Xkhkadü föi&euGU
national indonesia.
E KANG-HE VAAS.
de actie tegen de partij
feuilleton.
Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag 5 Februari 1930
Derde Blad
No. 21439
De Bazar ten bate van het zwakke kind te Alten a. d. Rijn
KUNST EN LETTEREN.
I - X
De houding der volksleiders veroorzaakte de overheidsmaatregelen
Het weermachtsvraagstuk.
Herschenen is de memorie van antwoord
I het voorloopig verslag nopens de be-
fcotiDg van Nederlandsch-Indië voor het
nstjaar 1930
lieraan wordt het volgende ontleend
[et betrekking tot het optreden tegen de
«beweging betoogt de minister, dat
b een wijziging der algemeene ge-
plijn van den landvoogd met betrekking
de volksbeweging iD Indië en hetgeen
mede samenhangt, ook niet in reaction-
re invloeden in de omgeving van den
jvoogd, maar in de houding van ver-
llende leiders van die volksbeweging
e en daarin alleen de oorzaak is te
een van de overheidsmaatregelen,
oor de welwillende en tegemoetkomen-
houding van regeeringszijde betoond,
t het moderne vereenigingsleven onder
icheemsche bevolking zich krachtig kun-
ontwikkelen.
nder de organisaties neemt de Partai
ional Indonesia (Indische Nationale
tij) een belangrijke plaats in. Vooral in
afgeloopen jaar heeft die partij a-ctieve
jaganda gevoerd en dit op een wijze,
in sommige streken al meer het karak
aannam van revolutionnaire agitatie.
et door slechts enkele leden uitgespro-
oordeel. dat opheffing van den staat-
digeo band tusschen Nederland eD In-
onmiddellijk zou moeten plaats heb-
wordt door den minister al dadelijk
zijde gesteld.
en „liquidatiepolitiek" in het alge-
d de slechtste regeeringspoHtiek, die
laat denken gericht op geen ander
dan stelselmatige verbreking van den
tkundigen band tusschen Nederland en
ié, zou allerminst bij den minister steun
nen vinden
enmin echter, zou hij zich voorstander
nen verklaren van een con solidatie-
tiek", indien men daaronder zou moe-
begrijpen een streven om het practisch
eringsbeleid teD een en male onderge
ef te maken aan de gedachte van eeo
tdurende bestendiging in den huidigen
van de staatkundige verhouding rus-
in Xederland en Indië.
eiegeering acht het een besliste ver-
p, dat de regeering bliift beschikken
de noodige machtsmiddelen tot hand-
n? van het gezag. Hij erkent niettemin
zeer. dat daarnevens het streven ge-
behoort te zijn op verhooging van het
omisch en geestelijk peil der bévob
De moeilijkheden, die in Tndië zijn
rerwinnen. worden in niet geringe <mafe
(orzaakt door verdevfelüke invloeden,
hun oorsprong vinden in de revolution-
e propaganda, welke iü velerlei vormen
Moskou en uit andere centra van com-
istische actie wordt gevoerd,
gemeen wordt erkend, dat aan de or
atie der communistische beweging in
door het optreden der overheid een
rtiee slag is toegebracht. Pogingen om
ireaoisatie. onder welke benaming ook,
fr op te bouwen, zullen met beslistheid
Jen verijdeld Vervulling van den re-
iDesnlicht maakt handhaving van de
exorbitante rechten vooralsnog onmis
De financieele en economische
toestand.
minister moet er met klem legen op
pen. dat de toestand van 's lands finan-
ite ongunstig zou zijn voorgesteld Die
md mag weliswaar voor het oogenblik
ongunstig worden genoemd, doch dit
|t niet weg, dal hij alle zorg en aan-
J vereischt.
I oordeel van de meeste leden, dal de
algemeene economische toestand van Neder
landsch-Indië op het oogenblik niet onbevre
digend is, wordt door den minister gedeeld.
Blijft evenwel de in het laatste deel van het
vorige jaar zich ingezet hebbende achteruit
gang in de prijzen der voornaamste handels
producten aanhouden, dan zal de ongunstige
invloed daarvan op den economischen toe
stand zich spoedig doen gevoelen.
Van een algemeenen achteruitgang in den
economischen toestand der bevolking is den
minister niet gebleken.
Ook de minister is van oordeel, dat voor
den economischen opbouw van Nederl.-Indië
aanwakkering van hel particulier initiatief
noodzakelijk is.
