Ve/dvad&i Jfjowge ZIJITLAATSTE WENSCH 71ste Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 14 Maart 1930 Vierde Blad No. 21471 UIT HET PARLEMENT. FEUILLETON. RECHTZAKEN. INGEZONDEN. WETENSCHAPPEN. FINANCIEN. RADIONIEUWS. SPREEKCEL. (Van onzen parlementairen medewerker.) DEN HAAG. 13 Maart 1930 jan 3mendementenstrocm zander eind Ondeiwijsbesprekingen in de Eerste Kamer. Toen we hedenmiddag om kwart over ...*■11 het gebouw der Tweede Kamer ver lieten, hadden we niet precies kunnen 2£jgen, hoe het met het ontwerp-Winkel- ioiling stond Er waren zooveel amende menten ingediend, ingetrokken, overgeno men, afgestemd en goedgekeurd, dat het nis duizelde. We zullen evenwel trachten uil onze aanteekeningen den loop der ge beurtenissen in het kort samen te vatten Begonnen werd met art. 6 van het ontwerp. Dit bepaalt: „Bij plaatselijke vAordening tan de Gemeenteraad onder onze goedkeu ring bepalen^dat op een werkdag per week jèdurende een gedeelte van den dag en wel rcor of na één uur des namiddags, alle of be paalde groepen van winkels binnen de ge meente voor het publiek gesloten moeten Zijn. De dag en het daggedeelte, in den rongen volzin bedoeld, worden in de ver ordening aangewezen; zij kunnen verschil lend zijn voor verschillende gedeelten der gemeente en voor verschillende groepen ran winkels." Nu stelde de heer Drop (S D A P.) voor alleen sluiting na één uur toe te laten, daar bet anders weieens op een vrijen Maandag morgen zou kunnen uitloopen, wat ten tenenmale in strijd met de wet zou wezen. Daar is lang en breed over gepraat, en het slot was, dat toen minister Verschuur den heer Drop had duidelijk gemaakt., dat men rich bij het opleggen van deze beperKing un de gemeenleraden schuldig zou maken ran een ingreep in de Arbeidswet, de voor steller zijn voorstel maar weer terugnam. Bel artikel is daarop goedgekeurd met de Liberalen, de Staatkundig-Gereformeerden m de heeren Braat en Lingbeek als tegen- sanders (70-12.) Het volgende artikel 7 is wel uitgebreid, naar voor een goed begrip van de zaan noelen wij het hier toch even afschrijven. Bet luidt: „Degenen, die op het ingevolge deze wel leidende sluitingsuur reeds in den winkel anwezig zijn, mogen nog bediend worden tot ten hoogste een half uur na den slui- tngslijd. Het is verboden gedurende den tijd tal een winkel voor het publiek gesloten roet zijn, in of van dien winkel of het daarbij behoorende winkelhuis uit iemand Ie bedienen. Het is verboden gedurende den lijd. dat Kn winkel voor het publiek gesloten moet rijn, van dien winkel of van het daarbij tohoorende winkelhuis uit. voorwerpen of sloffen ter aflevering aan het publiek uit zenden, met uitzondering van maaltijden ft kokswaren en van winkelwaren be- femd voor binnenkomende, uitgaande en doorgaande schepen. Hel bepaalde in het derde lid is niet van '«passing op het uitzenden van brood, ge durende den lijd, dat een winkel, waar brood wordt verkocht, krachtens een veror dening. als bedoeld in artikel 6. eersle lid, roor het publiek gesloten moet zijn." Het eerste hierop ingediende amende ment was van den heer Vos (Lib.) om het mogelijk te maken, dat op Zondag melk voidt bezorgd gedurende sluitingstijd, als dit is toegestaan door een gemeentelijken verordening. Hem volgde de heer Van den Bergh (S.D.A.P.), die door een redactie wijziging den zoogenaamden verkoop over bet hekje wilde beletten De minister nam bel amendement-Van den Bergh oven. waarop het amendement-Vos onthalsd werd met 68 tegen 17 slemmen. Het artikel werd daarop goedgekeurd. Dat was dus vlot ge- taan, maar des te langer heeft de Kamer stil gestaan bij het volgende aTtikel betref fende het venten op Zondag. Het luidde: ,0p Zondag, op de eerste vijf werkdagen der wee'k na 8 uur des namiddags en óp Zaterdag na 10 uur des namiddags is het venten en verkoopen op of aan den open laren weg verboden. („Ueber den Tod hinaus"). Roman van AN Ni* VON PANHUYS til het Duitsch door W H C BOULLAARD. (Nadruk verboden.) 