AGENDA.
BUITENLAND.
TELEGRAMMEN.
HEDEN:
Hoog'andche K rk: Gere!. Zanjgvereen.
„Hosanna"; 8 oar.
Volkshuis Tentoonstelling ran schilde
rijen en tcekeningen W. H. v. Schai!:.
7 91/» uur nam
K a t w ij k (Chr Profc. Bel.) Uitvoenng
zangschoql „Katwijk". 7.45 uur nam.
Vrijdag.
Oude Singel 118: Alg. ledenvergadering
Ar. lol verz van kleine kinderen (kinder
bewaarplaats), 31/* uur nam.
Volkshuis: Tentoonstelling van schilde
rijen en teekeningen W. H. v. Schaik.
7 91/» uur nam.
Zondag.
JeruëlSamenkomsten te 10 uur voörm.
fcn halfzeven nam.
De avond, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 3 Maart tol
en met Zondag 9 Maart waargenomen door
de Apotheek M. Boekwijt. Vischmarkt 8,
telefoon 652.
LEZINGEN TIJDENS DE ELECTRICITEITS-
TENTOONSTELLING.
In verband met de electricifeits-tentoon-
sfe-lling zullen in den foyer van de Stads
gehoorzaal de volgende lezingen worden
gehouden
Do^.derdan 6 Maart, 8 uur, n.m.:
L JANSE. Directeur v h Verkoopkan
toor van ..Heemaf" Rotterdam- „De toe
passing van de electriciteit in de Industrie"
(Deze voordracht vindt plaats in de groote
zaal van Hotel ..Den Burcht").
OUDERAVOND L. C. T. O. P.
Een gezellige avond.
Gisteravond hield de Leidsche Chr. Jeugd
organisatie ..Phebe" haar tienden ouder
avond in de groote zaat van het gebouw
„Prediker" welke door het plaatsen van
groen en bloemen een vroolijk aanzien had
verkregen
Om even acht uur opende de voorzitter,
do heer J. Sligter, de vergadering, na het
zingen van Ps. 84: 1, op de gebruikelijke
"wijze en las een gedeelte van 1 Kon 3 voor.
Daarna heette hij allen hartelijk welkom.
Jn het bijzonder allen die in dezen avond
een werkzaam aandeel zouden hebben o. a.
de mondaccordeoncluh ..Kunst en Genot" en
den heer Brugman (zang) Spr sprak er zijn
vreugde over urt dat de zaal geheel bezet
vvas. temeer daar spr de ouderavonden be
schouwt als een hoogtij van het Phebewerlr,
cn hoopte dat het ook dezen avond zoo zal
mn"cn zijn
Door enkele damesleden worden vervol
gens verschillende stukjes voorgedragen
welke gehoord het apnlaus de instemming
der vergadering haddon Hierna liet de
rrrmdnccordeonclub ,.K en G zich hooren
hetwelk een dankbaar applaus in ontvangst
had te nemen
Door een der afdeeÜngen. n.m.l de meis
jes vereeniging van ..Phebe" werd een ta-
b'cau ten bps!e gegevpn. welke Ps 119
we^af: ook dit viel zeer bij de aaMtzigeu
in 'en smaak
Alvorens te pauzeeren deod de voorzitter
eenige mededeelingen over het Phebewerk
en vestigde vooral de aandacht der aanwe
zen on de kinderkerk der organisatie
Titdens do nanze gedurende welke koffie
werd rondgediend had het Bestuur gelegen
heid zich met do ouders van de jnngpns en
ir»o:?;es. welke de verschillende afdeelingon
berokken. Ie onderhouden terw'il er ook ge
legenheid was het Phe^ewprk te steunen
d'-nr z;ch op fe geven voor het dubhelties-
fon-'s der L C J O P waaraan door velen
gehoor werd gegevpn
Na de pauze werd door een dor aanwezi
gen namens de ouders het woord gevraagd.
S~r richtte een woord van dank tot het Be-
e'vpr voor d'-n gezelli^en avond den ouders
here d en ook voor al hpt werk hetgeen door
de o-ganisalie aan de kinderen wordt ver-
ri"M.
