71»te Jaargang
MAANDAG 3 MAART 1930
No. 21461
STADSNIEUWS.
OP DEN DAG VAN HEDEN...
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cis per rejel toot advertentiëD uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenliën 35 Cts per regel Kleine Advertentiên uitsluitend
bi) vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts bij een
maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post f. 2.35 portokosten.
/OW
.0.18
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
ant. h. thiery treedt af
ALS KOORDIRIGENT.
De heer Thiery.
lel bestuur van de afdeeling Leiden der
tot bevordering der Toonkunst deelt ons
Ie, dat de "heer Anton H. Thiery heeft
«loten zijn functie als dirigent van het
s?koor na afloop van dit seizoen neer te
m.
Voor de afdeeling beteekent het vertrek
c den heer Thiery, die gedurende vele
.ta het koor op voortreffelijke wijze
dde. een gevoelig verlies.
De neer T. is voornemens om eveneens
it dirigentschap van de Kon. Oratorium-
fceniging te Amsterdam neer te leggen.
LEIDSCHE H. B. S. VEREEN.
„DE TREKVOGELS"
Zaterdag 1.1. hield bovengenoemde ver-
aipng m één der zalen van 't Nut van 't
>meen een bijeenkomst. Het programma
siond uit een lezing met lichtbeelden, te
iaden door den heer J. B. Wilmink, over
Panamakanaal en West-Indië".
Pij afwezigheid van den voorzitter,
£nde de eerste secretaris de bijeenkomst,
si een welkomstwoord tot de talrijke aan-
'ftigen, waaronder eenige leeraren.
h de opening begon de heer Wilmink
pi zijn lezing Spreker behandelde eerst
et ontstaan van het Panama-kanaal en de
moeilijkheden die daarmede gepaard
3 gegaan, en vertelde aan de hand van
mooie lichtbeelden nog het een en
-:T over het kanaal en zijn omgeving.
Barna beschreef de heer Wilmink de West-
^dischp eilanden, ook weeT verduidelijkt
-d lantaarnplaatje"!
Pat alle aanwezigen, van deze mooie on
interessante lezing, bijzonder genoten
'te. bleek uit het oorverdoovende
-rPtaus. dat aan 't einde losbarstte.
Nadat de secretaris, den heer Wilmink
ziin belangwekkende lezing bedankt
Ji>werd de avond met een dansje be'-
fclen.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
-J'euwe inschrijving:
de Graaff. Voorstraat 10. Voorscholen.
jpJiierman en aannemer. Eigenaar J. de
■pd!, Voorschoten,
j jpizigingen:
Gêors. de Graaff. Schoolstraat 10 F.
female Timmerfabriek. Bovengenoemde
filszaak is met ingang van 13 Februari
^tonden.
L Jongenburger, Emmalaan. Alphen
Hijn Kalkzandstcenfabriek. Uittre-
■cde eigenaar G. L. Jongenburger, Alphen
Rijn. dd 1 Maart 1930. Wijziging han-
thans: Kalkzandsteenfabriek
^slein". J. Jongenburger C.Lzn.
iC^UWe eigenaar C Jongenburger C.Lzn.,
a d. Rijn
,rrna C. Jongenburger Raadhuisstraat 75,
a d. Rijn Houtskool-brique'ten-
l'ttredendon eigenaar C L. Jongen-
Vphen a. d Rijn. dd 1 Maart 1930.
3jle. eigenaar A. Jongenburger, Alphen
DE ELECTRICITEITS-
TENTOONSTELLING.
Lezingen van de heeren C. L. van Balen
en ir. C. E. van de Stadt.
Het is ook Zaterdag bijzonder druk ge
weest op de Electriciteitslentoonstelling.
Zaterdagavond was het aanbal betalende be
zoekers reeds gestegen tot 3600.
De onderwijs-tentoonstelling werd heden
bezocht door 171 kinderen van Leidsche
scholen, en door 373 kinderen uit Hillegom,
terwijl voorts nog 80 leerlingen van de R.K.
