Anna-kliniek voor Orthopaedie
MAANDAG 11 NOVEMBER 1929
No. 21363
eerste blad.
ICIEELE KENNISGEVING
DE 0FFICIËELE OPENING
STADSNIEUWS.
Redevoeringen van Dr. Murk Jansen en Minister Verschuur
OP DEN DAG VAN HEDEN...
Het voornaamste nieuws
van heden.
|ste Jaargang
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN
pk per regel voor adverlentiën uit Leiden en plaatsen waar
KrenlschapperT van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
VertentiSn 35 Cis. per regel. Kleine Adverlentiën uilsluitend
lij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
Vjvimuni aantal woorden van 30.
ftciisso volgens poslrecht. Voor eventueele opzending van brieven
Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:;
Voor Leiden per 3 maanden 2 35, per weet ƒ0 18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week ;V. 0.18
Franco per post 2 35 portokosten.
nimmer bestaat uit VIER Bladen
dienstplicht.
Adiesopgave.
JEurgemeester van Leiden brengt ter
(van de hierna vermelde dienstplieh-
W zij in hun eigen belang worden
iaden opgave te doen van hun tegen-
verblijfplaats aan de aldeeling
Zaken der Gemeente-Secretarie.
Iraat No. 119. alhier:
JPIT BLIKMAN. dienstplichtige van
■iting 1924 uit de gemeente Leiden,
lende tot het 4e Regiment Infanterie,
tliik woonachtig te Arasterdam;
BAKDl'S JOSEPHUS BLOK. dicnst-
fcr van de lichting 1930 uit dc ge
il Leiden, laatstelijk woonachtig Lange
Jrntraat 24a te Leiden;
lAN'XES FLORIJN, dienstplichtige van
tiling 1924 uil dc gemeente Leiden,
tnde tot het 4e Regiment Infanterie,
k woonachtig Hermanstraat 2 te
A. VAN DE SANDE BAKHUJ.TZEN,
Burgemeester,
lea, 11 November 1929. 6852
PROF. EINSTEIN
ItlRIJS ONDERSCHEIDEN.
k eeredocioraat toegekend.
taiversiteït van Parijs heeft ter ge-
van de hervatting der colleges
fci aantal beroemde buitenlandsche
ffn een eeredoctoraat verleend, o.a.
L Einstein.
rdagmiddag heeft in het tot de laatste 1
|;evuldo Amphitheater der Sorbonne
overhandiging van de oor-
I en kenteekenen aan prof. Einstein
rehad. Prof Raulain, de deken der
(ei! voor wiskunde en natuurweten-
Jen der Parij9che hoogeschool, schet-
Jhoerig den wetenschappelijken arbeid
lof. Einstein. Diens ontdekking heeft
p:ht9 de physica nieuwe wegen "ge-
i. maar tevens het wijsgeerig denken
Hreld op een breederen grondslag go-
Ideze woorden betuigde bet publiek
bijval, zoodal de spreker geruimen
J verder kon spreken. Deze bijvals
te jen herhaalden zich, toen de rector
[Diversiteit, prof. Charlety, aan prof.
i de oorkonde overhandigde en hem
[ne kleuren der stad Parijs gehouden
l^len om de schouders hing
In tegenwoordigheid van een groot aantal
gCnoodigden is hedenmiddag in do voor dit
doel ingerichte mannenzaal de Anna-kliniek
voor Orthopaedie aan de Lijsterstraat ge
opend. Onder de talrijke aanwezigen, diedc
zaal geheel vulden, merkten wij o m. op den
Minister van Arheid, Handel en Aijverheid,
mr. Verschuur; zijn ambtsvoorganger prof.
dr. J. R. Slotemaker de Bruine, de leden der
Commissie van Toezicht, de oud-ministers
II. Colijn en prof. mr. Aalberse en den beer
Ph. Mees; den Minister van Staat en Com
missaris der Koningin in de provincie Zuid-
Holland, jhr. mft dr. H. A. van Karnebeek;
den burgemeester onzer gemeente tevens
president-curator der Leidschc Universiteit
en den secretaris van dat college; den rec-
tor-magnificus, prof. van Wijk, den voorzit
ter en secretaris der Faculteit van Genees-
kunde-, het bestuur der Rijksverzekerings
bank; den voorzitter van den Gezondheids
raad; de wethouders en den secretaris der
gemeente alsmede vertegenwoordigers van
zusterverenigingen.
