BERICHT.
70ste Jaargang
ZATERDAG 28 DECEMBER 1929
No. 21407
STADSNIEUWS.
I „Voor het welvaren van de Stad van
leiden".
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEI0SCHE SCHOUWBURG.
LEIDSCH
DAG BLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. per -regel voor advertentiên uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiên 35 Cts. per regel Kleine Advertentiên uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post 2.35 -f- portokosten.
ƒ0.18
0.18
lit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
Tot Maandag a.s., des middags
[2 uur kunnen Nieuwjaarsadver-
enties aan ons Bureau aangeboden
vorden, tegen 75 cent van 1-5 regels,
ilke regel meer 15 cent. Na 12 uur
egen gewonen regelprijs!
Daar Woensdag 1 Januari a.s.
ins Blad niet verschijnt, worden
)onderdag 2 Januari a.s. KLEINE
ADVERTENTIES opgenomen.
DE DIRECTIE.
jEMEENTE-COMMISSIE VOOR
HANDEL EN INDUSTRIE.
Installatie door den burgemeester.
De Gemeente-commissie voor Handel en
Mis trie, tot de instelling waarvan de Ge-
Jieenteraad bij de begrootingsdebatten van
let vorige jaar besloot, heeft gisteren haar
Terste vergadering gehouden.
I De burgemeester, tevens voorzitter der
Commissie, sprak een rede uit, waaraan het
folgende is ontleend:
I Dit is het motief van den heer Mander?,
b deze commissie in het leven riep, dit is
jd motief dat ons allen bezielen moge nil
rêonze krachten zullen gaan geven aan het
dat ons is opgedragen.
Jfte eene kant van Leiden, zijn universi-
Wmet al haren aanhang, is welverzorgd,
pft geen reden tot bezorgdheid. Die andere
jie. zijn handel en industrie verdienen
-eer aandacht, meer belangstelling, vertoo
rn meer gebreken. Op die gebieden valt
|cwel een en ander te studeeren en zeker
veel te doen, wellicht wat leiding te
en.
I Bet zou. meen ik, niet juist zijn als wij
Ier uitgingen van een sombere opvatting
Jan den economischen toestand, integendeel,
Imber behoeft die niet te worden ingezien.
Baar gebeurt er genoeg om handhaving van
Jet bereikte peil, om vooruitgang te waar-
orgen? Dat is een vraag aan welker bean!-
loording wij ons nu willen zetten.
Ons werk is gemakkelijk te overzien. Ons
?ienschap geven van den huidigen toe-
onze gedachten te formuleeren hoe
Je zou moeten zijn en worden, en eindelijk
tot dien beteren staat te geraken Wil
Kien het anders zeggen, dan kan het kbn-
|en- Wat zijn de bezwaren die aan een ge
jonde ontwikkeling van handel en industrie
pden Tveg staan en hoe kunnen die worden
•dervangen.
I Wij zullen hebben te bestudeeren de be
tekenis en den omvang van de industrie in
(eze gemeente, wij zullen een goed inzicht
►eten hebben in de beteekenis van Leiden
Jls handelscentrum, wij zullen te beoordee-
kn hebben de verkeerswegen te land en te
Jater in en om Leiden, te beoordeelen naar
jun capaciteit, naar hun qualiteit, en de
posten aan hun gebruik verbonden.
Wij zullen hebben na te gaan, welke be
daren kleven aan de geographische ligging
fan de industrieën en de daaruit voort-
lloeiende belemmering voor uitbreiding,
fan- en afvoer-moeilijkheden, om niet te
Iwagen van de lasten die de geheel wille
keurige vestiging van de industrieën in deze
iad soms midden in de woonwijken aan
ingezetenen bezorgt.
Wat de spoorwegen, wegen en vooral de
'uterwegen en bruggen betreft, zullen wij
toeten onderzoeken of bediening, onder-
toud, diepgang en sluizen en doorvaartwijd-
N aan redelijke eischen voldoen.