H B S. en circa 300 leerlingen van de Am
bachtsschool alhier de tentoonstelling be
zochten.
Aan het paartje, waarvan hedenmorgen
in de Receptiekamer van de Stadsgehoor
zaal het huwelijk werd voltrokken, werd
ter gelegenheid van de Electriciteitstentoon-
stelling door den heer Schoo een electrisch
strijkijzer aangeboden, welke attentie bij het
jeugdige echtpaar zeer in den smaak viel
De bijeenkomst, waarin de heer ir. R.
Swicrslra voor de middenstandsorganisaties
in den foyer een lezing zal houden over
„Etalageverlichling" wordt geleid door den
voorzitter van do Kamer van Koophandel,
den heer ten Cale Brouwer.
De Tentoonstellingscommissie verzoekt
ons tenslotte onze lezers er op te "willen
wijzen, dat de voordracht door den heer
Jan Teders morgenavond niet gehouden zal
worden in den Foyer der Stadsgehoorzaal
zooals oorspronkelijk aangekondigd, doch in
de „Graanbeurs"
Wij verwijzen hieromtrent nog naar de
advertentie in dit blad.
Zaterdagmiddag hield de heer C. L. van
Balen, directeur der Gem. Kweekschool te
Amsterdam, een lezing over het onderwerp
„Waarom moet het onderwijs op de lagere
School in nieuwe banen?" in den foyer
van de Stadsgehoorzaal.
Voor deze lezing bestond groote belang
stelling uit de onderwijskringen. Onder de
aanwezigen bemerkten wij den wethouder
van onderwijs, den heer mr. Tepe. den hoer
J. Baak, inspecteur van het L. O. en den
heer H. A. Vriend, chef der afdeeling Onder,
wijs.
Om ongeveer kwart over twee heette dc
heer Teders de aanwezigen welkom en wees
op het feit. dat voor deze lezingreeks tijdens
de tentoonstelling slechts een beperkte tijd
beschikbaar is per dag. zulks in verband met
de openstelling van den foyer als onderdeel
der expositie.
Vervolgens verkreeg de heer van Balen
het woord Spr. hield een korte beschouwing
over de al dan niet noodzakelijkheid van
een verandering van liet leerplan op de
lagere scholen Zeer velen, aldus de heer
van Balen, verwijten den onderwijzers niet
ten onrechte, dat dp leerlingen Ie veel van
het geleerde vergeten Dit is echter een ge
volg van het overvoerde leerplan, waarop
zeer vele vakken voorkomen, evenals bij
het Middelbaar en Hooger onderwijs, waai
aan een groot deel der leerlingen in het
latere leven geen dngelijksche behoefte ge
voelt waardoor de stof langzamerhand vei
geten wordt Het vragen naar nieuwe banen
in het lager onderwijs beschouwt spr dan
ook als gerechtvaardigd, mits. dan ook go
let wordt op het onderwijs in de toegepaste
natuurwetenschappen, vanaf de lager©
school en we! op een pópulaire wijze Tn
dit verband herinnerde spr aan het door
hem geschreven boekje, zulks in medewer
king met den heer Teders waarin de toe
passingen van deze weienschappen welke
voorwerpen van dagelijks gebruik zijn ge
worden op eenvoudige wijze worden uftge-
legd en aan de hand waarvan hij in vel
schillende steden van on® land reeds in
tegenwoordigheid van autoriteiten op onder
wijsgebied heeft les gegeven. Als oorzaken
van de behoefte tot de verandering van het
leerplan noemde spreker-
lo. het streven om de kinderen meer als
individu te gaan beschouwen
2o. behoefte aan aansluiting van het on
derwijs aan de praktijk
3o. de veranderde omstandigheden.
