70ste Jaarpang
VRIJDAG 24 JANUARI 1930
No. 21429
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van lieden.
BINNENLAND.
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
1 30 Cts per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
B; adverlenliën 35 Cts per regel Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts bij een
I marimum aantal woorden van 30
If Incasso volgens postreebt Voor eventueele opzending van brieven
jo Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post f. 2.35 4- portokosten.
ƒ0 18
„0 18
0 nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
De
vertentie-beoordeelingswedstrijd
170 abonné's hebben aan dezen
trijd deelgenomen en wij ont-
;n de meest uiteenloopende
rdeelingen. Meer dan 170
diende advertenties werden
eknipt.
orgen, Zaterdag, zullen wij de
en der prijswinnaars in ons blad
liceeren en tevens de reproducties
der 10 advertenties, welke door
referendum als de beste zijn
Utenmerkt.
DE DIRECTIE.
H. W. SPENDEL. t
steravond is tijdens de behandeling van
jegrooting in den gemeenteraad het
raadslid, de "heer H. W. Spendel, mid-
in zijn algemeene beschouwingen plot-
ig door een hartverlamming getroffen en
ligé oogenblikken daarna overleden.
?nricus Willem Spendel werd 22 De-
ber 1866 te Delft geboren en had vanaf
iplember 1923 zitting in den Leidschen
etnleraad. waar de r.k. belangen in hem
is een warm en vurig voorstander en
ediger vonden. Bij de verdediging daar-
is hij al9 het ware „op het veld van
gevallen. Als lid van de commissie van
ricage en Grondbedrijf heeft hij belang-
werk kunnen verrichten. In het maat-
ippelijke leven was hij hier ter stede als
iteur en later als propagandist der
zebank werkzaam. In de laatste jaren
hij collecteur van de Staatsloterij.
grootste verdiensten van den heer
el lagen ongetwijfeld op het terrein
het plaatselijk vereenigingsleven. Daar
!t hij veel en belangrijk werk tot stand
icht. niet het minst in zijn functie van
Jzitter der Kiesvereeniging en der Hanze.
Je hij in vroeger jaren heeft bekleed. Hij
de zich hier een harde, doch beschei-
werker die er niet van hield om aan
weg te timmeren, doch in stilte met
Bte voortvarendheid en energie arbeidde.
Hnl de heer Spendel deed nooit iets half.
■preer hji z ch ergens voorspande, gaf hij
die taak met heel zijn persoon en
■jesturen van de vereenigingen. waarvan
Bjid of bestuurslid is geweest, wetende
een enorme werkkracht deze man kon
^pikkelen, zullen zijn nagedachtenis in
Bkbaren weemoed gedenken.
iWok in de concertzaal was de. heer Spen-
Beori geziene persoonlijkheid, niet alleen
^^muziekmedewerker van ..De Leidsehe
aT>t maar ook als muziekliefhc-bbeï.
'ad hij vroeger zelf als zanger op. in de
laren bewoog hij zich meer op orga-
|B*?nsch gebied. Zoo was hij een van de
f }e.rs van den Leidschen Kunstkring
t Allenen nam hij in de eerste jaren op
ireffelijke wijze het secretariaat waar.
Inoneel had zijn belangstelling en
jaren is hij lid geweest van het
■fuur der afd. Leiden van het Nederl.
verbond Aldus heeft hij zich in
- geacht en bemind gemaakt;
'^dgenonten zullen zijn verscheiden
.belteurn,
lp *3iste in vrede 1
TERAARDEBESTELLING
DR. T. G. DE MAN.
Op de algemeene begraafplaats te Middel
burg had gisteren de teraardebestelling
plaats van wijlen den heer dr J. G. de Man,
oud-conservator aan 's Rijksmuseum voor
Nat. Historie. Aan de geopende groeve werd
het woord gevoerd door den heer mr. G. J.
Sprenger, voorzitter van het Zeeuwsch Ge
nootschap der Wetenschappen, die er op
wees wat de overledene voor de verzame
lingen van het genootschap heelt gedaan.
Toen hij het werk moest neerleggen, bleef
hij steeds gaarne bereid hen, die hem op
volgden, met raad en daad ter zijde te staan.
Prof. dr. Max Weber sprak als vriend en
vakgenoot en schetste ook hoe de overle
dene. voor velen een vraagbaak was. Vele
musea in het buitenland en ook in ons land
en vele exposities riepen zijn steun in. Vele
werken zijn van zijn hand verschenen en
alleen door taaie volharding en werklust is
het hem gelukt zoo veel degelijk werk te
leveren.