1 Deze studie zal eeniger mate de blik naar
f et verleden moeten richten omdat de histo-
e dikwijls opheldering kan geven hoe toe-
hnden geworden zijn en in de geschiedenis
freel wijze lessen verscholen zijn. Deze
pludie zal anderzijds en in hoofdzaak den
!^k moeten richten naar de toekomst,
faarvoor wij werkzaam willen zijn. waar-
tor wij stevige fundamenten zouden willen
Ken
En als resultaat van ons werk zullen wij
rïHen zien een schema voor een wel vaar ts-
°litiek voor de stad. een leiddraad waar-
1 het stadsbestuur, bij zijn zorg voor de
toeenle wat hebben kan.
Een zeer belangrijk deel van ons werk
zijn een bestudeering van de kaart van
leiden. Welke gelegenheid biedt ons grond-
i l^ied, voor uitbreiding of verplaatsing aan
"^slaande, en vestiging van nieuwe indus
trieën. De verkeerswegen in dc stad eischen
aandacht. Een studie op zichzelf vormt naar
mijn meening de plaats die ..eiden in het
Rijnland inneemt. Als marktplaats van en
distributiecentrum voor Rijnland toch heeft
Leiden een groote beteekeni9. Die functies
van de stad bepalen Leiden's wel en wee,
die functies moet Leiden goed blijven ver
vullen en wanneer het dat goed doet. moet
de stad in bloei toenemen.
Leiden voelde en voelt zich thans wel
eens bezwaard door de verplichtingen, die
zijn zoogenaamde buitenbezittingen hem op
leggen, tal van wegen, vaarten en bruggen
buiten de gemeente gelegen kwamen en ko
men voor hun onderhoud ten onzen laste.
Dat wij deze verplichtingen op ons namen
vond natuurlijk zijn goede reden in het
groote belang, dat Leiden destijds bij het
tot stand komen dier wegen etc. had. De
nering had die wegen noodig, het was ons
goed, dat het platteland rondom ons hier
ter markt kon rijden of varen. Dat belang
is heden ten dage niet minder geworden
en wie mokt over de drukkende lasten, die
wij daar nu nog van ondervinden, vergete
niet dat zonder die wegen Leiden's nering
heel wat zou inboeten.
Begrijpelijk is het, dat wij het als on
billijk gevoelen, dat in de kosten van on
derhoud niet bijgedragen wordt door de
gemeenten, die van die wegen profijt trek
ken. niet alleen om naar Leiden ter markt
te gaan, doch voor doeleinden, die met
Leiden's welvaart niets te maken hebben.
Ongetwijfeld mag men heden ten dage
niet meer van een geografisch zeer be
klemde gemeente verlangen, dat zij de kos
ten zal dragen, die door het belang van een
geheele streek worden veroorzaakt. Econo
misch gesproken had Leiden al lang over
een grooter gebied rechten en verplichtingen
moeten hebben gehad, en had er althans
een inniger samenwerking tusschen onze
stad en den Rijngouw moeten zijn tot stand
gekomen.
Ten aanzien van de gebiedsuitbreidingen
van Leiden is kortzichtig gehandeld en de
gevolgen zijn niet uitgebleven. Wanneer wij
nu de kaart nagaan kan men niet anders
constateeren dan dat Leiden in te nauwe
begrenzingen ligt opgerloten.
Bij iedere grensuitbreiding in vroegere
eeuwen heeft men natuurlijk steeds ge
dacht dat het in te lijven grondgebied om
wald en bemuurd diende te worden, dus
men beperkte zich tot het hoogst noodige.
Was er al een beter inzicht bij het ge
meentebestuur ten aanzien van de jongste
grensuitbreiding, toen stelden Gedeputeerd?
Staten zich echter nog op een weinig ruim
standpunt. Laten wij hopen dat de nivel
leering van belastingdruk tusschen ver
schillende gemeenten de geesten meer ont
vankelijk maken zal voor de economische
argumenten die wij aanvoeren voor gebieds
uitbreiding onzer gemeente op zeer ruime
schaal, zoo dat belangrijke ondernemingen
ails ziekenhuis, veemarkt, volkspark, in
dustrieterreinen, niet op de grenzen der ge
meente behoeven te komen liggen en het
Leiden mogelijk worde een wijze grondpo-
litiek te voeren.
