7P Jaargang ZATERDAG 15 FEBRUARI 1930 No. 21448 Officieele Kennisgevingen. Een kostbai e aanwinst van s' Rijksmuseum van Oudheden te Leiden. STADSNIEUWS. Ket voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cts per regel voor advertentiên uit loeiden en plaatsen waar aftntschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere alvertentiën 35 Cts pet regei Kleine Advertenliên uitsluitend bi] vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts bij eeD maximum aantai woorden vaD 30 Incasso volgens postrcchl Voor eventueele opzending van brieven 10 Cis porto te betalen Bewijsnummer 6 Cis Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2 35. per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post f 2.35 portokosten. ƒ018 „0.18 )it nummer bestaat uit ZES bladen EERSTE BLAD. Burgemeester en Wethouders van Leiden tngen ter openbare kennis, dat zij. uit- jilend ten aanzien van den door den ime9krans ..Clara Dozy" op 25 en 26 ibraari a s. in de Fröbelschool aan den ■trensingel te houdenj bazaar, ontheffing ibben verleend van het sluitingsuur voor mkels 3672 A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STRtJEN. Secretaris. Leiden, 15 Februari 1930. DRANKWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden •engen ter openbare kennis, dat H. van ijsuni Jr., te Leiden, een verzoek heeft ;ediend ter bekoming van vergunning voor verkoop van sterken drank in het alleen aan logeergasten in het loge- -Dt Lange Agnietenstraat 9. alhier. 3673 A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester Burgemeester. VAN STRTJEN. Secretaris. Leiden. 15 Februari 1930. DRANKWET. mieester en Wethouders van Leiden ren ter openbare kennis, dat de Wed. ran Heeringen, te Leiden, een verzoek ingediend ter bekoming van verlof den verkoop van alcoholvrijen drank gebruik ter plaatse van verkoop in het ijceel Haarlemmerstraat No. 87 alhier. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN. Burgemeester. VAN STRIJÈN, Secretaris, beiden, 15 Februari 1930. 3671 HINDERWET. b. i Burgemeester en Wethouders van Leiden Gezien het verzoek van: de Commanditaire Vennootschap Tiele- en Dros, om vergunning tot het uit- iden van de fabriek voor het vervaardi- van verduurzaamde levensmiddelen in perceelen Oude Rijn en Middelstegracht, •astraal bekend Gemeente Leiden, Sectie Nis 2301, 2131, 2103, 2492, 2493 en 461. de Commanditaire Vennootschap Tiele- en Dros, om vergunning tot het uit een van de fabriek voor het vervaardi- van verduurzaamde levensmiddelen in perceelen Middelstegracht, kadastraal tfnd Gemeente Leiden. Sectie I Nis 1368, •09, 1533, 2534. 2067, 2622, 2657 en 5658. Gelet op de artikelen 6 en 7 der Hinder- Geven kennis aan het publiek, dat ge- rode verzoeken met de bijlagen op de retarie dezer gemeente ter visie gelegd De heer J. II. Holderwa schrijft ons: Het berichtje dat voor een paar weken in de bladen werd opgenomen dat de Ver- eeniging Reuvens te Leiden een belangrijke collectie voorwerpen van Romeinsch kunst- Handwerk, afkomstig uit Heerlen, had aan gekocht en gedeeltelijk als geschenk aan het Rijksmuseum van Oudheden had overgedra gen. behels! inderdaad de medrdeeling van een voor het Museum zóó gewichtige ge beurtenis. dat het mij de moeite waard toe schijnt er nog eens nader op terug te komen. Ongeveer tien jaar geleden werden er te j Heerlen een viertal zandsteenen kisten ge- vonden zooals de Romeinen, vooral sedert het laatst van de 2e eeuw na Chr. die soms gebruikten om de asch van verbrande doo- den in bij te zetten vooral wanneer zij die dooden kostbare voorwemen als bijgaven ir. het graf wenschten mede te geven. Twee van dip kisten die in aanwezigheid van tw°e deskundigen de h.h Dr. W. Goossens te Maastricht en P Peters te Heprlen werden geopend bevatten dan ook werkelijk een ware schat van het fijnste kunsthandwerk We herinneren ons goed hoe men van alle kanten op deze