Volgens het eerste punt gaan reeds de
Montessori-scholén te werk. het tweede is
volgens spr. veroorzaakt door paedagogen.
die op een bepaald onderwerp (stokpaardje)
hameren In verband met punt drie werden
de fiets, motorrijwiel, auto. vliegtuig en
radio genoemd.
Volgens den heer van Balen kan er op
de lagere school minder onderricht in het
metriek^ stelsel worden gegeven, terwij1 Je
gewone breuken geheel kunnen vervallen,
doch een uitbreiding van het hoofdrekenen
is zeer regent In het door den heer van
Balen geschreven boekje „Opwekking, voort-
geleiding en toepassing van Electricileit"
heeft de «chrijver vooral rekening gehouden
met de intuïtie van het kind
Van de gelegenheid tot het -tellen van
vragen werd door den heer Koops gehruiR
gemaakt die van meening was. dat hei on
derwijs der electrici-teit niet op de lagere
school thuis hoort In zijn antwoord deelde
de spr mede. dat hij bij zijn onderwijs in
dit vak in verschillende plaatsen in Neder
land en Zwitserland zeer goede resultaten
had verkregen
Ir. P Fehmers dankte vervolgens namens
dc tentoonstellingscommissie den heer van
Balen voor zijn interessante lezing.
Hedenmiddag heeft ir. C. E. van de Sladt
uit Arnhem voor de verschillende huis
vrouwen-organisaties een lezing gehouden
over „Electriciteit in de Huishouding.''
Spreker begon met er op te wijzen, dat
hij zich zal beperken tot eenige nieuwere
en nieuwste electriciteitstoepassingen. die
de moeilijke en zware taak van de huis
vrouw kunnen verlichten
Sinds vrijwel overal door de electriciteits-
bedrijven het vastrechttarief is ingevoerd,
waarbij de electrische energie al tegen een
buitengewoon lagen prijs ter beschikking
wordt gesteld, zijn de economische toepas
singsmogelijkheden der electriciteit zeer ver.
ruimd Beteekende vroeger het gebruik van
een electrische straalkachel, bij tarieven
van 30 en 40 cent per kWh een finantieele
debacle, en was toen het electrisch koken
weinig meer dan practjsche onmogelijkheid,
thans moeten al deze toepassingen uit een
heel andere gezichtshoek bekeken worden.
In het licht der thans geldende tarieven
moeten dus al'e electrische toestellen nog
eens aan een beschouwing worden onder
worpen. moet nog eens worden nagegaan
of en in hoeverre zij veel kosten veroor
zaken.
Do verzuchting „electriciteit is zoo auur"
behoort thans aan het verleden, en dit is
iels dat nog lang niet algemeen is doorge
drongen.
Als voorbeeld noemt spr de koffietafel,
welke dank zij de moderne electrische toe
stellen ook voor de huisvrouw een rustige
maaltijd kan zijn.
Het stroomverbruik voor al deze zaken
is erg laag n.l. 15 kWh. per maand, over
eenkomende mpt 75 cent
Als tweede voorbeeld noemde spr. het
thee-zetten met behulp van een electrisch
theelichtje en de electrische theeketel.
Wanneer het theelichtje 4 uur lang
brandt, en 21/? liter water kookt, kost het in
totaal niet meer dan kWh
2V2 cent!!
Een ander, niet genoeg to waardeeren ge
mak dat de electriciteit de huisvrouw kan
bezorgen, is de electrische warmwatervoor
ziening. welke water levert op een tempe
ratuur van 75 80 graden Celsius.
De kosfen van deze warmwatervoorzie
ning zijn. vooral wanneer men het warme
water aan een nachtstroom-reservoir ont
leent. betrekkelijk gering en zonder meer ver
gelijkbaar met hetgeen men anders voor het
verwarmen van het water moet uitgeven
Het electrisch koken werd daarna uitvoe
rig behandeld, hierbij moet onderscheid
worden gemaakt tusschen het koken op ge
wone kookplaten en het koken in spaar-
kookapparaten, van wolke laatsten de Elec-
tro-Eeonoom, het A E. G.-spaarkooktoestel
en de electrische oven als grondtypen wer
den beschreven.
