71sle Jaargang
WOENSDAG 5 MAART 1930
No. 21463
STADSNIEUWS.
RUPSENPLAAG.
Hst voornaamste nieuws
van heden.
LAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cis per regel voor advertcntiên uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voot alle aridere
alvertentiën 35 Cts per rege. Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags eD Zaterdags 50 Cts bij een
maximum aanta. woordeD vaD 30
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2 35. per weet
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post f 2 35 -f portokoeten.
/OW
„OW
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
NA DEN STADHUISBRAND.
In het verslag van de commissie van
rapporteurs inzake het wetsontwerp hou-
cende maatregelen met het oog op het
verloren en verminkt zijd vüd registers
ran den burgerlijken stand te Leiden als
gevolg van den stadhuisbrand werd door
eenige ledeD de aandacht gevestigd op het
irtikel van den heer H Bungenbe:tt de
Jong: „Eenige opmerkingen betreffende de
registers van den burgerlijken stand in ver
bod met den brand in het stadhuis te Lei
den in het Ned. Juristenblad van 2 Maart
1929. Zij vroegen hoe de regeering denkt
eter de daarin aanbevolen maatregelen.
Opgemerkt werd voorts, dat het verge
lijken van de afschriften der registers met
de origineelen veel tijd zal vereischen.
Daarom meenden sommige leden dat het
vet wenschelijk is, den president der
rechtbank of een. door hem aan te wijzen
Echter daarmede te belasten, doch dat
kt wellicht het best zou zijn die taak op
i dragen aan een door den minister van
jetitie aan te wijzen ambtenaar.
DRIEMAANDELIJKSCHE
CONFERENTIE N. Z. H. T. M.
Door de drie vakorganisaties is verzocht
om op de op 11 Maart a.s. te houden drie-
maandeliiksche conferentie der N Z.H.T.M.
te behandelen de R.A.V voorstellen en d*
gelijkmaking der loonen van Haarlem et
Leiden. De gewone voorstellen zullen dan
niet als agendapunten worden ingediend.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving:
G. W. Roest, De Kempenaerslraat 19. Ko-
nginnelaan 1, Oegstgeest. Eigenaar: G. W.
ast, Oegstgeest. Procuratiehouder: J. W.
d. Post, Oegstgeest.
Wijzigingen:
Wed. H J. OvervlietBouwmeester, De
L-iopenaerstraat 19, Oegstgeest. Rijwielhan-
felen reparatie. Uittredende eigenaar: Wed.
c J. OvervlietBouwmeester, Oegstgeest.
Hlreclende gevolmachtigde: J. W. van der
M, Oegstgeest. Wijziging handelsnaam,
ns: G W. Roest.
L. A Prins Zonen, Prinsenweg Wijk
II22. Voorhout. Exporlhandel in bloembol
st). Wijziging uitgeoefend bedrijf thans:
B «mbollenkweekerij handel.
„DE STILLE OMGANG'*.
Ter gelegenheid van de „Stille Omgang"
Zaterdag 15 Maart te Amsterdam, zullen
de Nederlaodsche Spoorwegen verschillen
de extra nachttreinen laten loopen. De
deelname uit Leiden is ook dit jaar weet
zeer groot en van het station H.S.M. al
hier zal des nachts circa halfeen een extra
tretin naar Amsterdam loopeD om den vol
genden Zondagochtend terug te keeren.
VOORDRACHTAVOND
VAN MARTIEN BEVERSLUIS.
Gisteravond droeg Martien Beversluis na
'n korte inleiding eenige van z'n anti-oor
logsgedichten voor, in aansluiting bij de
tentoonstelling van de schilderijen van
Willem van Schaik, die deze week door 't
Leidsche Volkshuis in zijn gebouw gehou
den wordt.
De meeste van dc gedichten waren ge
ïnspireerd door hier aanwezige schilderijen
en teekeningen, waarvan we willen noe
men „Christ-avant-tout", ,,De Muur*.
,,De Oorlogsidioot'' en „Shell Shock", ter
wijl hij bovendien nog andere voordroeg,
o.a. ,,De tien Geboden". Een en ander on.
dervond groot0 belangstelling; we vertrou
wen dan ook. dat 't niet alleen, wat be
treft de tendenz, z'n nawerking niet zal
missen, maar ook als kunst gewaardeerd
is. We mogen 't Volkshuis wel zeer dank
baar zijn, dat door zijn toedoen deze ten
toonstelling met voordracht heeft kunnen
plaats hebben.