Nadat allen hadden plaats genomen, sprak
dr. Murk Jansen de openingsrede uit.
Spr. heette allereerst allen, die gekomen
waren om blijk te geven van hun belang
stelling in de zorg voor misvormden, har
telijk welkom en begroette in het bijzonder
de hierboven genoemde autoriteiten en offi-
cicelo personen.
Nadat spr. zijn vreugde had uitgesproken
over de toezegging van H M. de Koningin-
Moeder om binnenkort de nieiiwe kliniek
met Haar bezoek te willen vereeren. stond
hij uitvoerig stil bij do ontwikkeling der zorg
voor de lichamelijk gebrekkigen, welke lang
zeeT onvoldoende is geweest.
VOORSTEL
(VER PENSIOENPREMIE.
l'len voorzitter der Algemeene Amb-
Werklieden Commissie, alhier, is 1
schrijven gezonden:
f'ïeteekenden verzoeken U op de
1 voor de eerstvolgende vergadering
Pasgenoemde commissie onderver-
lTrorstel te willen plaatsen en spoedig
[Nadering te willen uitschrijven.
(w.g.) ,T v. d. HOEVEN.
T. G. WAGEMANS
P'rtegenwoordigers van den Neder-
^Jschen Bond van Personeel in Over-
P'dsdienst.
H van WOUDENBERG.
J. W\ van HEES
,etiegenwoordigers van den Cen-
en ^"ederl. Ambtenaarsbond.
i voorstel luidtHet verhaal van pen-
iunie op ,je j00nen van njeuw aan
F '"„n. peri*>neel worde verminderd van
IPCI op 31/2 pCt
'Fe'ich,inf w°rdt gezegd: Tol nu
K "e bepaling, dat van het per-
i'jj v™r 1 Juni 1924 in dienst was.
.1(2V°°r Pensioen wordt gevorderd
|i. va" het loon en voor nieuw
Hm.i i person<*l van 81/2 pCt.
U o-' enden zijn van oordeel, dat
ll rf" lwefer'ei premie-heffing als
raan! mP'""8 'en opzichte van
ll Yr.X ?'e"en personeel moet worden
trollen ~F?v.er. ^eze maatregel destijds
®el het oog op den financieelen
a,,r J?™een,e- mogen zij er op
'Mn»«v j s heriehten in de dag-
'eze bogrootins voor het jaar
Fp-"hk 's- zo°dat deze regeling
'e tel *e wor<*en bestendigd.
URie'I zuNcn ondergeleeken-
2even in de vergadering.
Dr. Murk Jansen.
Eerst de laatste halve eeuw heeft in het
lot der misvormden den grooten ommekeer
gebracht. De anti- en aseptische wondbe-
handeling opende wegen waardoor lal van
afwijkingen, die tevoren ongeneeslijk sche
nen .voor behandeling toegankelijk werden
gemaakt. Een weinig later kwamen de
Röntgenstralen nieuw licht werpen op tal
van duistere ziektebeelden van het been-
derstelsel. Door fijne en vernuftige hulp
middelen der techniek werd de opheffing
van een groot aantal lichamelijk gebrek
kigen uit een toestand van maatschappelijke
minderwaardigheid tol een van volwaardig
heid mogelijk gemaakt. En het inzicht brak
baan met de nieuwe wetenschap en haar
middelen zoovelen konden worden gebaat
dat de toepassing daarvan op de lichamelijk
gebrekkigen een verhooging van de volks
kracht en de volkswelvaart beteekende, een
maatregel van sociale beteekenis.
