7P Jaargang
ZATERDAG 15 FEBRUARI 1930
No. 21448
Officieele Kennisgevingen.
Een kostbai e aanwinst
van s' Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.
STADSNIEUWS.
Ket voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts per regel voor advertentiên uit loeiden en plaatsen waar
aftntschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
alvertentiën 35 Cts pet regei Kleine Advertenliên uitsluitend
bi] vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts bij eeD
maximum aantai woorden vaD 30
Incasso volgens postrcchl Voor eventueele opzending van brieven
10 Cis porto te betalen Bewijsnummer 6 Cis
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2 35. per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post f 2.35 portokosten.
ƒ018
„0.18
)it nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
tngen ter openbare kennis, dat zij. uit-
jilend ten aanzien van den door den
ime9krans ..Clara Dozy" op 25 en 26
ibraari a s. in de Fröbelschool aan den
■trensingel te houdenj bazaar, ontheffing
ibben verleend van het sluitingsuur voor
mkels 3672
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRtJEN. Secretaris.
Leiden, 15 Februari 1930.
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
•engen ter openbare kennis, dat H. van
ijsuni Jr., te Leiden, een verzoek heeft
;ediend ter bekoming van vergunning voor
verkoop van sterken drank in het
alleen aan logeergasten in het loge-
-Dt Lange Agnietenstraat 9. alhier. 3673
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester
Burgemeester.
VAN STRTJEN. Secretaris.
Leiden. 15 Februari 1930.
DRANKWET.
mieester en Wethouders van Leiden
ren ter openbare kennis, dat de Wed.
ran Heeringen, te Leiden, een verzoek
ingediend ter bekoming van verlof
den verkoop van alcoholvrijen drank
gebruik ter plaatse van verkoop in het
ijceel Haarlemmerstraat No. 87 alhier.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
Burgemeester.
VAN STRIJÈN, Secretaris,
beiden, 15 Februari 1930. 3671
HINDERWET.
b. i
Burgemeester en Wethouders van Leiden
Gezien het verzoek van:
de Commanditaire Vennootschap Tiele-
en Dros, om vergunning tot het uit-
iden van de fabriek voor het vervaardi-
van verduurzaamde levensmiddelen in
perceelen Oude Rijn en Middelstegracht,
•astraal bekend Gemeente Leiden, Sectie
Nis 2301, 2131, 2103, 2492, 2493 en 461.
de Commanditaire Vennootschap Tiele-
en Dros, om vergunning tot het uit
een van de fabriek voor het vervaardi-
van verduurzaamde levensmiddelen in
perceelen Middelstegracht, kadastraal
tfnd Gemeente Leiden. Sectie I Nis 1368,
•09, 1533, 2534. 2067, 2622, 2657 en 5658.
Gelet op de artikelen 6 en 7 der Hinder-
Geven kennis aan het publiek, dat ge-
rode verzoeken met de bijlagen op de
retarie dezer gemeente ter visie gelegd
De heer J. II. Holderwa schrijft ons:
Het berichtje dat voor een paar weken
in de bladen werd opgenomen dat de Ver-
eeniging Reuvens te Leiden een belangrijke
collectie voorwerpen van Romeinsch kunst-
Handwerk, afkomstig uit Heerlen, had aan
gekocht en gedeeltelijk als geschenk aan het
Rijksmuseum van Oudheden had overgedra
gen. behels! inderdaad de medrdeeling van
een voor het Museum zóó gewichtige ge
beurtenis. dat het mij de moeite waard toe
schijnt er nog eens nader op terug te komen.
Ongeveer tien jaar geleden werden er te j
Heerlen een viertal zandsteenen kisten ge-
vonden zooals de Romeinen, vooral sedert
het laatst van de 2e eeuw na Chr. die soms
gebruikten om de asch van verbrande doo-
den in bij te zetten vooral wanneer zij die
dooden kostbare voorwemen als bijgaven ir.
het graf wenschten mede te geven. Twee
van dip kisten die in aanwezigheid van tw°e
deskundigen de h.h Dr. W. Goossens te
Maastricht en P Peters te Heprlen werden
geopend bevatten dan ook werkelijk een
ware schat van het fijnste kunsthandwerk
We herinneren ons goed hoe men van alle
kanten op deze belangrijke vondst aan
vloog. hoe ook wij zelf vergppfsche pogingen
aanwendden haar voor het Rijk te verwer
ven Doch de eigenaren bleken voorloopig
niet van plan haar af te slaan Het was ein
delijk in den afgeloopen zomer, dat Dr
Gooesens. die. als bestuurslid der Vereeni-
ging Reuvens. de onderhandelingen weer
had opgenomen, gelukkiger was. Aan dit
initiatief danken we thans dat eindelijk
dpze schat in veilige haven is aangeland.
