Jaargang
MAANDAG 10 FEBRUARI 1930
No. 21443
STADSNIEUWS.
fertig taar typograaf.
niet bang voor het
koude water.
opbrengst
weldadigheidszegels.
de uittocht uit het
psychopathen-asyl.
tooneelclub n. r. v.
bezoek van buitenl.
studenten.
handelsregister
kamer van koophandel.
academische examens.
OP DEN DAG VAN HEDEN...
De Gemalen van den Wieringermeerpolder
Het voornaamste nieuws
van heden.
binnenland.
buitenland.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 ets per regel voor advertentiên uil Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiên 35 Cts per regel Kleine Advertentiên uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een
maiimum aantal woorden van 30
Incasso volgens postreebt Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cis.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post f. 2.35 portokostep.
ƒ018
018
-
nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
De heer J. G. Tendeloo.
Heien herdenkt de heer J. G. Tendeloo
dag dat hij 40 jaren geleden aLs letter-
in dienst trad bij A. W. Sijthoff's Uit-
laatschappij.
dit feit niet onopgemerkt zou voorbij-
stond reeds lang te voren vast; dit ia
wnaal een goede gewoonte. Daartot,
123 echtgenoote uitgenoodigd werd hij
irgen op het privé-kantoor ontvan-
cD namens de firma toegesproken door
direceur den heer van Looy, die hen»
rL-'e a's een bekwaam en getrouw wer-
die altijd zijn beste krachten aan de
heeft gegeven.
bood hem een enveloppe met inhoud
fcen fraaie palm aan. en wenschte hem
vele jaren bij A. W. Sijthoff's Uitg.
toe. Daarop nam de heer Du Groix het
i.-d en huldigde hem namens het admi-
tief personeel. De jubilaris dankte vooi
deze blijken van waardeering kort maar
rtelijk.
'ervolgens werd de jubilaris met zijn
uitgenoodigd mede te gaan naar he*
'skantoor om ook daar door zijn chefs te
rden gehuldigd.
Daar werd hij allereerst toegesproken door
algemeenen chef en bedrijfsleider den
Merkelijn. die hem in een pittige toe
aak prees als een flink en bekwaam
t. hem toewenschende de firma nog vele
le kunnen dienen, waarbij hij hem een
rookstel en bloemen namens de diverse
!fs aanbood.
fenslotte had de huldiging zijner kame
len plaats in een daartoe feestelijk inge-
lokaal.
ier prees de heer Rosmalen den jubilaris
zijn kameraadschap en wenschte hem
dat hij nog jaren in hun midden zat
'en arbeiden Namens alle collega's bood
een prachtig vloerkleed cn bloemen
Zeer onder den indruk dankte de ju-
i9 voor al deze blijken van waardee-
en beval zich nogmaals in aller vriend-
iip aan.
liermede was de huldiging ten einde en
de jubilaris dezen dag verder in den
iselijken kring doorbrengen.
ht
Hondemedder in een Haagsch park.
hpgenen die gistermorgen van het fraaie
,(ter genoten en in het Haagsche West-
ïkpark wandelden, zijn omstreeks 10 u.
'igen geweest van de heldhaftige red-
van een hondje, dat zich op het broze
an de vijvers had gewaagd, aldus lezen
in de „Crt."
Ue koude Noordoostenwind had n.l. van-
een dun ijslaagje doen ontstaan op
*ater der vaarten en vijvers in en om
^heveningsche Boschjes. Een paar kin-
"n l'ePen met hun hondje langs de dun
-r'ren wateren, toen „Was" plotseling op
denkbeeld kwam, zich op het ijs te be
en.
k^edig zakte hij er echter door. waarop
"nd reddingspogingen werden ingesteld.
r het ijs echter afbrokkelde, kon men
oehulp van stokken en dergelijke hulp-
!jen "iris bereiken.
met geringe verbazing der omstan-
VetesDron? plotseling een heer. die aan den
'an?s den Kremerweg passeerde,
,'e water en sloeg zich met forsrhe
-n door het ijskoude water hef ijs vóór
l 'rJpnd Xa enkele minuten had hij
fcucd a k®reikt en bracht het tot groote
e m A.r ónderen behouden op den wal.
redder bleek te zijn de 25-jarige
N- Felds alhier.