Een steeds groeiend aantal artsen wijdde
zich aan de afzonderlijke bestudeering en
behandeling van lichaamsgebreken. Zij
vormden nationale vereenigingen en richtten
zelfs een internationale orlhopaedische ver-
eemging op.
Door de samenwerking van naastenliefde
en wetenschap i9 een programma voor mis-
vormdenzorg opgesteld dat zich in zes on-
derdeelen laat splitsen:
lo Het naspeuren der oorzaken van mis
vormingen en het verbreiden van de ken
nis der middelen die te voorkomen.
2o. Het opsporen der misvormden waar
zij hetzij uit verkeerd begrepen schaamte,
heizij uit onwetendheid of onverschillig-
li id nog verborgen gehouden worden.
3o. De behandeling en nabehandeling.
4o. Onderwijs en opvoeding.
I 5o. Vak- en beroepsopleiding.
60. Tewerkstelling.
Ook in ons volk is het geweten wakker
geschud.
Ook de Regeering heeft een aandeel in
de beweging genomen door de Ongevallen
wet, waardoor tallooze polentieele misvor
mingen behandeling erlangen en de Inva
liditeitswet van Minister Aalberse, die een
groot aantal lichamelijk gebrekkigen ten
zegen is geweest. Ep, moge aan het ontstaan
dezer wetten loffelijke barmhartigheid niet
J vreemd zijn, den hechten oeconomischen
grondslag ontleenen zij aan de vorderingen
van wetenschap en techniek, waardoor de
behandeling van lichaamsgebreken een be
sparing aan tijd en geld beteekent.
Met dat al staat toch in ons land de zorg
voor lichamelijk gebrekkigen achter bij die
in naburige landen. In Pruisen, dat den
groot sten van alle oorlogen mede gevoerd
heeft, geschiedt de zorg voor misvormden op
kosten van den Staat. De Rijnprovincie al
leen, met een aantal inwoners ongeveer ge
lijk aan dat van Nederland, beschikt over
j ongeveer 25 maal zooveel bedden voor mis-
vormden als ons land. Op 31 Maart 1927
waren daar 4144 bedden met gebrekkige kin
deren, alle onder 15 jaar, bezet. Er is geen
grond, aan te nemen dat het aantal gebrek
kigen bij ons kleiner zou zijn. Wel zou men
kunnen meenen dat in Nederland een grooter
aantal gebrekkigen in algemeen chirurgische
klinieken behandeld worden; doch dat deze
verhouding 24 1 is, zal wel niemand aan
nemen. En zoo is het niet zonder een gevoel
van schaamte dat wij de vergelijking met
Pruisen maken.
Niet vergeten mag worden, dat de urgen
tie van den oorlog in een viertal jaren een
ontwikkeling bewerkte, die in .vredestijd een
kwait eeuw zou gevraagd hebben. Niette-
j nun valt uit den huidigen toestand dier
I landen te leeren: le. dat in Nederland de
j zorg voor misvormden uitbreiding behoeft en
I 2e. dat deze, wanneer zij kornt, ook aan den
j Geneeskundigen Dienst der Land- en Zee-
I macht dienstbaar zal moeten worden ge-
maakt.
I Waar thans algemeen het feit erkenning
vindt dat de zorg voor misvormden voor de
i gemeenschap van zoo groote beteekenis is
dat zij reeds in zuiver oeconomischen zin
een staatsbelang moet worden geacht, daar
rijst de vraag; „Is het wenschelijk, dat,
evenals in Pruisen, de zorg voor lichamelijk
gebrekkigen ook in ons land tot staatszorg
wordt gemaakt?" Het laat zich niet ont
kennen dat de regeering door wettelijke
regeling het programma der zorg voor mis
vormden zou kunnen doen uitvoeren met een
grondigheid, die voor particuliere onderne
mingen nauwelijks te bereiken is. Daar
tegenover staat dat wettelijke dwang weg
neemt een deel van de blijdschap die het
vrijwillig streven naar anderer geluk in ons
zei ven wekt.