Men staat werkelijk verbaasd, hoe hier een
aantal zoo verschillende voorwerpen, ieder
voor zich van zoo groote kunstwaarde. :n
dezen uithoek van het oude Romeinsche rijk
zijn te samen gebracht.
Het meest in het oog vallend is de prach
tige collectie glaswerk. We zien hier niet
slechts eeni^e zeer goede exemplaren van
meer bekenden vorm als d° fless^hen van
vierkant model of die met kegelvormigen
buik en langen hals. maar daarnaast eenige
stukken van buitengewone zeldzaamheid.
Zoo zijn er een paar potjes van een zeer
zeldzaam gegoten groenachtig glas bij met
veelkleurige vlammen er in. een bekertje
van donker glas ingelegd met de eigenaar
dige boogjesversiering die reeds in de oud-
j ste glasproductie in Egvpte b.v. vele eeuwen
I voor Chr geb. veelvuldig optreedt, doch »n
dezen tijd. in de eeuwen na Chr. en vooral
in deze streken een hooge zeldzaamheid is.
Maar vooral worden we getroffen door de
twee prachtige gelijkvormige flesschen. ge
blazen in den vorm van een hangenden
d-'u'ven tros (afb. 1).
dat op Zaterdag, den 1 Maart
des voormiddags te half elf uren in het
eel Breestraat 125 (Bureau van Ge-
ntewerken) gelegenheid zal worden ge-
?n om bezwaren tegen deze verzoeken
ie brengen, terwijl zij er de aandacht op
>%n, dat niet tot beroep gerechtigd
z'j. die niet overeenkomstig art 7 der
herwet voor het gemeentebestuur of een
■fter leden zijn verschenen, ten einde hun
zwaren mondeling toe te lichten.
A VAN DE SAND F BAKHUYZEN.
Burgemeester
VAN STRÏJEN. Secretaris,
ktfen, 15 Februari 1930. 3669
LEIDSCHE universiteit.
Ju de sisteravond gehouden vergadering
,:c' vereenigde faculteiten der rechtöge-
h q 'e^eren en wijsbegeerte van Leid-
Sludenten is het oude bestuur afge
ven
n'euwe bestuur bestaat uit de heeren
L Beudeker (praeses). J. J W. Klein
Alis)- Hoogerbeetsstraat 7. Leiden, W F.
•Kaaden (questor), J van Leur (assessor
Si li Soendari (assessor IP
&or7j|!n afoheidsrede wees de aftredende
ifJ V,;r er op. dat de vereenigde facultei-
&jerv" a *aar W€er vee' rieun mochten
^at S n Van ^en kan* ^er h°orieeraren
Jaar opnieuw bewezen heeft, dat
)Rie 11 *n een dagende behoefte
een andere groep voorwerpen, die in deze
collectie werden gevonden, voor de pracht-
slukjes van barnsteensculptuur.
Barnsteen, waarschijnlijk wel een product
van de landen aan de Oost-Zee, was daar
in vroegen praehi9tori?chen tijd reeds voor
het maken van sieraden in gebruik en is in
verschillende perioden ook in de klassieke
wereld geïmporteerd geworden. Voor de
Romeinen zou het eigenlijk pas weer onder
keizer Nero als 't ware zijn ontdekt; van
toen af schijnt het gebruik er van weer
intensiever te zijn geworden Vooral in N.-
Italië, in de buurt van Aquileia en verder
ook wel naar het schijnt aan den Rijn. in
den omtrek van Keulen, treedt het op. hoe
wel toch altijd slechts in betrekkelijk zeld
zame vondsten. Maar waar we ook zoeken,
nergens vinden we iets. dat in kunstwaarde
gelijk slaat met wat onze kist uit Heerlen
borg. Het prachtslukje van deze collectie
is een uiterst fijn bewerkte Eros figuur
slapende, in staande houding met een
leeuwenhuid omgetrokken over den rug.
