70* Jaargang VRIJDAG 1 NOVEMBER 1929No. 21360
lommer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
Het voornaamste nieuws
van heden.
RECHTZAKEN.
LËIDSCH S DAGBLAD
-
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar
igenlscbappen ran ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
idvertentiën 35 Cts per regel Kleine Advertentiën uitsluitend
lij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
naximum aantal woorden van 30.
ncasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
0 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2 35, per week0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 portokosten.
i dr. G. JELGERSMA 70 JAAR
Prof. dr. G. Jelgersma.
1 herdenkt de Leidsche hoogleeraar
psychiatrie, prof. dr. G. Jelgersma
ten verjaardag.
Ie zijden, zoowel van binnen als
slad mocht de hoogleeraar op
l schriftelijke en telegrafische geluk -
1 in ontvangst nomen.
het wetenschappelijk personeel
p sych i a tri sc*h - n eu ro 1 i gische kliniek
denmorgen dr. E. A. D. E. Carp in de
aal van het sanatorium „Rhijn-
jarigen hoogleeraar gelukge-
fct en hem ter herinnering aan dezen
Ider hartelijke en van groote achting
Inde bewoordingen een werk over
geschiedenis aangeboden.
de patiënten boden eenige geschen-
Hedenmiddag hield die hoogleraar
ikbezooht receptie.
?E VUILVERBRANDING
STOPGEZET.
I vuilverbranding hier ter stede zal
(ovember worden stopgezet. Vanaf dat
zal dus het Leidsche Stadsvuil naar
[euwkoopsche rietlanden worden ver-
iTONDEN VOORWERPEN.
^sleutels, handschoenen, étui met
lehoeften, zonnescherm van een
'aam, zilveren damesringetje porte-
van W. Ruygrok, zilveren darnes-
dhorloge, rijwielbelastingplaatje aan
rijwielbelastingplaatje in étui, rij-
[astmgplaatje aan ijzerdraadje, koste-
[ijwielplaatje, vermoedelijk gouden
larmband, nagelgarnituurtje, kinder-
nikkelen potlood .kralen halsket-
zilveren damesarmband, porte-
met inhoud, portemonnaie (ledig),
[damesbont. Duitsch leerboek school-
J van L. Heins, rozenkrans, rozen-
[in étui, zilverbon a f. 2.50. dames-
t iöhoud, pakje motorgereedschap,
•hoenveters, blauwe muts, l/2-Liter-
■eflector van een wagen, 3 bollen-
bankbiljet a f. 20, grijs wollen da-
Ij. bankbiljet a f. 10, takel met 2 ein-
portefeuille inhoudende foto's,
jongenspet, broche, schooltasch van
pene, doublé armband, R.-K. kerk
liederen étui van J J. Rykers, gouden
nationaliteitsplaat van een
|erk boek, étui inn. zilveren pot-
zakmesje ,zak antraciet, boek ge-
l>Pie Metamorphosen", Yale-sleutel,
|Pel. grijze regenjas, rol draad,
1^1 pen hou der, vermoedelijk gouden
■ybandhorloge, lederen tabakszak,
peren damesceintuur, alpaca beurs-
I nieuwe beige kinderkousen, stukje
in het Postkantoor: Actentasch,
flastingplaatje, cahier van L. van
en in een autobus van „Stads-
Parapluie, paar handschoenen,
Pen in de Electrische Tram (Stads-
rrjejnet breiwerk, damesparapluie,
m* hïï*11 en* LiP?s,eutel G r-
V d ?°™en en inlichtingen te ver-
fPolitiebureelc alhier eiken werk-
e Donderdag en Vrijdag, tusschen
nam.
LUTHER-HERDENKING IN DE
REMONSTRANTSCHE KERK.
