Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 19 December 1929 Derde Blad No. 21401 BINNENLAND. DE VLUCHT UIT DE POPPENKAST VAN JAN KLAASEN EN TRIJNTJE, |||T HET PARLEMENT. FEUILLETON. '«geheimzinnige voetstappen krachten ontkende de minister, dat een dergelijk gevaar voor het openbaar of het katholiek onderwijs' zou bestaan. Wel echter voor het bijzondere protestaritsche onderwijs en hij meende, dal daarvoor maatregelen waren te treffen. Morgen komen de artikelen van de af- deeling aan de orde. Hedenmorgen heeft de Eerste Kamer weder een korte samenkomst gehouden tot afdoening van kleinigheden. Zij begon met de hoofdstukken T. Vila en XII zonder stemming goed te keuren. Daarop werd het ontwerp tot verlenging voor één jaar van de dispensatie der bepalingen van de Ta bakswet rakende de huisindustrie, na een enkele opmerking van den heer De Jong (R.-K.) aangenomen evenals het ontwerp tot onteigening voor den bouw van de brug te Keizersveer, waarop een groot aantal an dere onderwerpen onder den hamer des Voorzitters doorging. Deze heeft daarop de vergadering tot Maandag a.s. verdaagd. Dan komt er weer zulk een minuten vergadering. WERKVERSCHAFFING. 135. Langzaam wist men de lijn in te halen, zoodat 't dier dicht bij de booten zwom, woest sperde het de kaken open en draaide zich toen razend om. Het dier, door d'har- poen gepijnigd, kleurde 't water om hem rood, geweldig beukte zijn staart 't schuitje, want zijn woestheid was heel groot. 136. Snel vooruit zwom het dier. weder met zijn harpoen diep in zijn rug. „Houdt vast", riep Jan Klaasen treurig, ,,'k wil mijn Trijntje graag terug". Door verdriet en wan hoop gedreven, deed Jan een moedige daad, klom van d'eene schuit op d'andere, toonde zich weer heel kordaat. onzen parlementairen medewerker.) DEN HAAG, 18 December 1929 j,Bt bet Nijverheidsonderwijs tekort? Geen gevaar voor gebrek aan onderwijskrachten. nadinfcs verzet van den heer Knottenbelt i), die de zaak van te veel gewicht om haar op den laatsten dag vóór reces af te doen. heeft de Tweede Kamer knmiddag goedgevonden, dat vóór het ;?n gaan nog de begrooting van de 4tsmijnen wordt behandeld. Een voorstel 5 Voorzitters om den heer Wijnkoop cjnm.) te vergunnen de regeering te inter neren over haar optreden tegen de P.N.'T. ;de vakbeweging in Indië werd door de neer na discussie met groote meerderheid fevezen, waarop met 65 tegen 15 stem- ;3 den heer Wijnkoop wel vergund werd 3 minister van Justitie te interpelleeren v de huiszoekingen bij een aantal com- :nisten. De dag zal nader worden be- ald. Daarop heeft de Kamer zich weder ver- $t in de Begrooting van Onderwijs en in eerste plaats in de afdeeling Middelbaar sderwijs Daarbij is in het bijzonder stil staan bij het plan der regeering om het toiophisch lyceum te Naarden te subsi- sren. Vooral mej. Westerman (Lib.) had artegen ernstig bezwaar omdat organi se en resultaten van het onderwijs niet :;en. De heer. Lingbeek (H. G. S.) voegde irbij religieuze bezwaren tegen de theo- 5e en ook van rechts deden zich stemmen pn de subsidieering hooren. Alleen de Möller (R.-K zou geen bezwaar heb- 3 mits dan ook het R.