pijlkoker en fakkel naast zich. Het is een
figuurtje zooals we het zoo goed kennen uit
de groote Romeinsche grafsculptuur waarin
sarcophagen met deze symbolische figuur
van den doodsslaap werden versierd. Een
hagedis, de droomenbrenger uit de onder
wereld loopt naast het Eros figuurtje tegen
de uitgespreide leeuwenhuid op. evenals we
hem zoo nu en dan in de groote grafsculp-
tuur zien verschijnen. Dezelfde gedachten en
ideeën dus welke in Italië en in Rome zelf
de sculptuur beheerschten. die daar graven
en sarcophagen met beeldhouwwerk ver
sierden. vinden we hier terug in dit figuurtje
dat in deze aschkist bij de asch van den
verbranden doode 1 was neergelegd. Ook
hiervan komt het mij waarschijnlijk voor,
dat het een stukje zal zijn uit hel verre Zui
den geïmporteerd, geen werk uit deze stre
ken. Èen vergelijking tusschen de gewoonlijk
vrij grove plompe producten der barnsteen-
sculptuur aan den Rijn en de fijne uitvoe
ring van onzen Eros schijnt hier eveneens
op te wijzep. Trouwens hetzelfde geldt voor
de andere voorwerpen van barnsteen uit
deze kisten, een kleine Eros met een groo-
len bloemruiker en de fijne dier-
figuurtjes, de haas en de sprinkhaan uit dit
zelfde materiaal gesneden, welke al9 heften
van messen hebben gediend Een bijzonder
fraai voorwerp is het schaaltje met inge
sneden versieringen.
De grootste zeldzaamheid van deze verza
meling is echter wei het kleine gouden
flaconnetje ,afb 4\ waarvan het geheele
vooral nog een halskettinkje van gouddraad
tot langwerpige rechthoekige schaköltjes ge
bogen. dat in de winkelkast van een mo
dernen juwelier een zeer goed figuur zou
maken.
Een zeer kostbaar stukje is verder nog de
gladde gouden ring van kleine afmeting,
zoodat hij slechts aan een zeer dunnen
vrouwenvinger past. in welke een camee is
j gevat waarvan in de verschillende ge-
I kleurde lagen van den steen een uiterst fijn
j kopje is uitgesneden
Ten slotte vermelden we nog een vondst,
die door zijn zeldzaamheid vooral technisch
van veel belang is. Het was uit de oude
litteratuur reeds lang bekend, dat, vooral
sedert een groote luxe in het begin van den
Romeinschen keiz. rtjjd in de Romeinsche
wereld haar intocht had gedaan, bij meu-
beimakerswerk, ter versiering van meubelen,
toiletgerij enz. dikwijls van schildpad werd
gebruik gemaakt, hetwelk op het hout werd
opgelegd. Een geval, dat zulk een schild
pad versiering voor ons was bewaard, was
echter tot dusver nog niet bekend, En nu
zien we werkelijk ook nog uit een van deze
kisten voor den dag komen de ten deele zelfs
nog zeer goed bewaarde schildpadden plaat
jes, waarmede een houten kistje was inge
legd. Het hout is zoo goed als verdwenen,
aan een van die blaadje? schildpad zit ech
ter nog het bronzen slotje vast, waarmede
het kistje was algesloten.
j Men riet dus, hoe ook onze kennis van het
Romeinsche kunsthandwerk in het algemeen
door deze vondst van zoo zeldzame en pre
cieuze voorwerpen in hooge mate wordt
verrijkt. Dat deze vondst juist op Neder
landse h gebied werd gedaan en dat het thans
geluk' is haar ook voor ons land te behou
den, om eer eereplaats in te nemen in de
Nederland.-chp afdeeling van ons Rijksmu
seum van Oudheden, zal zeker velen met mij
verheugen en dankhaar stemmen tegenover
hen. die op deze wijze ons land hef blijvend
bezit van deze kunstschatten wisten te ver
zekeren.
Vanaf 16 Febr. zal deze nieuwe aanwinst
in het Rijk-museum van Oudheden te be
zichtigen zijn; voorloopig in het kleine ten
toonstellingszaaltje beneden.
de a.s. electriciteits-
tentoonstelling.