Het betreurenswaardig verschijnsel van do
door koelies op ondernemingspersoneel ge
pleegde aanslagen heeft de volle aandacht
zoo van den gouverneur-generaal als van den
minister.
Naar de oorzaken van de aanslagen op
ondernemingspersoneel op Java is van regee-
ringswege een onderzoek ingesteld, waarvan
de resultaten nog niet ter kennis van den
ondergeteekende zijn gekomen Hetzelfde
geldt voor den uilslag van het omvangrijk
onderzoek naar de arbeidsverhoudingen op de
bergcultuurondernemingen op Java
Omtrent het tijdstip, waarop tol .verdere
inkrimping van de poenale sanctie op de gou
vernementsondernemingen dan wel lot alge-
heele afschaffing daarvan kan worden over
gegaan, is nog geen beslissing genomen Van
de aldaar toegepaste maatregelen tot vermin
dering van den arbeid onder poenale sanctie
zijn lot dusver geen bezwaren ondervonden
Het ligt in de bedoeling van den minister
om met de Indische regeering in overleg te
treden nopens de mogelijkheid van even-
lueele toepassing in Nederlandsch-Indië van
het ontwerp-verdrag betreffende de ipvoering
of handhaving van methoden tot vaststelling
van minimumloonen, voor een verbod van
gebruik van opium acht de minister den tijd
nog niet gekomen Aan verlaging van accijn
zen en invoerrechlen noch aan opheffing van
het uitvoerrecht op inlandsche rubber, kan
bij het huidig financieel aspect worden
gedacht.
Aan hel verlangen, uitgedrukt in.de door
den Volksraad aangenomen gewijzigde motie-
Van der Weyden, betreffende de pensioenen
van de oud-Indische militairen, meent de
minister niet te kunnen voldoen.
De minister is overtuigd, dat de salaris-
regeling der-, Europeesche. onderwijzers in
Ned.-Tndië aan redelijke eischen voldoet en
hij ziel dan ook geen aanleiding om een her
ziening van die regeling in overweging te
nemen.
Het denkbeeld der evenlueele oprichting in
Indië van een letterkundige faculteit is daar
te lande nog in overweging.
Tot het overbrengen naar Indië van de
opleiding voor den Europeeschen bestuurs
dienst zou de minister om principieele cn
praclische redenen zijn medewerking niet
kunnen verleenen*
Dat het bizonder onderwijs in Nederl.-
Indië te zeer begunstigd wordt, kan de minis
ter niet toegeven.
Het weermachtsvraagstuk.
Met betrekking tot de beschouwingen
over het weermachtsvraagstuk schaart de
minister zich aan de zijde van die leden,
die een weermacht ook met het oog op dé
handhaving van de neutraliteit, noodzake
lijk achten en van meening zijn. dat Neder
land en Indië in deze moeten doen. wat
redelijker wijs kan worden verwacht.
De minister is van oordeel, dat bijzondere
waakzaamheid moet worden betracht om
het leger te bewaren voor communistische
infectie; al het mogelijke zal daartoe ge
daan worden
Tegenover de door verscheidene leden
ontwikkelde bezwaren tegen de uitgaven
voor de oorlogstoerusting ter zee stelt de
minister als zijn meening dat de zorg voor
de veiligheid van Ned -Indië in de eerste
plaats eischt handhaving van de onzijdig
heid en nakoming van de internationale
rechtsregelen bij conflicten in het Oosten
en dat de organisatie van de weermacht op
de vervulling van die doeleinden gericht
moet zijn
Een voor die oogmerken voldoende marine
acht hij noodzakelijk.
Omtrent nieuwen aanbouw ten behoeve
van de vloot in Indië is overeenstemming
verkregen tusschen den minister en zijn
ambtgenoot van defensie Bij den aanbouw
van nieuw materieel zal het een gebiedenoi
eisch zijn. dat de schepen in Tndië kunnen
worden onderhouden en hersteld.
In het algemeen acht de minister het ma
rine-etablissement voldoende ingericht voor
het herstellen der schepen van de oorlogs
vloot, van de gouvernements-marine en
andere diensten.
RECLAME.
GOEDE ORGANISATIE GROOTE VERSCHEIDENHEID VAN ARTIKELEN.
EEN ZIEKELIJK MEISJE KOMT IN
3 WEKEN 31/2 POND AAN.
Een tenger meisje van zes jaar kwam in
3 weken 3 1/2 pond aan zoo luidt het
opmerkelijke verhaal van den heer W. J.