Po-^r een luid nnnjans gaven de talrijke
a^wcr^n h"n instemming met de woor
doo van sor te kennen
Door den heer Brugman werd nu hot
„Ave Maria" ten gehooro gebracht, op de
pteno begeleid door epn der leden van do
orgon'safie. waarna K en G." zich
wp-'orom liet hooien vooral hel laatste stuk
dmr hem gespeeld. n.m 1. een kampli d
ocs'tp vp«l h'ival.
Nadat door den hoor Brugman on schitte
rende wijze .Die heiden Oenad'ere" was
ten "eKor.re f»ehracht werd donr de nvns'ps-
vp-o-Ari-rjpor pPn favte-»u voorstellende het
we-'- dpr L. C I O P uitgevoerd tevw"!
h:e"'ii d^or dor dames de zegenbede
ui' ^9 lat werd "ezon^en
Na alle medewerkenden dm 'ot het wel-
ste"cn van dezen avond baddpn mede
gewerkt d°nk gebracht (p hobbon. sprak de
vnorzif'frr naar aan7e;ding van het voorge
lezen sb*k aan don aanvang der avond oen
kort slo'woord Om even elf uur wp-d dezo
avond waaron Phphe" mpf roMopning kan
tcn"Tzi~n me' dankgebed gpslo'en waarna
sf-oT^c aanwezigen de avondzang
gezongen werd.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving: NV. Pharmaceuti-
sche Groothandel J. de I.oos Zoon (filiaal
in oprichting) Pieterskerkhof 12. Teerden.
Foo'dzetel: Ged Binnenrotte 145. Rotter
dam. Mede-direefeur en beheorvnd vennoot,
Th. J M. Meddens, 's-Gravenhage.
INSTITUUT VOOR
ARBEIDERSONTWIKKELING.
Jaarvergadering dei afdeeling Leiden.
Do plaatselijke afdeeling van het I. v. A.
O kwam gisteravond in het Volksgebouw in
jaarvergadering bijwen.
In zijn openingswoord bracht de voorzit
fer de heer P. L. Hessing. bestuur en leden
dank voor de ondervonden medewerking
sedert zijn verkiezing tot voorzitter Spr
hoopt echter dat van de zijde der leden
meer belangstelling voor hot cultureele werk,
dat het I v. A. O. verricht, zal worden be
toond Nadat de 2e secretaris, de heer J
Eikerbout. de notulen der vorige vergade
ring heeft voorgelezen komen de jaarversla
gen over 1929 aan de orde
In het jaarverslag van den heer G. Eiker
bout. secretaris der afd., wordt een uitvoe
rige beschouwing gewijd aan de in het afgo-
loopen jaar georganiseerd* lezingen en
excursies Met leedwezen maakt de secre
taris gewag van het bedanken als voorzitter
van den hepr J Tjalsma en wordt herinnerd
aan het verdienstelijk werk. door den vori-
gen voorziftpr op het terrein der on'wikke-
linz geleverd Voorts blijkt uit hel jaarver
ste? da! het aantal le^en en donateurs met
135 toenam on thans 480 bedraagt Dit ver
slag wordt daarna evenals dat van den pen
ningmeester den heer B. Liese onder dank
zegging goedgekeurd
Rij de bestuursverkiezing worden secre
taris en penningmeester herkozen terwijl ia
de vacature, ontslaan door het bedanken
van mevr. v. d. Woude wordt benoemd
mevr de Cler.
De Generalvertrelung der Reichbahnzen-
trale für den Deutschen Reisverkehr had
voor dezen avond een serie lantaarnplaten
beschikbaar gesteld van den Rijn en zijn
zijdalen.
Do voorziifer der Natuurvrienden-groep,
de heer v. Woudenberg, lichlte deze licht
beelden toe. Spr wees er op. dat geen rivior
ter wereld zoo bezongen is als de Rijn.
'n Schier onuitputtelijke litteratuur is ov.-r
den Rijn en zijn zijdnlen verschenen
Nadat met oenige lichtbeelden het ont
staan eener rivier vanaf de z.g. gletscher-
poorf was duidelijk gemaakt, volgde e^tt
aantal prachtige lichtbeelden van den Riin.
bet Ahrdal dp Moezel en de Lnhn. die
ongetwijfeld bij velen de lust tot hel maken
van 'n reisje naar dp ze idvlische streek zul
len hebben opgewekt
Hel was inm:ddels reeds laat geworden
toen de voorzitter de bijeenkomst sloof met
een woord van dank voor de medewerking
der Natuurvriendengroep.