De Vrijzinnige Christelijke Federatie te
Leiden had dit jaar het initiatief genomen
tot de gedurende eenige malen gehouden
Luther-herdenking op den avond van den
31sten October in het kerkgebouw van de
Remonstrantsche gemeente. Doordat ver
leden jaar de toeloop zóó groot was, dat
velen wegens gebrek aan plaatsen moesten
worden afgewezen, had men thans een
kleine entree geheven, wat ec'hter niet ver
hinderde dat het ruime gebouw geheel be
zet was en men weer met de ruimte moest
woekeren.
De bijeenkomst werd geopend met een
inleidend woord van den voorzitter der
Vrijz. Chr. Federatie, den heer Riedel, die
de wenschelijkheid van de oprichting van
een federatie van Vrijzinnige Christenen, ge
volg van een eenheidsbeweging, vooral on
der de jongere generatie betoogde. Wij lijden
aldus spr.. onder een veelheid van groepen
bij de vrijzinnige Christenen waardoor de
krachten worden versnipperd wat spr. aan
de hand van ien boekje van dr. van Holk
nader aantoonde. Het is een verblijdend ver
schijnsel dat het streven naar eenheid voor
al oplaait onder de vrijz. jongeren, waarvan
een eenheidsvolkskerk het ideaal is.
De heer Riedel beval de Federatie bij de
aanwezigen met nadruk aan.
•Hierna werd onder voortreffelijke orgel
begeleiding door de gemeente staande het
Lutherlied „Een vaste burg is onze God"
aangeheven waardoor het karakter van de
zen avond als het ware werd gedemonstreerd
gevolgd door de uitvoering van een vrij
zinnig zangkoor van „De Heer kent al de
Zijnen" enz.
Daarna betrad dr. E. J. van der Brugh,
predikant te Tiel ,den kansel, die naar aan
leiding van eenige verzen uit het laatste
hoofdstuk van het Johannes-Evangel ie de
reformatie in de 16e eeuw waarvan Luther
de groote vertegenwoordiger was, schetste.
De Roomsdhe Kerk was de kerk van den
Heiligen Petrus .waarin men in nieuwe
vormen den Joodschen tempel terugvond,
[nplaats van het levende Woord van Chris
tus kwam nu echter het Sacrament. Tegen
dit conservatisme hebben Luther en de zij
nen geprotesteerd en daaruit is de refor
matie. die het protestantisme heeft gebracht,
ontstaan. Maar van dit protestantisme dat
de H. Petrus afzwoer is de apostel Paulus
patroon geworden Het gezag van de Schrift
verving slechts het Sacrament. Orthodoxe
leerstellingen stonden nog altijd den echten
Christusgeest in den weg. Er was een
nieuwe reformatie noodig in den geest van
den apostel der liefde van Johannes, waar
bij voor het gezag van de leer het inwendig
gezag van den geest in de plaats trad. Van
die reformatie is het vrijzinnig protestan
tisme in den besten zin van het woord de
draagster geworden.
Spr. schetste vervolgens welke zware ver
plichting dit protestantisme, dat zich toch
ook door Luther gedragen weet aan hare
belijders oplegt
Het koor zong daarna ter afwisseling:
..Der Herr ist mein Hirt" en „Die Hirte
Israels" welke liederen kennelijk een diepen
indruk nalieten, waardoor de tweede spre
ker, ds. C. Burger, uit Utrecht, de harten
der hoorders als het ware ontvankelijk deed
aanvoelen voor zijn ernstig woord, waarin
hij pleitte voor nog een derde reformatie.
De vrijheid is niet het beginsel van het pro
testantisme, zooals spr. het zich denkt, maar
slechts het instrument, om aan God ge
bonden, de wereld in te gaan ter vervulling
van een roeping. Gods verterende heiligheid
heeft een oordeel, een gericht gehouden over
deze wereld van zonde en ellende. Nog
versch ligt ons de verschrikkelijk wereld
oorlog in het geheugen, die met de Christe
lijke roeping in zoo flagranten strijd was j
dat hij tot een nieuw protest de menschen-
zielen oproept. Voor deze nieuwe reformater
waarbij spr. de jongere Christenen aan zijn
zijde weet, hield' spr. tenslotte een vurig
pleidooi.
