ficieele kennisgeving
Jaargang
WOENSDAG 20 NOVEMBER 1929
No. 21376
Voot Leiden per 3 maanden 2 35. per weekTi., 0 18
I nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
MUZIEK.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts per regel roor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar
jjenlschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
sdverteDtiën 35 Cts. per regel Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
ffiiximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week,0.18
Franco per post 2.35 portokosten.
HINDERWET.
irjemeester en WethoudeTS van Leiden
ten ter algemeene kennis, dat door hen
•shssing op het verzoek van: a. A. van
om vergunning tot het uitbreiden van
«jabriek in een aan de Nieuwslraat
tend gedeelte van het perceel Nieuwe
So. 59, kadastraal bekend Seolie I. No.
en b. P. J. Jansen om vergunning tot
jitbreiden van de drukkerij in het per-
Aalmarkt No. 3, kadastraal bekend
G. No. 62, is verdaagd.
A. VAN DE SANDE BAKHUI" ZEN.
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris,
•n, 20 November 1929.
RIJKSMUSEUM VAN
OUDHEDEN.
idracht van den heer M. Wagenaar.
travond hield de heèr M. Wagenaar,
ter.scheikundige-bacterioloog te Rot-
|in het Museum van Oudheden alhier
over
het balsemen der mummies.
f. deed eenige mededeelingen naar aan-
j van een microscopisch en micro-
|jch onderzoek van mummieresten en
iiiiiewindsels. Allereerst maakte hij de
[filing dat op dit gebied nog belangrijke
pten verwacht kunnen worden, door
inwerking van archeologen, botanici,
pacognosten en chemici. Ook de micros-
zal hierbij gewichtige diensten kun-
tewijzen. De oude Aegyptenaren be-
pQ tot een volk, dat zeer intens met de
r meeleefde en de verschillende bota-
verschijnselen buitengewoon nauw-
l hebben waargenomen.
mummieresten, die onderzocht werden,
afkomstig van het gebalsemde lijk
[Chonsoe Hotep, een priester der goud-
Jkn, hofbeambte van Pharao Hor em
I (&n der laatste vorsten uit de 18e
Ktie 1300 v. C., dus ongeveer uit den
[<kr Richteren in Israël). Het onderzoek
f zich bepaald tot twee gedeelten n.l.
Verzoek van het mummieweefsel en
faal wat hierin nog is terug te vinden
e oorspronkelijke bloedkleurslof en het
Jrzoek der windsels, waarbij eenige
phijnlijkheden aan het licht kwamen,
gelijk uit een archeologisch stand-
|ran belang kunnen zijn. Gewoonlijk
Tmen bloed als zoodanig aan. door de
treurstof tol bepaalde kristallijne ver-
Igen om te vormen. De Teichmannsche
finekristallen en de kristallisatie van
t-achromogen, konden uit 't mummiestof
meer verkregen worden, wel echter een
l'a?er (ijzervrij) afbrekingsproduct het
fatoporphyrine. Het vindeD van deze
Ming wees op een vergevorderden af-
der oorspronkelijke bloedkleurstof.
duidelijk gaf het mummieweefsel al-
i 'ernaentreacties. De eiwitachtige stof
leren dus blijkbaar vrijwel intact ge-
.q.