DE ALGEMEENF TOESTAND.
Voortgang mogelijk.
Zooals verwacht werd, heeft het kabinet
Tardieu een meerderheid gekregen. Zelfs
grooter dan verwacht was: ruim 50 stem
men Men heeft het bg de oppositie Tar
dieu niet gemakkelijk gemaakt, docb kwaad
kon men hem tocb niet doen.
Nu kunnen de diverse conferenties fce Lon
den en Genève morgen weer voortgang
hebben I
BELGIE.
De Gentsche Hoogeschool Vlaamsch.
De Belgische Kamer heeft het geheele
ontwerp inzake de vervlaamsching van de
Gentsche Hoogeschool aangenomen met 125
tegen 25 stemmen en 6 onthoudingen.
DU1TSCHLAND.
Een compromis bereikt.
De ministerraad is het gisteren inderdaad
eens geworden oveT de voorstellen van
Moldenhauer, tot dekking der tekorten op
de begrooting 1030, waarvan de strekking
gisteren onder de telegrammen is aange
geven Of de partij fracties het compromis
zullen aanvaarden, is nog niet heclemaal
zeker.
Het aantal werkloozen bedroeg op 1
Maart ruim 2.360.000.
Luitenant ter zee 2e kl. C. R. Merkufl,
alhier belast met de verificatie van 's-Rijk«-
zeeinstnimenten. is aangewezen voor den j
dienst in Ocst-Jndiê en zal 19 dezer. a./b. j
van het m s IndTapoera. uit Rotterdam t
daarheen vertrekken met beslemming aldaar
voor gelijk doel te worden werkzaam
gesteld
De tentoonstelling van schilderijen,
teekeningen er. etsen van J. M. Graadt van
Roggen in het stedelijk museum ..De Laken
hal" zal Zondag 9 Maart a.s. te 4 uur n.m.
gesloten worden.
De N V. Hollandsche Constructiewerk-
plaatsen alhier heeft een catalogus uitge
geven. betrekking hebbende op moderne
dak- en vloerconstructies, vervaardigd van
terra cotta bogen pn platen.
Naast gegevens, welke voot architecten
en houwdirëcties bij hpt oniwerpen van be
lang zijn bevat de ~afalogus pen beschrij
ving der voordeden, verbonden aan de toe
passing der terra cotta onderdeden, n.
gering eteen gewicht, groot draagvermogen,
voortreffelijk isolecrende eigenschappen, ab
solute onvergankelijkheid, fraai aspect en
snelle bouwwijze
De catalogus vermeldt, dat deze bouw
wijze voor Nederland nieuw is Sedert veie
jaren beslaan echter reeds talrijke toepa->-
singen van deze constructie in Europa en
Amerika.
Dp terra-cot la platen worden bij den
utiliteitsbouw meestal tezamen met het
ijzer gebruikt Belangstellenden worden uit-
genoodigd tot een bezoek aan de Toonkamer
Ter verduidelijking van on9 bericht
van gisteren verzoekt men ons nog mede
te deden, dat de feestavond ter gelegen
heid van het eerste lustrum van „Zomcr-
zorg" 'uitsluitend toegankelijk is voor hen,
d:c daartoe een speciale uitnoodiging ont
vingen.
Blijkens een advertentie in dit Blad
geeft de Leeuwkengroep van de Leidsche
Padvinders op Donderdag 13 Maart a s ter
gelegenheid van haar eerste lustrum een
feestavond in de Stadszaal, waar opgevoerd
zal worden de revue ..De droom van een
hopman", welke in andere steden reeds
meermalen voor uitverkochte zalen is ver
toond.
Waar ook hier ter stede de belangstel
ling groot is. verzocht men ons er op te
willen wijzen, dat nog slechts een beperkt
aantal kaarten hij de leden verkrijgbaar is.
Op 5 Maart 1930 stonden 086 werk
zoekenden bij de Arbeidsbeurs ingeschreven,
tegen 1134 op 5 Maart 1929.