Nadat het koor nog een nummer had ge
geven, sloot de gemeente zich in het lied:
„Het leven is een krijgsbanier", bij het slot
woord van ds. Burger aan.
Hierna werd de zeer goed geslaagde avond
met een kort slotwoord door ds Burger ge
sloten.
LEIDSCHE SPAARBANK.
Bij de Leidsche Spaarbank is in de vo
rige maand (October 1929) ingelegd
f. 376.770.03 en terugbetaald f. 341.717.12
170 nieuwe inleggers zijn ingeschreven en
82 boekjes werden geheel uitbetaald.
Het tegoed der 18.173 inleggers, inclu
sief 1.177 deelnemers aan den Afhaal-
dienst, bedroeg einde Oct. f. 7.402.837 05.
In 3.839 posten is in deze maand dooT
den Afhaaldienst f. 7.673 75 ontvangen.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL
Wijziging:
L. H. M Beltjens. Pelikaanstraat 4. Lei
den. Verkoop van alcoholhoudende andere
dan sterken drank. Bijvoeging uitgeoefend
bedrijf: tevens verkoop van sterke dranken.
PANTOMINECLUB V.O.D.O.
„VOOR ONS, DOOR ONS"
£en succesvolle avond.
De Pantomimeclub V. O. D. O. trad gis
teravond in de feestelijk aangekleede too-
neelzaal van café-restaurant „Zomerzorg"
voor 't voetlicht met een geheel nieuw re
pertoire, dat door de goede leiding van mej.
M. Driessen en den heer G. A. van Driem,
den bewerker van deze pantomime uit het
blijspel in 3 bedrijven genaamd „Janus
Tulp", een zeer groot succes voor deze Ver-
eeniging is geworden.
De aankleeding der personen, hel tooneel -
decor enz. waren bijzonder goed geslaagd.
De mimiek der spelers was zeer goed en
oogstte geregeld een luid applaus. Wat ons
van deze dillettanten opviel was de uiter
mate bedrevenheid, verkregen door jaren
lange beoefening, om hun gedachten door ge
baren verstaanbaar te maken voor derden,
en het daardoor soms een heel eind verder
gebracht hebben dan menig goedhoorend
acteur.
Het eersbe too nee 1 speelt zich af in de
kappersalon van „Janus Tulp"; deze cn
zijn bediende Barend gaven vele aardige
momenten te zien. waarvan het slot was
dat de familie Tulp. door een gelukkig lot
uit de loterij de 100000 hebben gewonnen,
hetgeen Janus zoo zenuwachtig maakte dat
de klanten met bebloede gezichten de salon
uitloopen en Janus er zijn kapperszaak aan
geeft.
Het tweede tooneel brengt ons in de
nieuwe woning van den heer Tulp, men
ziet hem zijn rijkdom en weelde op een on
gewone manier en met kinderlijke blijheid
bewonderen, maar wordt beetgenomen door
een kunstschilder hetgeen eerst later be
merkt wordt door hun deftige buren, de fa
milie jhr van Drachtenstein. De wijze,
waarop deze de fam. Tulp de geheimenis
sen der etiquette tracht te doen doorgron
den leidt echter tot ruzie, waarop de fam.
v. Drachtenstein de deur wordt gewezen.
Een aanzoek van den bediende Barend, om
de hand van de dochter der fam. Tulp heeft
geen succes.
Het derde tooneel toont ons de ontnuch
terde fam. Tulp weder in do kapperzaak te
rug, waarbij de zinspreuk „schoenmaker
blijf bij uw leest" op den voorgrond treedt.
De lieve dochter verlooft zich met den be
diende Barend, de oude klanten komen te
rug. maken van de salon een ware bloe
mentuin en richten een feestmaal aan,
waarbij het recht vroolijk toegaat.
Alvorens tot het laatste bedrijf over ts
gaan hield de heer J. Mater namens bestuur
en leden van de Ver. t. bev. d. bel. v.
