7P Jaargang DINSDAG 17 DECEMBER 1929 No. 21399 STADSNIEUWS. LEIDSCHE SCHOUWBURG. Het voornaamste nieuws van heden. GEMENGD NIEUWS. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cis per rejel voor advertentiên uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertentiên 35 Cts per regel Kleine Advertentiên uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts bij een maximum aantal woorden van 30 Incasso volgens postreeht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2 35. per weet0.18 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week0.18 Franco per post 2.35 portokosten. I nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. VER. „KERK EN VREDE". Ds. P. D. Tjalsma over Hogen de Kerken nog Kerstmis vieren?" Gisteravond wa9 door de afd. Leiden van vereenigiiicr „Kerk en Vrede" een open- vergadering belegd in de groote zaal a het Nutsgebouw, waarin als spreker op- bi onze stadgenoot Ds. P. D. Tjalsma. |D© belangstelling was buitengewoon |ü>L Vóór het uur der opening was niet #n geen plaats onbezet, maar moesten l deuren van een zijzaal geopend worden ji den talrijken belangstellenden een plaats ■kunnen geven. Nadat de waarnemende voorzitter, de heer IA. Riedel de vergadering met een inlei- woord had geopend en voor was ge- i in gebed, werd het woord aan Ds. hlsma gegeven. ■Evenals vorige jaren, aldus spr. heeft de peniging „Kerk en Vrede" ook dit jaar ^neend haar stem in het openhaar te eten laten hooren, haar roep te moeten bten tot allen wier geweten nog klopt en J» nog aanspraak willen maken op den fcatusnaam. Evenals vorige jaren heeft I daarvoor den Decembermaand gekozen, l dagen die voorafgaan aan het heilig en Estig Kerstfeest. Toch zou spr. zich be- |jpen kunnen dat de titel van zijn lezing igö verbazing heeft gewekt. Gaat die met te ver? Toch is het spr. groote ast met zijn vraag: Mogen de Kerken nog fotmis vieren? |Velc Christenen zullen heel rustig op die pag antwoorden: ja, waarom niet? Immers Tele Christenen is Kerstmis niet anders a een stemmingsfeest, een schoone' droom buiten de wereld staat. Voor velen is ft alleen een herinnering aan wat eenmaal (friedde. En wie het zóó opvat, die kan wel rustig KeTslmis vieren, die rtrtfn klove tusschen Kerk en Kerstmis. [In: wie Kerstmis dieper verstaat, ver- Kil niet enkel als een schoone droom maar l' «n machtige werkelijkheid die tot ons nen tot de wereld komt met een roep en a gebod, die zal toch moeten toegeven fl het vieren van het Kerstfeest een moei- j wordt voor den mensoh van dezen I een moeilijk ding ook voor de kerk izer dagen. |ker die laatste moeilijkheid wil spr. het jhten. Voor'hem is de Kerk niet sle'cht9 „wijkplaats voor den strijder, een rust 's voor den lijder", niet slechts een insti ll dat voor het heil van den enkeling te' i heeft, voor hen^ heeft de Kerk ook [2 roeping te vervullen in de wereld waar- ja zij het levend geweten behoort te1 zijn, plagend, oordeelend als het moet, die p'd wijzend op Hem in Wiens Naam zij ^t en Die de Heer der wereld is. En wie 1 de taak en roeping der Kerk onzer pa ziet die komt met ootmoed en larate tot het Kerstfeest, tomers: ,,de onmacht der Kerk is een pellend feit in onze' moderne wereld" eens een Engelsch geestelijke. Een "-lijk oordeel. Maar is het niet waar? beteekent de Kerk in de samenleving per dagen, waar hooren wij m de weTeld J onzen tijd haar durvend, profetisch ge- Verdeeld staan in ons vaderland de pen tegenover elkaar, opgaand in dog- sch