Namens de familie dankte de heer dr.
van de Graag uit den Haag.
Ten slotte trad nog naar voren de heer
de Koeijer, huisbewaarder van den overle
dene te lerseke, die dankte voor alles wat
dr. de Man voor hem en de zijnen is ge
weest.
DE CENTRALE OUDERAVOND.
BEGRAFENIS Dr. G. ROMEYN.
Op de algemeene begraafplaats te Bloe-
mendaal is gistermorgen ter aarde besteld
het stoffelijk overschot van dr. G Romeyn,
oud-inspecteur van de Volksgezondheid.
Onder de velen, die den ontslapene de laat
ste eer bewezen, waren de hoofdinspecteur
van de Vol'jge-ondheid dr. K. J. B. M. Coe-
bergh te l Uccht, dr .Hofman en dr. G. L.
de Fouw
In de aula heeft dr Coebergh een af
scheidswoord gesproken Hij gewaagde van
de groote begaafdheid van den ontslapene.
In de 25 jaar. die hij met den overledene
had samengewerkt, had hij diens groote
kennis van zaken, opgewektheid en toewij
ding bewonderd. Hij was een geleerde,
wiens naam met eer, zelfs over de lands
grenzen. genoemd werd Hij heeft met zorg
en ijver zijn taak opgevat en vervuld. Zijn
buitengewone goedheid heeft spreker altijd
zeer getroffen. Voor zijn vrouw en kinderen
zal het een troost zijn, dat zijn naam. ook
door zijn geschriften, zal blijven voortleven.
Aan de groeve heeft de oudste zoon dank
gebracht voor de vriendschap zijn vader
tijdens zijn leven bewezen en voor de deel
neming bij de teraardebestelling
ONGEVAL OP
ONBEWAAKTEN OVERWEG.
Wagen ernstig beschadigd; een paard gedood
Gisteravond omstreeks hal'aeht had op
den onbewaakten overweg aan den Broek-
weg d.i. een landweg aan de Haarlemmer-
trekvaart onder de gqmeenle Oegstgeest een
ernstige botsing plaats tusschen een goede
rentrein. komende uit de richting Amster
dam en led'gf verhuiswagen van den
heer de K.. expediteur te Rijswijk (Z.H.)
Genoemde de K had iemand verhuisd naar
dien polder en kwam mri zeer dikken mist
over den overweg, om den terugtocht naar
Rijswijk te aanvaarden Bij den overweg
hebben zij zich eerst op de rails overtuigd
of er geen trein aankwam, wat niet het ge
val bleek te zijn. Door den mist en den
smallen overweg reed de zoon van de K.
naast het bestrate gedeelte met het gevolg,
dat dc wagen daar niet meer kon uitkomen.
De 71-jarige de K. zijn zoon en nog een
knecht begrepen, dat elk oogenblik een trein
kon komen en hebben met 9poed gewerkt
om den wagen weer uit het zand op de be
strating te krijgen. Terwij. zij daaraan bt-zig
waren zag de zoon van de K op korten
afstand een trein aankomen en riep gaat
weg", een trein Zij liepen weg en tegelijker
tijd liep de trein met groote snelheid op het
gespan in De- wagen werd pen eind mede-
gesleurd en totaal vernield. Een der paar
den werd losgerukt en stond nadat de trein
was gepasseerd naast de sp orbaan. 'erwijl
het andere paard op slag g«d od en naast
de spoorbaan werd geslingerd De drie per
sonen kwamen met den schrik vrij
De locomotief, waarop machinist Baart
uit Leiden dienst deed. bekwam ook geen
schade, wel werden drie wagons zwaar be
schadigd, die later naar Leiden werden ver
voerd. Een en ander gaf ernsüge stagnatie
m den treinenloop, zoodat verschillende
treinen, ook die nea* T'trecht me' vertraging
vertrokken. Laler in den avond waren de
verlrag ngen weer opgeheven
Dt- politie te Oegstgeest, onder welke ge
meente het ongeval geschiedde, leidde het
onderzoek.
o
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging:
..De Dadelpalm" Schelpenkade li. Lei
den. Handel in pLnten en bloemen. Ophef
fing Filiaal: Noordeindsplein.
10de Jaarlijksche Algemeene Vergadering.
Gisteren kwam de Centrale Ouderraad
in 10e jaarvergadering bijeen in het school
gebouw Oude Ve9t 35.
De voorzitter de heer Ch. L. Waldkötter,
houdt bij de opening de volgende rede:
Geachte Mede-Ouders.