Slechthoorenden een hartelijken toespraak
tot mej. M. Driessen, waarin hij bijzonder
wees op haar groote verdienste tegenover
deze Vereeniging en overhandigde haar na
mens de Vereeniging een fraai bouquet
witte Chrysanthen en roede rozen. Van
haar leerlingen in liplezen, die op zoo keu
rige wijze dit tooneelstukje opvoerden mocht
zij eveneens een bloemenschat in ontvangst
nemen.
De heer van Driem, de bewerker van het
stuk werd verrast met een heerlijke mand
vruchten.
De muzikale leiding van den heer J.
Boelee was eveneens in goede handen.
Alvorens deze avond gesloten werd. richtte
de heer J. de Rijk Jr. een woord van dank
aan diegenen, die zoo intensief hebben mede
gewerkt om dezen avond te doen slagen en
beval V. O. D. O. aan in de gunst van het
publiek, door toetreding als lid of donateur.
DAMESKRANS „CLARA DOZY".
De onvermoeibare leden van dezen krans
hebben weer een geheel jaar week aan week
gearbeid en een kerncollectie van zelf ver
vaardigde artikelen bijeengebracht. Zij
hopen deze op een paar verkoopdagen a.s.
Woensdag en Donderdag aan den man te
brengen en wel in het Gymnastieklokaal
van de Stadhouderslainschool. ingang
Heerenstraat naast no. 85 Het doel dezer
actie is uitsluitend de bevordering van
belangen der Vereeniging voor Christelijke
Fröbelscholen, welke vereeniging een Chr.
Fröbelschool exploiteert aan den Heeren
singel en gaarne een nieuwe zou stichten
voor Staalwijk en Tuinstadwijk
Wie wel eens eerder een verkooping van
wege dezen krans bezocht, weet uit er
varing. dat er goede waar voor slechts
weinig geld verkocht wordt.
Prof. DE ZWAAN.
Prof. dr. J. de Zwaan benoemd Leïdsch
hoogleeraar in dp godgeleerdheid, die onder
wijs zal geven in de uitlegging van het
Nieuwe Testament en de geschiedenis der
oud-Christelijke 'eMerkunde zal a.s Woens
dagmiddag te 2 in het groot Auditorium
der universiteit zijn eerder uitgestelde
inaugureele rede houden.
WETENSCHAPPELIJKE VOOR
DRACHTEN OVER HET
KATHOLICISME.
Tweede lezing.
Gisteren hield Pater Dr. van Lieshout,
Professor in de Wijsbegeerte te Zoeterwoude,
aan de Leidsche Universiteit de tweede der
aangekondigde serie voordrachten over „Ge
loof en Psyche". Werd in de eerste voor
dracht beschouwd de functie van 't verstand
inzake den geloofsakt, zoo werd nu be-
beschouwd de functie van den wil.
Bij 't natuurlijk weten, aldus spreker,
wordt 't verstand tot 't aannemen der ken-
waarde gebracht uitsluitend door de ken-
waarde zelf. De intrinsieke evidentie van
't gekend object determineert 't verstand
lot 't aanvaarden van 't gekende. Bij 't ge
loof echter wordt de kenwaarde niet intrin
siek evident, doch slechts extrinsiek, in de
voorbereidende motieven n.l. die tot den
geloofsakt voeren. Daarom is de kenwaarde
alleen niet in staat 't verstand te bewegen:
de wil moet ingrijpen om 't verstand er toe
te brengen zich bij de geloofswaarde neer
te leggen. En de wil zal in dit geval des
te gemakkelijker ingrijpen .naar gelang in
de geloofswaarde een grooter goed wordt ge
zien ,op de eerste plaats voor het zuiver
verstandelijke en op de tweede plaats ook
eenigszins voor het gevoelige in ons.
Het verstand kan dus den geloofsakt
niet stellen, of de wil om te gelooven
moet voorafgaan: het verstand kan niet ge
looven ,of we moeten eerst willen gelooven.