getwist, groot in kleine en klein in paarlijk groote dingen! Zij verzorgen de 7-d harer leden maar hebben op de Nd geen greep. Daarom trekt die wereld zoo weinig van haar aan en gaat haar onchristelijken, weg langs de KeTk Mrt jg de wereldoorlog die ons dit alles Nlend duidelijk heeft gemaakt, de F-'doorlog die één groote openbaring was Hen wereldschen geest over hebzucht, ■jtocht en machtsverlangen. W' feiten van dien wereldoorlog kennen I '''0 langzamerhand allen. Wij hebben r -f al aan gewend, de tijd slijt veel, de f--neringen verflauwen al weer. Met een: r^twas vreeselijk" gaan wij over tot de J van den dag. Toch, bij het lezen van als van Remarque of van enkele sober-aangrijpende bladzijden uit Heeiing's werk „De Zondeval van het random" worden wij wakker en gevóe- T'weer scherp de absolute tegenstel- phjsschen Christelijke waarden en oor- Deze tegenstelling is niet te Christendom en oorlog staan elkaar als vuur en water: zij ver- elkaar niet en nooit. Wie nadenkt H-l karakter van den modernen krijg, 'H--steeds geraffineerder wordende oor- L. Jesting, over het menschelijk intel- in dienst van het krijgsbedrijf, zijn ••tëe gaven prostitueert, die weet het H zeker: oorlog is zonde en misdaad, Dooit meer. Het is niet maar het leed maar het is de schuld die Christenen het zwaarste drukt In den oorlog wordt de ziel van den men9ch weggeschoten, God een caricatuur, christelijke opvoeding waan zin, Het is die schuld die den Christen aar zelen doet Kerstmis te vieren: hoe kunnen wij het Kersllic'ht ontvangem wanneer wij, Christenen, tot zulke dingen in staat zijn? Daarom is opstandigheid tegenover oorlog en oorlogstoerusting den Christen van Hoo- ger Hand geboden. Welnu, wat heeft de Kerk tegen de'ze zonde gedaan? Zij heeft gezwegen, de ban den met nationalisme en patriotisme en militairisme nog nauwer aangehaald en met aureolen van gerechtigheid en waarheid het oorlogsbedrijf omstraald. Zij moge daardoor „het moreel der troepen" verstevigd hebben, haar eigen moreel heeft daardoor een harde klap gekregen. Moet dat zoo doorgaan? God dank, ook de Kerk ds gaan spreken en pro testeeren, zij 't nog zwak en nog maar hier en daar. Maar waar de Kerken zwijgen, daar moeten de leden gaan spreken. „Kerk en Vrede" in enkeio jaren tijds gegroeid tot een vereeniging van invloed, omvattend voorgangers en leden van heel verschillende kerken, heeft hier haaT ernstige, moeilijke maar onafwijsbare taak: de oogen der Chris tenen te openen' Mogen de Kerken nog Kerstmis vieren? Kunnen zij het Licht verdragen dat uit 'swerelds wolken opgaat? Verstaan zij de Roepstem van dit Licht? Duidelijker en concreter moet de KeTk, gestuwd door haar leden, haar woord van protest laten hooren. Het i9 het gebrek aan werkelijkheidszin, de angst ook voor cri- tiek, het is de onderdanigheid tegenover de machten van staat en leger waardoor zij zoo veel van haar invloed heeft verloren. Dat moet ander9 worden en plaats maken voor meerdere geloofsdurf en grootere onafhan kelijkheid. De oudtestamentische geest die steeds wij9t op Gods Leiding in de geschie denis en onze houding in het heden afhan kelijk wil maken van die onzer vaderen in het verleden moet wijken voor den geest van het N. Testament waar Jezus Christus oprijst met Zijn: „Ik zeg U. Zeker, oorlog staat in verband met en komt voor een groot deel voort uit de zonde. Spr.'s collega ds. Groot Enzerink heeft ge lijk als hij dat in een gedrukte preek zijn lezers voorhoudt. Maar ongelijk