19) Zij, in wie een kunstenaarsziel woonde, die krachtig genoeg was om zich hoog te verheffen boven alledaagsche opvattingen; z>) wenschte geen medelijden en had dat niet noodig En thans, nu haar vader jel voor haar geschreven stuk gereed had, tad zij eerst recht geen medelijden noodig. Nog 9teeds rustten de oogen van den va- op antwoord wachtend, op de dochter. Eindelijk hief Ada haar gebogen hoofd op fT1 knikte met een zachten glimlach den vader toe. ..Het is u schitterend getakt, het stuk is tawonderenswaardig opgebouwd en de in- "jge effectvol." Haar fijne handen, door welker blankheid jj5 fijne blauwe aderen heen schenen, speel- Jap met de dikke franje van de sjaal. ..Uw tafde voor mij, vader leidde uw hand, die ;e Pen vasthield Zij stond op en wijd haar <rpien uitbreidend riep zij met een heldere, lachende stem uit- ..Eindelijk is het dan 200 ver mijn levensdroom zal waarheid borden!" Heel dicht kwam zij bij hem en knielde yr hem neer zijn hoofd naar zich toe- „Vader, ik weet niet hoe ik onder ?°vden moet brengen, om u te zeggen hoe k.ukkig ik ben. dat het u gelukt is." Haar jialende oogen keken hem aan en half flerend vervolgde zij: „Aanvankelijk De verbodsbepaling van het vorige lid zal op Zondag niet gelden ten aanzien van het venten van geringe eetwaren" Eerst kwam de heer Van Rappard (Lib.) mei een amendement om naast het venten van eetwaren ook drinkwaren te I^ten ven ten op Zondag. Zijn partijgenoot Vos kwam met het voor stel om het venten in het algemeen toe te staan op iederen dag tot des avonds 8 uur, en op Zaterdag tot 10 uur De heer Van Dis (St. Ger.ï wilde dat er op Zondag in het ge heel niet zou worden gevent. De heer Van den Bergh (S. D. A. P.) had niet minder dan vier amendementen: een om het venten na middernacht te voorkomen, een om te laten venten zoolang de winkels open zijn. een om op de in de wet genoemde feestdagen het venten met geringe eetwaren toe te staan en een om bij gemeenteverordening eventueel toe te staan, dat er op Zondag ook met andere waren dan eetwaren zou mogen worden gc-vent. De heer Van Helle- berg Hubar (R.KA wilde het mogelijk maken dat bij verordening slechts op bepaalde uren des Zondags het venten zou worden toege staan. Minister Verschuur wees er op. dat men met deze regeling gevaar loopt inbreuk te maken op de Zondagswet en daar moet men voor oppassen. Daarom ontried hij het amendement van den heer Van Rappard. Het amendementVan Dis ontried hij ook, omdat het in strijd zou zijn met een ver standige' politiek. Het amendementVos achtte hij buiten de orde, maar de amen dementen van den heer Van den Bergh vond hij uitstekend en hij nam ze dus over. Maar van 't amendement-Hellenberg Huba: wilde hii niets weten. De voorsteller trok dit daarop in evenals de heer Vos het zijne en vervolgens werden alle andere amende menten verworpen. Toen kwam het veelbesproken aTtikel 9 kan de orde. Dit staat aan de gemeentebe sturen toe voor bijzondere omstandigheden afwijkingen van de wet vast te stellen, be houdens goedkeuring van de regeering. Een half dozijn amendementen waren hier op voorgesteld, maar aan het slot van het debat was alweer de helft ingetrokken en toen verdaagde de voorzitter de vergadering tot Vrijdag. Dan zal er gestemd worden en wij zullen met de mededeeling van den inhoud der