70ste Jaarvan? MAANDAG 16 DECEMBER 1929 No 21398 lofficieele Kennisgevingen. STADSNIEUWS. HET 10-JARIG BESTAAN VAN HET VOLKSGEBOUW. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cis per regel voor advertentien uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertentiên 35 Cts per regel Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts bij een maximum aantal woorden van 30 Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2 35. per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post 2.35 portokosten. ƒ018 „0 18 I nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. HINDERWET. I Burgemeester en Wethouders van Leiden lengen ter algemeene kennis, dat door la vergunning is verleend aan J. A. fciek eD rechtverkrijgenden tot het oprich- q van een meubelmakerij in het perceel tvenlouwensteeg No. 17, kadastraal be. i gemeente Leiden, Sectie H. No. 3418. A VAN DE SANDE BAKHUYZEN Burgemeester. VAN STRIJEN. Secretaris iLeiden, 14 December 1929. 9463 IrclTE VARKENSMARKT TE LEIDEN. „jrgemeester en Wethouders van Leiden «ogen ter algemeene kennis, dat zij, in rbc>nd met het vallen van den len Kerst- -s en den Nieuwjaarsdag op Woensdag, tóbeD besloten de vette varkensmarkten L 34 en 31 December a.s. in plaats van I die dagen te doen houden op Maandag |en Maandag 30 December a.s. A VAN DE SANDE BAKHUYZEN. Burgemeester VAN STRTJEN. Secretaris Leiden. 16 December 1929. 9464 Prof. dr. N. Ph. TENDELOO. lïcespraak van den voorzitter van het troldigingscomité dr. G. O. E. Lignac. ïoewel het de wensch was van prof. dr'. I Ph. Tendeloo, hoogleeraar in de a!ge- Ine ziektekunde, ziektekundige ontleed- fcie en gerechtelijke geneeskunde aan de tvlsche Universiteit, om den dag van zijn twintig-jarig jubileum onopgemerkt 'j te laten gaan. is de jubilaris ten (och gezwicht voor den op hem drang om zich niet te onttrekken b'b huldiging in intiemen kring, die gis- in het laboratorium voor alge- -ae pathologie en pathologische anatomie I bet Boerhaave-kwartier heeft plaats Frof. dr. N. Fh. Tendeloo. Deze huldiging, die een strikt onofficeei karakter droeg, heeft plaats gehad in het daartoe feestelijk versierd trappenhuis tegen over den ingang van het nieuwe monumen tale laboratoriumgebouw, waar het borst beeld van prof. Tendeloo het geschenk van medewerkers, vrienden, oud-leerlingen en leerlingen temidden van bloemen en planten op een voetstuk geplaatst was Bij het binnenkomen van den jubilaris met ziin echtgenoot? bood mevr Lignac aan mevr. Tendeloo bloemen aan Dr G 0. E. Lignac. voorzitter van het huldigingscomté sprak vervolgens prof Ten deloo als volgt toe: In dezen iagenden en jachtenden iijd aldus spr nu de techniek er zich op toespitst het tempo steeds te versnellen, kan de mensch dit alles nauwelijks op den voet volgen Hij heeft behoefte aan rust: zulk een rustpunt is thans, nu het een kwart eeuw ge leden is, dat gij. hooggeleerde heer, het ambt van hoogleeraaT aan de Leidsche Universi teit aanvaard hebt. aangebroken Allen, die belang stellen in uw werk en uw persoon, zijn in dezen tijd in hun gedachten vele jaren teruggegaan en hebben met u nog weer eens alles doorleefd Sympathiek is het. wanneer men U. den man die op het hoogtepunt van zijn kunnen en kennen staal, met achting over zijn leer meesters hoort spreken Wat zouden uw leermeesters Siegenbeek van Heukelom en Mac Gillavry wel gezegd hebben als zij thans hier aanwezig hadden kunnen zijn! Zij zouden ongetwijfeld met trots naar U opzien en U gaarne