De Commissaris van Politie alhier ver
zoekt de dame en den heer die gistermid
dag omstreeks 6 uur zoo vriendelijk zijn
geweest om een tweetal kinderen van het
Van der Werffnark naar de Pieterskerkkoor-
s'eeg te geleiden, zich aan hem bekend
te willen maken
De politie alhier heeft aangehouden en
naar Den Haag overgebracht zekeren J. B..
die terzake van mishandeling nog zes weken
gevangenisstraf moest ondergaan.
FRANKRIJK.
Tardieu krijgt een meerderheid.
Het kabinet Tardieu heeft zich gistermid
dag aan de Kamer voorgesteld.
Tardieu las hel regeeringsprogram voor,
dat wat de financieel© politiek betreft veeL
op dat van de eerste regetring-Tardieu lijkt.
De regeering aldus Tardieu zal het
in het afgeloopen jaar begonnen werk. dat
veertien dagen geleden door een incident in
hel parlementaire leven onderbroken werd,
voortzetten. Zij zal haar program echter
aanpassen aan de door de gebeurtenissen
noodzakelijk gemaakte veranderingen. Als
ecTst© taak heeft het Kabinet zich gesteld
de begrooting voor 1930 af te handelen.
Tevens zai de regeering de thans aan
bangig zijnde besprekingen betreffende de
maritieme ontwapening, het inwerking tre
den van het Young-Plan en het Tarieven-
bestand tol een einde brengen, om daarna
de financieele hervormingen ter hand te
nemen. De wet op dp sociale verzekering,
die- op 1 Juli van kracht zal worden, zal
onmiddellijk na de lezing in den Senaat
door de Kamer afgehandeld worden Ook
zal de Kamer zich bezighouden met het door
de regeering ingediende amnestie-ontwerp,
dat binnen het kader der nationale veilig
heid noc; voor bepaalde uitbreidingen vat
baar is.
De eenheid en de voortzetting der buiten-
landsche politiek behoeven, volgens den
Premier, geen nader commentaar. Op bin-
nenlandsch politiek gebied beheerscht het
financieele vraagstuk alle hangende kwes
ties Na de afhandeling van de begrooting
zal de Kamer de belastingkwestie bespre
ken, in verband waarmede bepaalde belas
tingverlichtingen in het vooruilzieht worden
gesteld Ook dp landbouwcrisis vereischl de
aandacht der regeering. De regeering zou hel
op prijs stellen indien alle partijen hunne
opvattingen en ook hun individueeie politiek
tijdelijk terzijde stelden om gemeenschap
pelijk aan de oplossing van al deze vraag
stukken te arbeiden Aangezien evenwel het
aanbod van een ..wapenstilstands-kabinet"
van de hand is gewezen, zal de regeering
met alle in haar\aanwezige kracht en naar
den geest der republikeinsche eenheid stre1-
ven naar een succesvolle beëindiging der
wachtende werkzaamheden De organisatie
van den buitenlandschen vrede en de vei
ligheid. de handhaving van vrijheid en orde
in het binnenland en financieele. econo
mische en sociale hervormingen zijn de
doeleinden, welkp de regeering zich gesteld
heeft.
De ontvangst van Tardieu. die door zijn
aanhangers op enthousiaste wijze begroet
werd. veroorzaakte bij de linkerzijde van
het Huis een levendig tumult. Toen Tardieu
het spreekgesloelte betrad ontstond een tu
mult. dat bijna een kwartier geduurd heeft.
Telkenmale trachttp hij tevergeefs aan het
woord te komen en tenslotte bepaalde hij zich
tot het aannemen van een afwachtende hou
ding. De linkerzijde bleef kabaal maken en
mei lessenaars slaan terwijl aanhoudend de
naam Dumesnil weerklonk, die door de radi
caal socialistische partij is uitgesloten, om-
da! hij in hel Kabinet Tardieu den post vin
Minister van Marine aanvaardde
Toen eindelijk de rus! eenipermate wi3
weergekeerd' begon Tardieu met het voo"-
lezen van zijn regeeringsverklaring, waarbij
hij evenwel herhaaldelijk geïnterrumpeerd
werd.