voorstellen dus maar wachten tot zij aan de orde komen. De Eerste Kamer heeft haar vergadering van heden, geheel aan de begrooting van Onderwijs gewijd. Deze is ten slotte zonder stemming goedgekeurd, nadat minister Terpstra haar met goede kennis van zaken had verdedigd en toegelicht. Bij het debat kunnen we ditmaal niet lang stilstaan, maar we mogen niet nalaten te vermelden, dat de minister er aan denkt de spelling kwestie in dien geest op te lossen, dat we een officieele spelling krijgen, welke op de scholen zal worden onderwezen en in de ambtelijke stukken zal worden gebruikt Het zal de spelling zijp van Pe Vries en Te Winkel echter bevrijd van de,t.hans toch al ongebruikelijke buigingsuitgangen. De mi nister wacht nog slechts op het advies van de onderwijsinspectie om de zaak in den ministerraad te behandelen. Ook heeft de minister het voornemen het Ethnografisch Museum te Leiden in het oude Academisch Ziekenhuis onder te brengen. Verder zijn tal van onderwerpen besproken, de kosten van het onderwijs, de Delflsche filmkwestie, de invoering van het Esperanto op de school, dc zorg voor monumenten enz., maar we moeten het hierbij laten. Dinsdag komt de begrooting van Defensie aan de orde. LOODDIEFSTAL. Op 3 Januari is te Haarlem ten nadeele van den loodhandelaar J. K. ongeveer 5000 K.G lood gestolen, dat in twee partijen met een vrachtauto naar Amsterdam werd vervoerd en daar aaD een opkooper ver kocht. Gisteren stond voor de Haarlemsche rechtbank terecht P H. J., verdacht van het doen wegnemen van een hoeveelheid lood door W. H. v S., een der medeplichti gen in deze zaak, die echter wegens gebrek aan bewijs buiten vervolging was gesteld. In totaal werden negen getuigen gehoord. Het bleek dat men vruchteloos gepoogd had het lood in Leiden te verkoopen. In Amsterdam had men meer succes gehad. De officier van justitie eisehte tegen ver dachte J een jaar "gevangenisstraf. Ver dachte werd op verzoek van den verdedi ger, mr. Prinsen Geerligs, onmiddellijk in vrijheid gesteld. Uitspraak over acht dagen. DE SCHILDERIJENDIEFSTAL IN 'T FRANS HALS-MUSEUM TE HAARLEM. Gisteren diende nogmaals, ditmaal voor de Haarlemsche rechtbank, de zaak tegen den 21-jarigen Th. J. V., verdachte gerui men tijd geleden uit het Frans Halsmu seum een overigens waardeloos schilderij te hebben gestolen. De verschillende getuigen bleven bij hun vroegere verklaringen. De verdachte V. had inmiddels te kennen gegeven, dat niet hij den diefstal had gepleegd doch zijn vader, voor wien hij de schuld op zich had willen nemen- In het huis van bewaring to Am sterdam öneed V. een medegevangene on zijn verzoek een slagader door. waarvoor hij zich tevens te verantwoorden had. Een psychopaatb te noemen is hij niet. Hij heeft gelijk zijn verdediger, mr. De Ranitz deed uitkomen, een ongelukkig hui selijk leven gehad. Het O. M. eisehte bevestiging van het vroeger gewezen vonnis. De verdediger pleitte clementie. Uitspraak over 14 dagen. EEN NIEUWE PLANEET ONTDEKT? In de baan van Neptunns. Een V. D.-bericht uit Londen d.d. 14 Maart meldt, dat de sterrenwacht van dc Harvard University op zijn observatie toren te Arizona een nieuwe planeet zou hebben ontdekt in de baan van Nepiunus. De pla neet is slechts met .ny'eroscopische instru menten zichtbaar. Do juiste afstand tus- sohen de planeet en Nep tun us is nog niet bekend. HYPOTHEEKBANK NOORD- HOLLANDSCHE GROND- CREDIET N.V. TE ALKMAAR. In de algemeene vergadering werd de ba lans en winst-en verliesrekening over 1929 goedgekeurd en het dividend over 1929 be paald op 20 pCt. (Onv.). (Buiten verantwoordelijkheid der Redactie). Copie van al of niet geplaatste