De zaak der Ouderbeweging, plaatselijk
bekeken we ervaren 't dagelijks geeft
geen aanieiding tot groot optimisme of tol
verheugenis. Landelijk beschouwd vaart ze
ook niet bijzonder wel. Veel grootere ge
meenten geven in plaats van een goed. een
teleurstellend en ontmoedigend voorbeeld.
De plaatsen, die ons beschamen, zijn
schaars gezaaid. Een slechten indruk ma
ken in het algemeen de rapporten van de
ambtsdragers der Openbare School: de ge
meentelijke wethouders van onderwijs of
besluurders en de rijksinspecteurs of opzie
ners. Deze overheden weten niet hoe voor
zichtig ze zich zullen uitdrukken om toch
maar niet te veel te zeggen. Het liefst zou
den zij niets zeggen, omdat ze niets op het
hart hebben Geen van hen echter laat jr
zich over uit. wat hij qualilate qua gedaan
heeft om de wet te houden of erop toe
te zien.
De zaak van ons overheidsonderwijs. d'e
wij gaarne dienen ja dienen moeten
lijdt ontegenzeggelijk onder den tijdgeest, die
versplintering en afsplilsing meebrengt,
't Is of de mens?hen angstig opzien tegen
het steeds drukker en moeizamer leven en
veiligheid en rust zoeken in enge krin
getjes van gelijkwaardigen of gelijkgezin
den. De confessioneelen onderverdeel en zich
hoe langer hoe meer. zoo ook die aan poli
tiek doen. maar ook de Nederlanders in het
algemeen ze schijnen voor niets zo3
bang te zijn als voor eenheid en saamho}-
righeid die toch onze volkskracht zouden
moeien waarborgen immers Friezen, Gro
ningers. Drentenaren. Overijselaren. Gelder-
schen en Zeeuwen streven allen er naar hun
eigen hokje te hebben, waarin ze zich kun
nen lerugtrekken
Doch desespereeren wij niet! En spiegelen
wij ons aan blijder verschijnselen Voorbeel
den van vereeniging op breeder federa
tieven grondslag zijn er niet veel te ge
ven. Doch vestigen wij slechts het oog op
de groeilijn. die zich door alle dingen heen-
kronkelt Deze groeilijn vertoont bij alle
werkelijk goede dingen veelal in het prille
begin sterk teruggaande bochten En toch
geeft het groeipunt. na jaren van kronkeling,
meestal nog verrassingen Denken we slech's
aan het Spelling-vraagstuk, aan dat van de
Hulptaal en aan het Socialisme om slechts
drie dingen Ie noemen uit de bonte rij. Naar
voren gebracht, al jaren geleden door pio
niers der beschaving hebben zij alle drie
lang gesouffreerd onder miskenning en ne
gatie En thans op eens treden zij in
het licht en verklaren menschen, van wie
het niet verwacht werd dat deze dingen in
de eerste plaats de cultuur vooruit kunnen
brengen 't Beginsel, waarop ze 9teunen, is
te gezond, te logisch dan dat de zaak ver
loren zou kunnen gaan
Aan ons Ouders de taak de eervolle
taak art 20 der Lager-Onderwijswet,
waarbij wij zijn geïnstalleerd tot Oudercom
missie-leden. zoo goed mogelijk uit te beel
den We moeten ons daarbij niet laten ont
moedigen en on«* 9terk maken met de ge
dachte dat ons wettelijk mandaat ons niet
meer kan afgenomen worden en onze wei
nige rechten met hand en tand verdedigen
Laten we werkend afwachten. Opmerkelijk,
tevens voorspellend is het. dat het begrip
„Ouderavond" builen de openbare lagere
school meer indruk heeft gemaakt dan bin
nen haar grenzen. Tmmers kweekscholen,
bewaarscholen padvinders bijzondere scha-
len. hoe ook genaamd ieugdvereenigingen,
die alle zijn onverplicht ouderavonden gaan
houden. Een klaar bewijs dat de levenskiem
zeer gezond is. Alleen de openbare school
laat zich min of meer kennen aan onver
schilligheid. Moge zij spoedig leeren begrij
pen dat zij in haar eigen belang moet mee
gaan met den tijd en de ouders als mede
werkers binnen de schoolmuren moet noo-
dicen
Ten slotie reken ik op uw medewerking
om het instituut oudercommissie of
ouderavonden tot verdere ontwikkeling te
brengen. Uw Bestuur wil graag werken,
doch zonder sympathie doe! het niet veel.
Op dus. Ouders, waakt voor de u toever
trouwde belangen en voor onze goede open
bare school, de school voor gansch het volk.
die in het teeken staat van den eerbied.