1:1 ^rschillenóe deeien van ons land
ao rups vooral die van den
^iarl-oalijnvlinder veelvuldig in boe-
hakhout en hagen en ook in boom
den en tuinen zóó schadelijk op. dat
- r van een rupsenplaag van grooten
"j3Q? kan worden gesproken.
'en einde le voorkomen dat deze plaag
1 "j'k in die.gedeelten van on's land gaal
',;en. waar deze rupsensoort in min-
V.'i™3'0 no" s'^hts sporadisch voor-
j, '9 het noodzakelijk dat de bestrijd nz,
mogelijk, de uitroeiing van deze
.ftüort in het geheele land met kra -ht
tond wordt genomen De ervaring toch
geloerd dat uitbreiding van het aantal
nesten zeer snel plaats heeft en dat
j en?*volg9 spoedig belangrijke schade
ji;.Vri!°ht- en andere boomen wordt to-1-
Ijj1. t Vooral eiken en beuken, soms ook
vinarts meidoorn, duindoorn en wat
j.'i^^hoomêp betreft speciaal peren- en
LJ'women worden aangetast en indien
fïj* het mogelijke wordt gedaan om de
nnesten te vernietigen is de kans op
van deze boomen ook in deze
zeer groot.
De icstrijding van dt rupsen van den
bastaard-satijn vlinder is vooral dün goed
uitvoerbaar, indien de winternesten, waarin
deze rupsen overwinteren, in niet te grout
aantal aanwezig zijn
Vooral nu de boomen nog bladerloos zijn,
vallen de rupsennesten sterk in 't oog; men
behoeft deze nesten niet meer te zoeken;
men merkt ze dadelijk op.
Ten einde de bosfrijdin? zoo doelmatig
mogeHjk le doen zijn is hrl daarom nood g
reeds nu de rupsennesten zoovéél mo
gelijk te verdelgen Men kn«ppe de takjes,
waarin de rupsen nes'elen. af en men ver-
melige deze door verbranding.
Ter verduidelijking voor den lezer nemen
wij hierboven 'n afbeelding op van eenige
ruosennesten v den bastaard-satijnvlinder.
In verband met het bovenstaande wor
den alle'belanghebbenden ;n 1 bijzo nd t
tuinbezit'ers me! Idem aangeraden om de
bestrijding van de rupsennesten van dan
baslaard-safijnvlindor. thans flink ter hand
te nemen, ten einde een eventueelen kaal-
vraat van laanboomen. hagen en boomgaar
den in het a.s. voorjaar te voorkomen.
DE ELECTRICITEITS-
TENTOONSTELLING.
Wat iedereen volgens den heer Jan Teders
van electriciteit moet weten.
In de Graanbeurs heeft gisteravond de
heer Jan Teders voor een vrij talrijk audi
torium de reeks voordrachten in verband
met de electnciteitstentoonstelling voort
gezet mei een lezing getiteld: „Wat iedereen
van de electriciteit weten moet"
Hij werd door den heer ir. Fehmers bij
zijn gehoor ingeleid als de ontwerper en uit
voerder van het Electrisch Huis en de initia
tor van de geheele onderwijscampagne.
De heer Teders begon met zijn groote waar
deering uit te spreken jegens de Leidsche
Installateursverceniging, welke zich spon
taan bereid verklaarde mede te werken aan
de organisatie van een tentoonstelling, die
vóór alles zou staan in het teeken van de
onderwijscampagne. Voor hen, die het risico
van dit experiment durfden aanvaarden; die
zoo juist aanvoelden, dat hier cultuurarbeid
te verrichten viel, koestert spr. den allerhoog-
sten lof en eerbied.
Dank brengt spr. ook aan de ambtenaren
van de afdeeling onderwijs met aan het
hoofd de heer Vriend, die de geweldige orga
nisatie tot stand brachten van een bezoek
aan de electriciteilsfilm en -tentoonstelling
door meer dan 5000 kinderen.
Na vervolgens zijn erkentelijkheid te heb
ben betuigd aan allen, die hun medewerking
verleenden lot de eigenlijke inrichting der
tentoonstelling, t.w. de heeren Perquin, Bik
en^ Breedeveld. Beurze en Zitman en de
firma Zitman, ging spr. na, wat rn zijn
diepste wezen het uitgangspunt der onder
wijscampagne is geweest Dit was de vraag
of het niet in hooge mate onverantwoordelijk
is hoogspanningsleidingen van 50.000 Volt
te bouwen, terwijl het groote publiek van
electriciteit niets afweet. Was de onderwijs
campagne in dit verband de eerste schrede
op den weg lot verbetering, wat hier in Lei
den tot stand is gekomen, is voor spr. de
kroon op het werk van zes jaar, de verwe
zenlijking van zijn idealen.