-K. Meisjeslyceum Tilburg, waarvan de subsidieering reeds uitzicht was gesteld, thans ook steun jangt. Minister Terpstra gevoelde blijkbaar ook r. warm voor steun aan het Naardensche stituut, hij liet ten minste een amende- »nt van mej. Westerman om den betrok- •a post met f. 1.te verlagen ten einde >3 pnncipieele uitspraak uit te lokken, 13 de beslissing der Kamer over Een sub- ik aan Tilburg beloofde hij voor het leende jaar in gunstige overweging te men. Het amendement-Westerman is daarop ;i 55 tegen 27 stemmen aangenomen. Tot tegenstemmers behoorden alle sociaal- -sweraten en vrijzinnig-democraten, alsj de heeren Mdller, Kampschoër en Fit K. Bij de afdeeling „Nijverheidsonderwijs!' iero.a. door de dames Westerman (Lib|) o Groeneweg (S. D. A. P.) een lans gebr*- iD voor meer steun aan huishoudschol on derg instellingen. De heer Kortenhoösi l-K.) heeft een uitvoerig pleidooi gehow- en voor een goede organisatie van het trlingwezen. De Minister heeft op <|ie «kvoeringen niet veel kunnen antwoordön. lij verklaarde alleen, dat. als hij deze be- zelf had opgesteld, het nijverheids- okririjs beter zou zijn bedacht. Men dus maar geduld hebben tot de vol- ewie begrooting. Bij de afdeeling Lager Onderwijs hebben nog acht sprekers algemeene be bouwingen gehouden. Zoo hoorden weden «Zadelhoff (S. D. A. P.) pleiten voor een srofkeer tot de leerlingenschaal van 1920. Minister verklaarde dit nu niet te kun- «3 overwegen, daar hij wacht op het rap- xt-Rutgers. Hetzelfde was het geval met overweging van een denkbeeld van den «r Snoeck Henkemans. die aandrong op et invoeren van een vreemde taal op de ïfere school al naar de behoefte van he! Eiüeu, waarin de leerlingen leven, zoodat v. in de bloembollenstreek de kinderen fcfdsch zouden moeten leeren, in een an- ferdeel des lands Fransch enz. Een ineen- «pen van de lagere school en de lagere tadbouwschool, door den heer Zijlstra aan fcband gedaan, die meende, dat men het «oeken van de laagste klasse van bedoelde ^dbouwschool gelijk zou kunnen stellen -d het volgen van het zevende leerjaar, tfts de minister beslist af. Bij de bespre- ug van een mogelijk tekort aan onderwijs- autoriseerde vertaling uit het Engetsch van Mevrouw Belloc Lowndes, door Oswaldi. :l Gelijk zijn recht was, bracht hij elk *rot, dat tot haar voordeel kon strekken. -*ik naar voren en hij eindigde zijn toe- Tftak met een treffend slotwoord, waarin u er op wees. dat de geest van recht, in de jury-bank moge zijn vriend en beschermer van de be ëdigde. Dames en heeren, laat mij u dat de geest van het recht en waar- T,D nog moet worden bewezen wiens ^cd hij is, zich richt naar de zooeven doelde vraag, welke nog n'.et is beant- is hier schuld of onschuld? Het ""'■'isgevoel. of beter het sentiment kan, in- PVi' van schuld, niet meespreken, om twij- bemantelen of een misdadiger te be amen. Zoo goed als het recht blind is, *boort de geest, de ziel van het recht doof hja, voor de smeekbeden van vooroordeel ran hartstocht. Tevens, leden der Jury, eischt de wet van .en dat zeer terecht dat gij, ten voor- van beschuldigde, eiken billijken of ^oemelijken twijfel in het licht stelt. J'^-aan de feiten volgens Uw oordeel onder mochten zijn. Gij hebt he! recht, neen ;Jdan dat. want het is Uw hooge plicht ';Ven twijfel, wanneer die bij U rijst. a!a ffebt in de schaal te brengen. Doch h°l gtieen twijfel zijn, die bij U in de gewone van het leven waardeloos zou zijn ^enmin mag het een twijfel zijn, welken Dr. Vos vraagt inlichtingen. Het Tweede Kamerlid I. H. J. Vos heeft den minister van binnenJandsche zaken en landbouw de volgende vragen gesteld lo. Wil de minister meedeelen, welke normale werken met het oog op de werk loosheid „vervroegd1' worden uitgevoerd 1 2o. En welke werken als z.g. productieve werken iö werkverschaffing worden uitge voerd 3o. Wil de minister mededeeling doen van de voor de onder lo. bedoelde werken geldende loonregeling 1 Worden op de loo- nen van Overheidswege bijslagen verstrekt 1 4o. Hoe is de loonregeling voor de ondeT 2o. bedoelde werken Hoe groot is het