Reds zijn in de meeste gevallen, en zeker
wanneer men spaarkookapparaten be
schouwt de kosten der e'cdrische kookwij-
zen onmiddellijk vergelijkbaar met de kos
ten die andere kookwijzen met zich bren
gen. en dan ook ziet men allerwegen vooral
in Duitschland. Zwitserland en de Scandi-
n.avische landen, het Mectrisch koken zich
meor en meer inburgeren.
De electrische verwarming biedt, evenals
het e^clrisch koken, het groote voordeel van
de absolute zindelijkheid Voor voortdurende
verwarming van onze woonverlekken is ne
electriciteit als warmtebron, mede in ver
band met den bouw van onze huizen, thans
ongetwijfeld nog te duur Voor de verwar
ming van vertrekken die slechts gedurende
korten tijd gebruikt worden slaapkamers,
studeerkamers, wachtkamers, badkamers
is de electrische verwarming zeer wel toe
pasbaar. vooral ook omdat het mogelijk is
om de warmte te brengen daar, waar zij
noodig is de verwarming door straling in
het bijzonder is in dit opzicht van belang,
eveneens vloermatten, voetenbankjes en
raamverwarmingsbuizen en omdat een
electrische kachel geenerlei afvoer behoeft.
Als een toekomstbeeld schetste spreker ons
geheel electrisch verwarmde huizen, zonder
schoorsleenen. waarhij de geheel-electrische
verwarming economisch mogelijk is gemaakt
door een zorgvuldige warm te-isolatie van
muren, ramen, zolders, enz.
Ten slotte passeerden de verdere electri
sche toestellen, die voor de huisvrouw van
belang zijn. als vloerwrijvers. waschmachi-
nes. vaalmaschmachines. koelkasten, haar
drogers, droogrekken. huishoudmolnren enz.
de revue.
ONTVLUCHTE PSYCHOPAATH
AANGEHOUDEN.
Naar wij vernemen is thans oo!: de derde
ontsnapte verpleegde uit het Psychopnthen-
asyl alhier, zekere De B. te Rotterdam aan
gehouden en in het Huis van Bewaring
aldaar ingesloten.
is het 75 jaar geleden dat de bekende Duit-
sche zoöloog Ludwig Döderlein te Bergza-
bern geboren werd.
Tot 1919 was Döderlein hoogleeraar aan
de universiteit te Straatsburg. Belangrijke
onderzoekingen heeft hij gedaan betreffende
de dierenwereld in de Japansche zee en veel
studie heeft hij gemaakt van de systema
tiek van verschillende dierengroepen, van
de levenswijze en de verspreiding der die
ren en van de descentieleer.
VER. VAN MATHESIANEN.
Lezing van den heei Hendriks.
Zaterdagavond hield de heer Hendriks,
bouwkundige hier ter plaatse, een lezing
voor bovengenoemde Vereeniging met als
onderwerp ..Egyptische kunst", in de
sleohls matig bezette collegezaal van het
Natuurkundig Laboratorium, welke voor
dit doel bereidwillig was afgestaan door de
he eren prof. Keesom. prof. De Haas en dr.
Crommelin.
Te ongeveer kwart over 8 uur opende, bij
afwezigheid van den voorzitter, de le secr.
de lezing met een woord van welkom tot de
aanwezigen en in 't bijzonder tot den heer
Hendriks, die zich bereid had verklaard een
lezing voor deze vereeniging te houden
In een korte inleiding over de verschil
lende stijlen wees spreker ons op de drie
perioden, welke deze ondergaan, le. op
komst; 2e. de bloeitijd en 3e. het verval-
lijdperk.