heeft hij en de Kerk door te meenen dat niet eerder de oorlog zal kunnen verdwijnen voordat uit aller'hart de haat voor goed verdwenen is. Immers, de oorlog is een zonde-openbaring, een zondevorm die op zijn beurt de zonde zelf weer aanwakkert en versterkt. Tegen, die zondevorm hebben wij te strijden, wij allen die "nog prijs stellen op den Christen- naam. Spr. riep in zijn slotwoord tot dien strijd allen op. Na een korte pauze, waarin zich velen als lid van „Kerk en Vrede" opgaven, be1- antwoordde ds. Tjalsma een achttal vragen, waarna spr. de vergadering met gebed sloot. ARBEIDERS REISVER. „DE NATUURVRIENDEN" LUSTRUMVIERING L. S. C. De minister van defensie heeft bepaald, dat in verband met de lustrumviering van I het L S. C. in 1930, het tijdstip van terug keer van het Leidsche garnizoen uit de legerplaats bij Oldebroek is vervroegd tot 24 Juni. zoodat de manschappen behulpzaam kunnen zijn bij de feestviering. Lichtbeeldenavond over Weenen. Voor de Natuurvriendengroep van het In stituut voor Arbeidersontwikkeling trad gis teravond in „Het Volksgebouw" de heer M. Borsje ,uit Den Haag op, ten einde aan de hand van een serie lichtbeelden zijn indruk ken weer te geven van de reis. welke dit jaar door pl.m. 200 leden van het I. v. A. O. gemaakt werd naar de Oostenrijkschc hoofd stad. Na door den voorz. der groep Leiden, den heer v. Woudenberg, te zijn ingeleid, ving spr. zijn lezing aan met een uiteenzetting van de staatkundige en geografische bijzon derheden van Weenen zoowel als van Oos tenrijk. Reeds aan 't grensstation Linz werden de Hollanders, die bijzonder gezien zijn in Oos tenrijk, begroet door een deputatie Natuur vrienden. 'n Groolsch karakter droeg de ontvangst in Weenen. waar de hoofdzetel der „Xa- tuurvriendenbeweging" gevestigd is. (In Weenen alleen reeds telt de vereeniging van Natuurvrienden 5-1.000 loden). Spr. liet met tal van opnamen duidelijk uitkomen, lot welk 'n hoog kunstzinnig peil de Weensche bevolking zich heeft weten op te werken. De monumentale gebouwen als 't Raadhuis, Parlementsgebouw. Musea e. d kwamen achtereenvo'gens op het witte doek en leg den daarvan getuigenis af. Doch^-ook de schitterende natuur van Oostenrijk als Raxalp. Semmeringdal en niet te vergeten de „schone, blaue Do- nau", die volgens spr. alleen blauw is op 'n blauw plaatje, werd met een bezoek ver eerd, terwijl ook een aantal opnamen van het Internationaal Jeugdfeest in de collectie voorkwam. Spr. eindigde zijn lezing na nog gewezen te hébben op de wijze, waarop Weenen het wonihgnoodvraagstuk heeft op gelost. Voor de afd. Leiden was het een welge kend. NED. REIS-VEREENIGING, AFD. LEIDEN. Berlijn en Potsdam. Gisteravond hield de heer D. v. Staveren, voorz. der Centr. Commissie voor de Film keuring uit Den Haag, zijn aangekondigde causerie over Berlijn en Potsdam. Spr. be gon eenige cijfers te noemen omtrent groei van stad en bevolking, omtrent het verbruik van levensmiddelen etc. omtrent verkeer en de regeling daarvan, waardoor de toehoor ders een duidelijk beeld kregen van deze stad. die nu, na New York en Londen, de grootste der wereld is. Daarna liet spr. een groot aantal beelden op het doek verschijnen en voerde zijn ge hoor op een wandeling door Berlijn mede, verhalend en uitleggend op zeer prettige wijze, terwijl vele „witze" werden aange haald. Te reizen op deze wijze, met een dergelijk leider, lijkt ons waarlijk een genot. Na een korte pauze werden eenige films getoond, waardoor nog