belangrijke vondst aan vloog. hoe ook wij zelf vergppfsche pogingen aanwendden haar voor het Rijk te verwer ven Doch de eigenaren bleken voorloopig niet van plan haar af te slaan Het was ein delijk in den afgeloopen zomer, dat Dr Gooesens. die. als bestuurslid der Vereeni- ging Reuvens. de onderhandelingen weer had opgenomen, gelukkiger was. Aan dit initiatief danken we thans dat eindelijk dpze schat in veilige haven is aangeland. Men staat werkelijk verbaasd, hoe hier een aantal zoo verschillende voorwerpen, ieder voor zich van zoo groote kunstwaarde. :n dezen uithoek van het oude Romeinsche rijk zijn te samen gebracht. Het meest in het oog vallend is de prach tige collectie glaswerk. We zien hier niet slechts eeni^e zeer goede exemplaren van meer bekenden vorm als d° fless^hen van vierkant model of die met kegelvormigen buik en langen hals. maar daarnaast eenige stukken van buitengewone zeldzaamheid. Zoo zijn er een paar potjes van een zeer zeldzaam gegoten groenachtig glas bij met veelkleurige vlammen er in. een bekertje van donker glas ingelegd met de eigenaar dige boogjesversiering die reeds in de oud- j ste glasproductie in Egvpte b.v. vele eeuwen I voor Chr geb. veelvuldig optreedt, doch »n dezen tijd. in de eeuwen na Chr. en vooral in deze streken een hooge zeldzaamheid is. Maar vooral worden we getroffen door de twee prachtige gelijkvormige flesschen. ge blazen in den vorm van een hangenden d-'u'ven tros (afb. 1). dat op Zaterdag, den 1 Maart des voormiddags te half elf uren in het eel Breestraat 125 (Bureau van Ge- ntewerken) gelegenheid zal worden ge- ?n om bezwaren tegen deze verzoeken ie brengen, terwijl zij er de aandacht op >%n, dat niet tot beroep gerechtigd z'j. die niet overeenkomstig art 7 der herwet voor het gemeentebestuur of een ■fter leden zijn verschenen, ten einde hun zwaren mondeling toe te lichten. A VAN DE SAND F BAKHUYZEN. Burgemeester VAN STRÏJEN. Secretaris, ktfen, 15 Februari 1930. 3669 LEIDSCHE universiteit. Ju de sisteravond gehouden vergadering ,:c' vereenigde faculteiten der rechtöge- h q 'e^eren en wijsbegeerte van Leid- Sludenten is het oude bestuur afge ven n'euwe bestuur bestaat uit de heeren L Beudeker (praeses). J. J W. Klein Alis)- Hoogerbeetsstraat 7. Leiden, W F. •Kaaden (questor), J van Leur (assessor Si li Soendari (assessor IP &or7j|!n afoheidsrede wees de aftredende ifJ V,;r er op. dat de vereenigde facultei- &jerv" a *aar W€er vee' rieun mochten ^at S n Van ^en kan* ^er h°orieeraren Jaar opnieuw bewezen heeft, dat )Rie 11 *n een dagende behoefte een andere groep voorwerpen, die in deze collectie werden gevonden, voor de pracht- slukjes van barnsteensculptuur. Barnsteen, waarschijnlijk wel een product van de landen aan de Oost-Zee, was daar in vroegen praehi9tori?chen tijd reeds voor het maken van sieraden in gebruik en is in verschillende perioden ook in de klassieke wereld geïmporteerd geworden. Voor de Romeinen zou het eigenlijk pas weer onder keizer Nero als 't ware zijn ontdekt; van toen af schijnt het gebruik er van weer intensiever te zijn geworden Vooral in N.- Italië, in de buurt van Aquileia en verder ook wel naar het schijnt aan den Rijn. in den omtrek van Keulen, treedt het op. hoe wel toch altijd slechts in betrekkelijk zeld zame vondsten. Maar waar we ook zoeken, nergens vinden we iets. dat in kunstwaarde gelijk slaat met wat onze kist uit Heerlen borg. Het prachtslukje van deze collectie is een uiterst fijn bewerkte Eros figuur slapende, in staande houding met een leeuwenhuid omgetrokken over den rug. pijlkoker en fakkel naast zich. Het is een figuurtje zooals we het zoo goed kennen uit de groote Romeinsche grafsculptuur waarin sarcophagen met deze symbolische figuur van den doodsslaap werden versierd. Een hagedis, de droomenbrenger uit de onder wereld loopt naast het Eros figuurtje tegen de uitgespreide leeuwenhuid op. evenals