R te N.
Zijn kleine Dora was sinds haar geboorte
steeds een min kindje geweest; altijd be
neden het normale gewicht, uiterst vatbaar
voor kouvatten en iedere opwinding maakte
haar totaal afgemat.
Niels hielp haar, totdat men Mac Coy's'
Levertraan Extract Tabletten probeerde.
Deze smaaklooge, met suiker bedekte la
bletjes deden wonderen Reeds de eerste
weeek kwam zij 1 pond 3 ons aan. De
tweede week 3 ons de derde week 1 pond
1 1/2 ons en nog steeds gaat het in de goede
rishting voort. Nu is zij levendiger, gezon
der en beter in elk opzicht, dank zij Mac
Cov's Levertraan Extract Tabletten.
Wanneer u kind mager en zwak is en te
weinig weegt, probeert dan vandaag nog
deze wonderbaarlijke levertraan extract
tahlelien.
En vergeet niet, dat zij ook even goed zijn
voor volwassenen.
Zij zijn verkrijgbaar bij alle apothekers
en drogisten f. 1 95 per doos Eischt Mac
Coy's tabletten de origineele en eenige
echte. Weigert namaak. Indien niet direct
verkrijgbaar wendt U dan tot N.V Rown-
tree Handelsmaatschappij, Keizersgracht 12-1-
Amsterdam C. 2826
DE TOONEELCONCENTRATIE.
Naar het „Vad"" verneemt, is de finan
cieele basis voor de. na een eventueele
concentratie van gezelschappen lot nieuw
leven te brengen Kon. Vereeniging Het
Nederl and sch Tooneel aanwezig.
Op het oogenblik wordt er tusschen de
directies van het Nieuw Nederlandsch Too
neel. het Oost-Nederlandsch Tooneel en het
Schouwtooneel druk over een nieuw tb
scheppen toestand geconfereerd.
Over het algemeen zijn de leden van de
laatste twee gezelschappen sterk tegen een
fusie gekant. De arlisten van het Schouw-
tooneel hebben met hun directeuren,
Adriaan van der Horst en Jan Musch, een
bespreking aangevraagd. Het verzoek is in
gewilligd en de bespreking zal dezer dagen
plaats hebben.
Het verzorgde intérieur van de Bazar voor het zwakke kind.
Gisterenmiddag hall drie had in het Nuts-
gebouw de officieele opening plaats van de
alhier dezer dagen ten bate van het Zwakke
kind door de ard. van het Centraal genoot
schap van kinderherstellings-vacantiekolonies
te houden bazaar. Deze officieele opening
werd bijgewoond door tal van genoodigden,
den gemeentesecretaris, den heer K. Sal-
verda, enkele raadsleden, het bestuur van de
Mij. „Tot Nut van het Algemeen" en tal van
andere autoriteiten. De openingsrede werd
uitgesproken bij monde van den voorzitter
der afdeeling, den heer D. v. Dien. Deze deel
de allereerst mede, dat het de bedoeling van
de vereeniging was geweest dat de burgo-
meester den bazar zou openen en hjj zelf als
voorzitter een uiteenzetting zou geven van
het wezen en de wgze der werkzaamheden
der vacantiekolonies. Van den Burgemeester
was echter bericht gekomen, dat ztjn E. A.
door ambtsbezigheden verhinderd was den
bazaar te openen onder toevoeging van zgne
wenschen voor het bestuur dat de bazaar in
allo opzichten zal mogen slagen. Vervolgens
heette spreker alle aanwezigen hartelijk wel
kom, in het bijzonder den gemeente-secreta
ris, den heer K. Salverda en het bestuur
van het „Nat". Uit de aanwezigheid der vele
aanwezigen, meende spreker te mogen con-
cludeexen dat de vereeniging zich in veler
warme belangstelling mag verheugen. Spre
ker deelde mede, dat in 1928 aan B. en W.
een verzoek om subsidie was ingediend, dat
werd afgewezen. In 1929 heeft het bestuur
dan ook van een dergelijk adres afgezien,
omdat zij heeft ingezien, dat z\j den meesten
steun van de particulieren moet verwachten.