stukken wordt niet teruggegeven. ONDERWITS IN DE ANNA-KLINIEK. Langzamerhand begint er hier en daar eenige verbetering Ie komen in den toestand der gebrekkigen. De belangstelling is door veler woord en daad gewekt, zoowel parti culieren als autoriteiten gaven van hun sympathie blijk Zij, die indertijd onze film „De nooden een groote slap vooruit gedaan; wij zijn er echter nog lang niet. Zij. di eindertijd onze film „De nooden der misvormden en hoe zij gelenigd worden" hebben gezien, zullen zich dc groote waarde herinneren die aan onderwijs aan gebrek kigen werd toegekend en aan vakopleiding. Op de plannen voor onze werkplaatsen, die nagenoeg gereed zijn. zal later worden terug gekomen; thans gaat het om onderwijs voor de kinderen, die dikwijls maandenlang in gips- of ander verband in de kliniek moeten blijven Deze stumperds hebben een akeiig leven, hoe goed men ze ook verzorgt. Zij moeten stil blijven liggen en vervelen zich vreeseiijk. Als men ze niet bezig houdt wor den ze lastig en als ze lastig worden kun nen ze nog moeilijker stilliggen. Bovendien zijn er bij. die door hun gebrek achter zijn i geraakt bij andere kinderen. Het bestuur wil nu aan deze kinderen onderwijs laten geven. Het zijn er gemiddeld 26, van ver schillenden leeftijd doch niet genoeg om er een schooltje van te maken. Is er niet iemand in de stad, die tijd en lust heeft zich hieraan te wijden? Namens het dagelijksch bestuur der Anna-k'.iniek Namens het dagelijks bestuur der POSTKANTOOR LEIDEN. Lijat van onbestelbare brieven en brief- kaaiten, van welke de afzenders onbekend zijn. Terugontvangen in do 2e helft der maand Februari 1930: BRIEVEN BINNENLAND. Bureau Maasbode. Rotterdam; Directeur v. d. Bijenkorf, Den Haag; Mevr. Difresne Kohier, Amsterdam; Madam E. Everls, Den Haag; H. Neuteboom, Leiden; N.V. Olanda, Amsterdam (3 stuks): Ontvanger D. B. te kantoor, Den Haag: mevr. F. Poot. Amster dam: Dagblad voor Rotterdam, afd. Publi- citeils, Rotterdam: Allh. Rölerkoll, Amster dam, IJsbrand Schouten, Rotterdam; J. II. Schutte. Amsterdam: Zuster Servalia. Donk; Verker, Santpoort: M. II. Verboom, Den Haag; G Weijers. Alphen a. d. Rijn. BRIEFKAARTEN BINNENLAND. Bakker. Amsterdam;'mevr. H. Hamaker,??; Familie de Heus. Leiderdorp; O. v. Kappen,' Den Haag; Tine Kent???; van Sloote, Lei den; Fam. Stam. Paul. Krugerstraat. BRrEVEN BUITENLAND. Nienko Brouwer, Derbyshire: R. G. G. Filbri, Merano; Mr. C. v. d. Hoeven, Ashe- ville U. S. A. BRIEFKAARTEN BUITENLAND Mej. Albarda, Paris; Fraul. L. Bonn, Duis burg: A. Ph. D. van 't Zelfde, Woltevreden; 2 briefkaarten zonder adres. Hieronder behooren ook poststukken, weikp niet of onvoldopnde zirn gpfrankpprd vreesde ik somtijds, dat u niet zoudt slagen, dat u niet de begaafdheid zoudt bezitten om zoo iets tot stand Ie brengen, maar reeds na de eerste tafereelen. die u mij voorlas, week mijn vrees en maakte plaats voor hoop. d'.e op zoo'n glansrijke wijze waarheid werd Luider en vuriger werd haar stem: „En nu keeren wij terug naar ons lieve Nederland, om roem te oogstpn. Bewonderend keek de vader naar zijn dochter en met een trotschen glimlach zei hij: „Eergierig waren de de Ruyter's altijd en daarom werden wij machtig" en de oude man met het doorgroefde gelaat, waarop een lang komediantenleven zijn sporen had ach tergelaten. dacht aan den tijd toen zijn too- neelloopbaan begon Uitgelachen had men hem toen. omdat hij zoo smalletjes en zoo erbarmelijk klein was. totdat hij eindelijk belandde bij een reizend tooneelgezelschap. Geen dorpje was zijn directeur te klein )f te armzalig, om er niet een paar dagen te verblijven Het entree voor de voorstelling kon