De rechterzijde liet den socialist Fros
sard, die als eerste interpellant het woord
zou voeren, niet aan hel woord komen, zoo
dat de voorzitter zich genoodzaakt zag de
zitting te onderbreken
Bi) e*n Iweedp poging van den socialis-
tisrhon afgevaardigde Frossard om te inter-
pelleeren. kon hij zich wederom niet ver
staanbaar maken waarop de zitting b>n
twepd© male onderbroken werd
Eersl toen spraken de afgevaardigden
Frossard en Dn li mier om hun interpellate
te verdedigen Zij richtten zich in scheme
bewoordingen tegen de regcering en hare
sampnstelling
Even voor zes uur betrad de premier ten
tweede male het sprepkgesteplfp om een
lange politieke redp tp houden Hij begon
met een overzicht te geven van de regee- j
ringscrisis der laatste veertien dagen en
schetste de rol, welke hij daarbij gespe«:d
heelt De Kamer, zoo zeide hij, bad hein
terwijl hij ziek en bedlegerig was. ten vai
gebracht Tegen de regeering Chautenips had
hij niete ondernomen, doch zich daarentegen
geheel loyaal gedragen Niemand kan hem
dan ook .verwijtpn tweedracht gezaaid te
hebben tusschen de partijen Hi) i3 steeds
een voorstander geweest van overbrugging
der hinnenlandsrh ^politieke controversen.
Tardieu zette zqb rede voort met iro
nisch vaat te atrflen, dat hg aannam, dat
naar het scheen alle partgen zijn regee-
ringsverk!aring aanvaarden. Dit conclu
deerde hg uit het enorme rumoer, waar
mede men ze had opgenomen. De natio-
naal-socialistische partg bezit geen vast
program, hetgeen hij haar niet tot ver-
wgt maakte. Het is echter niet riebtig,
das zij dan het land wil beheerschen, want
zg vormt slechts een minderheid van 115
leden in de Kamer, terwijl de meerder
heid over 300 stemmen beschikt. De meer
derheid, die de huid-ge regeering éteunt.
is die van 1928. Wanneer Lj de Kamer
zgn nieuw regeeringsprogram voorlegt,
dan zet hg daarmede de republikeinsche
traditie des lands voort. Hg zal met de
kleine meerderheid der Kamer zijn pro
gram doorzetten.
Na een rede van den communistischen
afgevaardigde Cachin antwoordde Her riot
voor de k adicaal-socialistische partij. Hg
behandelde do binnenlandschen poli li eken
slrgd in de Kamer tusschen rechts en
link.- en zette in detail uiteen, waarom zgn
partg ondeT de door Tardieu voorgestelde
condities niet in de regeering zitting wilde
nemen.
Het voorstel der links-radicalen, waar
in vertrouwen wordt uitgesproken in de
regeering Tardieu, werd ten slotte met
316 fcegen 263 stemmen aangenomen.
ENGELAND.
Mededeclingen dei regeering in het
Lagerhuis.
Door Baldwin is in het Engelsche Lager-
1 huis de vraag gesteld, of de Engelsche re
geering besloten heeft, dat de godsdien
stige oefeningen, waarin gebeden za! wor
den voor de Christenen in Rusland voor de
leden van de Engelsche weermacht verbo
den zijn.
Hij vroeg verder, of de regeering even
tueel dit verbod wil intrekken, aangezien
daardoor inbreuk wordt gemaakt op do
diepe godsdienstige gevoelens, welke door
de leiders van alle gezindten worden ge
deeld.
MacDonald verklaarde in zijn antwoord,
dat de uitgevaardigde instructie slechts
betrekking heeft op officieele godsdienst
oefeningen. waartoe troepenafdcelingen op
gecommandeerd .Mvorden. Er moet geen
dwang worden uitgeoefend, om aan deze
godsdienstoefeningen deel te nemen. Waar
eon oprechte, vrijwillige godsdienstige
wpnsch bestaat, om door gebed de (Jhn.v
tenen in Rusland te helpen, zal de regee*
ring aan degenen, die een dergelijke.!
wensch te kennen geven, niels in den weg
leggen.
Minister Henderson heeft medegedeeld,
dat hij het rapport van den Engelschen
gezant te Moskou bestudeerd had en tot do
conclusie was gekomen, dat de openbaar
making ongpwenschte gevolgen zou hebben
en ook de ronddeeling aan de leden van
het'Huis als Witboek ditmaal niet in aan
merking kon komen. De regeering zon na
tuurlijk van den inhoud van het rapport
gebruik maken, maar men moest dit met
vertrouwen aan de regeermg ovcriaten.