we hem zoo nu en dan in de groote grafsculp- tuur zien verschijnen. Dezelfde gedachten en ideeën dus welke in Italië en in Rome zelf de sculptuur beheerschten. die daar graven en sarcophagen met beeldhouwwerk ver sierden. vinden we hier terug in dit figuurtje dat in deze aschkist bij de asch van den verbranden doode 1 was neergelegd. Ook hiervan komt het mij waarschijnlijk voor, dat het een stukje zal zijn uit hel verre Zui den geïmporteerd, geen werk uit deze stre ken. Èen vergelijking tusschen de gewoonlijk vrij grove plompe producten der barnsteen- sculptuur aan den Rijn en de fijne uitvoe ring van onzen Eros schijnt hier eveneens op te wijzep. Trouwens hetzelfde geldt voor de andere voorwerpen van barnsteen uit deze kisten, een kleine Eros met een groo- len bloemruiker en de fijne dier- figuurtjes, de haas en de sprinkhaan uit dit zelfde materiaal gesneden, welke al9 heften van messen hebben gediend Een bijzonder fraai voorwerp is het schaaltje met inge sneden versieringen. De grootste zeldzaamheid van deze verza meling is echter wei het kleine gouden flaconnetje ,afb 4\ waarvan het geheele vooral nog een halskettinkje van gouddraad tot langwerpige rechthoekige schaköltjes ge bogen. dat in de winkelkast van een mo dernen juwelier een zeer goed figuur zou maken. Een zeer kostbaar stukje is verder nog de gladde gouden ring van kleine afmeting, zoodat hij slechts aan een zeer dunnen vrouwenvinger past. in welke een camee is j gevat waarvan in de verschillende ge- I kleurde lagen van den steen een uiterst fijn j kopje is uitgesneden Ten slotte vermelden we nog een vondst, die door zijn zeldzaamheid vooral technisch van veel belang is. Het was uit de oude litteratuur reeds lang bekend, dat, vooral sedert een groote luxe in het begin van den Romeinschen keiz. rtjjd in de Romeinsche wereld haar intocht had gedaan, bij meu- beimakerswerk, ter versiering van meubelen, toiletgerij enz. dikwijls van schildpad werd gebruik gemaakt, hetwelk op het hout werd opgelegd. Een geval, dat zulk een schild pad versiering voor ons was bewaard, was echter tot dusver nog niet bekend, En nu zien we werkelijk ook nog uit een van deze kisten voor den dag komen de ten deele zelfs nog zeer goed bewaarde schildpadden plaat jes, waarmede een houten kistje was inge legd. Het hout is zoo goed als verdwenen, aan een van die blaadje? schildpad zit ech ter nog het bronzen slotje vast, waarmede het kistje was algesloten. j Men riet dus, hoe ook onze kennis van het Romeinsche kunsthandwerk in het algemeen door deze vondst van zoo zeldzame en pre cieuze voorwerpen in hooge mate wordt verrijkt. Dat deze vondst juist op Neder landse h gebied werd gedaan en dat het thans geluk' is haar ook voor ons land te behou den, om eer eereplaats in te nemen in de Nederland.-chp afdeeling van ons Rijksmu seum van Oudheden, zal zeker velen met mij verheugen en dankhaar stemmen tegenover hen. die op deze wijze ons land hef blijvend bezit van deze kunstschatten wisten te ver zekeren. Vanaf 16 Febr. zal deze nieuwe aanwinst in het Rijk-museum van Oudheden te be zichtigen zijn; voorloopig in het kleine ten toonstellingszaaltje beneden. de a.s. electriciteits- tentoonstelling. De prachtige natuurgetrouwe vormen en de zachte aan werkelijke druiven herinne rende glans, die aan het geheele oppervlak door een waarschijnlijk kunstmatige patine wordt verleend en waarin allerlei kleuren spiegelen, zijn werkelijk buitengewoon. Men zoekt dan ook in buitenlandsche musea bij na tevergeefs naar dergelijke stukken Merk waardig is het, dat alleen in het Musée de St. Germain en Laye bij Parijs. Frankrijks Nationaal Museum, twee druiventrosflesch- jes le vinden zijn, die zóó zeer op de onze gelijken, dat het vermoeden rijst, dat ze uit denzelfden vorm zouden zijn geblazen, deze Fransehe exemplaren zijn echter zeer ge- j schonden en slechts ten deele bewaard, ter