Aandacht zal gewijd moeien worden aan
de vraag of aanmoediging tot vestiging van
nieuwe industriën een gemepnlebelang is
en zoo ja. welke soorten daarvoor bij voor
keur in aanmerking komen, waarbij weer de
beschikbaarheid van werkkrachten, de mo
gelijkheid van aanvoer van grondstoffen en
afzet van producten, de aandacht vragen.
Mogen wij ons echter ook in onze onder
zoekingen beperken en al ware het verlei
delijk wijdloopige economische beschouwin
gen fe houden, wij zullen naar mijne mee
ning het stadsbelang beter dienen door me-T
te letten op wat voor de allernaaste toe
komst praktisch bfreikbaar is en vooral geen
maanden te laten voorbijgaan voot en
aleer wij een rapport aan het Gemeente
bestuur indienen. Dit klemt nog te meer
waar de Raad binnenkort eenige beslissingen
van belang zal hebben te nemen, waarbii
juist deze commissie een nuttigen invloed
kan uitoefenen Ik denk aan hel uitbreidings
plan met de bestemming van gronden. 911
aan de veemarkt-plannen.
En nu nog een enkel woord over de samen
stelling dezer commissie.
B. en W hebben gemeend, dat de com
missie dan het best aan de verwachtingen
zou voldoen, wanneer zij een zoo beperkt
mogelijk aantal leden telde, daarbij móest
zij deskundigen in haar midden tellen en
moest zij een representatief karakter hebben
ten einde voeling te houden met de geheele
burgprij.
Xamens B en W. dank ik u allen zeer
dat u onze uitnondiïing heeft aanvaard en
uw tijd. kennis en ervaring beschikbaar wilt
stellen voor het goede doel.
Na de rede van den burgemeester volgde
eenige bespreking betreffende de samenstel
ling en werkwijze der commissie.
Er. zijn vier Subcommissies aangewezen,
om bepaalde vraagstukken te onderzoeken
en daarover rappori uit te brengen. De
Burgemeester heeft de hoop uitgesproken,
dat deze Commissie binnen eenige maanden
een eindresultaat zal kunnen bereiken.
HET INTERLOCALE
TELEFOONTARIEF.
In den door ons gepubliceerden staat
betreffende het op 1 Januari a.s. in werking
tredende verlaagd interlocaal tarief was
voor een gesprek LeidenSassenheim f. 0.?0
LeidenHillegom f. 0.35 aangegeven.
Sassenheim en Hillegom zijn bureel en
van het locale Rijkstelefoonnet Lisse. In
verband hiermede is het tarief per 3 minu
ten van Leiden met Sassenheim en Hille
gom nader vastgesteld op hetzelfde be
drag, dat voor een gesprek van Leiden
met Lisse geldt, namelijk f. 0.15.
DE BIOSCOPEN.
Luxor-theater Do hoofdflim, welke
deze week in het Luxor-theater draait, is
ditmaal voor de afwisseling geen geluids
film en we kunnen niet zeggen, dat dit *nu
direct een teleurstelling beteekende. Integen
deel: de oude vertrouwde rolprent heeft toch
altijd; "nog vele voordeel on.
„Dei Maangodin" is een film waarin
wetenschap, fantasie en liefde op een ver
rassende wijze met elkaar samenwerken tot
een boeiend geheel, dat in de komende week
velen naar het theater op den Stationsweg
zal trekken.
Professor Mansfeldt, een oude en verarmde
astronoom, heeft de sedert eeuwen door de
menschen gekoesterde droom: de reis naar
de maan, wetenschappelijk mogelijk aange
toond en is tevens tot dc conclusie gekomen
dat de maanbergen een groote hoeveelheid
goud bevatten. Met spot worden zijn mede-
dcelingen ontvangen, maar de rijke inge
nieur Helius gelooft in hem en besluit de
reis in het wereldruim met het ruimteraket
te wagen, ook al omdat Friede Vilten, een
jonge vrouwelijke astronoom, zich verloofd
met Windegger, Helius' vriend.
