wel dat geduld en die
uiterlijke rust geweest, die oorzaak waren
dat de buitenwereld op geen andere wijze
kennis heeft gekregen van deze voor het
Ziekenhuis zoo bijzonder gebeurtenissen
dan door een eenvoudige advertentie in
de plaatselijke bladen en die van de naaste
omgeving, dat een polikliniek met ingang
van den zooveelsten weer was overgeplaatst
naar den Rijnsburgerweg En in dienzelfden
tijd had een groote verhuizing van een paar
honderd verpleegsters naar haar nieuwe
woningen eveneens in alle stilte plaats
Uit het feit echter, dat de ingebruikne
ming van deze kliniek thans op eemss-
zins feestelijke wijze plaats vind!|, mag
echter 9tellig niet de conclusie worden ge
trokken dat er hier geen voorbeeldig ge
duld geoefend is. Integendeel! Stond voor
de buitenwereld de Dermatologische afdee
ling als onderdeel van één gebouw waarin
ook de Oorheelkunde gevestigd is, reeds een
paar jaar gereed, zij die de juiste verhou
dingen kenden, wisten dat aan Professor
Siemens bij zijn komst naar Leiden in af
wachting van de totstandkoming van nood
zakelijke verbeteringen, slechts een zeei
bescheiden plekje, een leege ziekenzaal, als
polikliniek kon worden aangewezen, ter
voortzetting van de poliklinieken op den
Stationsweg en van het Ziekenhuis, die
jaren aaneen in de behoeften voor onder
wijs en onderzoek hebben voorzien en waar
in met zeer veel geduld en met bescheiden
middelen moest worden gewerkt
Daarom is deze dag voor de Dermatologie
in het algemeen en voor den nieuwen Der
matoloog van de Leidsche Universiteit in
hef bijzonder.een zoo gewichtige En daarom
is ook de wensch naar voren gekomen
dezen dag voor professor Siemens in het
bijzonder tot een heugel ijken dag te maken
Een sterk gekoesterde wensch van velen
is met de voltooiing van deze kliniek in
vervulling gegaan.
En het zal degenen, die de eerste stoot
gegeven hebben aan de uitvoering van de
nlannen hun die aan den afbouw de vol
tooiing en df inrichting gearbeid hpbben
groote voldoening schenken dat zij thans
den eersten hoogleeraar kunnen begroeten
in en gelukwenschen met zijn nieuwe
kliniek.
Dr. H. H. MAAS
Iedere nieuwe afdeeling geeft onvermij
delijk voor de Directie wel is waar nieuwe
zorgen- maar tevens verklaarbare vreugde,
omdat daarmede een groote stap gedaan
wordt in de richting van de voltooiing van
het geheele Ziekenhuis. Daarom acht ik me
gelukkig mede een der eersten te zijn, die
Professor Siemens met dezen dag en met
zijn kliniek van harte gelukwenschen.
Ik ben op zulke feestdagen in het Zieken
huis niet alleen belangstellende, maar ook
belanghebbende. Als belangstellende wensch
ik professor Siemens nog een reeks geluk
kige jaren van groot succes toe in deze
kliniék; als belanghebbende hoop ik van
ganscher harte dat deze jaren voor mij
zullen zijn een gelijke periode van goede
en vruchtdragende samenwerking.
Dat kan niet anders dan de nieuwe
kliniek tot voordeel zijn en de reputatie
van het Academisch Ziekenhuis ten goede
komen.
Rede prof. Siemens.
i-w
BINNENLAND.
Heden rond de officieele overdracht
plaats van de Kliniek rooi Huid. en
Geslachtsziekten. (Stadsnieuws, le Blad)
Overleden is dr. J. A. Korteweg, oud.
professor in de Heelkunde aan de Leidsche
Universiteit (Stadsnieuws, le Blad.)
De voortgezette besprekingen over de
Winkelsluitingswet; opnieuw tal van amen
dementen. (Uit het Parlement, 4e Blad.)
In den Am sterdam sch en gemeenteraad
staakten de stemmen over het voorstel tot
demping van het Rokin. (Binnenland, 3e
Blad.)
Het programma der tenniswedstrijden
voor het aanstaande seizoen (Sport, 2e Blad)
Prof. dr. H. Siemens.
De directeur van de kliniek, prof. dr. H.