De methoden der behandeling van mis
vormingen hebben zich sedert de kindsheid
oer orthopaedie belangrijk gewijzigd. Oor
spronkelijk waren deze zuiver conservatief.
In de eerste geschriften over orthopaedie
leest men dat de bochel bij kinderen wordt
gecorrigeerd door dien zachtjes te drukken
met de hand; dat deze zachte druk, indien
vaak herhaald, de deelen der wervelkolom
zoowel als het borstbeen langzaam haar
plaats doet hernemen; doch dat men zorg
moet dragen, tegelijk de wervelkolom of het
borstbeen te masseeren met muscaatolie.
Do ervaring van een groot aantal ortho-
paedische aTtsen over de geheele, wereld
heeft, gelijk ook mij, geleerd dat deze me
thoden ontoereikend zijn om de weerstan
den te overwinnen welke de misvormingen
aan corrigeerende krachten bieden. Krach
tige redressementen en operatieve ingre
pen zijn in hun plaats getreden. Eveneens
zijn corrigeerende apparaten verlaten we
gens ondragelijke pijn en zelfs plaatselijk
versterf die zijn opwekten.
De ontwikkeling der orthopaedie, aldus
beknopt geschetst, is een dusdanige dat zij
van den arts die haar geheel wil blijven
volgen, de volle waakzaamheid en werk
zaamheid opeischt. En onder de mee9t voor
aanstaande chirurgen worden dezulken ge
vonden bij wie de overtuiging heeft post ge
vat dat geen menschelijke gee9l in onzen
tijd groot genoeg is om de ontwikkeling zoo
wel van de orthopaedie als van de chirurgie
te velgen
De ervaring heeft mij geleerd dat meer
dere kennis der orthonaedie voor onze
jonge artsen die de universiteit verlaten,
dringend noodig is Het is daarom een ver
blijdend feit dat de Nederlandsche Maat
schappij tot Bevordering der Geneeskunst
is het reeds 11 jaren geleden dat de wapen
stilstand tusschen de toen oorlogvoerende
volkeren werd gesloten. Alom in Europa
wordt dit oogenblik herdacht, dankbaar als
men is dat aan die gruwelijke menschen-
slaehting een einde is gekomen. Wederom
is het drukke verkeer in de groote steden
gedurende twee minuten gestremd ter her
denking van hen, die hun leven in den
wereldkrijg verloren.
Wij Nederlanders, die dien krijg slechts
indirect hebben meegemaakt, weten toch
eigenlijk niet voldoende wat een oorlog be-
teekent.
Slechts kunnen wij er iets van mee
voelen wanneer wij bijv het boek van
Remarque „lm Westen niehts Neues" diep
op ons hebben laten inwerken. Wij plegen
dan ook van dezen dag geen of weinig
notitie te nemen.
Toch heeft de wapenstilstandsherdenking
ook ons iets te zeggen. Want wij zijn zoo
geneigd het leven al9 het ware -gedachte
loos te leven, in vertrouwen dat regeering
en afgevaardigden naar den Volkenbond
wel het noodige zullen doen om te zorgen
dat Nederland en Europa voor een herha
ling van een wereldoorlog gespaard zullen
blijven. Maar dit is niet voldoende. Want
wanneer de volken zelf hun oprechten
vredeswil niet versterken en dezen wil door
hun houding ten opzichte van het oorlogs
vredesvraagstuk duidelijk toonen, zal het
blijken dat het Vredeswerk van regeering
en Volkenbond niet gesteund en gestuwd
wordt door de volken zelf. Dan zal, waar
er nog zooveel internationaal wantrouwen
bestaat, een herhaling van den wereldkrijg
met absolute zekerheid plaats vinden. Wee
dan Europa en zijn beschavingl
Men herdenke den llden November in
zijn diepste beteekenis en overlegge hoe hij
er het zijne toe kan bijdragen dat de leuze
„Nooit-Meer-Oorlog" werkelijkheid worde.
dit tekort ziet, en de Hoogo Regecring om
verbetering van dit onderwijs heeft ver
zocht.