grondloon, hoe groot de daarop van Over heidswege verstrekte toeslag en hoe groot zijn de bedragen, aan dc gezinnen der te werk gestelden uitgekeerd 5o. Welke bedragen zijn in het tijdvak van 1 April—1 October 1929 als loon uitge keerd per man, per ploeg en per week voor elk der werkverschaffingenwaarbij als loon ware aan te nemen het grondloon. verhoogd met de daarop van Overheidswege toegekende toeslagen 1 Co. Welke bedragen moesten «de betrok kenen onder 5o. van hun loon afstaan voor huisvesting, enz., ter plaatse van de werk verschaffing 7o. Welke bedragen werden boven de on der 5o. bedoelde loon en in het tijdvak van 1 April—1 October 1929 uitgegeven ten belidfeve van de in werkverschaffing te werk gestelden (voor spoorwegvervoer en dergelijke) 8o. Welke uitgaven zijn van het begin af van het doen verrichten van werkzaam heden in werkverschaffing ten laste van de Overheid gebracht voor aankoop van houten keeten. gereedschappen, laarzen, stroozakken, dekens, keukeninriohting. eir 9o. Welke bedraeen zijn in 1928 door hef Rijk en de gemeenten te zamén uitgegeven aan maatregelen in het belang van de wevn.- loozen, op de wijze, waarop de toenmalige minister van binnenlandsche zaken en land bouw op de desbetreffende vragen van 't Kamerlid den heer H. Colijn op 12 April en 6 Juli 1923 en op die van den heer rar. H. J. Knottenbelt op 8 Dec. en 20 Deo. 1927 en 10 Tnli 1928 inlichtingen heeft ver strekt? fAanbangsel tot b°t Versla* van de Handelingen de'- Tweedp Kamer 1922 19=>3. nos 910 en 333, en 1927—1928, nos. 56, 74 en 204). DE POSTVLUCHTEN. Het achtste postvliegtuig naar Ned.Indië is gisteren te 7 uur 40 uit Bagdad vertrok ken en te 12 uur 15 te IJushir aangekomer.. Om 12 uur 30 werd vandaar weer vertrok- ken en te 15 uur 40 te Djask geland. gij zoudt wenschen of verlangen, enkel om hem als factor te hebben. Schenk aan be klaagde ten volle het voorrecht van moge lijke overwegingen, waarop zij, naar Uw innerlijke overtuiging, het recht heeft. Maaren weder hield de rechter even op „bedenkt vóór alles, dat wij te doen hébben met een geval van een ge trouwde vrouw, die een gevaarlijke vriend schap onderhield met een man. die haar echtgenoot niet i9, en die in een financieele positie verkeert, welke hem reeds in staat heeft gesteld en hel hem ook in de toe komst mogelijk zou kunnen maken, veel meer voor haar te doen, dan haar echtge noot bij machte was. Ik ben niet de jury. gij zijt dat. Zoo gij van meening zijt, dat ik in eenig opzicht in gestrengheid heb getaald en zoo gij daardoor mocht overhel len tot genade, dan zou geen zweem van spijtigheid in mij opkomen, dat gij aldus ge daan hadt. Dames en heeren van de Jury, mijn taak is volbracht Ik kan niets t- evoegen aan de opmerkingen welke ik te uwer kennis heb gebracht teneinde dat achtte ik mijn plicht U in deze van dienst te zijn Een zaak als deze kan niet worden beoor deeld «lbo- langdurige en haarfijne beschou wing v nietige, bijkomstige omstandighe den. Men moet het onderhavige geval onder de oogen zien, zooals elk ander geval van deze soort, namelijk naar 'de breede lijn van uet dagelijksch leven, van menschelijken hartstocht en genegenheid, en naar de hreede lijn van oprechtheid, zoowel als van •ezond verstand. U kunt thans tot Uw taak overgaan. Mag ik U verzoeken. U in de raadkamer hier nevens te begeven, ter overweging van Uw uitspraak 1" R.-K. WERKLIEDENVERBOND IN NEDERLAND. De voortgezette vergadering. Onder voorzitterschap van den heer A. C. de Bruijn werd gisteren te Utrecht de ver gadering van het R.