beschouwen als der Dritte im Bunde. De een is u voorgegaan in de ziektekundige ontleedkunde, de andere in de algemeene ziektekunde Zoodra stond ge niet op eigen beenen of ge gingt volstrekt uw eigen weg In uw meesterwerk de „Allgemeine Patho logie", tot stand gekomen tijdens uw hoog leraarschap te Leiden, komt dit duidelijk naar voren. Physiologie. pathologische phy- siologie en ziektekundige ontleedkunde komen hier beurt om beurt aan het woord, ieder krijgt zijn deel, niet te veel. doch ook niet te weinig Gij zijt er wonderwel in ge slaagd, ze harmonisch te verbinden. We waardeeren in dit boek de korte en scherpe wijze van uitdrukken, al eischt het van den lezer ook een maximum van aandacht en concentratievermogen. Wat niet rijp is, wordt er zorgvuldig uit geweerd Van het fonkelnieuwe, dat zoo dikwijls aan het wetenschappelijk firmament schittert als een meteoorsteen, blijft dikwijls niet veel meer over dan 'n hoopje dorre a9eh Het moet nog eens en weer eens door verschillende onder zoekers worden onderzocht, hun resultaten moeten eensluidend zijn. zult ge waardig keuren om het in uw boek op te nemen Waardeering is niet uitgebleven Wenden wij ons naar het oosten, dan is bekend, d^t uw boek in Duitschland algemeen geroemd wordt, zelfs verder nog in Japan en wel in Tokio wordt het herhaaldelijk geraadpleegd Keeren we ons naar het westen dan weten we, dat de hoogleeraar Krumbhaar uit Phi ladelphia zich vier maanden lang onder uw rechtstreeksche leiding heeft gesteld, alvb- rens hij zijn ambt als hoogleeraar in de al gemeene ziektekunde en ziektekundige ont leedkunde in Philadelphia aanvaard heeft Eindelijk heeft men uw goedkeuring voor een vertaling van uw boek in h?t Spaansch ge vraagd. Op het gebied der ontsteking hebt ge grondbegrippen gevestigd Spr. herinnerde in dit verband aan de collaterale ontsteking door prof. Tendeloo reeds in 1902 proef ondervindelijk aangetoond. Thans kan men geen artikel over longfuberculose doorlezen of men komt dit begrip tegen zij het ook onder een minderjuisten naam als „pcrifo- kale ontsteking" Het begrip is ihan? ook ge meen goed der clinici geworden. Meesterlijk is uw behandeling der anato mische en hislologische afwijkingen, zooals die bij tuberculose kunnen voorkomen. Gij hebt de veelheid dezer ontstekingsachtige veranderingen, zooals de tuberkelbacil die kan teweeg brengen aangetoond en daarbij levens weer gewezen op de bel eekenis van prikkel'terkte en prikkelbaarheid als tegen over elkaar staande factoren die den aard der weefselveranderingen bepalen Op de beteekenis der lymphogene ver spreiding van de tuberkelbacillen voor d* verbrpiding der tuberculose in het mensche- .ijk organisme hebt ge gewezen meer en meer aanhangers vindt uw opvatting over hel tof stand komen der chirurgische nier- tuherculose. Hebben bijkans meer dan drie kwart eeuw geleden de humorale en cellulaire pathologie om den voorrang gestreden en is de strijd welhaast beslecht ten voordeel? der laatste, thans voegt zich, en onver breekbaar verbonden mei de cellulaire pa fhologie de constellatie pathologie er aan toe. Gij zijt de vader van dit uw troetel kind Gij wijst er op. dat voor de totstand koming eener ziekte steeds vele factoren moeten samenwerken, dat wij ons niet te vreden kunnen stellen met de kwantiteit en kwaliteit dezer factoren, doch. ook hun ruimtelijke en tijdelijk* verhouding moet op gespoord worden Het principe hierin ver werkt nast gij ook toe op he! probleem der erfelijkheid. Interessant