Al is in tusschen tot de reis besloten, men
is nog niet van dc aarde weg. De avontu
rier Walt Turner zorgt voor de noodige ver
wikkelingen omdat hij ook aan de reis wil
deelnemen en zich meester wil maken van
het goud. Het gelukt hem zich in te drin
gen als passagier en in de volgende beelden
ziet men bet vertrek van het ruimteschip,
dat zich met bliksemsnelheid aan de
zwaartekracht van de aaide ontworstelt. De
sensaties volgen elkaar daarna op. Op de
maan gaat het wereldsehe leven van liefde,
verraad en opoffering zijn gewonen gang.
De Professor vindt zijn dood in een maan-
krater, de verrader ontvangt zijn verraders
loon. maar hij brengt een onherstelbaar
defect aan bet ruimteschip toe. zoodat één
der reizigers op de maan moet achter
blijven. Het lot valt op den radeloozen Win-
degeer Maar Helius offert zich op en dan.,
maar ga zelf zien hoe do liefde overwint.
Willy Fritsch en Ge'rda Maurus vervul
len cd uitstekende wijze de hoofdrollen in
deze boeiendp film. die vervaardigd is onder
regie van Fritz Lang en waaraan Prof. H.
Obcrth wetenschappen jke medewerking
heeft verleend.
In het voorprogramma draaien een drie-
lal sprekende films, die veel tot opluistering
van het gehe"ei medewerken.
Het Gity-thcater brengt deze week na een
zeer goed verzorgd voorprogramma als eerste
hoofdfilm ..De Woestijnkoerier", een zeer
interessant filmwerk, waarin Kolonel Tim
Mac Coy. de hoofdrol vervult'op een wijze,
die iedereen zal bevredigen. Het is een aan
eenschakeling van avonturen, waarin Mr.
Tyle (de Koerier) nadat hij eerst van een
belangrijk document is beroofd, alles in het
werk stelt om dit weer aan de belang
hebbende terug te bezorgen. Die belang
hebbende is een zeer lieftallige dame en als
hij tenslotte het document terug bezorgt,
ontvangt hij daarvoor een belooning die hij
nooit had durven denken.
De tweede hoofdfilm is:
„Heel Hollywood op stelten". Iedereen
weet direct waaraan hij denken moet als
hij het woord Hollywood leest; nu in dit
zelfde Hollywood speelt zich de geschiedenis
af van twee filmartisten. waarvan één reeds
ingewerkt is en de andere een bekoorlijk
meisje uit Gregoria zich komt aanmelden
met het air van iemand die natuurlijk direct
hoofdrollen in grootsche filmwerken mag
spelen.. Men zie't dan hoe de tegenvallers
zich opstapelen, voordat men zich bekend
ziet worden en hoe men dan over het paard
gelild wordt. In deze geschiedenis waarin
Marion Davies. William Haines. Douglas
Fairbanks. Charlie Chaplin en meerdere
sterren medewerken vervult ook Amor
een hoofdrol.
Peppy heeft namelijk liefde opgevat voor
Billy Boot en deze heeft alles gedaan om
haaT in Hollywood in tei werken. Door haar
successen wordt Peppy echter trotsch en wil
met zoon laag-bij-d*-grondschen-cIown
niets te doen hebben. Als echter later
een huwelijk wil aangaan met iemand die
zich rijk noemt maar het niet is, komt Billy
juist bijtijds om dit te verhinderen en Beppy
en Billy vinden elkaar terug. Het slot is een
liefdesverklaring in optima forma.
Voor do liefhebbers der z.g. stomme film
valt er deze .week in het „Casino-theater"
weer veel te genieten. Allereerst de groote
film „Justitia" met den befaamden Bernard
Goetzko in de hoofdrol. Een verhaal vol
spanning, dat in menig opzicht zeer weet to
boeien. Zoo mogelijk nog meer zal do
tweede groote film de aandacht trekken
„Slachtoffers in de speelzaal", waarin het
spel van Dorothy Revier, Tom Ricketts °n
Cullen Laudis een uur van opmerkelijk ge
not biedt.