-K. Werkliedenverbond voortgezet. Na eenige gedachtenwisseling werd de begrooling van „Herwonnen Le venskracht" goedgekeurd, waarna aan de orde kwam de behandeling der statuten ont worpen voor de N.V. Nederlandsche Arbei- dersbank. Deze statuten deelen o a. mede: het ka pitaal der vennootschap bedraagt 250.000 gulden en is verdeeld in 250 aandeelen, elk groot f. 1000. De oprichters nemen deel voor gezamenlijk 50 aandeelen, op elk der ge plaatste aandeelen is 10 pGt. gestort. De N.V. wordt onder toezicht van commissa rissen bestuurd door een directie, bestaande uit een lid of twee leden, die door de alge meene vergadering worden benoemd en ont slagen. Bij de behandeling artikelsgewijs gaf mr. Van Maarsseveen de verzekering, dat de commissie er naar heeft gestreefd bij de Arbeidersbank alle kans op speculatie uit gesloten te doen zijn. Men vereenigde zich ten slotte met het voorstel van het bestuur om dit punt thans van de agenda af té voeren om den bonds- besturen de gelegenheid te geven deze sta tuten nog eens goed te bezien. Men zal daar na in een volgende vergadering het punt andermaal aan de orde stellen. De voorzitter deelde voorts mede, dat bin nen enkele dagen te verwachten is de be noeming van een priester, toegevoegd aan den Bredaschen Bond en tevens belast mei de werkzaamheden voor de vrouwenorgani saties Hierop gaf de voorzitter het woord aan den heer Jos. Maenen, verbondsbestuurder en lid van Gedep. Staten van Limburg, die een rede hield over: „de sociale taak der gemeente en de kinderrijke gezinnen". Vervolgens kwam aan de orde de behan deling van het rapport der commissie voor de sociale arbeidershoogeschool. met het aanvullend financieel rapport der commis sie. Het bestuur stelde voor de rapporten te aanvaarden. Daar de rapporteur door ziekte afwezig was, gaf de voorzitter eenige toelichting en opperde het kernbezwaar, dat .indien de school voor iedereen, wordt opengesteld, de leiding in de toekomst in handen van niet- arbeiders zal komen. De bedoeling is, dat de sociale hoogeschool zal worden bevolkt door de elementen, welke vooraf in de ge westelijke cursussen daartoe rijp zijn ge maakt. H. In de Jurykamer. Langzaam, in een rij, verliet de jury de rechtszaal en onder het publiek waren velen, die trachtten zoo mogelijk een zweem van de uitdrukking op de gezichten waar te nemen, teneinde te kunnen voorspellen hoe de uitspraak zou luiden. Maar. al was de kleinste en oudste dame erg bleek en al had de andere, de jongste een hoogroode kleur, op geen van de twaalf gezichten vertoonde zich maar één trek, die slechts de minste aanwijzing bood Intusschen mocht veilig worden aangeno men. dat vier vijfden van de aanwezigen in de rechtszaal er niet aan twijfelden, of de uitspraak zou zijn: „schuldig", terwijl de minderheid de eigenlijk ongegronde hoop koesterde, dat Eva Raydon onschuldig zou worden verklaard. Misschien geloofde zelfs de helft van die minderheid heilig, dat Eva Raydon. ondanks alle bewijs tegen haar, niet schuldig was en nam de rest het cynische standpunt in, dat haar buitenge wone schoonheid, haar eigenaardige beko ring en haar voorkomen van diepe gesla genheid. zooals zij die in de bank van be schuldigden had getoond, haar stellig al wis zij schuldig van de doodstraf zouden redden. De twaalf leden der jury, tien mannen en twee vrouwen, die geroepen waren om over dood en leven te oordeelen in het Swan- mere-proces, maakten op hen, die in de laat ste vier dagen soms in hun richting hadden gekeken, den indruk van een doodgewoon troepje mensehelijke wezens. Toch was een der vrouwen, bekend als juffrouw Nora Nor wich, een notabele figuur in dat wereldje, tegelijk