Dit zij zoo!
De notulen van de vorige vergadering, zoo
mede He' jaarverslag van den secretaris.,
door dezen den heer Joh W Harting. uit
gebracht worden zonder wijziging onder
dank goedgekeurd.
De verkiezing van den Bestuursraad le
verde op. dat de heeren H. van Slnoten Jr
en Joh W Harting. resp. vice-voorzitter en
secretaris, worden herkozen
Het beleid Redaciie-Orgaan het ..Leidsch
Onderblad' wordt goedgekeurd --n de beide
leden van de Redactie wnren herkozen
Dr voorgestelde Reglem°nts wijziging
word' aangenomen. De voornaamste ver
andering brengt mee, dat voortaan de aftre
dende Bestuursraadsleden terstond herkies
baar zijn ook ai zijn ze geen lid meer van
een Oudercommissie.
De rondvraag brengt naar voren verschil
lende punten, o. a. Vereenvoudigde Spelling,
Schoolfondsen, politie toezicht bij het aan-
en uitgaan van scholen op gevaarlijke plaat
sen de school Heerenstraat is misschien
voor de veiligheid wel hel ongunstigst gele
gen waarover de Bestuursraad zich zal
beraden.
De voorzitter sluit onder dank en aan
beveling de vergadering.
ALLIANCE FRANCAISE.
Voor de afd. Leiden sprak gisteravond
I prof. Edmond Faral uit Parijs over „Les
i Chansons fran^aises du 12e et du 13e
siècle".
Hij gaf een beeld van dien tijd, die zoo
veel van den onzen verschilt; een tijd,
waarin het leven minder gejaagd was dan
tegenwoordig en waarin men in de kastee-
len op lange eenzame avonden, gaaVne
luisterde naar de liederen van de „trouvè-
res" en de „troubadours". Die liederen zijn
niet in de eerste plaats volksliederen. Zij
zijn de vrucht van een geleerde kunst, ge
maakt door mannen van het vak en richten
zich tot een beschaafd publiek. Eenige van
die liederen werden gezongen door Made
moiselle Lumière van de Opera.
Het eenvoudige, naieve van die middel-
eeuwsche liederen werd goed weergegeven
en paste bij den tijd, waarin ze ontstonden
De voorzitter, de heer M. Bresson, dankte
met een kort woord.
INSPECTIE-VERGADERING.
Op Donderdag 6 Februari a.s. hoopt de
„Vereeniging van Onderwijzers en Onder
wijzeressen in de inspectie Leiden" een
algemeene vergadering te houden te Leiden.
De vergadering zal gehouden worden in het
bioscoop-theater „Trianon" en vangt 's mor
gens te 10 uur aan.
Na de openingsrede van den voorzitter
zullen de huishoudelijke zaken worden be
handeld, waaronder verkiezing van twee
bestuursleden wegens aftreding van de
heeren: C. v. d. Zwet en N. W. Laman.
Voorgedragen worden door het bestuur- le
vacature: 1. B J. v. d Meene; 2. G J.
Wansink: 2e vacature: 1. C. H. v. Ulden,
2 C de Ruiter.
Na een kleine pauze zal dan de heer R.
Schuiling een lezing met lichtbeelden hou
den over: „Roemenië, vroeger en nu."
Na de middagpauze zal de heer dr. P. H.
Ritter spreken over: „De persoonlijkheid
van den onderwijzer".
Door de firma B S. v. Kloeten alhier zal
in een der foyers van het gebouw een de
monstratie worden gehouden betreffende
het werken met wasehechte kleurstoffen,
reliefverven en stofverven.
BINNENLAND.
Te Leiden is overleden de heer H. W.
Spendel, lid van den gemeenteraad. fStads-
nieuws. le Blad).
Voortzetting van de behandeling der
Leid&che Gcmeentebegrootinfl voor 1930.
(3e en le Blad\
De Eerste Kamer heeft de afschaffing
van de Verdedigingsbelasting II en van de
opcenten op de Suiliersccijns goedgekeurd.
(Uit het Parlement. 2e Blad).
De regeering heeft het voorstel tot invoe
ring van plaatselijke keuze teruggenomen.
(Binnenland, le Blad).
Te Schiedam is een knrkenfabriek afge-
brand. (Gemengd. 2e- Blad).
Het hooger beroep van Salomon Lieber-
mann. (3e Blad).
De antomebieltentoonstelling te Amster
dam: een rondwandeling voor de Pers.
(2e Blad).
Zijn overheidsmaatregelen tegen het dan
sen te wachten? (Laatste Berichten, 1ste
Blad).