Met groote verontwaardiging heeft spr. dan
ook kennis genomen van de bewering van
een der debaters na de lezing van den heer
Van Balen, dat diens prachtig boekje niet
geschikt zou zijn voor gebruik op de lagere
scholen. Aan de hand van eenige voorbeel
den, aan dit werkje ontleend, toonde spr.
de practische bruikbaarheid voor dit doel
nader aan.
Spr. is van meening, dat de voorlichting
ten aanzien van deze materie zich ook dient
uit te strekken tot de ouderen en daarom
heeft hij ook met beide handen deze gele
genheid aangegrepen om ook hun eenig
meerder inzicht ten deze te verschaffen.
Nadat hij met eenige eenvoudige demon-
stratieproeven het principe van het opwek
ken van electrischen stroom had uiteengezet,
werden de bekende films „Van kolen tot
electriciteit" en „Het huis van Piet Zaag-
mans" vertoond, respectievelijk toegelicht
door een technisch ambtenaar van de Licht
fabrieken en een zoon van den heer Teders.
Na afloop dezer films dankte ir. Fehmers
den heer Teders voor zijn boeiende en hoog
gestemde voordracht, hem tevens gelukwen-
schende met het bereiken van zijn levens
doel..
Vervolgens dantke de chef van de afdee
ling onderwijs, de heer H A. Vriend den heer
Teders in een enthousiast en warmgestemd
speechje voor de geniale wijze, waarop hij
zijn idealen heeft verwezenlijkt en bood hem
namens alle onderwijs-ambtenaren, die van
9 Maart 1928 af met hem hebben mogen
samenwerken om dit doel te bereiken, een
fraaie, met tal van electrische lampjes ver
lichte krans a^n.
Ten slotte offreerde de voorzitter der L.I.V.
de heer W. Zwart den heer Teders een schit
terende mand met fruit onder hartelijke
dankzegging voor de vele moeite, welke hij
zich voor alles gegeven heeft.
Na een kort dankwoord van den heer
Teders, sloot ir. Fehmers de bijeenkomst
De tentoonstelling blijft onverminderd de
belangstelling trekken Gisteren was zoowel
des middags als des avonds de toeloop
wederom enorm, vooral in de avonduren
De dag van gisteren bracht 2790 betalende
bezoekers; bij de sluiting was men gister
avond aan het getal 9656
Werd aan de 5000ste bezoekster door de
N.V. „Electro-stroom" een electrisch brood
rooster aangeboden, de 7500ste en 9000ste
kregen respectievelijk een electrisch keteltje
van de NV ..Inventum" te Bilthoven en
een fraai schemerlampje van Gispen's Fa
briek voor Metaalbewerking le Rotterdam.
In verband met de overweldigende belang
stelling onderzoekt de Commissie van Sa
menwerking de mogelijkheid om de tentoon
stelling met één dag, dus tot en met Zater
dag te verlengen Er beslaat groote kans,
.dat deze pogingen tot succes zullen leiden.
De onderwijstentoonstelling werd heden
bezocht door 25] leerlingen van de dag
scholen uit Leiden en Oegstgeest, 120 u.t
Lisse. 271 uit Sassenheim en 97 uit Alphen
aan den Rijn
Bovendien werd de Onderwijstentoonstel
ling heden nog bezocht door leerlingen van
de Gemeentelijke Kweekschool voor Onder-
wijzers en Onderwijzeressen, de Gemeente
H. B. S en de Vereeniging tot opleiding van
Bewaarschoolhouderessen. in totaal 275
Totaal-generaal werd de Onderwijsten
toonstelling heden dus bezocht door ruim
1000 leerlingen van diverse onderwijs-inrich-
tingen.
Evenals j.l Maandag werd ook hedenmor
gen ter gelegenheid van dc tentoonstelling,
aan de trouwparen in de Receptiekamer,
door den heer Ir P Fehmers. namens de
Lichtfabrieken een electrisch strijkijzer aan
geboden Het waren vanmorgen 7 echtparen,
aan wie deze attentie werd bewezen.
RITKSMUSEUM VAN
OUDHEDEN.