heel klein en heel groot, een we reldje dat zich op verschillende manieren Hierop had eenige gedachtenwisseling plaats, waarbij men het bestuursplan mee- rendeels toejuichte. In zijn repliek ver klaarde de voorzitter o.m., het zeer te zul len toejuichen, wanneer de eigen instellin gen als Concordia, de Coöperatie e.d., welke thans ook een deel harer winst voor sociale doeleinden bezigen, in de toekomst een deel daarvan zullen willen reserveeren voor de sociale hoogeschool. Ook provinciale en Rijksteun zullen natuurlijk zeer op prijs worden gesteld. Onder applaus werd het bestuursvoorstel ten slotte aanvaard. Hierna sluiting. o GOEDKOOPE TREINEN OP ZONDAG. Het Tweede Kamerlid Duymaer van Twist Jieeft den minister van waterstaat gevraagd lo. Is het juist, dat op Zondag 8 Decem ber een aantal extra-treinen van Amster dam naar Haarlem en van Amsterdam naar 's-Gravenhage hebben geloopen tegen verlaagd tarief 1 2o. Zoo ja, hoe is deze handelwijze van dc spoorwegdirectie overeen te brengen met de uitdrukkelijke verklaring van den minister, afgelegd in de Tweede Kamer van 15 November, dat het rijden van goed- koope treinen op Zondag door de regeering zeker niet mag worden uitgelokt, en dat, voor zoove- het plaats heeft, bevorderd zal worden dat hieraan een einde komt? O JUBILEUM LOODGIETERS- EN FITTERS-PATROONS. Gisteren heeft de Bond van Loodgieters- en Fitterspatroona in Nederland te Rot terdam het feit herdacht, waarop voor 25 jaar de Bond werd opgericht. Tal van af gevaardigden van bonden en vereenigingen hebben hun opwachting bij het bestuur van den jubileerenden bond gemaakt. De feli citaties gingen vergezeld van tal van bloem stukken, waaronder er waren van den Ne- derlandschen Stucadoorsbond, de combina tie der eerste klas gemeenten in het lood gieters- en fittersbedrijfde loodgieterspa- troonsvereeniging „Door Eensgezindheid SaamgebrarQht" uit Amsterdam, de R.-K. Loodgieterspatroonsvereeniging St. Ber- mulphus en den Bond van Smedenpatroons in Nederland, den Nederlandechen R.-K. Bond van loodgieters- en koperslagerspa- troons, deD Bond van Nederlandsche Sehil- derspatroons en de afdeelingeji Haarlem en Utrecht van den jubileerenden bond. interesseert voor „socialen arbeid" en plaat selijke toestanden. In haar jougd had juffrouw Nora Norwich er heel goed uitgezien, zooals mocht worden afgeleid uit de strenge, zuiver rechte ge laatstrekken, een bijna algemeen type van de Engelsche vrouwen der goede middel klasse. In den tijd, toen zij met haar socialen arbeid was begonnen, gold het als een bui- tennissige onderneming voor een meisje van een achtenswaardige, welgezeten fami lie, iets aan te vatten, dat op een openbaren werkkring geleek. Hoewel zij nog lang geen vijftig telde en er daarbij jonger uitzag dan zij was, zouden haar onderwijzers van vroe ger stop van verbazing hebben geslaan, zoo iemand hun was komen vertellen, dat Nora Norwich op een goeden dag zitting zou nemen in een gemengde jury van mannen en vrouwen ter zake van een opzienbarend moordproces! Wat de tien mannelijke juryleden betreft, daarvan was het voornaamste lid, volgens zijn eigen gevoelens althans, een zekere mijnheer Leroy-Motspur, die, toevallig, tot dezelfde laag van de Londensche samenle ving als Nora Norwich behoorde. Hij was een bedrijvig, druk mannetje, een goed rede naar en een ijverig, werkzaam lid van tal- looze besturen. Het was bijna een uitge maakte zaak, volgens zijn overtuiging, dat hij tot voorzitter zou worden verkozen van de jury in de zaak van mevrouw Raydon. Hij en Nora Norwich kenden elkaar vluch tig, maar men kon niet zeggen, dat daar door veel genegenheid tusschen hen verlo ren was gegaan.