desnoods met eetbare waar betaald wor den en de Ruyter herinnerde zich. dat er menigmaal brood en worst aan de cassa werd afgegeven. En hij moest lachen bij de gedachte, hoe goed pen en ander hem ge smaakt had veel beter dan later menig kunsiig samengesteld gerecht in voorname restaurants Zoo had hij. de kleine onaan zienlijke Pieter de Ruyter twee jaren bij het erbarmelijke troepje doorgebracht totdat hij door een toeval terecht kwam bij een klein stedelijk tooneelgezelschap en daar ontdekt0 men dat in het nietige mannetje iets bijzon ders zat Van teen af regenden de mooiste rollen zoo maar op hem neer en klom hij wel langzaam maar stpeds hooger en hoo- ger. totdat hü een der eersten en besten in het rijk zijner kunst was gewórden. Zoolang hij zich kon herinneren was hij altijd eergierig geweest. Vooruit komen, iets bereiken I Dat klonk in hem als een voort durende. tot daden aanzettende roepstem, die hem nooit vermoeide én nooit deed ver sagen. Vooruit komen, iets bereiken. Altijd hoorde hij die woorden, die hem kracht ver leenden in die moeilijke dagen van heen en weer zwerven, toen zijn afgetobt, ondervoed lichaam bijna niet meer kon. en zij strek ten lot steun, toen later niet alles zoo vlot van stapel liep als zijn eerzucht wel had gehoopt. Vooruit komen, iets bereiken! Deze woor den, die leiding gaven aan zijn leven, waren ook Ada's leuze Opnieuw was Ada in eea schommelstoel gaan zitten, haar stem was meer rustig, maar een innerlijke glans was in haar oogen achtergebleven .,Ik zal dadelijk met het in- studeeren van mijn rol beginnen; tot in de kleinste en fijnste schakeeringen zal ik die uitwerken" zei ze. De vader knikte. „Alleen reeds door den inhoud zullen wij met dit stuk in ons va derland opzien baren." „Natuurlijk'antwoordde Ada „juist nu, omdat in alle landen het onderwerp spionnenvrees aan de orde van den dag is. In den waren zin des woords is uw stuk actueel „En <iubbel interessant i9 het dat ik het stuk schreef in Duitschland. waar het speelt Daardoor was ik in staat het land en de menschen naar de natuur getrouw te schilderen'" zei de Ruyter ..Aan mijnheer von Weiden heb ik wegens zijn positie aan het hof menig belangwekkend detail te dank°n Hij gaf mij kijkjes op intieme zij het ook onschuldige dingen in den hofkring en vertelde hoe het aan zoo'n klein hof toe ging. Indien hij eens wist, waarvoor ik zijn kleine, vertrouwelijke mededeelingen noo dig hadl" Vroolijk lachte de Ruyter en ook om Ada's mond vertoonde zich een glimlach. „Mijnheer von Weiden houdt u natuurlijk vcor een Nederlandsch schouwburgdirec teur in ruste, die wegens een erfenis van een of ander Duitsch familielid thans eenigen tijd in Duitschland woont." „Ja, ik heb hem verteld, dat de erfenis kwestie van uit Nederland moeilijk geregeld zou kunnen worden. Als hij had geweten, dat ik een bekend Amslerdamsche tooneel- speler ben en hier een aanzienlijk vermogen in baar geld heb, dan zou hij mij dit huisje zeker niet voor zoo'n lagen prijs verhuurd hebben." „Waarom liet u eigenlijk uw geld niet in Nederland, vader?" „Die vraag, mijn kind, is gemakkelijk te beantwoordenPeinzend keek de vader voor zich heen. „Toen wij naar Duitschland gingen, kon ik niet welen of en zoo ja. wan neer wij weer naar Nederland zouden terug- keeren; mijn stuk, immers, had een mis lukking kunnen worden of wel ik had kun nen sterven In elk geval wilde ik zorgen, dat je geen oogenblik in geldverlegenheid had behoeven te verkeeren Je zoudt dade lijk. indien ik in dezen lijd ware overleden, in het ongestoorde bezit van ons geld zijn geweest, zonder omslachtige schrijverijen. Daarom bracht ik het geld