beter kon worden aanschouwd, welk een pracht van gebouwen en parken Berlijn bezit, welk een aantal „groot industrieën" en welk een ontzettend druk verkeer. Daarop aansluitend kreeg het gehoor nog iels bijzonders te zien op het gebied van filmkunst, door spr. genoemd „Symphonie ciner Groszstadt" waarin op symbolisch?, wijze de snelheid van het verkeer werd ge toond. Spr. werd beloond met een klaterend ap plaus, waarna de voorz. de heer Hardeweg, een dankwoord tot spr. richtte namens be stuur en afdeeling. Het was een bijzonder geslaagde avond en het komt ons voor, dat de N. R. V. wel op den goeden weg is; de zaal van „Casino" is warm en gezellig, terwijl goede muziek wordt ten gehoore gebracht. Dat de leden dit ook waardeeren blijkt uit de zeer goede be zetting van de zaal. DE LEEUWKENGROEP DER N. P. V. IN FEESTSTEMMING De Leeuwengroep, m.a.w. groep IV der Leidsche afdeeling van de Nederlandsche Padvindersvereeniging verkeerde gister avond in feeststemming. En daarvoor was alle reden, want de verhuizing van het groephuis van de Middelstegracht naar het voormalige Joodsche Weeshuis aan den Stille-Rijn beteekent inderdaad een groote verbetering. Bij afwezigheid van den voorzitter van het groepcomité heette de groepleider, de heer Stokhuyzen. allen hartelijk welkom, in het bijzonder den beer Is. Leman, aan wiens goede zorgen het voornamelijk te danken is geweest, dat de groep over deze prachtige gelegenheid de beschikking kreeg; verder de aanwezige ouders, den afdeelingssecretaris, den heer Questroo en ten slotte zijn collega leiders. Na een korte toespraak verzocht hij den heer Questroo als plaatsvervanger van den voorzitter, den heer Verhey van Wijk, die door ziekte verhinderd was, het groephuis officieel te willen openen, waaraan deze eveneens met een kort toespraakje voldeed. Daarna werden door de leden verschil lende spelen gedemonstreerd, terwijl ten slotte een geanimeerde ouderavond werd gehouden, waarop eenige nieuwe bestuurs leden werden gekozen. LOCAAL RIJKSTELEFOONNET LEIDEN. Opgaaf van nieuwe aansluitingen in de maand November 1929: No. 2882: L. Beurschgens, Cobetstraat 57 No. 2847. M G. Bon, Hooge Rijndijk 19b No. 2SS8: II. Korswagen. Galgewaler. No. 2881: J. G Rutgers. Steenschuur 8. No 2879: H. Rutgers (bouwwerk), Hooge Rijndijk. No. 2SS5: J. M Samson. Rijnkade 4. No. 2883: Nachtveiligheidsdienst en con trole, Heerengracht 18. INVALLEN BIJ COMMUNISTEN Evenals in andere steden is geschied, zijn ook hier ter plaatse door de justitie :n samenwerking met de politie huiszoekin gen gedaan bij personen, die er van ver dacht werden communistische propaganda te voeren. In vier verschillende perceelen werden invallen gedaan. Een hoeveelheid propaganda lectuur, meest van anti-milita ristische strekking, o.m. afleveringen van „Het Pantser'' werd in beslag genomen. Donderdag 19 December herdenkt de heer V. Leemans den dag, dat hij vóór 25 jaar als blikslager in dienst trad bij Tiele- man en Dros" Conservenfabrieken alhier. Wij verwijzen naar een in dit Blad voorkomende annonce betreffende een kerst- feestviering van de Chr. Jeugd-Ver. „Vo- mateg". Het bestuur wijst er tevens op, dat het adres voor het toezenden van kerst gaven is: Da Costastraat 39, b. d. Haag weg. „JACOB CATS". Joep van Dilten Heul, blijspel in 3 bedrijven naar Cissy van Marxveldt. We kunnen best begrijpen, dat Dom. de Gruyter na het succes, dat zijn tooneelbe- werking van Joop ter Heul had, deze reeks heeft voortgezet en