* Leroy-Motspur beschouwde zichzelf als een volmaakten man-van-de-wereld. Hij wist altijd een gemeenplaats te gebruiken DE VEREENIGING VOOR PUBLICITEITS WAARDE. Te Amsterdam is op initiatief van de ver- eeniging „De Nederlandsche Dagbladpers" opgericht de Vereeniging voor Publiciteits- waarde, waarbij zich al dadelijk 30 dagbla den aansloten, terwijl de toetreding van nog andere dagbladen en periodieken verwacht wordt. De vereeniging beoogt het stichten van een Bureau tot het verstrekken van ge waarborgd juiste gegevens over de publici- teitswaarde van de bladen harer leden. De bestuursfuncties worden onderling ver deeld. Als secretaris-accountant werd aan gewezen het accountantskantoor Rosenboom te Rotterdam. Het bestuur werd gemachtigd de konink lijke goedkeuring op de statuten aan te vragen. VERSPREIDE BERICHTEN. Ir. Albarda is onlangs op straat ge vallen, waarbij hij zijn linkerbeen ernstig bezeerd heeft. Het herstel zal nog eenige weken vorderen en de heer Albarda zal. naar het Volk meldt, niet in staat zijn op 25 December te Amsterdam de Kerstrede uit te spreken. o UIT NED. OOST-1ND1E. DE KRAKATAU. LANGERLAND, 18 Dec. (Aneta). Gis termiddag en vannacht werden nog zrware errupties van de KTakatau geconsteerd. Daarna is het volkomen rustig geworden. De leider van het vulcanologisch onder zoek, de geoloog der 2e klasse, dr. Oh. E. Stehn, keert spoedig naar Bandoeng terug. OVERSTROOMING. PADANG, 18 Dec. (Aneta). Gisteren io hier in een half etmaal 220 m.M. regen ge vallen. Een echte bandjir van een berg rivier teisterde Padang. De waterstand van de Batang Haran teisterde een laag gelegen kampong, Chineesohe en Europee- sche handelswijken, zoodat de straat ver anderde in een woest stroomende kali. Het water steeg op sommige plaatsen tot manshoogte De aangerichte achade, vooral aan de wegen, is belangrijk. Op sommige plaatsen is het wegdek grondig vernield. Persoonlijke ongelukken zijn niet gerap porteerd» o zelf zou hij gezegd hebben, zijn „gezond ver stand" bij elk vraagstuk dat hem werd voorgelegd. Maar er lag veel vriendelijkheid in zijn karakter en in de laatste vier dagen had hij dikwijls vol medelijden en met een gevoel van deelneming naar de mooie jonge vrouw op de bank van de beschuldigden ge keken. Doch aan haar schuld twijfelde hij niet in het minst. Nora Norwich daarentegen had sedert den eersten dag der rechtszittingen in een zeker gevoel van angstigen twijfel en onzekerheid geleefd. Haar werk en haar levenswijze hadden haar natuurlijk in nauwe aanraking gebracht met een groot aantal vrouwen uit alle klassen der maatschappij en de wufte, levenslustige, luchtige Eva Raydon leek haar allerminst het type van een jonge vrouw, om in koelen bloede een welbere- kenden, gruwelijken moord te plegen. In den loop van het geding had Nora Norwich als vanzelf een hekel gekregen aan de oude mevrouw Raydon en een instinc tieve genegenheid voor Adelaide Strain op gevat. Zij had onbewust volstrekt geen re kening gehouden met wat de oude mevrouw Raydon in de getuigenbank had verklaard, maar daarenlegen onvoorwaardelijk elk woord geloofd, dat mevrouw Strain gezegd had. Ook koesterde zij eveneens tegen wil en dank een zekere partijdigheid in het voordeel van haar eigen sexe en zij wa3 fel bevooroordeeld geworden tegen Birtley Raydon ,aan de hand der schildering, eigenlijk door allen behalve door zijn eigen moeder die gesproken hadden over het karakter en de gewoonten van den oyeledene. (Wordt vervolgd.}

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 9