is het na te gaan. hoe in uw crootendeels Rotterdamsch werk. .Studiën über Ursachen der Lungcnkrankheiten" de constellatiepathologie in embrvonalen vorm aanwezig is Hiermede komen wij tot het gebied der ziektekunde, dat uw bijzondere voorliefde heeft: de longpatholo^ie Ts uw verklaring over het mechanische ontstaan van longemphvscem welhaast overal geaccepteerd, toch laat dit gebied der longpathologie u niet los On revient tou- jours k son premier amour. Thans wordt het vraagstuk onder uw leiding geheel vol gens uw inzichten door assisten verder uit- gewerkt. Ik ben mij wel bewust, aldus spr. dat ik niet volledig kan zijn in het opnoemen uwer wetenschappelijke vondsten Toch wil ik nog even naar voren brengen, dat veel van uw werk tot stand is gekomen in een 1 gebouw, dat niet voldeed aan de minste cischer die men mocht stellen, ook niet op hygiënisch gebied Wij betreuren het. dal dit nieuwe laboratorium zoo geheel volgens uw eigen inzichten gebouwd, niet eerder door u in gebruik is kunnen genomen wor den Rest mij nog. aldus spr., één uwer ken- I merkende eigenschappen als docent naar voren te brengen In uw betoog zijt ge I kristalhelder door vraagstelling laat ge uw j toehoorder? meedenken: uit het eenvoudige wordt stelselmatig het samengestelde opge- 1 bouwd Ongemerkt gaan deze eigenschappen op uw assistenten over: uit hun betoog kan de ingewijde den meestpr honren spreken. Hot kon niet anders, aldus sprof wij hebben ons opgemaakt om u ter gelegenheid van uw 25-jarig hoogleeraarscbap pen aan denken te schenken Namens vrienden chirurgen, die sinds jaar en dag van uw voorzichtig oordeel ten bate hunner patiënten profiteeren. namen* prosectoren, hoofd- en co-assistenlen, oud- leerlingen en leerlingen overhandigde -pr vervolgens den jubilaris een album vermel dende de namen van hen, die tot het ge schenk hebben bijgedragen, terwijl spr aan mevr Tendeloo verzocht het doek. dat liet borstbeeld tot nu toe aan de oogen ont trok, te willen verwijderen. Deze voldeed hieraan, waarna het beeld bezichtigd werd Het bronzen beeld is gemodelleerd door den Hollandschen beeldhouwer Joh Wert- heim (Prix de Rome J926^ en zal eerlang een plaats krijgen op het trappenhuis, waar gislermiddag de overhandiging heeft plaats gehad. Het beeld werd ontworpen door den beeld houwer J. G. Wertheira en in brons gegoten in de kunstgieterij Prowasecl» en Stöxen alhier. Nadat dr. Lignac den beeldhouwer had dank gezegd voor de wijze waarop hij de hem verleende opdracht heeft uitgevoerd, vervolgde spr Zoo ooit. dan wordt bij prov Tendeloo bewaarheid dat het uiterlijke een weerspiegeling is van het innerlijke Wan neer na lang wikken en wegen zich een meening bij u heeft post gevat, dan zult gij die hardnekkig met alle krachten die in u zijn verdedigen geen duimbreed? grond geeft gij gewonnen De woorden compromie en concessie ko men in uw woordenboek niet voor Het vorschende en =cherpe. dat de beeldhouwer in dit kunstwerk tot uiting heeft gebracht. moge een ieder die hier algemeene ziekte kunde en ziektekundige ontleedkunde be oefent bezielen tot bevordering van den bloei dezer wetenschappen, tot ho£l der iijdende menschheid Het zij zoo. Hierna nam prof Tendeloo het woord Prof Tendeloo dankte met een geestig speechje voor de hem gebracht buide. Zijn dank zing in de eerste plaats uit naar den beeldhouwer, den heer Wert- heim en voort naar allen die aan dezt huldiging hun medewerking hadden ver- leend in het bijzonder dr Lignac Hierna