^olgens werd kort besproken, welk een
^heerschende plaats de bloedkleurstof
'l or?anische leven bekleedt, door het
^n der verbrandingsproducten afkom-
|van de weefsel verbranding en het aan-
11 er henoodigde zuurstof, is ze de in-
r - °°rzaak van het ontstaan der men-
*n dierlijke kracht; de bron daar-
I j Vf>?dsel, directe energie kan met
Jeend^H ^oedkleurstof niet aan de zon
L *or<fen, dit is een functie van een
Ueurstof uit de natuur het blad-
rcv.cj'or°phyl. Deze verbinding, die
n vJ,* .°P2icHt aan de bloedkleurslof
'e'znn 'S' be* verrn°6en- de di-
Kj-rr,. !J9"enei'Sie vast te leggen; wanneer
Sollen '0T?S *n P^an^ ^oor zonlicht
p W 7Vrr',r"Pn kunnen ze onder absorptie
rjip uit koolzuur en water kool-
L-r 'Js. voe^sel) bouwen,
tall! d van bloedkleurstof wor-
3 lot vtH zetmeel) ver-
°°Jzuur en water, hierbij wordt
i^fiTstof ^oor van
Wor^en onder absorptie der
fenr'in* !"00'bydraten gebouwd uit
F'd leMM hierbi3 wor^ zuurstof in
in *wee kleurstoffen zijn
b Tii' Urende wisselwerking en hier-
Qo-pK-l'3aw^S on dierlijk leven op
I ^00r van
l - ^niie-energie, dat het leven
op aarde gewekt en onderhouden wordt. Zoo
nadert men de gedachte van AmenhotepIV,
de aegyptische ketterkoning (18e dynastie)
die de goden van Aegypte onttroonde of
verlaagde en de levenwekkende zonneschijf
vereerde, als zijnde de nooit verdrogende
bron van leven en bevruchting. Experimen
teel werd deze gedachte uit de oudheid, 32
eeuwen later schitterdend bewezen door den
physioloog Engelmann, die bewees dat in
een groenwier Sperogyra (een slootwiertje,
gekenmerkt door langwerpige chlorophyl-
banden) ter plaatse, waar het bladgroen
door zonlicht getroffen werd, zetmeel werd
opgebouwd en zuurstof in vrijheid gesteld
werd
Na deze kleine uitweiding werd het mum
miestof verder besproken. Spreker wees cr
terloops op, dat met dit poeder in de mid
deleeuwen een zeer winstgevende sluikhan
del gedreven werd, als medicijn stond het
destijds hoog aangeschreven. Ook de oude
meesters verwreven de „mommie" tot een
schoone transparanlvcrf, het behoort niet
tol de onmogelijkheden, dat de eigenaardige
donkere gloed, die zeker op zich zelve reeds
een bekoring is der oude doeken, althans
gedeeltelijk zijn oorzaak vindt in een derge
lijke transparantverf. In een „secreetboek"
van 1607 wordt van dit poeder gezegd
„men vindt de mommie uitsluitend in de
apotheken, het is menschenvleisch konstig
gedroogd en bereid.
Het mummieweefse! werd fijngewreven
en verder aan een microscopisch onderzoek
onderworpen, waarbij gebruik gemaakt
werd van gepolariseerd licht, en gekruiste
nicols; de meeste kristallijne verbindingen,
textielstoffen en celweefsels glanzen in dit
licht fraai op uit een donkeren achtergrond,
alle amorfe stoffen blijven onzichtbaar. Op
deze wijze werden gevonden verniste men-
schenharen, vele prachtige vlasbundels (van
de windsels afkomstig), vetdruppels. spier
vezels, enkele blauwe woldraden (waar
schijnlijk van kleeding afkomstig) en twee
soorten zeer kleine kristallen, met lichtende
kubische kristallen, die uit keukenzout en
lichtende rhombische ruiten met een top
hoek van 73 gr., die uit kalisalpeter bleken
te bestaan.