Het Comité voor den Verkoop der Welda
digheidspostzegels en Briefkaarten Leiden
en Omgeving zendt ons eene specificatie der
verkochte zegels en series prentbriefkaarten,
met vermelding der cijfers van het vorige
jaar. Als een bewijs, dat, evenals elders, -ook
te Leiden de Weldadigheidspostzegels dit
jaar een zooveel guller onthaal hij het pu
bliek hebben gevonden, laten wij de cijfers
hieronder volgen:
Postzegels van 3 cent 21725 _(v. j. 14-200)
Postzegels van 8 cent 16368 Cv. j. 10700).
Postzegels van 10 cent 24110 (v. j. 16800).
Postzegels van 16 cent 4520 (v. j. 4167).
Series prentbriefkaarten 1521 (v. j 615).
Moge de stijgende lijn gehandhaafd blij
ven 1
Een der ontsnapten voor de derde maal
op den loop.
Zaterdagmiddag zijn opnieuw drie ver
pleegden uit het Rijkspsydhopatihen-asyl, die
blijkbaar genoeg hadden van hun verblijf
aldaar, de gulden vrijheid tegemoet getrok
ken. De weg daarheen leidde ditmaal via
liet raampje van een W. C., waan"an de uit
brekers met behulp van een Engelschen
sleutel de moeren hadden weten te verwij
deren. Als een merkwaardige bijzonderheid
kunnen we vermelden, dat een van de drie
vluchtelingen kans heeft gezien voor de
derde maal aan zijn bewaking te ontsnap
pen. Waarmee we maar zeggen willen, dat
aan die bewaking toch wel héél veel schijnt
te mankeeren.
Het, signalement van de ontsnapten luidt-
G. J. de B., geboren te Amsterdam, oud 24
jaar, lang 1 M. 72, donkerblond, grijze oogen,
stompe neus, trekt met rechterbeen, klhaki-
overhemd, .blauwe broek en vermoedelijk
gekleed in een overjas.
S. van A., eveneens uit Amsterdam, oud
35 jaar, lang 1 M. 70, blond, blauwe oogen,
rood breed gelaat, trekt met Linkerbeen,
khaki-ovorhemd, blauwe broek.
De uitbreker-recidivist heet T. A. en oefent
in de burgermaatschappij het eerzame be
roep van vuurvreter in een circus uit, hij
komt uit Arnhem, is 45 jaar oud, 1 M. 70
lang. heeft blauwe oogen, een laag breed
voorhoofd en een opvallend ontwikkelde
onderkaak. Ook deze verpleegde droeg een
khaki-oveihemd met blauwe broek.
De commissaris van politie alhier heeft
hun aanhouding en voorgeleiding verzocht.
Een geslaagde nitvoering.
Bij wijze van proéf had de tooneelclub
van de afdeeling Leiden der Ned. Reisw -
eeniging haar gebruikelijke jaarlijksche uit
voering ditmaal eens op een Zondag gezet,
in de verwachting, dat zulks het bezoek ten
goede zou komen.
Wij hebben helaas moeten constateeren,
dat die hoop niet in vervulling is gegaan,
want het aantal bezoekers gisteravond in
„Den Burcht" bleef beduidend beneden dat
van vorige jaaruitvoeringen.
Hetgeen te betreuren valt: voor de too
neelclub zelve, maar vooral voor de.af
wezigen. Zij in de eerste plaats kunnen
spijt hebben over hun wegblijven, want de
club als geheel heeft groote vorderingen
gemaakt, zoowel individueel als wat opzet
en samenspel betreft.
De voorstelling ving stipt op tijd aan en
er werd in een prettig vlot tempo gespeeld,
altemaal factoren, welke ertoe bijdroegen
om den avond te doen slagen.
Opgevoerd werd „De verjongde professor'"
een kluchtig verhaal vol kostelijke mystifi
caties.
Van de hoofdrollen dienen speciaal ver
meld de dames Geijtenbeek en Mooij en de
heeren Pracht, Geijtenbeek en Raaijmakers,
die zich zonder uitzondering allen uitermate
rolvast betoonden. Het niet zeer talrijke
publiek heeft bij herhaling van zijn instem
ming blijk gegeven
De voorzitter der N. R. V afdeeling Lei
den, do heer J. Hardeweg, die aan het be
gin van den avond een kort welkomstwoord
had gesproken, bood na afloop aan de mee
spelende dames bloemen aan.
Een genoeglijk dansje, waarbij „The po
pular Jazz" voor goede muziek zorgde, be
sloot den welgeslaagden avond.