Spreker bet hierna in het kort het ver-
eenigingslèveü der afdeeling de revue pas-
seeren, sinds de oprichting in 1925. In de
eerste plaats li-et spreker hierbij uitkome.i,
met welke moeilijkheden de vereeniging
heeft te kampen gehad, hoe de bedoeling
en werkwijze door velen verkeerd werden
begrepen en afgekeurd cn hoe tenslotte
na een door den heer Bos, secretaris van
het hoofdbestuur alhier gehouden rede, de
oprichting in 1925 tot stand kwam. Dat
voorts inmiddels de afdeeling in onze ge
meente bij vele particulieren een ruuu«
plaats in het hart heeft ingenomen en zien
nog steeds in een groeiende belangstelling
mag verheugen, blijkt wel uit het feit, dat
in 1925 slechts 6 doch in de jaren 1928 en
1929 45 kinderen door de afdeeling konden
worden uitgezonden, hetgeen toch voor de
afdeeling een financieel offer van f. 4000
was. Dit bedrag kwam geheel van de zijde
der particulieren binnen Dat bij het be
stuur een klacht was ingekomen en som
mige bezwaren waren geuit waarom dat
het vorige jaar geen kindereD naar een
christelijke afdeeling konden wordeD ge
zonden, schreef spreker toe aan de vele
aanvragen, waardoor in de chr. afd. geen
plaatsen meer waren te verkrijgen. Ten
einde een en ander te voorkomen, heeft het
bestuur thans vroegtijdig eeD vijftal plaat
sen aangevraagd in een chr. afd. die ra-
middel voor onze afd. werden gereser
veerd. Wat voorts het dooT velen nog ver
keerde begrip omtrent de bijdragen in hel
onderhoud der gebouweD etc. aaD hét
hoofdbestuur betreft, gaf spr. een uiteen
zetting waaruit bleek dat door de plaatse
lijke afdeeling aan het hoofdbestuur slechts
een quotum van f. 5 behoeft te worden vol
daan, en van onderhoud voor gebouwen enz.
geen sprake is. Alle bedragen, die bij de
afdeeling binnenkomen kunneD na aftrek
van genoemd bedrag uitsluitend worden
aangewend voor de uitzending der kinde
ren. Tot slot bracht spreker aan alle dames
en heeren dit tot het welslagen en voorbe
reidende werkzaamheden hadden medege
werkt, woorden van dank, doch in het bij
zonder richtte spreker deze tot het bestuur
vaD de ,,Mij tot Nut van het Algemeen",
dat niet alleen voor de dagen van voorbo-
reiding, doch ook voor de dagen gedurende
deD bazaar de Nutszaal geheel kosteloos
voor de vereeniging heeft afgestaan. Deze
kostenbesparing, aldus spr., beteekent voor
onze vereeniging dat wp voor dit bedrag
zeker 4 kinderen gedurende den tijd van 5
weken kunnen uitzenden. (Applaus). Ove
rigens beval de voorzitter den bazaar aller-
wege in de belangstelling der aanwezigen
aan, zulks tot hei) van bet zwakke kind,
omdat men eendrachtig moet samenwer
ken ter verkrijging van krachtige en ge
zonde lcdeD der Maatschappij, die even
tueele tegenslagen in het leven kunnen
verwerken Hiermede verklaarde de voor
zitter den bazaar voor geopend, waarna
de aanwezigen in de gelegenheid werden
gesteld een en ander te bezichtigen. Men
RECLAME.
2823
het Engelech door J. S. FLITSCHER
^autoriseerde vertaling door v. d. W,
kejaminzeide hij. „Ik wil dat meisje
Mag maken en het is ook niet haar
z') hier is gebracht, dal is
'j, wordt een hoogst ernstige kwes-
bevalt mij in het geheel niet. wat
°°r 'an dien bruinen kerel I neen,
I™ n'et Indien hij daar gekeken
.jj °°y, het raam van de herberg van
?V<ked hij W1S en zeker!"
r1™' en als hij het was, die je van-
gezien hebt. dan heeft hij niet veel
den zin."
het voor nut. daarover lang Ie
j3t :en Natuurlijk komt hij hier voor u."
■na; zoo zijn Benjamin, loch heb ik
-.°m veronderstellen, dat dit niet
!t I": deugdelijke redenen En dat is
ién eD|am'n legen mij kan hij nieis
^proin zal hij jou iets in den
i.en Hij zou je Z6i;el. niets doen. als
hwam"
,Dai i«m ?ouleRen mÜ hebben?"
ie epnc mÜ"D oordeel Benjamin En '.k
"W* wal jij moest gaan doen
hef 