Na deze inleiding volgde een bezoek aan
de pyramiden, waarvan men oorspronkelijk
dacht dat het koningsgraven waren, maar
later monumenten bleken te zijn. waarin
de meetkundige en geographische kennis
van de Egyplenaren werd vastgelegd Zoo
vinden we o.a. bij de pyramide van Cheops,
dat het kwadraat op do hoogtelijn van do
pyramide. gelijk is aan het oppervlak van
één der zijvlakken, wat spreker met een
wiskundige berekening aantoonde. Als maat
staf gebruikte de Egyptenaren de „heilige el"
welke in verhouding tot den omtrek van de
aarde veel nauwkeuriger was bepaald dan
de tegenwoordig in gebruik zijnde meter,
daar bij berekening van deze laatste geen
rekening was gehouden met de afplatting
aan de polen
Hoe groot de kennis der Egyptenaren was
in verband met het berekenen der krachten,
bleek uit de plaatsing der steenen»op elkan
der. terwijl wij tevens, door middel van een
collectie lantaarnplaatjes, een duidelijk
beeld kregen van de geweldige afmetingen
der gebruikte materialen.
De obelisken werden vervaardigd uit
groote stukken steen en moesten door hon
derden personen worden voortgetrokken
naar de plaats van bestemming, waarna zij
op zeer handige wijze overeind werden ge
zet. Hierna volgde een bezoek aan het graf
van Toet-Ank-Amen. waar we allereerst de
expeditie zagen, welke na 16 jaren vergeefs
te hebben gezocht, het graf vond.
Door het wegbreken van de hutten der
bouwers van het graf vond rr.ar» den ingang
tot den grafkelder
De gangen, welke naar de verschillende
vertrekken leiden, waren geheel gevuld met
puin. ten einde de grafdieven. die men zelfs
onder de Egyplenaren aantrof, zooveel mo
gelijk in hun boozen opzet te bemoei!iiken
In de grafkelders vond men vele afbeel
dingen van gevechten welke Toet-Ank-
Amen geleverd moet hebben, hoewel hij
reeds op 18-jarigen leeftijd stierf
Opmerkelijk was het. dat bij deze afbeel
dingen de hoogstgeplaatste personen steeds
door de grootste figuren werden weerge-
geven.
Hiermede was spreker aan het einde ge
komen van z'n zeer interessante lezing,
welke door de aanwezigen met een krachtig
applaus werd beloond.
De 1ste secr. sloot hierop de lozing met
een hartelijk woord van dank tot den heer
Hendriks voor zijn buitengewoon prettige
lezing.
LEIDSCHE SPAARBANK.
Bij de Leidsche Spaarbank is in de vorige
maand Tebr. 1930) ingelegd f. 494.964 89
en terugbetaald f. 356.526.69: 241 nieuwe
inleggers zijn ingeschreven en 114 boekjes
werden geheel uitbetaald.
Het tegoed der 18.537 inleggers, inclu
sief 1261 deelnemers aan den Afhnnldienst,
bedroeg einde Februari f 7.823.770.61
In f.235 postpn is in deze maand door
den Afhaaldienst f. 9.276.50 ontvangen.
PHARMACEUTISCH
LABORATORIUM
De toeneming van het aantal studenten
in de pharmacie maakt uitbreiding van bot
Pharmaceulisch Laboratorium noodzakelijk.
Er is derhalve een kleine verbouwing ge
projecteerd, welke in den loop van dit jaar
zal worden uitgevoerd.
BINNENLAND.
Heï conflict in de Ned. Reisvereenlgfngf
een rumoerig® algcmeene vergadering te
Utrecht. (Binnenland, 3e Blad).
Eijzonderheden omtrent de nachtposf-
vluchten AmsterdamStockholm. (Binnen
land. 3e Blad).
Het congres der Nationale Schippersvei-
eenirdng te Groningen. (Binnenland, 3e Bl.)
Algemeene vernadering van het Kon.
Ned. Landbouw-Comité. (Land- en Tuin
bouw. 2e Blad).
De vermoedelijke dader van den moord
bij Bennekom aangehouden; hij is door
meerdere personen herkend. (2e Blad).