Toch wordt hierdoor 't gelooven niet ge
maakt tot 'n daad van willekeur. Immers
wanneer de wil 't verstand tot gelooven
brengt, handelt hij onder inwerking van
redelijke motieven, die den geloofsakt voor
bereidend en redelijk maken
In verband met de functie, die de
wil bij den geloofsakt te vervullen heeft,
laat 't zich soms verklaren, dat iemand,
hoewel de redelijkheid van 't geloof, res
pectievelijk van 't katholiek geloof, aanne
mend, toch er niet toe komt het geloof zelf
te accepteeren Hoewel de redelijkheid van
de geloofsgronden wordt ingezien, weigert
de wil 't verstand tot 't aannemen der ge
loofswaarde te brengen, hetgeen altijd mo
gelijk blijft, omdat de geloofswaarde niet
evident wordt in zich zelf.
Ten slotte wees spreker nog er op, dat de
geloofsakt, juist wijl hij afhangt van den
wil, een vrije akt is. en dat we bijgevolg
voor 't aanvaarden der geloofswaarde aan
sprakelijk en verantwoordelijk zijn, wat
niet 't geval is bij 't aanvaarden eener in
zich zelf evidente conclusie. Ingevolge hier
van wordt de geloofsakt intrinsiek verdien
stelijk.
De volgende voordracht, over Geloof en
Zekerheid, zal worden gehouden op Don
derdag 14 November.
In druk is verschenen een tweede sup
plement op den algemeenen catalogus van
de Openbare Leeszaal en Bibliotheek alhier.
Aan den Maredijk is een damesrijwiel
onbeheerd aangetroffen, dat in het politie
bureau in bewaring is genomen.
Hedenmorgen te halfnegen is op de
Utrechtsche brug een vrachtauto bestuurd
door N. de R. alhier tegen een met 'n paard
bespannen wagen van den tuinder L. v. d. V.
aangereden, tengevolge waarvan het laatste
voertuig ernstig werd beschadigd.
Op de Hceren9traat is gisteravond e'en
auto bestuurd door J. M. de L. uit Oegstgeest
tegen de deur van een schoolgebouw opge
reden, waardoor zoowel de deur als de auto
ernstig werden beschadigd.
De winkelstand in het Noordeinde is
met een fraaie zaak verrijkt door de luxe
bakkerij van de firma J. M. Wolters in het
perceel no. 44, eertijds gevestigd aan de
Vliet en op den Oude-Rijn.
Legde de heer van der Burg zich in zijn
zaak op den Oude Rijn alleen op de brood
bakkerij toe, in deze nieuwe omgeving gaat
Pij ook het banketbakkersbedrijf uitoetenen
en we kunnen niet anders ze-ggen dan dat
cn» proeven van bekwaamheid, welke hij in
zijn winkelraam heeft geëtaleerd er verlei
delijk lekker uitzien. In het bijzonder dient
ook vermeld het prachtige Fransche brood
werk. dat er zeer smakelijk uitziet.
Zoowel ,in- als uitwendine is het pand in
modernen stijl opgetrokken en ook de ruime
nakkerij met zijn heldere tegelvloer en
-wanden voldoet aan de strengste eischen
der hygiène.
De bakkerij-installatie werd geplaatst door
de firma P .Cornelisse, ovenbouwers te Rot
terdam. die- hierbij een nieuw systeem toe
paste. waardoor de omwonenden zoo goed
als geen hinder ondervinden van den rook.
Het is een in alle opzichten fraaie zaak.
welke op het eerste gezicht een goeden
indruk maakt.
BINNENLAND.
De kwestie van de samenvoeging der
luchtstrijdkrachten; wordt kolonel Harden-
berg commandant? (Binnenland, 3e Blad).
Nieuwe vragen van den heer Floris Voa
over Vogt's afgebroken radio-rede. (Binnen
land, 3e Blad.)