Siemens, hield dan een rede, waarin hij
begon met op te' merken, dat, wanneer
medici te Leiden een feestelijke plechtig
heid hebben, zij zich daarbij gaarne den
man herdenken dio de wereldroem der
Leidsche medische faculteit gesticht heeft
en zonder diens succesvollen arbeid de
medische wetenschap te Leiden zich beslist
niet zoo had kunne'n ontwikkelen als zulks
tot op heden het geval is geweest. Zonder
het aanzien, dat onze faculteit door Herman
Boerhaave verkregen heeft, zou ook wel de
ontwikkeling van het Leidsche academisch
ziekenhuis niet een zoo schitterende ge
weest zijn, en spr. kan het derhalve slechts
toejuichen, als zijn standbeeld ook de
laatste étappe dezer ontwikkeling van het
„nieuwe academisch ziekenhuis" volgt. Zoo
kunnen de metalen oogen van zijn stand
beeld met bevrediging op dit gebouwencom
plex rusten, dat zijn levende oogen zeker
oiet gedroomd hadden, In zijn tijd was ook
niet een heel BoeThaave-kwartier noodig
voor het medisch onderzoek. Eerst met den
groeienden omvang van ons medisch weten
scheidde zich het eene vak na het andere
van de geneeskunde en heelkunde af en ver
langde eigen mannen en eigen werkruimten
Boerhaave zelf was nog de universeele medi
cus, was nog chemicus, botanist, physioloog,
pharmacoloog, internist, chirurg en ophtal-
moog in één persoon. Bijna ieder van hen,
uit wie de tegenwoordige faculteit bestaat,
kan derhalve met trots hem als zijn voor
ganger beschouwen. In dit opzicht behoeft
het jongste Leidsche spécialistenvak. de
dermatologie niet achter te staan Welis
waar was er ten tijde van Boerhaave nog
geen wetenschappelijke dermatologie; haar
voorloopster, de leer van de geslachtsziekten
die nog heden onafscheidelijk daarmede
BUITENLAND.
Nog hoop ter Londensche Vlootconf eren tie
(Buitenland en Tel., le Blad.)
Het Engelsche Lagerhuis verwerpt de con
servatieve motie van wantrouwen. (Buiten
land, le Blad.)
Gandhi's marsch voor de Britsch-Indische
onafhankelijkheid. (Buitenland en Tel.. le
Bliad.)
verbonden is, bestond echter niet alleen
destijds reeds, maar werd ook door Boer
haave met bijzondere liefde beoefend. Reeds
in 1708 behandelde hij in zijn „Aphorismi le
cognoscendis et curandis morbis" de vene
rische lues in een afzonderlijk hoofdstuk.
Kort daarop gaf hij de verzameling oude
syphilidogisOhe geschriften van Luisinus
opnieuw uit en schreef bovendien een be
roemde in de meeste cultuurtalen vertaalde
voorrede de „Praefatio" over de Venus
ziekte en hare genezing. Na zijn dood ver
schenen de door een zijner leerlingen uit-
gc-'geven omvangrijke „Academische col
leges over de Venus-ziekte". die eveneens
vele nieuwe herdrukken en vertalingen ten
deel vielen. Zoo mag ook de „Leidsche
kliniek voor huis- en geslachtsziekten" zich
met trots op Boerhaave als haar voorvader
beroepen.
En toch, aldus spr., moogt gij U er niet
over verwonderen, dat er nog 200 jaar over
moesten verloopen, dat te Leiden een bij
zondere huidkliniek ontstond en nu hedim
officieel in gebruik wordt genomen. Behoort
niet alleen in Holland, maar overal in de
beschaafde wereld de dermatologie tot die
kinderen der medische wetenschap, welke
ten slotte het ouderlijke huis van de interne
geneeskunde en chirurgie verlaten hebben
om als speciaal vak op eigen beenen te
gaan staan en met eigen methoden dit
groote gemeenschappelijk doel na te stre
ven: De bevrijding der menschen van ziek
ten en besmetting. Eerst een eeuw na den
dood van Boerhaave werd de wetenschap
pelijke klinische dermatalogie in Oosten
rijk en Engeland door Plank, Willan en
Bateman gesticht, eerst voor 75 jaar werd
zij door Hepra te Weenen door de toe1-
voeging der pathologische anatomie ver
diept en eerst in den laatsten tijd i9 zij in
omvang en beteekenis zoo sterk toegenomen
dat de oprichting van eigen huidklinieken
aan alle universiteiten noodig bleek. Even
als ieder speciaal vak der geneeskunde vor
dert ook de dermatologie thans een groote
kennis en een groot aantal technische me
thoden die speciaal geleerd en beoefend
moeten worden, zooals spr. uitvoerig uiteen
zette. Hieruit kan men, aldus spr., zien in
hoe groote mate door de bijzondere weten
schappelijke en technische eischen der der
matologie ook de oprichting van bijzondere
dermatologische klinieken gerechtvaardigd
is en ik geloof daarom dat ieder, die bij onze
faculteiten bij de geneeskundige verzorging
der bevolking belang heeft, van harte ver
heugd zal zijn dat op den dag van heden
Leiden, als de laatste der vier Nederland-
sche universiteiten zijn huidkliniek krijgt.
Spr. bracht dank aan allen, die tot de stich
ting der kliniek meegewerkt hebben. Spr.
besloot met zijn beste wenschen uit te spre
ken voor de bloei dezer kliniek en sprak
daarbij de hoop uit, dat zij zich zoo mocht
ontwikkelen als het de Leidsche medische
traditie waardig is (Applaus).
Spr gaf hierna een overzicht van den
bouw en de inrichting der kliniek. Na ge
wezen te hebben op den beperkten omvang
der polikliniek, zeide spr. dat men bij den
bouw daarvan steeds daarvan moet uitgaan,