Een programma, dat zeker belangstelling
verdient.
Trianon-theater „The 9inging fooi" met
z'n Sonnyboy blijft nog zulke volle zalen
trekken, dat de directie van het Trianon-
theater wel gedwongen is geweest deze film
te prolongeeren. Velen hebben Al Jonson al
gezien en gehoord en hebben zijn Toem
verbreid; de voorspelling lijkt ons dus geens
zins gewaagd, dat het ook in de komendo
week storm zal loopen.
Veiligheidshalve verzuimo men niet van
te veren plaatsen te bespreken 1
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging: Naamlooze Vennootschap Han-
delskweekerijen Gebroeders Hendriksen,
Hooge Rijndijk F 72, Zoeterwoude. Uittre
dend commissaris: G. Rietkerk, Leiderdorp.
Overleden commissaris: R. Hendriksen Sr.,
Zoeterwoude. Nieuwe commissarissen: W. J.
van Beveren, Zoeterwoude en C. J. Vrolijk,
Scheveningen.
Firma J. van Gylik Zn.. Nieuwe Rijn
60. Leiden. Kleermakerij en winkelierster in
gemaakte heerenkleeding. Bovengenoemde
handelszaak is met ingang van 13 Mei 1929
omgezet in een vennootschap onder firma,
onder denzelfden naam.
Vennooten: W. J. van Gylik, Leiden en
J. van Gylik, Leiden.
Majoor A. E. W. do Jong van het
6e Reg. Veld.-Art., wordt van 6 tot en met
25 Januari gedetacheerd te 's-Gravenhage
tot het volgen van een theoretisch en cursus
in schietopleiding bij het 2e regiment veld
artillerie.
Van 1 Juni tot en. met 30 September
1930 zullen ook weer behalve per spoorwe
gen ook van en naar Katwijk aan Zee,
Noordwijk aan Zee, Doorn, Zeist, De Bilt,
Amerongen, enz., ook rijwielen als bagage
vervoerd kunnen worden. Het vervoer heeft
echter alleen met sneltreinrijwielkaarten
plaats.
Gistermorgen had op het station Ha-
zerswoude—Koudekerk een oefening plaats
van hulpverleening aan gewonden en ge
kwetsten bij spoorwegongelukken.
Vlug werd aan de gekwetsten door weg
en stationspersoneel onder leiding van den
dokter van Hazerswoude en spoorwegauto
riteiten hulp verleend.
In de suppletorre onder wij sbegrooting
wordt met betrekking tot de overschrijvin
gen der kosten voor den bouw van het
Academisch Ziekenhuis alhier algemeen
aangedrongen op overlegging van:
le een nadere specificatie der verschil
lende posten, welke tot de overschrijding
hebben geleid en
2e. vermelding der redenen, waaraa/n
deze overschrijding is te wijten.
„DE STEM DES VOLKS
In de bespreking van het jongste concert
dezer zangvereeniging in ons blad van 23
dezer ia mevrouw Lürsen ten onrechte ge
noemd als de sopraan-zangeres die op het
laatste oogenblik inviel voor mevrouw
Stotijn—Molenaar De invalster was me
vrouw Jeanne Oskamvan Rangelrooi uit
den Haag
BINNENLAND.
Dc rechtstreeksche telefoonverbinding
tnsrehen Duitschland en Nederlandsch-IndiS
is gisteren officieel geopend (Binnenland,
2de Blad).
Het Nederlandsche stoomschip „Madioen"
is in do Roode Zee op een rif geloopen; pas
sagiers en bemanning zijn veilig (Gemengd,
2de Blad).
Do voortgezette vergadering van den bond
van Nederlandsche Onderwijzers (Kerk en
School, 1ste Blad).
Afscheid van Warmond's burgemeester,
den heer Schölvinck (2de Blad).
GYMNASTIEK.
HET LANDENTOURNOOI
TE LUXEMBURG.
Nederlandsche gymnasten in training.