BUITENLAND.
Rondom de Londensche Vlootconferentie.
(Buitenl. le Blad).
Weer eens een grensincident op den Bal
kan. (Buitenl. Ie1 Blad).
Mexico verbreekt de betrekkingen met
sovjet-Rusland. (Buitenl. le Blad).
LEIDSCHE STRAATNAMEN.
Een historische toelichting van
ir. G. L. Driessen.
In navolging van hetgeen in andere
steden werd gedaan, heeft thans ir. G. L.
Driessen, oud-directeur van Gemeentewer
ken, voor onze gemeente een boek samen
gesteld over hetgeen bekend is omtrent den
oorsprong en de beteekenis der tegenwoor
dige straatnamen en daaraan eenige histo
risch^ bijzonderheden toegevoegd ter juis
tere belichting van de door deze namen
in herinnering gebrachte personen en
feiten.
Aan dit werk, dat bij de N V. Boek- en
Steendrukkerij Eduard IJdo in druk is ver
schenen. is togeevoegd ee nopgave van
„verdwenen" straatnamen, d.z. de voor
malige aanduidingen van straten en grach
ten, die thans nic-t meer bestaan of welker
namen door andere zijn vervangen.
Bij de politie alhier zijn inlichtingen
te bekomen betreffende een vaarboom (18
voet lang), een kaas. een rijwiel en een
autoband, welke voorwerpen als gevonden
zijn aangegeven.
Gistermiddag is de 6-jarige II. F. op
den Nieuwe-Rijn van een auto gevallen,
waarop hij was geklauterd. Hij bekwam
ernstige verwondingen aan de linkerknie en
werd door den E. H. D. naar de ouderlijke
woning vervoerd.
DE DROOGMAKING VAN DEN
N.-W. ZUIDERZEEPOLDER.
Oificieele opening der twee gemalen
op 10 Febrnari.
Naar wij vernemen, aJdus het ,.Hbld.",
zullen de twee watergemalen van den N -W.
Zuiderzeepolder den Oever en Medemblik
in de eerste week van Februari worden
opgeleverd, waarna op Maandag 10 Februari
met zekere plechf'gheid de officieele opening
zal plaats hebben.
Op het oogenblik malen de beide instal
laties nog steeds op proef.
De opvolger van wijlen den heer H.
W. Spendel als lid van den gemeenteraad
is het oud-raadslid, de heer E. J Coster
Gisteren is geslaagd voor het examen
van accountant bij den dienst der directe
belastingen onze stadgenoot de heer R.
Yntema adjunct-accountant bij dien dienst
Geslaagd zijn voor net -xamen Mr.
Rijwielhersteller, dat gehouden is 21 en 22
Jan. 1.1. in de ambachtsschool te Tilburg,
onder toezicht van den heer J. H Merx. Rijks
nijverhcidsconsulent en den Directeur van
voornoemde school en de commissie uit
gaande van den R K. Bond van Rijwiel
handelaren en Herstellers de heeren:
J Regeer °n Joh v Zijr, alhier D v.
Nicuwkerk Hazerswoude J de Lange.
Nnordwijk aan Zee lac. de Linge. Noord-
I wijk Binnen en J. Versteeg, Hillegom.
Opgekomen waren 23 candidaten waarvan
i er 2 werden afgewezen.
DE ZUIDERZEE-WERKEN.
Naar aanleiding van het berioht in het
Dagblad van Noord-Brabant (gisteren door
ons overgenomen) als zou de heer ir. A.
Roebroek, rentmeester van het Rentambt
Xiervaarl te Klundert als zoodanig aftreden
en zijn functie verwisselen met die van
landbouwkundig ing nienr bij den Nieuwe
Zuiderzeepolders ferwiil aan ir. Mesu te
Zwolle en ir. Smeding te Deventer, resr het
afwatering»- en landbouwkundig werk zou
i worden opgedragen verneemt het blad
nader, dat de drie genoemde heeren voor
alsnog alleen zijn benoemd in een dooi den
Minister van Waterstaat ^amengect^'dc
kleine commissie Jan welk-" is opgedragen
de sociale, afwaterings- en 'andbouwkun-
diee vraagstukken der Zuiderzeepolders te
bestu^eeren en daarover den minister te
zijnertijd van advies te dienen
Uiteraard is nog niet uit te maken tot
welk resultaat genoemde commissie zal ge
raken.
Het commissie-werk zai genoemde hee
ren uit hun tetrenwoordiee functies niet ont-
heffen Wat de toekomst brengen zal dient
derhalve nog te worden afgewacht.