wijl die uit Heerlen nog volkomen gaaf in de kist lagen. Op grond van deze analogie vermoeden we. dat onze stukken, evenals trouwens de andere reed? genoemde glas- vormen niet in deze streken zullen zijn ver vaardigd doch uit het Z afkomstig moeter zijn. niettegenstaande zich iuist in 'l laatst van de 2de eeuw aan den Riin speciaal te Keulen een glasindustrie ontwikkelde, die spoedig een zeer hooeen bloei bereikte. Een afkomst uit de meer klassieke gebieden van I het Romeinsche rijk vermoeden wij ook voor oppervlak als 't ware met een netwerk van voluten in goud filigrainwerk is overdekt met kleine gouden korrels op de plaatsen waar de lijnen van dit netwerk elkaar kruisen. De ruimte binnen de voluutjes was gelijk nog uit talrijke aanwezige resten blijkt opgevuld met een blauw émail. We hebben hier een van die uiterst zeldzame gevallen waar in de goudsmeedkunst der klassieke wereld émail-cloisonné gelijk het in latere pe rioden in Bvzanlijnschen lijd b v. met zoo veel voorliefde werd gebezigd, als versiering van goudwerk gebruikt is. Deze techniek die van het oude Egvpte ook naar Grieken land en Italië moet zijn gekomen, heelt blijkbaar in de geheele klassieke wereld maar uiterst zeldzaam toepassing gevonden In ons Westen zijn mij zelfs geen voor beelden er van bekend Willen wij dan ook analogiën zoeken voor ons kostbaar voor werpje. dan vinden we feitelijk slechts in de hoog ontwikkelde edel metaal techniek van GriekschZd Rusland, jn de eeuwen v'ak voor het begin ónzer.jaartelling zulke gouden flaconnetjes an een dergelijke ver- sieringswijze terue. als hier uit deze kis\ van Heerlen is voor den dag gekomen Naast dit voorwerpje ziin nog andere gouden versierselen te vermelden, waaronder Nadere bijzonderheden. In aansluiting op hetgeen door ons met betrekking tot dit onderwerp reeds eerder werd medegedeeld, vernemen wij nader, dat de betimmering en doekbespanning van den voorgevel van de Stadsgehoorzaal en van de groote zaal reeds in onderdeden gereed ge maakt worden Na het verleenen door auto riteiten van de gevraagde toestemming be zint Maandag a s de opstelling buiten en Dinsdagavond 25 Februari d.a.v binnen. Buitengevel en groote zaal zullen dus ge heel van aanzien veranderen om aan le geven, dat de electriciteit ondanks haar ge schiedenis van 2500 jaren do wijsgeer Thales ontdekte reeds 600 jaar v. Chr.. dat barnsteen gewreven wordende, lichte voor werpen aantrekt nog steeds is: een nieuwe kracht In de vestibule komt een sierlijke mo derne reclame-zuil van een welbekende Ne- derlandsche apparaten- en motoren fabriek, welke firma tevens een der receptiekamers voor zich gereserveerd heeft. De andere recentiekamer blijft vrij voor de huwelijks sluitingen. De groote zaal krijgt 30 stands, alle ver huurd aan eerste rangs firma's, waaronder verschillende van wereldnaam. Hoewel in hee; de tentoonstelling een on derwijzend karakter te onderkennen valt, zal er geen sprake van zijn dat de exposi'ie een bijna droge .electriciteitscursus" zou worden. Daargelaten cf zoo'n cursus ooit saai zou behoeven te wezen zullen de in werking gestelde machines en apparaten in de groote zaal en het Electrische Huis" in de Kleine zaal. het geheel levendig en aan trekkelijk maken, terwijl de leermiddelen, overigens zeer interessant, zich in den fover bevinden. Het tentoongestelde zal zooveel mogelijk in werking zijn waarbij op verschillend0 maniefen voor toelichting gezorgd wordt Bepaalde aandrang tot koopen zal niet wor den uitgeoefend, maar er zullen wel veel bezoekers zijn, die uit het tentoongestelde zich een of ander apparaat wenschen aan te schaffen De tentoonstelling voor hef onderwijs in den foyer, wordt ingericht aan de hand vin het bekende leerboekje van Balen dus :n f groenen ingedeeld en geeft aanschouwelijk den gang van de energie Van kolen lot electriciteit" Er worden ca 3000 kinderen 1 crp