Het volgend onderzoek betrof de windsels,
de vlasbundels waren schitterend intact ge
bleven en in alle finesses, wat betreft hun
structuur, terug te vinden. Op meerdere
plaatsen waren de windsels met een bruine
korst bedekt, dit was geen bloedrest. De
korst was zeer eiwitrijk, ook kon een hars
achtige stof worden aangetoond Uit de
windsels konden door microsublimatie in
vacuo, oxaalzuur -en citroenzuur prachtig
kristallijn verkregen worden, de asch der
windsels bleek sterk calciumhoudend te zijn
door microdialyse konden vruchtensuiker en
druivensuiker worden afgezonderd. Met
groote waarschijnlijkheid kon de aanwezig
heid van katelase en een proteolytisch fer
ment worden vastgesteld. Deze en andere
gegevens gaven aanleidingtot het vermoe
den, dat zich op de windsels, ingedroogd
vijgenstamsap bevond. Spreker ging verder
na, welke plaats de vijgencultuur in het
oude Pharaorijk gehad heeft en welke uit
spraken en afbeeldingen mogelijk dit ver
moeden zouden kunnen ondersteunen. Hier
op volgde een overzicht van de interessante
sub-tropische vertegenwoordigers van 't ge
slacht Ficus. Dp Sycomore of Pharaovijg
was bekend en beroemd in het geheele Nijl-
dal. Meer uitvoerig werd bij deze cultuur
stilgestaan o.a. hij de zeer gecompliceerde
Caprificatie d.i. het overbrengen van stuif
meel uit de bloemenurnen der mannelijke
planten (wilde vijgeboomen Caprificus) naar
de bloemenurnen der vrouwelijke planlen
(eetbare vijg Ficus) door een galwespje Bla-
stophaga gTOssorum. Uit een afbeelding
blijkt dat dit proces (het kunstmatig bevor-
deren van het insectenbezoek. waardoor een
overvloedige vijgenoogst verzekerd wordt)
j aan de aegyptische vruchtenkweekers is be-
i kend geweest ook dat het noodgedwongen
verblijf van de wesp in de holle vijgebloem
bun aandacht had
Verder moet het niet alleen ons, maar
ook hun getroffen hebben, dat de vijgeboom
in alles een geweldige conserveerende
kracht demonstreert 'ruw oogsten der
vruchten, vaststampen in matfen. vaak on
zindelijke behandeling, heele sub-tropenreis
en ondanks dit alles blijven de vruchten nog
een geheel seizoen goed en verkoopbaar).
Ook het sycomorehout is zeer bestendig niet
tegenstaande het feit dat het zeer zacht is,
het wondsap voorkomt volledig alle aantas
ten of aanboren door insecten, het hout ver
draagt de eeuwen alsof het jaren zijn. Meer
malen werd ook stam en vruchtensap als
wondmiddel aangewend Herodotus, dip een
mummie heeft zien toebereiden, spreekt na
het gebruik van cederolie, als middel om in
gewanden en kraakbeen op te lossen. De
verschijnselen, die deze zeer geloofwaardige
reiziger uit de oudheid heeft beschreven, zijn
in 't geheel niet in overeenstemming te bren.
gen met het gebruik van ceder-olie, echter
wel en in alle opzichten uitstekend met het
eiwit-verslijmend sycomorestamsap (herin
nerd werd hierbij aan 't gebruik van papaya
en ananassap in de tropen) ook een geheds-
j formule tijdens het inwikkelen van het hoofd
duidt op iets dergelijks. Deze spreekt van
een dikke stroop, die op de gemummificeer
de gebracht zal worden. Als voorbeeld van
een afbeelding, die deze vermoedens op tref
fende wijze ondersteunt werd een projectie-
plaatje gegeven van den boom des Levens,
waaronder volgens aegyptische opvatting de
paradijsbewoners verkwikt konden worden
met levenselixer. Deze boom is een Sycomo
re, rijk met vruchten beladen, de Godin Nut,
rijst op uit den stam (evenals de sapstroom
zich voortbeweegt in het levend stamhout)
ze giet het levenselixer 'stamsap) uit, in
den mond of den beker der afgestorvenen.
Deze boom kon alleen bereikt worden door
de dooden die gemummificeerd wa
ren (dus volgens deze opvatting, met behulp
van hetzelfde stamsap geconserveerd waren).
De sijcomorestam draagt op de afbeelding
overal de teekenen van diepe inkervingen
(om het wondsap te bemachtigen).