Lering van mej'. J. P. J. Brants over
„Eirnrische knust"
In het rijksmuseum van oudheden alhier
heeft mej. J P. J. Brants, conservatrice aan
dit museum gisteravond een lezing mee
lichtbeelden gehouden over; „Etrurische
kunst
Spreekster ging allereerst de hypothesen
na, welke bestaan over de afkomst van de
Etruriers. waarover reeds in de oudheid
verschil van mcening bestond Meer en meer
vooral sinds de opgravingen van den laat-
sten tijd nemen dc vooraanstaande vak-
menschen de Lydische afkomst van de
Etruriers aan. zooals Herodotus reeds mede
deelt Waar de geschiedenis zwijgt, zal al
leen de spade hierover in de toekomst nog
meer zekerheid geven Ook is het aan ge
leerden nog niet gelukt de taal van dit
raadselachtige volk te ontcijferen, hoewel
het voor eenige jaren scheen dat de ge
loerde Trombetli uit Bologna den sleutel
hiertoe gevonden had.
Hoewel dus de vraag naar afkomst, ras
en taal der Etruriers nog 9teeds een open
vraag is gebleven, kunnen we ons een vrij
duidelijk beeld scheppen van hun kunst. Na
de overdreven bewondering, die de talrijke
zeer belangrijke opgravingen in het begin
der vorige eeuw schepte, zoodat men van
„Etruscomanie" spreken kon. volgde een
tijd van reactie, toen men met manneD als
N'ebuhr en Mommsen aan het hoofd zplfs
zco ver ging te beweren, dat de EtruriÖrs
nooit een eigen cultuur bezeten hadoen. Wat
de bodem van Toskane het oude Etrurie,
aan moois opleverde, werd aan Grieksche
leermeesters toegeschreven. Thans nu de
bestudeering der Etruri9che kunst als het
ware mode is geworden, waartoe de nieuwe
re opgravingen van den laatsten tijd zeer
veel bijdroegen, geeft men haar weer de
waardeering die haar toekomt.
Zeker heeft deze kunst zeer onder invloed
van de Grieksche gestaan, doch 't is juist
daar. waar ze de meeste afwijkingen van
deze- toont, dat ze de meeste bewonderaars
gevonden heeft, die hier een expressionisme
in vinden dat heden gewaardeerd wordt.
De Etrurische kunst is nooit een groote
zelfstandige kunst geweest als die van
Egypte. Assyrië Griekenland; ze was ten
allen tijde een gemengde kunst, die gretig
vreemde elementen in zich opnam en ver
werkte. doch die. waar ze zich manifesteerde
toch steeds haar eigen aard, haar eigen
karakter getoond heeft.
De komst der Etruriérs in de 8e eeuw voor
Chr. in Italië markeert voor Italië den over
gang van de praehistorie tot de historie-, de
hier wonende oude stammen der Oskièrs,
Labijnen. Sabellen hadden een primitieve
hoerenkunst, de Etruriérs brengen hier hun
„Herrenkunst". een kunst die nooit als die
der Grieken met hare éénheid een geheele
natie doordrongen heeft, doch die. in ver
schillende centra in Etrurie werkend weer
verschillende producten vertoont.
In den eersten tijd staat deze kunst zeer
onder den invloed van het Oosten, wat te
verklaren is door de afkomst en de handels
betrekkingen. De graftumuli en sarcophagen
uit Caere, de monumenten in steen en brons
uit Nebulonia de beschildering van een
grafkamer uit Neji, benevens veel kleinere
voortbrengselen der kunstnijverheid toonen
alle duidelijk den Klein-Aziatisehen invloed.
Later in de 6e eeuw treedl Grieksche in
vloed meer en meer op den voorgrond en
vinden we de archaisch-Grieksche kunst o.a.
in vele der wandschilderingen van Corneto,
in eenige groote werken van brons en in
het hoofdwerk der Etrurische terra-cotta
plastiek, den Apollo van Neji
Terwijl de groote idealiseprende kunst der
5e eeuw van Griekenland in Etrurie zoo
goed als geen weerklank gevonden heeft,
zien we vanal de 4e eeuw de Grieksche in
vloed zich vooral manifesteeren in velt.
monumentale terra-cotta beelden, o.a in
die uit Taterii
Het essenticele van de Etrurische kunst,
haar realisme vindt vooral uiting in de
weergave van het portret: reeds in haar
vroegste tijdperk wisten de modeleurs van
Caere en Chinoi een frappante individuali
teit in de hoofden der grafbeelden en -urnen
te leggen Deze portretkunst der Etruriérs.
hun bouwwijze en hun schilderkunst heeft
in mer.ig opzicht den Romeinen tot voor
beeld gediend, nog nawerkende in de kunst
der latere renaissance.