bezoek verwacht die tevens het ..Elek trisch Huis" zullen bezichtigen Getracht wordt dit bezoek in de 7 ochtenden te con- "entreeren maar zoo noodi? zijn nog mid dager beschikbaar De «r-honlfiims worden daarbü vertoond In dp Trianonzaal. alwaar aan de kinderen ook een klpine versnapering zal worden aan geboden De Leidsche schoolhoofden zullen lot een ofLcjeus vóór-bezoek, Donderdagnamiddag binnenland. Beschrijving van den nienwhonw van het Sint-E!iz:aheth-ziekenhnis te Leiden. (3e BI.). Waar blijft het Leidsche stadsvuil? (4e Blad). .De strafzaak Liebermann; uitspraak op 28 Februari (2e Blad). Het voorloopig verslag der Eerste Kamer over de begrooting van Waterstaat. (Binnen land. 2e Blad). De regeering heeft een in- en doorvoer- verbcd voor papegaaien ingesteld. (Binnen land. 2e Blad). Dreigt er weer gevaar in West-Indië? (Binnenland, 2e Blad). De hnldiging van den Rotterdamschen architect Verheul. (Binnenland, 2e Blad). Nadere bijzonderheden omtrent den brug- genbonw ever Rijn en Waal. (Binnenland, 2e Blad). Een Haagsch kaesier verdwenen met mede neming van f.3000. (Gemengd, 2e Blad). Afscheid van Burgemeester van Griet- hnysen, te Oegstgeesl. (3e Blad). De in-nehrnik-neming van de Ned. Herv. Kerk te Hillegom. (2e Blad). buitenland. Rondom de Vlootconfereniie (Buitenland, le Blad) Diplomatieke actie inzake den strijd tegen den godsdienst in Rnsland? (Buitenland, le Blad.) China over de Fransehe financiën. (Buitenland, le BLad.) 27 Februari a.s. (de Tentoonstelling wordt geopend Vrijdag 28 Februari a.s.) worden uitgenoodigd. De gedachte is, dat de onderwijskrachten grootendeels zelf voor de explicatie van het tentoongestelde kunnen zorgen. Ter aanvul ling is bij eiken stand een deskundige aan wezig die gaarne vragen zal beantwoorden. In den foyer vinden ook de lezingen plaats. Vrijdagsavonds 28 Februari voor de Mij. v. Nijverheid )Dr. Hafbertsma. Eind hoven): Maandagmiddag 3 Maart voor ie Huisvrouwenorganisaties (Ir van de Stadt, Arnhem); Maandagavond voor de Midden standsorganisaties (Hr Swierstra Amster dam) over ..Etalage-verlichting. Dinsdag avond de heer Jan Teders Amsterdam; ..Wat ieder van de Electriciteit moet we ten"; Woensdagavond Hr Drukker. Am sterdam ..Electriciteit als bron van warmde en kracht", terwijl over andere lezingen nog besnrekingen gaande zijn Het zullen be trekkelijk korte lezingen zijn met lantaarn plaatjes en demonstraties Een volledig pro gramma wordt nader bekend gemaakt. Het ..Electrisch Huis" ontwerp Jan Te ders. is in uitvoering, waarbij een bekende Leidsche firma haar medewerking voor meu bilering en aankleeding verleent Uit den aard der zaak zal dit huis méér bevatten, dan waf een ieder zich direct zal kunnen of willen aanschaffen. Toch zal er blijken dat de electrificatip van een huis meer en meer voor alle beurzen bereikbaar wordt. De radio-afdeeling koml zooal? gemeld, on het balcon naar verluidt komen daar ook biizonderp stands. De apparaten zullen daar zwijgen met het oog op rumoer maar van een centraal ounf zal door penige luidspre kers muziek versnreid worden die na ver kregen toeslemming van autoriteiten, op sommige tijden ook over de Breestraat weer klinken zal Deze tentoonstelling wordt de derde van een serie, ingezet in 1907 bij de opening der Centrale, door het Departement Leiden van de Maatschappij v Nijverheid Eenige cijfers van het machinevermogen der Centrale mo gen den groei van het bedrijf demonstrec- ren- 1907- Tentoonstelling Mij v. Nijverheid 667 K W 1927- Electriciteifstentoonstelling L E. E. R. T van de Leidsche Vereeniging van Installateurs 24000 K W 1930 EIe-tricir°its4entoonsfelling Leiden 19.30 36000 K W Moge deze derde expositie gevolg van sa menwerking tusschen overheid?» en particu lier initiatief een herinnering na'aten welke bij die van haar voorgangsters niet achter staat.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1