Een groep Engelsche en Schotsche stu
denten zal van .27 Maart tot 5 April een
bezoek aan ons land brengen. De eerste
twee dagen zullen zij te Leiden verblijven.
In de eerste helft van Juli zal een aan-
fal Noorsehe. Zweedsche en Deenschp stu
denten ons land komen bezoeken.
Ook kunnen, evenals dit het vorig jaar
het geval was, in den komenden zomer
eer.ige groepen Amerikaansche meisjes
studenten hier te lande worden verwacht.
Nieuwe inschrijving:
Ph. de Bruyn v.h. P. Bloot, Princeslraat
10, Katwijk a. Zee, Warenhuis. Eigenaar:
Ph. de Bruyn Katwijk a. Zee.
Wijziging:
Gebroeders Zwetsloot, 2e Groenesteeg 36,
Leiden, handel in paarden, ongeregelde goe
deren, grossierderij. enz.
Door uittreding van den vennoot: C. J
Zwetsloot, is bovengenoemde vennootschap
onder firma, met ingang van 8 Februari 1930
ontbonden en wordt het bedrijf voortgezet
-door den overblijvenden vennoot: N. Zwet
sloot, als eenig eigenaar, onder eigen naam.
Geslaagd is voor het candidaats-cxamen
rechtsgeleerdheid de heer R. G. Chr.
Dezbntjé (Den Haag).
2e dietsch academische
leergang.
Evenals in 1927 zal dit jaar een Leer
gang voor Vlaamsche en Zuid-Afrikaansche
studenten worden gehouden.
Beperkte de le leergang zich tot de Am-
sterdamsche Universiteit ,de tweede is veel
grootscher van opzet en zal zich uitstrek
ken over alle Universiteiten en Hoogescho-
len in Nederland.
Ter voorbereiding daarvan heeft zich te
Amsterdam een centrale commissie ge
vormd, die reeds van vele zijden groote in
stemming en medewerking mocht onder
vinden. Ook le Leiden heeft zich een sub
commissie samengesteld ter voorbereiding
van de ontvangst van de ongeveer 60 deel
nemers, die hier ter stede worden ver
wacht.
De opening zal te Tilburg plaats hebben
op 7 April, waarna de deelnemers, wier
totaal aantal tusschen de 400 en 500 wordt
geschat, zich naar de verschillende Uni
versiteiten zullen begeven, waar dan van
8 t. m 11 April voordrachten, excursies,
lezingen, muziek- en tooneelavonden. de
Nederlandsche wetenschap en kunst be
treffende zullen worden gehouden. Het ver
trek is bepaald op 12 April.
De alhier tot semi-arts bevorderde stu
dent A. G. Augner is bestemd tot reserve-
officier van gezondheid bij den geneeskun
digen dienst der landmacht.
is het 175 jaar geleden dat de beroemde
Fransche wijsgeerig-staatkundige schrijver
Montesquieu overleed.
n zijn eerste werk „Lettres persanes"
stelde Montesquieu van het standpunt van
een natuurmensch de staatkundige, maat
schappelijke en letterkundige dwaasheden
der Franschen van zijn tijd op een geestige
wijze aan de kaak.
Zijn hoofdwerk „Esprit des lois" ver
scheen in 1748. Hierin schetste hij de wet
ten en de inrichting der Europeesche sta
ten. De voornaamste beteekenis van dit
werk is, dat het de theorie van de splitsing
in wetgevende, uitvoerende en rechterlijke
macht uitéénzetl
Onze oud-stadgenoot dr. L. S. Han-
nema is benoemd tot geneesheer-directeur
van het Roode Kruisziekenhuis te Den
Haag.. Dr. Hannema was van 19111913
hoofd van de kliniek voor inwendige ziek
ten aan de rijksuniversiteit alhier.
In het Stedelijk Museum „De Laken
hal" is vanaf heden voor korten tijd ten
toongesteld de bronzen portretbuste voor
stellende wijlen prof. dr. P. J. Blok, vervaar
digd door J. G. Wertheim en gegoten in de
kunstgieterij van Prowaseck en Stöxen
alhier. Deze buste is, gelijk bekend bestemd
om te worden geplaatst in het Historisdh
Instituut te Rome.
In dezelfde zaal van de „De Lakenhal" is
ook de bronzen buste geplaatst van prof.
Tendeloo, eveneens vervaardigd door Wert
heim en gegoten bij P. en S.