Tenslotte gaf spreker een reconstructie van
de behandeling, zooals deze door Herodotus
beschreven wordt (een der twee methoden\
De gestorvene werd ingespoten met sycomore
sap, (bij Herodotus genoemd cederolie) daar
na gedurende 70 dagen bewaard in een zout-
bad, door Herodotus nilrum genoemd en ge
woonlijk voor soda gehouden) dit zou heb
ben bestaan uit keukenzout en salpeterop
lossing (opgemerkt dient te worden, dat deze
zouten nog steeds gebruikt worden bij het
conserveeren van vleesch, in de meeste wet
gevingen wordt een maximumgrens voor het
gehalte aan salpeter aangegeven'. Geduren
de die onderdompeling was luchtinfectie uit
gesloten. de ingewanden waren na dien tijd
gehtfel versliimd en konden verwijderd wor
den. Het aldus geprepareerde lichaam werd
gewasschen met palmwijn (ook al stamsap)
en met sycomorestamsap (cederolie bij Hero
dotus) daarna gedroogd en volgegoten met
gesmolten asphalt, tenslotte werd't lichaam
ingewikkeld, de zwachtels werden met het
ingedikte sap ingesmeerd. Op deze wiize
werd de mummie beschermd door een vulstof
mei sterk bederfwerende eigenschappen, ver
volgens door ingedroogde zouten (keuken
zout en salpeter) verder was ze ingehuld in
een stijve zwachteling. die indroogde tot een
beschuttende suikerkorst. hars en ferment-
laag, eindelijk werd ze ingesloten in een
reeks nauwsluitende antropoïde. kisten van
onvergankelijk svcomorehnut, dat eveneens
met stamsap gedrenkt is. Tenslotte werd dit
alles onvindbaar weggeborgen in een stee-
nen .grafgewelf en dikwijls nog beschermd
tegen grafschennis door een niet te verbre
ken steen? In oei m". Tn overeenstemming
hiermede is hot dikwiiH waargenomen maar
nog niet verklaarde feit. dat. een mummie
invalt en verloren gaat. zoodra de windsels
verwilderd worden, de beschermende Kracht
zit hij de meeste exemplaren in of op de
windsels.
Snreker eindigde met eenige projecties be
treffende de hegrafenisgehnliken, het bij
zet! en in het grafgewelf, de dond^laan en
opstanding van den gemummificeerde.
On rponrdere nlnatsen werd de lezing fnp-
geb'cht door l^nfnirnnNnHeg waaronder
meerdere mirror holograph ieên.
NED. VER. TOT BESCHERMING
VAN DIEREN.
Zaterdag a.s. in de middaguren zal het
i Leidsche Politie-muziekcorps op verschil
lende plaatsen in de stad eenige nummers
ten beste geven, terwijl dames en heeren
leden der Nederlandsche Vereenigine tot
Bescherming van dieren een inzameling van
gelden zullen houden ten bate van het
Leidsche Dierenasvl. Waar deze instelling
j steeds zulk nuttig werk verricht door de op
i straat zwervende dieren op te nemen, te ver-
zorgen en zoo mogelijk aan een tehuis te
he'lpen, bevelen wij de collecte zeer aan en
brengen hulde aan het Leidsche Polilie-
muziekcorps voor zijne belangelooze mede
werking aan dit goede doel.
EEN-RICHTING-SYSTEEM
VOOR WIELRITDERS OP
HET RAPENBURG.
De Commissaris van Politie alhier ves
tigt er de aandacht op. dat van af heden in
toepassing worden gebracht de navolgende
bepalingen omtrent het wielrijden op het
Rapenburg O.- en W.zijde.
Voor het berijden met rijwielen worden
in het belang van de vrijheid en veiligheid
van het verkeer daarover gesloten verklaard
a. het Rapenburg W.-zijde, tusschen de
Nonnensteeg en het Xoordeinde in de rich
ting naar het Noordeinde,
b. het Rapenburg O.-zijde, tusschen de
Breestraat en de Kloksteeg in de richting
naar de Kloksteeg.
De tot op heden geldende bepalingen om
trent het berijden van het Rapenburg met
motorrijtuigen en rijtuigen blijven begrijpe
lijkerwijs van kracht.
PROPAGANDA-AVOND N.C.V.B.
AFD. LEIDEN.