De Anna-KIiniek voor Orthopaedie, die
den naam draagt van de volijverige secre-
taresse-penningmeesteresse der VeTeeniging
voor misvormden, en welker opening u door
Uw tegenwoordigheid tot een plechtigheid
hebt willen maken, is gehe'el en uitsluitend
met particuliere middelen gebouwd, zoodat
met groote dankbaarheid aan de milde
gevers kan worden medegedeeld dat zoowel
terrein als gebouw het onbezwaard eigen
dom der Vereeniging voor Misvormden zijn.
De kliniek is bestemd, uitsluitend lichame
lijk gebrekkigen zoowel als lijders aan aan
doeningen van beenderen, spieren en ge
wrichten op te nemen. Zij biedt gelegenheid
voor conservatieve behandelingen met water
licht, actieve bewegingen e.d. zoowel als
voor operatieve. Haar doel is door de afzon
derlijke en uitsluitende bestudeering dieT
aandoeningen, ten eerste de methoden ter
behandeling zoo mogelijk op een hooger peil
op te voeren, de middelen ter voorkoming
van die' aandoeningen op te sporen en de
kennis van een en ander over Nederland te
verbreiden door een staf van werker9 en
werksler9 te kweeken, die later ook buiten
de Kliniek hun kennis zullen kunnen aan
wenden tot nut van ons. volk. En het ligt in
het voornemen van 't Bestuur, zoo noodig
en zoo mogelijk, ook onderwijs en opvoeding
zoowel als vakopleiding ter hand te nemen.
Het plan voor zulk een uitbreiding is reeds
gemaakt. De gelden daarvoor ontbreken ech
ter de Vereeniging voorshands.
De middelen der Vereeniging voor Mis
vormden zijn niet toereikend om de kosten
van verpleging of behandeling van patiën
ten te bestrijden. Daarvoor zullen tarieven
gelden die gelijk zijn aan die der particuliere
inrichtingen hier ter stede.
Het Bestuur handhaaft niettemin het lief
dadig doel daarin dat eventueele baten der
Kliniek voor de zorg van gebrekkigen zul
len worden gebruikt terwijl regelingen zijn
getroffen, waardoor eventueele tekorten
door anderen zullen worden gedragen. Moge
van veel toegewijden arbeid, le verrichten
in do Anna-KIiniek voor Orthopaedie, een
rijke zegen uitgaan voor de malerieele en do
immaterieele belangen van de lichamelijk
gebrekkigen zoowel voor die van ons geheele
volk, in dit en in komende geslachten.
Aan 't slot van zijn rede dankte spr. allen
die tot de totstandkoming der Anna-KIiniek
voor Orthopaedie hebben bijgedragen, de
milde gevers, de bouwkundigen en ook de
bouwlieden.
Het zij mij vergund, te besluiten met een
woord van persoonlijken dank aan de Eer
waarde Moeder-Overste van het St. Elisa-
hethziekenhuis en de Directrice van het
Diaconessenhuis, in wier inrichtingen vijf
en twintig jaren lang mijn patiënten zorg
vuldige verpleiing genoten
Daarna noodigde spr. den minister uit te
willen overgaan tot de officieele opening
waaraan deze voldeed. Op het verder
verloop der plechtigheid komen wij mor
gen nader terug.
BINNENLAND.
Officieele opening van de Anna-kliniek
voor Orthopaedie te Leiden (le Blad).
I
Een verzoek van de N.C.R.V. en de K.R.O.
tot het bonwen van plaatselijke zenders vol
gens het Gleichwellensysteem (Binnenland,
3e Blad).