In de Stedelijke Werkinrichting waren
opgenomen:
Datum Volw. pers. Kinderen. Totaal
Maandag 3 Febr. 31 1 32
Dinsdag 4 Febr. 33 1 34
Woensdag 5 Febr. 34 1 35
Donderdag 6 Febr. 34 1 35
Vrijdag 7 Febr. 33 1 34
Zaterdag 8 Febr. 32 1 33
De tentoonstelling van de Leidsche
Pluimvee-vereeniging is door ongeveer 1500
betalende bezoekers bezocht.
Wij herinneren er aan, dat Woens
dag de laatste dag is van de tentoonstel
ling van O. P. de Moor in de Lakenhal.
DE OFFICIEELE OPENING
Bij Medemblik en den Oever De eerste polder van
20700 H.A. wordt drooggelegd - De zee verdwijnt!
Hulde aan onze ingenieurs
Minister Reymer stelt de bedrijven in werking.
(Van onzen eigen verslaggever).
Op uilnoodiging van de Directie der Zui
derzeewerken zijn wij Zaterdag met een
groep van 40 journalisten naar Medemblik
getogen, om de bemalingsverrichtingen te be
zichtigen van den N.W.- of Wieringermeer
polder. de eerste polder, die naar men ver
wacht, binnen 7 8 maanden voltooid zal
zijn. Langs Zaandam. Hoorn en vervolgens
een serie haast onbekende dorpjes, waar
mede men bij een aardrijkskundige prijs
vraag succes zou kunnen hebben brachten
stoom- en motortrein on9 in het vergelegen
rustige Medemblik. waar wij op hartelijk©
wijze ontvangen werden door ir. J. Ligten-
berg, hoofdingenieur der Zuiderzeewerken,
alsmede de ingenieurs Verhey en Monh°-
mius. onder wier leiding de practische uit
voering der Zuiderzee-droogleggingsplannen
zich sinds 1926 in snel tempo voltrekt
De Wieringermeer is de kleinste der vier
droogmakerijen, welke binnen de afsluiting
der Zuiderzee ziin geprojecteerd. Het totaal
droog te leggen gebied bezit een opper
vlakte van ongeveer 224.000 H.A. terwijl
die der Wieringermeer 20.700 H.A. bedraagt
De nieuwe polder wordt naar het Zuiden
en Westen begrensd door het vasteland van
Noord-Holland naar het Noorden door hel
thans door den afsluitdijk van het Amstel-
diep met Noord-Holland verbonden eiland
Wieringen. terwijl naar het Oosten de kort
geleden gereed gekomen 18 K.M lange af
sluitdijk van Medemblik naar den Oever,
dat aan het Oostelijk einde van Wieringen
ligt de hegrenzing vormt
gaf de directie der Zuiderzeewerken aanlei
ding, den journalisten uit te noodigen de in
stallatie te Medemblik te komen bezichtigen.
Na eenige weken van proefmaten, waardoor
de waterspiegel reeds lager kwam te liggen
dat het aangrenzende IJsselmeer is men mei
de definitieve in bedrijfstelling begonnen.
Met peil der polderafdeelingen komt le
liggen op 4.60 M. 5.30 M 6.00 en 6.70 M.
minus N A P. Door middel der twee krach
tige watergemalan is het mogelijk per et
maal 71/a millioen M3. weg te pompen, waar
door de waterspiegel per dag 2 c.M zakt.
Reeds zijn verschillende kanalen in deze
polderafdeeling uitgebaggerd, welke behalve
voor de scheepvaart tevens voor den water
toevoer der gemalen dienen.
Het leegmalen van de Wieringeimeer ge
schiedt dus door de gemalen bij Medemblik
en den Oever Na het leegmalen. blijven
deze installaties dienstdoen voor het droog-
hcuden van den Polder.
De splitsing in twee gemalen, waarvan
dat bij Medemblik eiectrisch gedreven wordt
en dat bij den Oever met Dieselmotoren is
uitgerust maakt de bemaling zooveel moge
lijk onafhankelijk van moeilijkheden in het
verkrijgen van een bepaalde soort brand
stof en van eventueele bedrijfsstoringen
aan een der gemalen.
De pompen bij Medemblik verwerken 750
M3 en die bij den Oever 460 M3 water Der
minuut In totaal moet uit dit meer
800 000 000 M3. water gepompt worden.