Talrijke vragen werden nu nan den mi
nister gericht om althans een uittreksel be.
kend te maken, of een overzicht van den
inhoud in globale termen, maar Henderson
antwoordde dat dit vrijwel op hetzelfde
neerkwam Hij wilde nog we! een aanvul
lende reden voor zijn weigering geven en
deze was, dat geen regeering er aan kon
denken de in strikt vertrouwen gegeven
inlichtingen van haar gezanten openhaar
te maken, zoodat daarop in het openbaar
critiek uitgeoefend zou worden. Zooica
zou de positie van iederen gezant natuur
lijk onmogelijk maken.
Minister Graham deelde mee, dat hij veel
voelde vooi het denkbeeld om op de komen
de Rijksconferentie ook eenige vertegen
woordigers van don Engelsehen groothan
del en industrie uit te noodigen, niet ars
deskundigen, maar eenvoudig om met de
delegatie deT dominions en groote koloniën
te spreken ter bevordering van den export
van goederen uit het moederland.
Te gelegener tijd zou dc minister een
desbetreffend voorstel doen.
ITALIË.
Nieuwe emigratieweL
Bij den Senaat is ingediend het nieuwt
ontwerp der emigratiewet. die de oude erni-
gratiewef zal vervangen De voorwaarden,
waarop verlof tof emigratie gegeven wordt,
zijn geheel verschillend van de criteria,
die in de oude wet gelden De nieuwe emi-
geratiewet bestaat uit 12 artikelen Volgens
artikel 1 wordt degene die tracht te emi-
greeren. hoewel in het bezit van een gel
dig paspoort met ontduiking van de emigra-
tip-voorschriften, behoef mei een geldstraf
van 500 tot 1000 lire De artikelen 2 en3
regelen de straf van dengene, die gelegen
heid geeft tof langs clandesfipnen weg emi-
greeren of daarbij medeplichtig is Artikel
6 omschrijfl de basis, waarop hef principe
der emigratie dient te berusten: de emi
gratie moet niet kunstmatig bpinvloed wor
den Artikel 9 regelt de bescherming der
emigranten fprwijl de overige artikelen voor
zien in de strafmaatregelen die getroffen
kunnen worden tegen in het buitenland ge- I
vestigde Italianen, die pr in geslaagd zijn
langs clandestienen weg te emigreeren,
SPANJE-
Reeds een crisis?
Naar van goed-ingelichte zijde verluidL
heeft de koning verscheidene generaals in
audiëntie ontvangen
Zij wezen hem op de noodzakelijkheid
den huidigen minister-president te vervan.
gen door een energieker persoon, waarbij
zij eensgezind gen. Martinez Anido noem
den. Martinez Anido wordt de volgende wt*£
in Madrid verwacht
ALBANIË.
De regeeringscrisis.
Pandeli Evangueli, de voorzitter van dë
Kamer, is belast met de vorming van ets
nieuw kabinet.
JAPAN.
Dreigende textielcrias.
In de Japansche textielindustrie dreigt
een crisis uit te breken, aangezien de tex
tielondernemers voornemens zijD wegens ge.
brek aan afzefcruirate op de buitenlandscho
markten 8CO.OOO textielarbeiders te ontslaan
Dc regeering zal zich met deze aangele
genheid bezig houden en trachten de noo»
dige maatregelen te nemen om stopzetting
van het bedrijf te voorkomen. De minister
van HaDdel verklaarde, dat de regeering
nieuwe credieten ter beschikking van de
industrie zal stellen.
ADMIRAAL VON TIRPITZ
OVERLEDEN.
MUNCHEN, 6 Maart (V.D.) In den afg
loopen nacht te half drie is in een sanaloi
riuin te Munchen op 81-jarigen leeftijd over
leden admiraal Van Tirpitz, tijdens den
wereldoorlog opperbevelhebber der Duitse he
vloot. Sedert eenigen tijd was Von Tirpitz
lijdende aan bronchitis en hartverzwak-
king, waardoor hij zich eenige dagen gele
den gedwongen zag, zich in een sanatorium
te doen opnemen.