werden ververschingen aange- boden, waarna het laboratorium werd be zichtigd. Bij de huldiging waren om aanwezig: I prof dr. J H Zaayer. dr II H Maa9, di recteur van het Academisch Ziekenhuis Ie I.elden. dr S Kroonenberg directeur vai» het Ned Isr Ziekenhuis te Amsterdam be nevens tal van medewerkers. cud-leer!ingen, 'eerlingen en vrienden de meesten verge zeld van hunne echtgenooten De plechtigheid werd besloten met een- gemeenschappelijken maaltijd in ..De Ver gulden Turk DE STADHUIS-KWESTIE. Foto Bleuzé. stuur van de Ver. „Het Volksgebouw", dat Zaterdag tien jaar bestond. V. i. n. r. zittend de heurun Carton G Wakka, van Eek, F. Kooislra ©n M. G. Verwey. Daarachter staande in dezelfde volgorde, de hecren Schneider, Nicolaas, Sasburg, Van Stralen en Huisman. Nog een adxes. De vereemging ..Opbouw" te Rotterdam en de Vereeniging Architecten-Kern ,,de 8" te Amsterdam hebben een «adres aan den gemeenteraad gezonden, waarin zij- doen opmerken, dat zij de discussies, de verschil lende uitingen en adviezen in zake het bouwen of herbouwen van het raadhuis t* Leiden met groote belangstelling hebben gevolgd en begrijpen, dat de vele indivi dualistische arohitectuurstroomingen, die in «->ns land tot uiting komen, het uiterst moei lijk maker om tot een beslissing te ge raken. Vóór alles echter, dient, aldus adressan ten, het vraagstuk zuiver gesteld te wor den. Wanneer men dit doet, vallen de volgen, de feiten te constateerende stad Leiden verloor door brand een belangrijk en kunst vol bouwwerk uit de zeventiende eeuw; een belangrijk gevelfragment bleef gespaard en dient, zoo mogelijk, voor het nageslacht bewaard te wordende stad Leiden behoeft thans een nieuw Raadhuis. Het verlies van een belangrijk historisch bouwwerk is alleen te vergoeden door het stichten van een bouwwerk van dezelfde waarde voor dezen tijd, als het oude raad huis het voor de zeventiende eeuw De aanwezigheid van een fraai gevelfragment mag in geen geval aanleiding zijn om. zon der verder onderzoek, de plaats van het te bouwen of te herbouwen r.tadhuis te be palen. Het zoeken van de juiste plaats ic het stadsplan is geen architectonisch vraac stuk, maar één van zuiver stedebouwkun digen aard dat dan ook als zoodanig be handeld dient te worden. Zeer wel achten adressanten het mogelijk dat men na deze objectief stedebouwkuD- dige studie tot herbouw op de historische plaats besluit. Een zoodanig onderzoek is niet alleen voor het verkrijgen van een goede bvgiug met een waardige omeeving van belang, maar. uit een oogpunt van juist stedeboMwkundig beleid ook voor de alnremeene verbetering van de stad. Eerst na afloop van voren bedoeld on derzoek kunnen één of meer architecten ;n enkelvoudige of meervoudige opdracht met het opstellen van een schetsontwerp voor een nieuw raadhuis worden belast. De vereenigrngen wijzen er op. dat hpt te bouwen raadhuis oen practiseh gebouw moet zün. geheel uit. doel, opcrave. en materiaal gegroeid". Vóór alles moet me* liefde en toewiidiner aan de oplossinar der quaestie gearbeid worden. Om deze reden verzoeker adressanten den raad, alles te doen om te voorkomen, dat de raadhuisquaestie tot een twistpunt wordt tussohen verschillende groepen de- bevolking of van eepziidi"?