mee." ,.Uw liefde denkt aan alles beste vader" zei Ada met een blik vol warmte naar hem. „Zoodra wij weer in Amsterdam zijn, for meer ik een eersterangs tooneelgezelschap". zei de Ruyter teruggrijpende naar het on derwerp van zooeven. ..waarvan jij onder de vrouwen de eerste persoon zult zijn en met het stuk „De Spion" zullen we dan een WERELD-CONGRES VAN RADIO-AMATEURS. Naar wij vernemen zal er in Antwerpen een congres gehouden worden van ultra- korte-golf radio-amateurs. Voorloopig is *n datum in Juli 1930 bepaald. Een comité bereidt de werkzaamheden voor. Ook zullen ter sprake komen de jong ste bepalingen van het besluit Washington. VREES VOOR DUITSCHE RADIO-PROPAGANDA. In de Fransche radiobladen wordt druk gesproken over de aangekondigde energie- verhooging van het Ehiitsche omroepsta- lion in Stuttgart. De zend-energie zal verhoogd worden <o< 60 K.W., zoodat dit station ver over de Fransche grenzen hoorbaar is Men vreest nu dat door middel van dit station propa ganda gemaakt zal worden, speciaal be stemd voor Elzas-Lotharingen De enorme energie maakt in die omgeving het luisteren naar andere statons vrijwel onmogelijk, zoo. dat de Elzassers gedwongen zouden zijn naar de Duitsche uilzendingen te luisteren. FRANKRIJK No. .30 OP DE RADIO-LIJST. Bij een registratie van het totaal aantaT radio-luisteraars komt Frankrijk als no. 30. In totaal heeft Frankrijk slechts 500.090 luisteraars, dus waarschijnlijk neg minder dan Nederland. De Fransche radio-industrie moet het dan ook hoofdzakelijk hebben van export, terwijl de import van radio-artikelen zeer gering is. RECLAME. Wanneer wij Pepermunt koopen, willen wij geen scherp of bitter goedje* maar wenschen eenvoudig PEPERMUNT, WorO,' o crown. 5683 PARKEEREN. De aandacht van de betreffende autori teiten wordt gevestigd op het hinderlijke parkeeren van auto's op de drukke ver keerswegen Stationsweg en Noordeinde tot de Kweekschool. Bovendien zou een één-richting-systeem voor auto's door de Pelikaanstraat (Haar lemmerstraatOude Vest) zeer toe te juichen zijn. groote kunstreis door geheel Nederland maken." „En uw roomvolle naam zal als de klank van een fanfare voor ons uitgaan", zei Ada met enthousiasme. „Of jij met je lieve, hartelijke ijdelheid." De vader was opgestaan. ..Ik ga naar mijn kamer om me te verkleeden waarschijnlijk komt mijnheer von Weiden straks." Ada glimlachte tegen haar vader, die de kamer verliet. Zij trok de zijden sjaal nog wat dichter om zich heen en den schommelstoel, waarin zij zat. zachtjes in beweging brengend, keek zij droomerig naar den zwarten, ijzeren kachel, achter welks half geopende deur het spel der vlammen, die begeerig om een dik beukenblok lekten, zichtbaar was. Als vurige linten slingerden zij zich om het harde hout, steeds sneller en sneller. Ada had het koud. daarom werd er al sinds we ken gestookt. Terwijl Ada het spel der vlammen bleef volgen, dacht zij aan het stuk. dat haar va der voor haar had geschreven en in gedach ten doorliep zij den inhoud, die haar zoo bceide. Het stuk speelde in een kleine, Duitsche residentiestad alwaar een jong officier, die toevallig door een stille straat liep, achter een hek. dicht met klimop beplant, het ge zicht van een vrouw ziet waarop hij smoor lijk verliefd wordt. Hij ziet uitsluitend het hoofd; van het lichaam is door de heg niets te bespeuren. Van toen af ging de officisr dikwijls door de stille straat en bijna tel kens ziet hij het wonderschoone hoofd Op een dag waagt hij het de mooie vrouw te groeten, die daarop als wedergroet het hoold met een betooverenden glimlach buigt. (Wordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 13