De prachtige natuurgetrouwe vormen en
de zachte aan werkelijke druiven herinne
rende glans, die aan het geheele oppervlak
door een waarschijnlijk kunstmatige patine
wordt verleend en waarin allerlei kleuren
spiegelen, zijn werkelijk buitengewoon. Men
zoekt dan ook in buitenlandsche musea bij
na tevergeefs naar dergelijke stukken Merk
waardig is het, dat alleen in het Musée de
St. Germain en Laye bij Parijs. Frankrijks
Nationaal Museum, twee druiventrosflesch-
jes le vinden zijn, die zóó zeer op de onze
gelijken, dat het vermoeden rijst, dat ze uit
denzelfden vorm zouden zijn geblazen, deze
Fransehe exemplaren zijn echter zeer ge-
j schonden en slechts ten deele bewaard, ter
wijl die uit Heerlen nog volkomen gaaf in
de kist lagen. Op grond van deze analogie
vermoeden we. dat onze stukken, evenals
trouwens de andere reed? genoemde glas-
vormen niet in deze streken zullen zijn ver
vaardigd doch uit het Z afkomstig moeter
zijn. niettegenstaande zich iuist in 'l laatst
van de 2de eeuw aan den Riin speciaal te
Keulen een glasindustrie ontwikkelde, die
spoedig een zeer hooeen bloei bereikte. Een
afkomst uit de meer klassieke gebieden van
I het Romeinsche rijk vermoeden wij ook voor
oppervlak als 't ware met een netwerk van
voluten in goud filigrainwerk is overdekt
met kleine gouden korrels op de plaatsen
waar de lijnen van dit netwerk elkaar
kruisen. De ruimte binnen de voluutjes was
gelijk nog uit talrijke aanwezige resten blijkt
opgevuld met een blauw émail. We hebben
hier een van die uiterst zeldzame gevallen
waar in de goudsmeedkunst der klassieke
wereld émail-cloisonné gelijk het in latere pe
rioden in Bvzanlijnschen lijd b v. met zoo
veel voorliefde werd gebezigd, als versiering
van goudwerk gebruikt is. Deze techniek
die van het oude Egvpte ook naar Grieken
land en Italië moet zijn gekomen, heelt
blijkbaar in de geheele klassieke wereld
maar uiterst zeldzaam toepassing gevonden
In ons Westen zijn mij zelfs geen voor
beelden er van bekend Willen wij dan ook
analogiën zoeken voor ons kostbaar voor
werpje. dan vinden we feitelijk slechts in
de hoog ontwikkelde edel metaal techniek
van GriekschZd Rusland, jn de eeuwen
v'ak voor het begin ónzer.jaartelling zulke
gouden flaconnetjes an een dergelijke ver-
sieringswijze terue. als hier uit deze kis\
van Heerlen is voor den dag gekomen
Naast dit voorwerpje ziin nog andere
gouden versierselen te vermelden, waaronder
Nadere bijzonderheden.
In aansluiting op hetgeen door ons met
betrekking tot dit onderwerp reeds eerder
werd medegedeeld, vernemen wij nader, dat
de betimmering en doekbespanning van den
voorgevel van de Stadsgehoorzaal en van de
groote zaal reeds in onderdeden gereed ge
maakt worden Na het verleenen door auto
riteiten van de gevraagde toestemming be
zint Maandag a s de opstelling buiten en
Dinsdagavond 25 Februari d.a.v binnen.
Buitengevel en groote zaal zullen dus ge
heel van aanzien veranderen om aan le
geven, dat de electriciteit ondanks haar ge
schiedenis van 2500 jaren do wijsgeer
Thales ontdekte reeds 600 jaar v. Chr.. dat
barnsteen gewreven wordende, lichte voor
werpen aantrekt nog steeds is: een
nieuwe kracht
In de vestibule komt een sierlijke mo
derne reclame-zuil van een welbekende Ne-
derlandsche apparaten- en motoren fabriek,
welke firma tevens een der receptiekamers
voor zich gereserveerd heeft. De andere
recentiekamer blijft vrij voor de huwelijks
sluitingen.
De groote zaal krijgt 30 stands, alle ver
huurd aan eerste rangs firma's, waaronder
verschillende van wereldnaam.
Hoewel in hee; de tentoonstelling een on
derwijzend karakter te onderkennen valt,
zal er geen sprake van zijn dat de exposi'ie
een bijna droge .electriciteitscursus" zou
worden. Daargelaten cf zoo'n cursus ooit
saai zou behoeven te wezen zullen de in
werking gestelde machines en apparaten in
de groote zaal en het Electrische Huis" in
de Kleine zaal. het geheel levendig en aan
trekkelijk maken, terwijl de leermiddelen,
overigens zeer interessant, zich in den fover
bevinden.
Het tentoongestelde zal zooveel mogelijk
in werking zijn waarbij op verschillend0
maniefen voor toelichting gezorgd wordt
Bepaalde aandrang tot koopen zal niet wor
den uitgeoefend, maar er zullen wel veel
bezoekers zijn, die uit het tentoongestelde
zich een of ander apparaat wenschen aan te
schaffen
De tentoonstelling voor hef onderwijs in
den foyer, wordt ingericht aan de hand vin
het bekende leerboekje van Balen dus :n
f groenen ingedeeld en geeft aanschouwelijk
den gang van de energie Van kolen lot
electriciteit" Er worden ca 3000 kinderen
1 crp bezoek verwacht die tevens het ..Elek
trisch Huis" zullen bezichtigen Getracht
wordt dit bezoek in de 7 ochtenden te con-
"entreeren maar zoo noodi? zijn nog mid
dager beschikbaar
De «r-honlfiims worden daarbü vertoond
In dp Trianonzaal. alwaar aan de kinderen
ook een klpine versnapering zal worden aan
geboden
De Leidsche schoolhoofden zullen lot een
ofLcjeus vóór-bezoek, Donderdagnamiddag
binnenland.