* deskundigen nog geen beslissins te npmen in zake de opdracht van het trehouw. doch de even tueele opdracht te doen voorafgaan dof een opdracht voor een objectief stede bouwkundig onderzoek naar de juiste plaat sing in het stadsplan. j BUITENLAND. Huldiging van den Leidschen hoogleeraar dr. N. Ph. Tendeloo bij zijn 25-jarig profes soraat (Stadsnieuws, lste Blad). De 162sle algemeene vergadering van „Bloembollencultuur" te Haarlem (3de en le Blad). De begrooting voor het Wegenfonds; ver schenen is de memorie van antwoord op het voorloopig verslag ("3de Blad). De groote dijk tot afslniting der Zuiderzee zal in 1932 gereed zijn (Binnenl.. 3e Blad). Moedige redding bij een brand te Am sterdam (Gemengd 2de Blad). De politie heeft te Amsterdam huiszoeking gedaan bij „De Tribune" (Gemengd, 2de Blad). BINNENLAND. De juridische commissie van de Haagsche conferentie (Buitenland, 2de Blad). De Buitsche regeering krijgt een votum van vertrouwen (Buitenland, 2de Blad). Zaimis gekozen tot president van Grie kenland (Buitenland. 2de Blad). Mijn-moeilijkheden in Australië (Tel., le Blad). UITVOERING KOORKLASSEN MEJ. RITMAN. Mej. Ritman onderwijst heel wat meisje3 in de beginselen van de muziek en van het zingen, tiet podium in de kleine gehoorzaal stond tenminste vol met vriendelyke zang©- r&sjee, van k.eine dreumesen tot ogna jonge dames toe, toen wij er Zaterdagmiddag ec-nige nummers van het gevarieerde programma kwamen beluisteren. Het lijkt dikwijls zoo eenvoudig de jeugd koortjes in te studeeren, maar er komt toch wei 't een en ander bg kijken, terwgl op de leidster een groote verantwoordelijkheid rust. Immers, van het onderwijs in de grond beginselen der muziek hangt heel veel voor de toekomst af. Voorzichttig moet de nog latente eigenchappen tot ontwikkeling ge bracht worden, evenals die der jeugdige stembanden, welke nimmer geforceerd mogen worden. Indien zulks wel geschiedt, wreekt de natuur zich op wreede wijze en de orga- neE zijn, tot rijpheid gekomen, onherroepe lijk en meestal voorgoed bedorven. Gelukkig gaat mej. Ritman met groote omzichtigheid te werk en zij lijkt ons daarbij het juiste paedagogische inzicht te oezittc-u, om haar leerlingen door de dikwijls moei lijke groei der ontwikkelingsjaren zonder lonten heen te brengen. Dc kinderen hebben er een blijkbaar plei- zier in onder haar te zingen: een. smaakvol programma, w.o. de bekende cantate van de vertrouwde en sinds jaren beminde kindcr- zangmoeder Catharine v. Iiennes en het „Vijlde Scheppingslied" van Richard Hol, heeft vele ouderharten verrukt. Mej. Ritman wist met de uiteenloopende koortjes eer te behalen. Wg zouden evenwel over het alge meen wat meer uitdrukking wenschen; vooral bij de kleintjes lijkt het dikwijls alsof een juist begrip der teksten hun nog ontgaat. In 't bijzonder op de voordracht moet nog flink gewerkt worden 1 Maar de hoofdzaak: liefde voor de zang wordt hier toch wel aangekweekt. Wij ge- looven dat de leerlingen van mej. Ritman wel gedurende het geheele verdere leven het woord „Kun je nog zingen, zing dan mee", alle eer zullen aandoen. E)r heerschte een uiterst genoeglijke sfeer en 9e wgze, waar op twee peuters een overdadige bloemenmand voor de geliefde leerares hot podium optor- aten» wa? allerliefst. Vol dankbaarheid glun derden de oogjes voor al helge°n mej. Rit man hun reeds had büfrebracht. D° toekomst voor de muzikale jeugd ziet er in Leiden nog niet zoo e<rg somber uit! HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wiizigine: A. VV. Sijthoff's Uitgeversmaatschappij, Piczastraat L Leiden De statuien ziin ge wijzigd Wijziging handelsnaam thans: Naamlooze Vennootschap A. W Sijthoff's Uitgeversmaatschappij.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 1