Het eervol ontslag aan gonvernenr Fmy-
tier is spoedig te wachten (Binnenland, 3é
Blad).
Moordaanslag te Schiebroek; vader door
zijn zoon zwaar gewond (Gemengd, 2e BI.)
BUITENLAND.
Bazel is gekozen tot zetelplaats voor de
Internationale Bank (Buiten!., le Blad).
Het diner ter eere van den nienwen
Lord-Mayor van Londen (Buitenl., le Blad).
Ernstige spoorwegongevallen in Dnitsch-
land (Buitenl. Gera. 2e Blad en Tel. le Blad)
OOGST-DANKDIENST.
Woensdagavond te 8 uur zal in do
Hooglandsche Kerk een dankdienst gehouden
worden voor de oogst.
Ds. Riemens, zal den dienst leiden en
het kerkkoor „Ex Animo" zal eenige ge
wijde liederen tën gehoore brengen.
VEREEN. VAN MATHESIANEN.
Lezing van den heer van Batenbnrg.
Zaterdagavond werd door den heer II.
v. Batenburg het lezing-seizoen van boven
genoemde Vereeniging geopend met een
voordracht over „Drie verschillende steden"
Do collegezaal van het Natuurkundig
Laboratorium, welke voor dit doel bereid
willig was afgestaan door de heeren Prof.
Keesom, prof. de Haas en dr. Crommelin
was vrijwel geheel bezet.
Na een kort openingswoord van den 2en
voorzitter, den heer J. v. d. Graaf, waarin
deze zijn vreugde erover uitsprak den heer
van Batenburg wederom bereid gevonden
te hebben ons lezingseizoen te willen openen
en een opwekkend woord tot de aanwezi
gen om do Vereeniging te steunen door zich
op te geven als abonné op het V. v. M -
orgaan, bracht de spreker on9 al spoedig
naar Brussel.
Het eersle was we le zien kregen was
een groep Mathesianen op excursie. Hierna
begon een rondwandeling door de stad.
waar we alle mooie en bezienswaardige ge
bouwen bezochten.
Vervolgens zetten we de reis voort naar
Antwerpen. Na daar vele gebouwen te heb
ben bezocht verplaatste spreker ons naar
Amsterdam, en liet on9 daar o.a. zien: het
Waaggebouw, een overblijfsel uit de om
muring van Amsterdam in de jaren 1480
1500, de Berlage beurs, de Bijenkorf, 't
verbrande Paleis van Volksvlijt en ook het
Paleis van de Koningin met nog eenige
interieurs
Na de pauze vervolgde de spreker zijn
lezing met het behandelen van de werken
van drie groote schilders, die in bovenge
noemd? steden gewoond en gewerkt heb
ben n.l. Quentid Matsijs, Petrus Paulus
Rubens en Rembrandt. De groote schilder
Quentid Matsijs kenmerkt zich door: leven
digheid van beweging, juiste gelaatsuitdruk
king en een groote harmonische kleuren
rijkdom.
Ru/bens, kenmerkt zich door een buiten
gewone kennis der Anatomie. Als trouw
zoon van de Katholieke kerk heeft hij wel
de meeste altaarstukken geschilderd.
Als waardeering voor zijn werk werd hij
tot den adelstand verheven.
Rembrandt, die een uitmuntend teeke
naar was, werd geboren in 1606 en stier?
in 1669
Het werk van dezen schilder kenmerkt
zich in 't bijzonder door de verrassende
licht-effecten, welke hij weet te bereiken
door het felste licht naast de diepste scha
duw te plaatsen Niemand voor of na hem
heeft de overgangen tusschen deze beide
interesten zon prachtig kunnen weergeven.
Een krachtig applaus besloot deze met
zeer veel aandacht gevolgde lezing, waarna
de voorzitter den heer van Batenburg dank
bracht voor zijn mooie lezing.