N'aar wij vernemen zullen eind Januari
de volgende Nederlandsche gymnasten in
training gaan in verband met het groote
internationale tournooi, dat van tli Juli
1930 te Luxemburg wordt gehouden:
J. van der Vinden (D. O. S., Amsterdam),
M. Jacobs, J. Carranca en W. Zwaaf (allen
van Bato, Amsterdam). J Jonker en J de
Goede (beiden De Halter, te Alkmaar), 15.
Melkman en P Hoedemans (beiden U. D. I..
Bergen op Zoon), J. Boot, M. Langendijk en
J. Ens (allen Noord-Scharwoude), W. Korn-
horst te Delft en N. van Genderen en P. van
Dijk te Vlaardingen.
BUITENLAND.
De komende conferenties (Buitenland, 1ste
Blad).
Briand krijgt een votnm van vertronwen
(Buitenland, 1ste Blad).
Het Indische Nationale Congres bijeen.
(Buitenland, 1ste Blad).
BURGERZANGSCHOOL.
De stukgedanste balschoentjes,
operette van Hans Schouwman
Tusschen Kerstmis en Nieuwjaar mag
men met de regelmaat van een uurwerk
ieder jaar de Burgerzangschool verwachten
met een kinderoperette. Dit jaar was de keus
gevallen op „De stukgedan9te balschoentjes"
een zangspel van Han9 Schouwman bewerkt
naar een libretto van een oud sprookje. Het
gegeven is aardig. 12 prinsessen dansen
iederen nacht hun schoentjes stuk, maar
niemand weet hoe en waar. De koning be
looft de helft van zijn koninkrijk en een
zijner dochters aan dengene, die het raad
sel oplost. Wie zicli daaraan waagt, doch
niet slaagt,krijgt echter de strop. Nadat
reeds velen met hun leven moesten betalen,
waagt een arm soldaat de proe'f en met be
hulp van een heks lóst hij het raadsel op.
Hij bedankt echter voor de belooning; laat
de 12 prinsessen maar trouwen met de 12
prinsen waarmede zij 's nachts in het too-
verpalcis dansten! Hii heeft liever wat geld
en bovendien slaat de koning hem uit dank
baarheid lot ridder.
De' heer Schouwman heeft goed sluitendo
muziek weten te vervaardigen voor dit zang
spel. Geen solopartijen, slechts koorzang
voor jongens en meisjes, die uitnemend ge
slaagd mag heeten. Of door den vollen
schouwburg aan de muziek zelfs wel de
aandacht werd geschonken, die ze verdien
de?
De opvoering was prachtig verzorgd in
aankleeding als anderszins en mag bijkans
over de geheele linie zonder restrictie wor-
den geprezen. De zang der koren klonk goed,
zij het niet geheel feilloos, er werd aardig
gespeeld, zij het nu en dan ietwat te streng-
gedisciplineerd. Maar vermijd dit laatste
eens met zooveel jongens en mei9je9 op de
planken! Dan moet er een ijzeren discipline
zijn, anders komt er niets van terecht! Wat
er bereikt is, is een gelukwensch meer dan
waard. Vooral het tweede bedrijf, hoewel
verreweg het moeilijkste, blonk uit door
prachtige kleurschakeering, goede, hoewel
eenvoudige; dans, en goede opstelling.
Het is weer eens een echt geslaagde op
voering der Burgerzangschool geweest!
De heer P. de Rook hanteerde weer met
vastheid den dirigeerstok, de heer Han Zirk-
zce begeleidde keurig op de piano, mevr. v.
d LijkeSylsma verzorgde op overtuigende
wijze' de regie, mej. Mie9 Mesker, uit den
Haag. had aardige dansen ingestudeerd. Zij
hadden allen hetzij een krans, hetzij een
bloemenmand of bouquet in ontvangst te
nemen als eerlijk verdiende hulde.
Slechts één opmerking en waar, naar wij
vernemen, volgende week toch nog een
reprise zal plaats vinden, is daarmede wel
licht rekening te houden: met de gekleurde
lichtwerpers is grooter effect te bereiken, in
dien daar speciale aandacht aan wordt ge
schonken!
De schouwburg was vrijwel uitverkocht
en heeft zijn groote waardeering krachtig
tot uiting gebracht.