evenzeer, dat „Jacob Cats", gezien het mooie resultaat, niet heeft geaarzeld, ook deze voortzetting ten tooneele te voeren. Even dankbaar als Cissy van Marxveldt's meisjesboeken zijn ontvangen, gaat ook de omzetting der diverse boek figuren tot tooneelmenschen van leven en bloed er in bij het gehoor, dat den schouw burg vult. Na dc geschiedenis der jeugdige Jopopie- noloukico-club, hetgeen ten tooneele bracht een sfeer van echt frissche meisjesjeugd, komt nu de historie van deze club, wanneer zij aan den „bakvischtijd" is ontgroeid; wederom met de nu getrouwde en reeds een schat van een jongen bezittende Joop ter Heul als middelpunt. Volledig behouden heeft zij die van leven bruisende, overmoe dige spontaneïteit, doch thans aangevuld met ontrijpende vrouwelijkheid, zuiver voe lend, zonder sentimentaliteit, geheel er op ingesteld, van haar geluk over te dragen aan anderen. Vooral het tot elkaar brengen van verliefden heeft haar speciale aandacht en met vivaciteit weet zij steeds te slagen, fijn aanvoelend iedere situatie. Onwillekeurig, of men wil of niet, zwicht men voor dit stormenderhand allen verove rend vrouw-meiske met haar gouden hart Een hart, dat dapper eigen leed weet te dragen, zij het soms verscholen achter eenige cynische luidruchtigheid. Evenals de vorige maal heeft ook nu „Jaco'b Cats" veel pleizier beleefd van deze tweede Joop ter Heul en we kunnen de ver eeniging feliciteeren met het bereikte resul taat. Natuurlijk was niet alles onberispelijk, haperde er wel eens iets, doch de eind indruk is, dat „Jacob Cats" zich zoo heeft gekweten van haar taak, dat we alleszins tevreden kunnen zijn. Dit willen we op den voorgrond stellen, voor we eenige figuren nader bekijken. Vol toewijding hebben allen zich gegeven. Om Joop ter Heul drijft alles en mej. A. dc Kier had daaraan een zware kluif. Zij heeft zich los en leutig aan deze Joop ge geven en was inderdaad de spil, waarom alles draait. Alleen in de gevoelsscènes kan de typeering nog wel ietwat meer verdragen zonder met sentimentaliteit in 't gedrang te komen. B.v. het weerzien van haar echt genoot, na diens reis naar Indië, was te kil. Erkend zij, dat de Leo van den heer B. Bakker daaraan echter ook eenige schuld had. Meer natuur! Papa van Dil van den heer B v. d. Lijke was keurig getypeerd en hetzelfde geldt van de oude gedienstige van mevrouw Van der LijkeSytsma. Het „hitje" van mej. R. Oudshoorn was eveneens goed volgehouden; jammer, dat zij haar lachen soms niet kon inhouden. De vriendinnen vormden bij elkaar een ietwat te gedresseerd .stelletje"; dat kwam vooral uit in het derde bedrijf, dat er trou wens het minst „in" zat. 't Bleef te vlak. Meer losheid! 't Zelfde geldt ook voor de mannelijke afdeeling, die naast de club ont stond Dr. Schmidt vormde een goede uitzonde ring en had veel goeds in zijn sulligheid, die in den loop soms ietwat te veel werd uitgedrukt Tante Suzanna werd raak uitgebeeld door mej. Lena Wiersma. Alles bij elkaar genomen echter, zooals gezegd, heeft „Jacob Cats" zich van goede zijde doen kennen en kan deze oude ver eeniging met eere terugzien op haar eerste uitvoering van dit seizoen. Een bijkans geheel gevulde schouwburg heeft vol belangstelling en warm mede leven Joop ter Heul op haar verder levens pad gevolgd en dikwijls klaterde een scha terlach om dan weer te vervagen in een tikje weemoed. Hartelijk klonk het welver diende applaus. De dames werden met bloemen en bon bons gehuldigd. BINNENLAND. De