Het electnsch gemaal te Medembiik is onl-
De officieele openstelling van heden der worpen aan de polderzijde van den dijk i
bemalingsinrichtingen te Medemblik en den Medemblikden Oever Orie gelijke pompen
Oever, waarover elders in dit blad meer, j voeren het water uit de Wieringermeer door 1
De officieele openstelling der gemalen
van den Wieringermeerpolder (2de Blad).
Bemoeilijking van het politie-onderzoek
(Binnenland, 2de Blad).
De reorganisatie van den A. N. W. B.; be
spreking der voorstellen. (Binnenland, 2de
Blad).
Papegaaienziekte te Amsterdam? (Ge
mengd, 3de Blad).
Een Nederlandsche schoener op de Theems
gezonken; 2 personen zijn verdronken. (Ge
mengd, 3de Blad).
Rondom de Londensche Vlcotconferentie.
(Buitenl., lste Blad).
De zitting van het Internationaal Arbeids-
bnrean is gesloten. (Buitenl. 1© Blad).
De Paus wendt zich scherp tegen de
bolsjewisten. (Buitenl. lei Blad).
Schober is naar Weenen teruggekeerd.
(Buitenl. le Blad).
Primo de Rivera sticht in Spanje een
eigen partij. (Tel. le Blad).
Ernstig anto-ongeval bij Reims. (Buitenl.
Gein. 3e Blad).
Kardinaal Gasparri thans afgetreden en
opgevolgd door kardinaal Pacelli als staats
secretaris van het Vaticaan. (Tel. le Blad).
perskokers, welke onder dien dijk liggen, af
naar de Zuiderzee (later IJsselmeer). Aan do
Zeezijde zijn de persmonden vereenigd in
een uitmondingsbouwwerk, waarvoor een
gedeelte van den zeebodem, ter voorkoming
van uitschuring met stortebed is verdedigd.
De fundamenten van het gebouw liggen tot
op 10.60 M.—N. A. P. Wegen9 den water-
aandrang door de zandlagen op die diepte,
was het noodzakelijk om den bouwput door
middel van een bronbemaling droog te
houden. r
Gelijkvloers met de machinehal (0.50 M.
pl. N.A.P.) bevinden zich boven het inlaat-
complex bordessen voor de bediening van de
schuiven in de riolen en kanalen.
Op de Oostelijke helft is het pompenblok
opgebouwd, een groot massief van gewa
pend beton, waarin de slakkenhuizen der
drie centrifugaalpompen uitgespaard zijn. Da
wateraanvoer naar de pompen geschiedt aan
de onderzijde daarvan door middel van zu:ga
monden, wélke het water uit het inlaat-
complex toelaten, terwijl de afvoer van het
water plaats vindt door de perskokers naar
de zee, welke onder den dijk liggen. Zoolang
de polder nog niet is leeg gemalen, bevindt
zich bet gebouw, voorzoover beschreven,
onder den waterspiegel, waarom de pomp-
kelder waterdicht moest zijn.
Boven den pompkelder treft men de groote
machinehal aan, waarin de electroraotoren
met hunne regelmachines ztfn opgesteld.
De geheele installatie kan desgewenscht
door één man bediend worden. Mocht een
der onderdee'.en onklaar geraken, dan komt
het geheel automatisch tot stilstand.
De bedieningsbordessen voor de e'ectrische
installatie liggen 0.50 M. pl. N.A.P. Deze
hoogte is gekozen om de instaJ'.atie ten allen
tp.de. zelfs bij een eventueele doorbraak van
den Wier.ngermeerdijk, een watervree lig
ging te verzekeren.
Voor de levering van de voor het gemaal
fcenoodigde electrische energie is een over
eenkomst gesloten met het Provinciaal Eiec
trisch Bedrijf van Noord-Holland (P.E.N.),
De stroom wordt met een spanning van
50.000 Volt door een bovengrondsche lei
ding met een dubbel circuit aangevoerd van
Oterleek naar Medemblik. In de boven de
machinekamer gelegen hoog-pnnningsruim-
ten, waar wij vol raadgevingen toch voor
zichtig te zijn en niets aan te raken, daar
zulks levensgevaarlijk is, werden binnenge
laten. wordt de stroom tot de voor het ge
maal benoodigde werkspanning van 3.000
VoTt getransformeerd.
Het zou ons te ver voeren van hel ge
heele gebouw, waarvan het dak tot op
20.50 M -f- N.A.P ligt, een technisch ge
detailleerde beschrijving te geven.
Het maakt van buiten een rustigen en
stijlvollen indruk. Ontworpen door den ar-