Beschrijving van den nienwhonw van het
Sint-E!iz:aheth-ziekenhnis te Leiden. (3e BI.).
Waar blijft het Leidsche stadsvuil?
(4e Blad).
.De strafzaak Liebermann; uitspraak op
28 Februari (2e Blad).
Het voorloopig verslag der Eerste Kamer
over de begrooting van Waterstaat. (Binnen
land. 2e Blad).
De regeering heeft een in- en doorvoer-
verbcd voor papegaaien ingesteld. (Binnen
land. 2e Blad).
Dreigt er weer gevaar in West-Indië?
(Binnenland, 2e Blad).
De hnldiging van den Rotterdamschen
architect Verheul. (Binnenland, 2e Blad).
Nadere bijzonderheden omtrent den brug-
genbonw ever Rijn en Waal. (Binnenland,
2e Blad).
Een Haagsch kaesier verdwenen met mede
neming van f.3000. (Gemengd, 2e Blad).
Afscheid van Burgemeester van Griet-
hnysen, te Oegstgeesl. (3e Blad).
De in-nehrnik-neming van de Ned. Herv.
Kerk te Hillegom. (2e Blad).
buitenland.
Rondom de Vlootconfereniie (Buitenland,
le Blad)
Diplomatieke actie inzake den strijd tegen
den godsdienst in Rnsland? (Buitenland, le
Blad.)
China over de Fransehe financiën.
(Buitenland, le BLad.)
27 Februari a.s. (de Tentoonstelling wordt
geopend Vrijdag 28 Februari a.s.) worden
uitgenoodigd.
De gedachte is, dat de onderwijskrachten
grootendeels zelf voor de explicatie van het
tentoongestelde kunnen zorgen. Ter aanvul
ling is bij eiken stand een deskundige aan
wezig die gaarne vragen zal beantwoorden.
In den foyer vinden ook de lezingen
plaats. Vrijdagsavonds 28 Februari voor de
Mij. v. Nijverheid )Dr. Hafbertsma. Eind
hoven): Maandagmiddag 3 Maart voor ie
Huisvrouwenorganisaties (Ir van de Stadt,
Arnhem); Maandagavond voor de Midden
standsorganisaties (Hr Swierstra Amster
dam) over ..Etalage-verlichting. Dinsdag
avond de heer Jan Teders Amsterdam;
..Wat ieder van de Electriciteit moet we
ten"; Woensdagavond Hr Drukker. Am
sterdam ..Electriciteit als bron van warmde
en kracht", terwijl over andere lezingen nog
besnrekingen gaande zijn Het zullen be
trekkelijk korte lezingen zijn met lantaarn
plaatjes en demonstraties Een volledig pro
gramma wordt nader bekend gemaakt.
Het ..Electrisch Huis" ontwerp Jan Te
ders. is in uitvoering, waarbij een bekende
Leidsche firma haar medewerking voor meu
bilering en aankleeding verleent
Uit den aard der zaak zal dit huis méér
bevatten, dan waf een ieder zich direct zal
kunnen of willen aanschaffen. Toch zal er
blijken dat de electrificatip van een huis
meer en meer voor alle beurzen bereikbaar
wordt.
De radio-afdeeling koml zooal? gemeld,
on het balcon naar verluidt komen daar ook
biizonderp stands. De apparaten zullen daar
zwijgen met het oog op rumoer maar van
een centraal ounf zal door penige luidspre
kers muziek versnreid worden die na ver
kregen toeslemming van autoriteiten, op
sommige tijden ook over de Breestraat weer
klinken zal
Deze tentoonstelling wordt de derde van
een serie, ingezet in 1907 bij de opening der
Centrale, door het Departement Leiden van
de Maatschappij v Nijverheid Eenige cijfers
van het machinevermogen der Centrale mo
gen den groei van het bedrijf demonstrec-
ren-
1907- Tentoonstelling Mij v. Nijverheid
667 K W
1927- Electriciteifstentoonstelling L E. E.
R. T van de Leidsche Vereeniging van
Installateurs 24000 K W
1930 EIe-tricir°its4entoonsfelling Leiden
19.30 36000 K W
Moge deze derde expositie gevolg van sa
menwerking tusschen overheid?» en particu
lier initiatief een herinnering na'aten welke
bij die van haar voorgangsters niet achter
staat.