De op 81-jarigen leeftijd overleden groot-
admiraal Alfres Friedrich v. Tirpitz werd
op 19 Maart 1849 te Kuestrin geboren en
trad op 24 April 1865 als cadet in dienst
van de toen nog bestaande Pruisische Ma
rine. In 1875 werd hij kapitein-luitenant.in
1881 corvet-kapitein. in 1888 kapitein iet
zee, in 1895 vice-admiraal, in 1900 admi
raal en in 1911 volgde zijn benoeming h
Groot-Admiraal Bovendien werd hij op I
Juni 1897 benoemd tot staatssecretaris b
.bet Rijksminïsterie van Marine en werd hi
óp 28 Maart 1880 Pruisisch minister, la
1900 werd Tirpitz in den erfelijken adel
stand verheven en in 1908 beroepen in hel
Pruisische Heerenhuis.
De ontwikkeling van de Duitsche viool
voor den oorlog is onafscheidelijk aan den
naam Von Tirpitz verbonden. Door zijn
vloot-voorstelien van 1897 schiep hij den
grondslag voor de ontwikkeling der Duit
sche vloot. Als politieke figuur trad Von
Tirpitz weinig op den voorgrond Na het
uitbreken van den oorlog wilde hij onmid
dellijk een energiek ingrijpen van de Duit»
sche vloot. Vergeefs trachtte hij van den
Keizer te verkrijgen dat hem de strategische
leiding van den oorlog ter zee zou worden
overgedragen, doch Wilhelm weigerde dit
verzoek Ook verdere pogingen bleven zon
der resultaat, zoodat Von Tirpitz zich reeds
in het najaar van 1914 uitsprak dat het ge
vaar niet denkbeeldig was. dat gedurende
den geheelen oorlog de Duitsche vloot nutte
loos achter de versperringen der rivier
monden zou blijven liggen Zijn standpunt
inzake de taak van de Duitsche marine be
zorgde hem meer en meer tegenstanders,
die er in slaagden, hem hoe langer hoe
meer bij belangrijke gebeurtenissen uit te
schakelen, zoodat oa. zijn oordeel met
werd gevraagd toen men in Maart 1916 be
sloot den duikboot-oorlog voorlnopig te sla
ken. Von Tirpitz vond dan ook aanleiding
om uit de leiding van het departement van
Marine te treden. Dit had tevens eenbreuK
tusschen den Keizer en Von Tirpitz tenge
volge. In deze zitting werd besloten to? te
geven aan den wensch van de Vereenigdc
Staten om den oorlog als een kruiseroorlo?
te voeren overeenkomstig de regelen van
het volkenrecht Vergeefs had Von Tirpils
getracht het bpsluit van deze zitting te be
ïnvloeden. wat hem door den Keizer zeer
kwalijk werd genomen Op 6 Maart 191o
liet de Keizer dan ook door den chef van
het Marinekabinet, admiraal Von Muller
zijn afkeuring hierover uitspreken, waarn'j
de keizer liet modedeelen. dpn indru* e
hebben dat Von Tirpitz een svstemMisr e
perscampagne tegen de hoogste leiding -er
oorlogspolitiek, dus nok tegen den perso°n
van den keizer, voerde
Op 8 Maart 1916 droes hij zijn werkzaam
heden over aan zijn plaatsvervanger -°.n'
gezondheidsredenen" en diende daarop
ontslag in Zijn opvolger werd admiraal m
Capeüe Deze geheele gang van zaken wor
door Von Tirnifz in zijn in 1919 verschene
memoires uifpengezet sp
In Mei 1924 we'd Von Tirnifz voor a
Duifs-'h Nationale Parlij in Ober-Beieren
den Riiksdag gekozen evenals bij de daarc
volgende verkiezingen in December
Voor de verkiezin^n van 192^ de
zich niet meer eandidaaf en in Aprd
benoemde de Duifs^h Nationale Volkspar
hem tof ppre-voorz'Her
Door de talrijke donimenten. die n3
den
zijn j
oorlog genohtireprd zijn «taal de
van eraof admiraal Von Tirnitz midden
den «friid over de Dnitechp vloolpoühek
den verscherpten duikbooloorlog.
2-1