Doodelijk auto-ongeval te Rotterdam.
(Gemengd. 2d Blad).
BUITENLAND.
Tardien heeft in Frankrijk een nieuw,
kabinet gevormd. (Buitenl. le Blad).
Polen neemt Russische deserteurs en
vluchtelingen op. (Buitenl. le Blad).
Crisis onder de Engelsche Liberalen?
(Buitenl. le Blad).
Groote branden in Duitschland en
Amerika. (Buitenl. Gem. 2e Blad en Tel.
le Blad).
De strijd der Britsch-Indische nationalis
ten neemt een aanvang. (Buitenl. en Tel.
le Blad).
UITVOERING
HARMONIE „DE POST".
De groote zaal van „De Burcht" bleek
haast te klein alle Postgetrouwen te bevat
ten, die samengekomen waren om de jaar-
uitvoering van de Harmonie „De Post" bij
te wonen.
Dit corps heeft, al9 gewoonlijk, ook dit
maal niet teleurgesteld. Integendeel: het was
weer 'n haast onverdeeld genoegen naar do
muziek te luisteren. Andere corpsen in onze
stad mogen wellicht over een machtiger be
zetting beschikken, maar wij voor ons mee-
nen. dat „de Post", in muzikaal opzicht, tot
die gezelschappen behoort, welke de beste
prestaties leveren.
Er wordt gespeeld met de accuratesse,
waarmee deze postbeambten ook gewoon
zijn de brieven te bezorgen, er valt een
muzikaal zich inleven te beluisteren, dat
getuigenis aflegt van een ernstig streven veel
meer te geven dan noten alleen, er is veelal
een soepelheid in dit spel, dat het mogelijk
maakt hooggestelde eischen op het punt van
nuanceering menigmaal volkomen te bevre
digen. De muzikanten beheerschen hun
instrumenten op een bewonderenswaardige
wijze, vooral in de nummers, die op vorige
uitvoeringen reeds werden uitgevoerd. Voor
den heer Bolderdijk moet het een groot ge
noegen zijn met dit corps te mogen samen
werken er heerscht een harmonie tusschen
beide partijen, die verblijdend aandoet.
Wat het programma zelve betreft- eenige
marschen klonken met ongemeene flonke
ring, vooral de Kolonel Vogel-marsch pakte
door het enthousiasme en het vaardige gerof
fel van de witgehandschoende tambours, de
dramatische ouverture Michel Servet van
Buisson liep voor de eerste maal reeds goed
van stapel (voorwaar een niet gemakkelijke
compositie) en in de Elegie van Joh Geijp
viel de begeleiding van den kundigen trom
bonist te prijzen Toch moet op dit nummer
nog gestudeerd worden- men staat er nog
niet geheel boven! Met de fantasie over de
Cavaüoria Ruslicana werd de groote worp
van den avond gedaan- men heeft er Mas-
cagni de hem, althans voor deze opera toe
komende eer, in elk opzicht mede bewezen!
In de Strauss-wals ging het vlot en warm
toe ook daarvoor onze huldel
Het was een avond waarop weer eens
getoond kon worden, hoeveel de heer Bol
derdijk met een ensemble kan bereiken, wan
neer hij tenminste men«chen onder zich
heoft, die werkelijk wat kunnen Met „De
Post" schijnt het steed® voorwaarts !e gaan
en dat stemt tot groote dankbaarheid.
'Het Trio van der Woerd heeft na de pauze
de feeststemming nog hooger opgevoerd, ter-
wij' het bal onder leiding van den heer
Wakka het succes van den avond nog meer
bezegelde
De eere-voorzitter sprak woorden van
welkom, in het bijzonder tot den directeur
der Posterijen en Telegrafie
Voor de postbeambten en hun familie wad
het een avond, om werkelijk trots op te zijn:
het musiceeren van dit ensemble slaat
tegenwoordig op een te loven, hoog peill