Steeds nieuwe onthullingen betreffende
het geheim van Culemborg. (Gemengd. 2e
Blad.)
Vergadering van het Centraal Bloem
bollencomité (Land- en Tuinbouw, le Blad)
De Nobelprijs voor geneeskunde is toege
kend aan prof. Eykman te Utrecht en prof.
Eopkins te Cambridge. (Kerk- en School,
3e Blad.)
De Nederlandsche Bank verlaagt het
dieconto. (Financiën. 3e Blad).
BUITENLAND.
Ook Clementel slaagt er niet in een
Fransch kabinet te vormen. Thans Tardieu
aan de benri (Buitenland en Tel., le Blad)
Weinig hartelijke ontvangst van burge
meester Böss te Berlijn. (Buitenl., le Blad.)
Mc Donald is heden in Engeland terug
gekeerd. (Telegrammen, le Blad.)
Nieuwe botsing tusschen regeering en
parlement in Polen. (Buitenland en Tel.,
le Blad)
Een relletje bij Weenen over de Heim-
wehre. (Buitenland, le Blad.)
Bloedige botsing tusschen politie en com
munisten te Agram. (Buitenl. Gem., 2e Blad
en Telegrammen, le Blad.)
EEN AUTOBESTUURDER. DIE
HERHAALDELIJK DRONKEN IS
Voor de Haarlemsche rechtbank stond
girteren terecht J. Hopman, bedrijfsleider
van de Brockway Bus-Mij. voor de auto
bus-diensten in Haarlem, tusschen Haarlem
en Leiden en tusschen Haarlem en IJmuiden.
De man stond terecht, omdat hij op 20
November op den Schoterweg te Haar,em
een wielrijder met zijn auto heeft aangereden.
Do wielrijder had geheel rechts van den
weg gereden. Niettemin was de auto over
hem heen gegaan, hoewel er ruimte genoeg
was. De wielrijder werd ernstig gewond en
is nog niet hersteld.
De agent van politie, die tegen verdachte
proces-verbaal heeft opgemaakt, verklaarde
gedurende zijn loopbaan zelden een man
te hebben gezien, die z66 dronken was al»
deze auto-bestuurder.
Uit het verhoor bleek, dat verdachte een
gewoontedrinker is, niet meer in staat om
zien van drank te onthouden.
Zes weken geleden had hfj een café ge
kocht, zoodat hij naast bedrijfsleider van
de Brockway Mij. ook caféhouder is.
De chauffeur vau de Brockway Bus Mij.,
die onlangs wegens een aanrijding in staat
van dronkenschap terecht stond, blijkt zich
in verd.'a café te hebben bedronken.
In den nacht van 15 op 16 Juli is verd-,
teen hij een auto bestuurde, te Amsterdam
door de politie achtervolgd, omdat hij dron
ken bleek te zijn. Eerst bij Halfweg kon
de politie verd. dwingen te stoppen, omdat
zijn auto met scherp was stukgeschoten.
Den 14den Augustus stond hij voor den
Kantonrechter te Haarlem terecht, omdat
hji in kenneljjken staat een auto besturemd,
gevaar had opgeleverd voor het verkeer.
Hfi werd tot f. 100 boete veroordeeld.
Daarna is hij te Haarlem aangehouden,
omdat hij in kenneljjken staat van dron
kenschap een auto bestuurde.
Verd. staat bij de politie bekend als oen
berucht dronkaard.
Verd. verklaarde, dat hjj het drinken niet
kon laten.
De pres. noemde het onverantwoordelijk
van de Brockway Bas Mij. een man als verd.
een auto te doen besturen.
Verd. deelde nog mede. dat hij in nood
gevallen wel als autobus-chauffeur invalt
Zco had hjj dezen zomer speciaal autobus
sen met schoolkinderen gereden.
De verdere behandeling der zaak werd tot
Donderdag uitgesteld, omdat de rechtbank
het gewenscht achtte een medicus als ge-
tuige-deskundige te hooren.