In de Nutszaal. welke zeer goed bezet
was, hield de Ned. Chr. Vrouwen Bond een
propaganda-avond De zaal was met bloe
men en planten gezellig versierd Na eenige
muziek- en zangnummers en het openings
woord der voorzitster, hield Mevr Kam-
meraat uit den Haag. de spreekster voor
dezen avond een voordracht over het on
derwerp: ..De Christenvrouw en het ver-
eetiigingsleven". Aan het slot van haar be
toog wekt< ^prc-.'kster n 11e Christenvrouwen
op. lid te worden van den N.C.V.B Na ge
meenschappelijk gezang sloot Mevr Schok
king. eere-voorzit9ter der afdeeling dezen
zeer geslaagden avond met dankgebed.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen:
R. Massaar. Clarasteeg 34, Leiden. Han
del in kruidenierswaren en klompen, tevens
timmerman en aannemer.
Overleden eigenaar: R. Massaar, Leiden,
dd. 2 November 1929.
Wijziging handelsnaam, thans. Wed. R.
Massaar.
Nieuwe eigenaar: Wed. J. M. A. Mas
saarvan Dijk.
De Alphensche Schrijfkamer, Prins Hen
drikstraat 16, Alphen a. d. Rijn. Cyclostyle-
inrichting.
Bijvoeging uitgeoefend bedrijf met ingang
van 1 October 1929, tevens in-bedrijfstel-
ling van een lichtdruk-inrichting.
LEGERBEVORDERING.
Bij K. B. van 16 November i zijn
met ingang van 11 December a.s. benoemd
tot reserve-eerste-luitenant bij hun tegen
woordig corps de reserve-tweede-luitenants
W. .T. TI. Stam, H. A. Gunters, P. Iieybroek
en K. K. A. van Vals, allen van het 4de
regiment infanterie en G. vafi Zelm, R.
Hauer, .1 M. W. Hidolen, A. van der Wal, H.
C. A. Henny, M. C. A. Driessen en L. J.
Kraanwinkel van het 6de regiment veld
artillerie.
BINNENLAND.
In de memorie van antwoord over de
begrooting van P. T. T. deelt de minister
mede het advies van den Radioraad spoe
dig te verwachten (Binnenland, 3e Blad).
Samenwerking tnsschen Splendor en
Philips; do prijzen van Splendor belangrijk
verhoogd (Financiën, 2e Blad).
Vergadering van de Alg. Synodale com
missie der Ned. Herv. Kerk (Kerk en School
3e Blad).
BUITENLAND.
Besprekingen over de komende conferen
ties (Buitenl., Ie Blad).
Herbert Smith afgetreden als voorzitter
der Engelsche mijnwerkersfederatie (Bui
tenland, le Blad).
Uitsluiting in de Engelsche scheepsbouw
afgewend (Tel., le Blad).
AANBESTEDING.
Hedenmiddag is door den garnizoenscom
mandant aanbesteed de levering van rund-
vleesch, gerookt en pekelspek voor de solda-
tenmenages alhier over 't tijdvak 1 Januari
1930 tot en met 30 Juni.d.a.v. Er was als
volgt ingeschreven: fa. G. W. Zandvoort,
bevroren rundvleesch 79 ct.; spek 94 ct.;
Cohen Leydensdorff, bevroren rundvleesch
73.6 ct.; P. van Gelderen, bevroren rund
vleesch 73.4 ct fa. Aenmey, bevroren rund
vleesch 73 ct.E. Nozeman, spek 94 ct.; al
les per K.G.
Alle inschrijvers wonen alhier. De leve
ring werd gegund voor spek aan de fa. Zand
voort en voor bevroren rundvleesch aan de
firma Aenmey.
DIRK SCHaFER.
Chopin-avond.