Leidsche Gemeenteraad heelt het voorstel van B. en W. inzake den Stadhuis- bouw met 2110 stemmen aangenomen. (3e Blad). De voortgezette vergadering van „Bloem- hollencnltnur"; inleiding over vorstschade. (Land- en Tuinbouw, 2e Blad). Bezwaren van het Britsch-Indische gou vernement tegen de Nederlandsche post- vluchten. (Binnenland, 3e Blad). Een geschenk der Hongaarsche regeering aan H.M. de Koningin. (Binnenland, 3e BI.) BUITENLAND. Over de komende conferenties. (Buitenl., Ie Blad). De finantieele voorstellen der Dnitsche ïegeering. (Buitenl. Ie Blad). Zes kardinalen door den Pans benoemd. (Buitenl. Ie Blad). De Fransche Oceaanvliegers hebben in Brazilië een noodlandinn moeten maken; een is ernstig gewond. (Tel. Ie Blad), BRANDEN. Speelgoedwinkel in vlammen. Omstreeks kwart vóór zeven gisteravond is de brandweer gealarmeerd voor een zwa- ren binnenbrand in het perceel Vleerstraat •4-4, te Den Haag. Daar is een speelgoedwin- wel van de Gebr. D.. waarboven zich een pakhuis en een zolder bevinden. De heeren D. hebben tevens een grossierdenj en in verband met den tijd van het jaar waren er boven nogal wat trommels met vuurwerk opgeborgen. De winkeljuffrouw was naar boven gezonden om in een tusschenkamer een pakje papier te halen. Toen zij echter beneden kwam, bleek dat zij een verkeerd pak had medegenomen, zoodat zij opnieuw de trap opging om het goede papier te halen. Halverwege keerde zij terug onder geroep, dat zij boven aldoor geknetter hoorde. Wel dra waren vlammen ook zichtbaar, zoodat onmiddellijk de brandweer opgebeld werd. Een motorspuit van het hoofdbureau ving de blusschin aan met twee stralen op de waterleiding. Het bleek een hardnekkig brandje te zijn en een verraderlijke blu9- sching. In de eerste plaats werd er ontzag lijk veel rook ontwikkeld zoodat de blus- schers gebruik van rookmaskers moesten maken en dan deed zich ieder oogenblik een ontploffing hooren, welke weer aanleiding was tot verdere uitbreiding. Langs een trap heeft het vuur een weg gezocht naar den zolder boven het pakhuis, waar het spoedig bedwongen kon worden, dank zij de enorme hoeveelheid water, die in het betrekkelijk smalle huis werd geworpen. De aanwezige goederen zijn alle verbrand of bedorven. Deze waren verzekerd, evenals trouwens het huis zelf. De winkel beneden het pakhuis geleek een grooten waterval. Merkwaardigerwijs is tot het laatste toe het licht in den winkel blijven branden. Commissaris Kramer heeft nog de winkel-' juffrouw gehoord. Deze ontkende ten stel ligste boven licht te hebben gemaakt of vuur te hebben aangestoken, zoodat men omtrent de oorzaak van den brantl in net duister tast. Nog eiken nacht na Zondag 7 dezer heeft men le Middelburg bij de ruïne brandwacht gèhouden. Zondag 1.1. is nog eenige malen water gegeven. Intussehen is men druk bezig van twee perceelen, dat van de firma Oos terhuis en dat van D. de Jager Jr.. het puin weg te halen. Voor de motorspuiten van de brandweer zijn Zondag nieuwe slangen aangekomen. ARM AFGEKNELD. Gisteravond omstreeks 11 uur is de chef- fitter der gemeente gasfabriek te Roermond, de heer AnkermaTis. bij het nazien van een kolenlift met den linkeram tusschen de tandwielen bekneld geraakt. De arm werd hem tot boven den elleboog afgeknepen. Eerst met veel inspanning kon hij bevrijd worden en werd. nadat een primitief ver band was gelegd, per auto naar het zieken huis vervoerd. Zijn toestand is zorgwekkend.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 1