BINNENLAND.
Kiniatex-presid»nt Rnya de Beerenbroucb
over de kabinetsformatie. (Uit hel Paria-,
ment, 3e Blad).
Voorstellen der beeninigingeccmmieeie tal
reorcanisatie van den dienst der departe
menten. (Binnenland. 3© Blad).
Waarom de brnkier Kloppenburg gearres
teerd werd. (Gemengd, 2e Blad).
Het drama te Qoirlej het slachtoffer over
leden; de aangehoudenen heeft bekend.
(Gemengd, 2e Blad).
Do Zwaluwen in den voetbalwedstrijd ta
Brrrrel met 50 door de Roede Duivels
gedegen. (Sport, 3e Blad).
BUITENLAND.
Een conservatieve motie van wantrouwen
tegen de Engelcche regeering ingediend.
(Buitenl. le Blad).
Baldwin weet Beaveibrcok grootendeels
te bevredigen. (Buitenl. lc-( Blad).
Do radicale ministers in het kabinet Tar-
dien nit de partij gezet. (Buitenl. le Blad).
De overstroominp in Frankrijk vraagt
steeds meer slachtoffers, (Buitenl. Gem. 2ê
Blad en Tel. 1© Blad).
Communisten-arrestaties in Tsjech o>
Slowakije. (Tel. le Blad).
COÖPERATIEVE
BOERENLEENBANK.
Gisteravond hield bovengenoemde Bank
hare twintigste algemeene ledenvergadering
ter behandeling en vaststelling der rekening
en balans over het jaar 1929
Nadat de voorzitter, de heer W. Bink. de
vergadering met een woord van welkom had
geopend memoreerde hij de gang van za
ken der Bank. over het afgeloopen jaar.
Vooral het laatste jaar van haar uitbreiding
kon geconstateerd worden, dat de Boeren
leenbank een plaats van beteekenis gaat in
nemen. Het feit van de bekende soliditeit
der Boerenleenbanken, mede ten opzichte
harer spaargelden door de onbeperkte aan
sprakelijkheid harer leden is het gevolg düt
zeer vele particulieren hare spaargelden bij
de Boerenleenbank beleggen, waardoor de
spaarbank met flinke sprongen vooruit is
gegaan. De rente bleef bepaald op 4 pet. mot
2 dagen ingaande en 41/4 pet. voor 1
jaar vast.
Ook het aantal loden nam aanmerkelijk
toe en daarmede de omzet, zooals uit hel
verslag van den kassier en uit de rekening
en balans blijkt.
Geconstateerd kan dan ook worden, dat
het aankoopen van een Bankgebouw aan
het Rapenburg, een stap in de goede richting
is geweest en de hieruit voortvloeiende uit
breiding tot groote tevredenheid stemt.
Hierna werden de notulen der vorige ver
gadering gelezen en ongewijzigd vastge
steld. Vervolgens bracht de kassier de heer
Tj. Kuypers een financieel verslag uit Hier
uit blijkt dat de omzet der Bank ruim vier
millioen was In de spaarbank werd een
bedrag ontvangen van 314.757.81 en uit
gegeven 260.349.99 gld Aan voorschotten
werd verstrekt 31 167.49 en terugbetaald
24 288 29 gld. De afbetalingen hadden gere
geld plaats.
Van do rekening-couranthouder9 is ont
vangen 1.797 912.70 en uitgegeven
1 843.754.34 gld De rekening sloot met eon
bedrag van 2.161 144 18 gld. in ontvang
sten en uitgaven en de balans met een eind
bedrag van 328 750 33
Na 1 Januari j.l is de inleg van spaargel
den weer met een netto bedrag van ruim
50 000 gld toegenomen en ook de gewon©
omzet is van dien aard, dat verwacht mag
worden, dat het jaar 1930 de omzet min
stens zal verdubbelen Den kassier werd
dank gebracht voor het gevoerde beheer en
het uitgebrachte verslag.
Rekening en balans werden na eenige
bespreking met algemeene steramen goed
gekeurd.
Als bestuursleden en als lid van don
Raad van Toezicht worden resp. herkozen
de hoeren C Boekee. P. Stuifzand en W.
van Oeffclen die d© benoeming aanvaardden.
Nadat ^ene wijziging in het huishoudelijk
reglemcnl was aangebracht waardoor deze
meer met de praktijk overeenkwam en
enkele andere zaken van huishoudelijken
aard waren verhandeld. u<erd de goed be
zochte vergadering door den voorzitter met
dank voor de opkomst gesloten.