Muziek is onvertaalbaar. Geldt dit in
't algemeen als een onbestreden waarheid,
wanneer men een poging waagt om de mu
ziek van Chopin met woorden ook maar te
benaderen, dan voelt men de onverlaal-
baarheid van dezen grooten Pool in bijzon
dere mate. Meer als welke andere staat
deze op zich zelt. ze kent voorgangers noch
navolgers. Met Chopin wordt een muziek-
periode aangeduid, die met hem ontstaat en
in hem haar afsluiting vindt. Maar die in
rijkdom van kleur en geur nog bloeit in
onze dagen. Liszt, die zijn tijdgenoot en
diens volk en land van geboorte goed ken
de. heeft een9 een treffende karakteristiek
van Chopins oeuvre gegeven. Hij stelt dit
voor als een lijn aan het eene uiteinde be
grensd door de specifiek mannelijke polo
naise aan het andere door de nadrukkelijk
vrouwelijke mazurka. De Pool typeert zich
in zijn dans De Polonaise markeert den
man, ze wil doen bewonderen zijn schoon
heid. zijn ridderlijkheid, zijn hoffelijkheid.
Zijn aan het Oosten ontleende kleeding,
zijn kostbare gewaden in levendige kleuren
en in schittering van edelgesteenten, zijn
houding tijdens den dans zijn de uitdruk
king van het martiale mannelijke Polen.
Om het waardige en teedere. maar ook uit
dagende van de meer vrouwelijke mazurka
te begrijpen moei men die in Polen hebben
zien dansen. De danseuse, die haar danseur
kiest, is hier middelpunt van de verschij
ning. Hij danst meer om dan met haar. zij
is voorwerp van bewondering voor danseur
en toeschouwer beide In fijn iriseerende
kleuren h?eft Chopin vooral dit beeld van
zijn volk geschilderd Als aan Liszts com
mentaar nog wordt toegevoegd, dat. hoe
aantrekkelijk de vergelijking met den Pool-
schen dans moge zijn, Chopins klankbeel
den de reinste poëzie zijn, vrij van elke
voluptueuse tendens, dan heeft men een
aanneembare omschrijving van het in den
grond ondefinieerbare eigen karakter der
Chopinsche muziek Deze moge het alom
vattende van Bach. Beethoven of Mozart
niet bereiken, in beperkten zin represen
teert ze een geheel menschen leven. Cho
pin behoort dan ook tot de weinige compo
nisten die geheel alleen een programma
kunnen vullen van een hedendaagsch
concert.
Met zulk een programma is Schafer naar
ons toe gekomen Men weet dan vooruit dat
men iets zeer schoons te genieten krijgt.
Schafer is de conscientieuse. de nimmer
rustende kunstenaar, die zich steeds ver
diept en verjongt in zijn kunst, die van elke
reproductie altijd weer een nieuwe creatie
maakt, die daarbij Chopin aanvoelt als wei-
Dirk Schafer.
nigen. Maar ditmaal heeft Schafer zich zelf
overtroffen. Gelukkig hersteld van zijn
ziekte van dezen zomer, waarvan de dag
bladen gewag hebben gemaakt, heeft hij ons
een Chopin-programma voorgespeeld zoo
verrukkelijk mooi als we, in ons land al
thans, van geen ander mogen verwachten.
Hij heeft uit den mooien Bechsteinvleugel
(magazijn Mens alhier) klanken getooverd
waar we ons van le voren nauwelijks een
voorstelling van vermochten te maken.
Daarop past niets anders dan een bewonde
rend zwijgen.
Schafer. natuurlijk, blijft niet staan bij
wat van den Poolschen meester gemeen
goed is van den geregelden concertbezoeker,
..Variations brillantes op. 12. ballade op.
52. rondo a la Mazur op. 5 zijn nagenoeg
onbekende werken het Scherzo op.
wordt hoogst zelden gespeeld. Maar welk
een muzikale rijkdom ligt er in dit onge
kende gebied!
Er zal niemand onder de vele, maar toch
veel te weinige, toehoorders zijn geweest,
die niet dankbaar za) hebben erkend pen
uur van onbegrensde schoonheid te hebben
beleefd Wie dezen avond verzuimden heb
ben een stuk levensvreugde gemist.
Aan het slot beantwoordde Schafer de
hem door de zaal gebrachte ovatie mei een
tintelende voordracht van de drie kleine
posthume Ecossaises in D, G en Es, na
transpositie van het middelste naar Ges, tot
één stuk aaneen geregen,
